ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 32 : PALI ROMAN Thera.A.1 (paramatthadi.1)

                  140. 3. Kankharevatattheragathavannana
      pannam imam passati ayasmato kankharevatassa gatha. Ka uppatti?
      ayampi thero padumuttarabhagavato kale hamsavatinagare brahmanamahasalakule
nibbattito. Ekadivasam buddhanam dhammadesanakale hettha vuttanayena mahajanena saddhim
viharam gantva parisapariyante thito dhammam sunanto sattharam ekam bhikkhum jhanabhiratanam
aggatthane thapentam disva "mayapi anagate evarupena bhavitum vattati"ti
cintetva desanavasane sattharam nimantetva hettha vuttanayena mahasakkaram
katva bhagavantam aha "bhante aham imina adhikarakammena annam sampattim na patthemi,
yatha pana so bhikkhu tumhehi ito sattamadivasamatthake jhayinam aggatthane thapito,
evam ahampi anagate ekassa buddhassa sasane jhayinam aggo bhaveyyan"ti patthanamakasi.
Sattha anagatam oloketva nipphajjanabhavam disva "anagate kappasata-
sahassavasane gotamo nama buddho uppajjissati, tassa sasane tvam jhayinam aggo
bhavissasi"ti byakaritva pakkami.
      So yavajivam kalyanakammam katva kappasatasahassam devamanussesu samsaritva
amhakam bhagavato kale savatthinagare mahabhogakule nibbatto pacchabhattam
dhammassavanattham gacchantena mahajanena saddhim viharam gantva parisapariyante
thito dasabalassa dhammakatham sutva patiladdhasaddho pabbajitva upasampadam labhitva
kammatthanam kathapetva jhanaparikammam karonto jhanalabhi hutva jhanam 1- padakam
katva arahattam papuni. So yebhuyyena dasabalena samapajjitabbasamapattim
samapajjanto ahorattam jhanesu cinnavasi ahosi. Atha nam sattha "etadaggam
@Footnote: 1 Si. jhanameva
Bhikkhave mama savakanam bhikkhunam jhayinam yadidam kankharevato"ti 1- jhayinam aggatthane
thapesi. Vuttampi cetam apadane:- 2-
          "padumuttaro nama jino         sabbadhammesu cakkhuma
           ito satasahassamhi            kappe uppajji nayako.
           Sihahanu brahmagiro 3-         hamsadundubhinissano 4-
           nagavikkantagamano            candasuradhikappabho.
           Mahamati mahaviro            mahajhayi mahabalo
           mahakaruniko natho          mahatamaviddhamsano. 5-
           Sa kadaci tilokaggo          veneyyam vinayam 6- bahum
           dhammam desesi sambuddho        sattasayavidu muni.
           Jhayim jhanaratam viram            upasantam anavilam
           vannayanto parisatim            tosesi janatam jino.
           Tadaham hamsavatiyam              brahmano vedaparagu
           dhammam sutvana mudito          tam thanamabhipatthayim.
           Tada jino viyakasi          samghamajjhe vinayako
           mudito hohi tvam brahme       lacchase tam manoratham.
           Satasahassito kappe           okkakakulasambhavo
           gotamo nama gottena        sattha loke bhavissati.
           Tassa dhammesu dayado        oraso dhammanimmito
           revato nama namena         hessati satthu savako.
           Tena kammena sukatena         cetanapanidhihi ca
           jahitva manusam deham          tavatimsamagacchaham.
@Footnote: 1 an.ekaka. 20/204/24 etadaggavagga: dutiyavagga   2 khu.apa. 33/132/222 (sya)
@3 Si. brahmasaro   4 Si....bhinissaro   5. Si. mahatamavinodano, cha.Ma. mahatamapanudano
@6 Si. veneyyavinaye, Ma. vinaye pitake vinayam pitakam
           Pacchime ca bhave dani         jatoham koliye pure
           khattiye kulasampanne          iddhe phite mahaddhane.
