บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
252. 5. Mahānāmattheragāthāvaṇṇanā esāvahiyyase pabbatenāti āyasmato mahānāmattherassa gāthā. Kā uppatti? ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto sumedhassa bhagavato kāle brāhmaṇakule nibbattitvā brāhmaṇavijjāsu nipphattiṃ gato gharāvāsaṃ pahāya aññatarāya nadiyā tīre assamaṃ kāretvā sambahule brāhmaṇe mante vācento viharati. Athekadivasaṃ bhagavā taṃ anuggaṇhituṃ tassa assamapadaṃ 1- upagacchi. So bhagavantaṃ disvā pasannacitto āsanaṃ paññāpetvā adāsi. Nisinne bhagavati sumadhuraṃ madhuṃ upanāmesi. Taṃ bhagavā paribhuñjitvā heṭṭhā adhimuttatthera- vatthumhi vuttanayena anāgataṃ byākaritvā pakkāmi. So tena puññakammena devaloke nibbattitvā aparāparaṃ sugatīsuyeva parivattento imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ brāhmaṇakule nibbattitvā mahānāmoti laddhanāmo viññutaṃ patto bhagavato santikaṃ upasaṅkamitvā dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā kammaṭṭhānaṃ gahetvā nesādake nāma pabbate viharanto kilesapariyuṭṭhānaṃ vikkhambhetuṃ asakkonto "kiṃ me iminā saṅkiliṭṭhacittassa jīvitenā"ti attabhāvaṃ nibbindanto uccaṃ 2- pabbatasikharaṃ abhiruhitvā "ito pātetvā taṃ māressāmī"ti attānaṃ paraṃ viya niddisanto:- @Footnote: 1 cha.Ma. asamapadaṃ 2 Ma. upaccakaṃ--------------------------------------------------------------------------------------------- page353.
[115] "esāvahiyyase pabbatena bahukuṭajasallarikena 1- nesādakena girinā yasassinā paricchadenā"ti gāthaṃ abhāsi. Tattha esāvahiyyaseti eso tvaṃ mahānāma avahiyyase parihāyasi. Pabbatenāti nivāsaṭṭhānabhūtena iminā pabbatena. Bahukuṭajasallarikenāti bahūhi kuṭajehi inda- sālarukkhehi sallakīhi indasālarukkhehi vā samannāgatena. Nesādakenāti evaṃnāmakena. Girināti selena. Selo hi sandhisaṅkhātehi pabbehi ṭhitattā "pabbato"ti, pasavanādi- vasena jalassa, sārabhūtānaṃ 2- bhesajjādivatthūnañca giraṇato "girī"ti vuccati. Tadubhayatthasambhavato panettha "pabbatenā"ti vatvā "girinā"ti ca vuttaṃ. Yasassināti sabbaguṇehi 3- vissutena pakāsena. 4- Paricchadenāti nānāvidharukkhagacchalatāhi samantato channena, vasanaṭṭhānatāya vā tuyhaṃ paricchadabhūtena. 5- Ayaṃ hettha adhippāyo:- mahānāma yadi kammaṭṭhānaṃ vissajjetvā vitakkabahulo hosi, evaṃ tvaṃ iminā chāyūdakasampannena sappāyena nivāsanaṭṭhānabhūtena nesādakagirinā parihāyasi, idānihaṃ taṃ 6- ito pātetvā māressāmi, tasmā na labbhā vitakkavasikena bhavitunti. Evaṃ thero attānaṃ santajjentoyeva vipassanaṃ ussukkāpetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne 7- :- "sindhuyā nadiyā tīre sukato assamo mama tattha vācemahaṃ sisse itihāsaṃ salakkhaṇaṃ. 8- Dhammakāmā vinītā te sotukāmā susāsanaṃ chaḷaṅge pāramippattā sindhukūle vasanti te. Uppātagamane ceva lakkhaṇesu ca kovidā @Footnote: 1 cha.Ma.,i. bahukuṭajasallakikena 2 Sī. jalāsayasārabhūtānaṃ 3 Sī. pabbataguṇehi @4 Ma. pakārena 5 Ma. paricchedabhūtena 6 Sī. idāni taṃ ahaṃ @7 khu.apa. 32/333/455 madhudāyakattherāpadāna 8 Sī. itihāsañca lakkhaṇaṃ--------------------------------------------------------------------------------------------- page354.
Uttamatthaṃ gavesantā vasanti vipine tadā. Sumedho nāma sambuddho loke uppajji tāvade amhākaṃ anukampanto upāgacchi vināyako. Upāgataṃ mahāvīraṃ sumedhaṃ lokanāyakaṃ tiṇasanthārakaṃ katvā lokajeṭṭhassadāsahaṃ. Vipināto madhuṃ gayha buddhaseṭṭhassadāsahaṃ sambuddho paribhuñjitvā idaṃ vacanamabravi. Yo taṃ adāsi madhuṃ me pasanno sehi pāṇibhi tamahaṃ kittayissāmi suṇātha mama bhāsato. Iminā madhudānena tiṇasanthārakena ca tiṃsakappasahassāni devaloke ramissati. Tiṃsakappasahassamhi okkākakulasambhavo gotamo nāma gottena satthā loke bhavissati. Tassa dhammesu dāyādo oraso dhammanimmito sabbāsave pariññāya nibbāyissatināsavo. Devalokā idhāgantvā mātukucchiṃ upāgate madhuvassaṃ pavassittha chādayaṃ madhunā mahiṃ. 1- Mayi nikkhantamattamhi kucchiyā 2- ca suduttarā tatrāpi madhuvassaṃ me vassate niccakālikaṃ. Agārā abhinikkhamma pabbajiṃ anagāriyaṃ lābhī annassa pānassa madhudānassidaṃ phalaṃ. Sabbakāmasamiddhohaṃ bhavitvā 3- devamānuse teneva madhudānena pattomhi āsavakkhayaṃ. @Footnote: 1 Sī. samaṃ 2 Sī. kumbhiyā 3 Sī. bhutvāna--------------------------------------------------------------------------------------------- page355.
Vuṭṭhamhi deve caturaṅgule tiṇe sampupphite dharaṇīruhe sañchanne 1- suññe ghare maṇḍaparukkhamūlake vasāmi niccaṃ sukhito anāsavo. Majjhe mahante hīne ca bhave sabbe atikkamiṃ ajja me āsavā khīṇā natthi dāni punabbhavo. Tiṃsakappasahassamhi yaṃ dānamadadiṃ tadā duggatiṃ nābhijānāmi madhudānassidaṃ phalaṃ. Kilesā jhāpitā mayhaṃ .pe. kataṃ buddhassa sāsanan"ti. Ayameva ca therassa aññābyākaraṇagāthā ahosīti. Mahānāmattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā. ------------The Pali Atthakatha in Roman Book 32 page 352-355. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=7843&pagebreak=1 อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=7843&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=252 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5634 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5809 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5809 Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]