           Yada kapilavatthusmim            buddho dhammamadesayi
           tada pasanno sugate          pabbajim anagariyam.
           Kankha me bahula 1- asi     kappakappe tahim tahim
           sabbam tam vinayi buddho          desetva dhammamuttamam.
           Tatoham tinnasamsaro           tada jhanasukhe rato
           viharami tada buddho          mam disva etadabravi.
                  Ya kaci kankha idha va huram va
                  savediya 2- va paravediya va
                  ye jhayino ta pajahanti sabba
                  atapino brahmacariyam caranta.
           Satasahasse katam kammam          phalam dassesi me idha
           sumutto saravegova           kilese jhapayim mama.
           Tato jhanaratam disva          buddho lokantagu muni
           jhayinam bhikkhunam aggo          pannapesi mahamati.
           Kilesa jhapita mayham         bhava sabbe samuhata
           nagova bandhanam chetva        viharami anasavo.
           Svagatam vata me asi         mama buddhassa santike
           tisso vijja anuppatta       katam buddhassa sasanam.
           Patisambhida catasso           vimokkhapi ca atthime
           chalabhinna sacchikata           katam buddhassa sasanan"ti. 3-
@Footnote: 1 Si. bahuso     2 apadanapali. sakavediya   3 Ma. buddhanusasananti
      Tatha katakicco panayam mahathero pubbe digharattam attano kankhapakatacittatam
idani sabbaso vigatakankhatanca paccavekkhitva "aho nuna mayham satthuno desana-
nubhavo, tenetarahi evam vigatakankho ajjhattam vupasantacitto jato"ti sanjata-
bahumano bhagavato pannam pasamsanto:-
            1- "pannam imam passa tathagatanam
                aggi yatha pajjalito nisithe 2-
                alokada cakkhudada bhavanti
                ye agatanam vinayanti kankhan"ti
imam gathamaha. 1-
      [3] Tattha pannanti pakarehi 3- janati, pakarehi napetiti ca panna.
Veneyyanam asayanusayacariyadhimuttiadippakare dhammanam kusaladike khandhadike ca
desetabbappakare janati, yathasabhavato pativijjhati, tehi ca pakarehi napetiti
attho. Satthu desananananhi idhadhippetam, tenaha "iman"ti. Tam hi attani
siddhena desanabalena nayaggahato paccakkham viya upatthitam gahetva "iman"ti vuttam.
Yadaggena va satthu desanananam savakehi nayato gayhati, tadaggena attano
visaye pativedhananampi nayato gayhateva. Tenaha ayasma dhammasenapati "apica me
bhante dhammanvayo vidito"ti. 4- Passati vimhayappatto aniyamato alapati attanoyeva
va 5- cittam, yathaha bhagava udanento "lokamimam passa 6- puthu avijjaya pareta
bhuta bhutarata va 7- aparimutta"ti. 8- Tathagatananti tatha agamanadiatthena 9-
tathagatanam. Tatha agatoti hi tathagato, tatha gatoti tathagato, tathalakkhanam
@Footnote: 1-1 cha.Ma. "pannam imam passa"ti imam gathamaha    2 ka.,i. nisive, nissivetipi
@3 cha.Ma. pakare    4 di.maha. 10/146/75 mahaparinibbanasutta,
@  di.pati. 11/143/86 sampasadaniyasutta   5 Si. va-saddo na dissati   6 Ma. passatha
@7 ka. paretam bhutam bhutaratam bhava  8 khu.udana. 25/30/137 lokasutta   9 Si....atthehi
Agatoti tathagato, tathadhamme yathavato 1- abhisambuddhoti tathagato, tathadassitaya
tathagato, tathavaditaya 2- tathagato, tathakaritaya tathagato, abhibhavanatthena
tathagatoti evam atthahi karanehi bhagava tathagato. Tathaya agatoti tathagato, tathaya
gatoti tathagato, tathalakkhanam gatoti tathagato, tathani agatoti tathagato, tathavidhoti
tathagato, tatha pavattitoti tathagato, tathehi agatoti tathagato, tatha gatabhavena
tathagatoti evampi atthahi karanehi bhagava tathagatoti ayamettha sankhePo. Vittharo pana
paramatthadipaniya udanatthakathaya 3- itivuttakatthakathaya 4- ca vuttanayeneva veditabbo.
      Idani tassa pannaya asadharanavisesam dassetum "aggi yatha"tiadi vuttam.
Yatha aggiti upamavacanam. Yathati tassa upamabhavadassanam. Pajjalitoti upameyyena
sambandhadassanam. Nisitheti kiccakaranakaladassanam. Ayam hettha attho:- yatha nama
nisithe rattiyam caturangasamannagate andhakare vattamane unnate thane pajjalito
aggi tasmim padese tamakatam 5- vidhamantam titthati, evameva tathagatanam imam desana-
nanasankhatam sabbaso veneyyanam 6- samsayatamam vidhamantam pannam passati. Yato
desanavilasena sattanam nanamayam alokam dentiti alokada. Pannamayameva
cakkhum dadantiti cakkhudada. Tadubhayampi kankhavinayapadatthanameva katva dassento
"ye agatanam vinayanti kankhan"ti aha. Ye tathagata attano santikam agatanam 7-
upagatanam veneyyanam "ahosim nu kho ahamatitamaddhanan"tiadinayappavattam 8-
solasavatthukam, "buddhe kankhati dhamme kankhati"tiadinayappavattam 9- atathavatthukanca
kankham vicikiccham vinayanti desananubhavena anavasesato vidhamanti viddhamsenti.
Vinayakukkuccasankhata pana kankha tabbinayeneva vinita hontiti.
@Footnote: 1 Si. yathavato   2 cha.Ma. tathavaditaya  3 pa.di.udana. hanra 160 suppavasasuttavannana
@4 pa.di.iti. hanra 153 vitakkasuttavannana   5 cha.Ma. tamagatam   6 Ma. vineyyanam
@7 ka. uppattitanam, Si. gatanam       8 Ma.mu. 12/18/11 sabbasavasutta,
@sam.nidana. 16/20/26 paccayasutta     9 abhi.san. 34/1008/242 nikkhepakanda
      Aparo nayo:- yatha aggi nisithe rattibhage pajjalito patutarajalo samujjalo 1-
uccasane 2- thitanam obhasadanamattena  andhakaram vidhamitva samavisamam vibhavento
alokadado hoti, accasanne pana thitanam tam  3- supakatam karonto cakkhukiccakaranato
cakkhudado nama hoti, evameva 4- tathagata attano dhammakayassa dure thitanam
akatadhikaranam pannapajjotena mohandhakaram vidhamitva kayasamakayavisamadisamavisamam 5-
vibhavento alokada bhavanti, asanne thitanam pana katadhikaranam dhammacakkhum
uppadento cakkhudada bhavanti. Ye evambhuta attano vacigocaram agatanam
madisanampi kankhabahulanam kankham vinayanti ariyamaggasamuppadanena vidhamanti, tesam
tathagatanam pannam nanatisayam passati yojana. Evamayam therassa attano
kankhavitaranappakasanena annabyakaranagathapi hoti. Ayam hi thero puthujjanakale
kappiyepi kukkuccako hutva kankhabahulataya "kankharevato"ti pannato, paccha
khinasavakalepi tatheva vohariyittha. 6- Tenaha "ittham sudam ayasma kankharevato
gatham abhasittha"ti. Tam vuttatthameva.
                  Kankharevatattheragathavannana nitthita.
                       ------------------
@Footnote: 1 cha.Ma. samujjalam    2 Si. accasanne  3 Si. ayampatho na dissati  4 Si. evamevam
@5 Ma. kayasamakayasamasamavisamam, cha.Ma. kayavisamadisamavisamam    6 cha.Ma. voharayittha



             The Pali Atthakatha in Roman Book 32 page 46-51. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=1037&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=1037&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=140              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=4985              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5304              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5304              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]