ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 32 : PALI ROMAN Thera.A.1 (paramatthadi.1)

                    277. 10. Sirimattheragathavannana
      pare ca nam pasamsantiti ayasmato sirimattherassa gatha. Ka uppatti?
      ayampi purimabuddhesu katadhikaro tattha tattha bhave punnani upacinanto
pamuduttarassa bhagavato 1- paramiyo puretva tusitabhavane thitakale brahmanakule
nibbattitva vinnutam patto tinnam vedanam paragu sanighanduketubhanam
sakkharappabhedanam itihasapancamanam padako veyyakarano lokayatamahapurisalakkhanesu anavayo
nekkhammajjhasayataya kame pahaya tapasapabbajjam pabbajitva caturasitisahassa-
parimanena tapasaganena parivuto himavantappadese devatabhinimmite assame 2- jhana-
bhinnayo nibbattetva vasanto 3- purimabuddhesu katadhikarataya lakkhanamantesu
agataniyamena ca buddhagune anussaritva atite buddhe uddissa annatarasmim
nadinivattane pulinacetiyam katva pujasakkarabhirato ahosi. Tam disva tapasa "kam
uddissa ayam pujasakkaro kariyati"ti pucchimsu. So tesam lakkhanamante aharitva
tattha agatani mahapurisalakkhanani vibhajitva tadanusarena attano bale thatva buddhagune
kittesi. Tam sutva tepi tapasa pasannamanasa tato patthaya sammasambuddham
uddissa thupapujam karenta 4- viharanti.
      Tena ca samayena padumuttarabodhisatto tusitakaya cavitva matukucchim okkanto
hoti. Carimabhave dvattimsa buddhanimittani 5- paturahesum, sabbe ca acchariyabbhuta-
dhamma. Tapaso tani antevasikanam dassetva bhiyyoso mattaya sammasambuddhesu
tesam pasadam vaddhetva kalam katva brahmaloke nibbattitva tehi attano sarirassa
pujaya kariyamanaya dissamanarupo 6- agantva "aham tumhakam acariyo brahmaloke
@Footnote: 1 Si.,i. bhagavato kale   2 Si.,i. assamapade   3 Si. pasanno   4 cha.Ma. karonta
@5 cha.Ma. pubbanimittani     6 Ma. adissamanarupo, adissamanarupo
Nibbatto, tumhe appamatta pulinacetiyapujamanuyunjatha, bhavanaya ca yuttappayutta
hotha"ti vatva brahmalokameva gato.
      Evam so devamanussesu samsaranto imasmim buddhuppade savatthiyam gahapatikule
nibbatti, tassa jatadivasato patthaya tasmim kule sirisampattiya vaddhamanatta
sirimatveva namam akamsu. Tassa padasa gamanakale kanitthabhata nibbatti, tassa
"ayam sirim vaddhento jato"ti sirivaddhoti namam akamsu. Te ubhopi jetavanap-
patiggahane buddhanubhavam disva patiladdhasaddha pabbajimsu. Tesu sirivaddho na
tava 1- uttarimanussadhammassa labhi ahosi, catunnam paccayanam labhi, gahatthapabbajitanam
sakkato garukato, sirimatthero pana pabbajitakalato patthaya tadisena kammacchiddena
appalabhi ahosi bahujanasambhavito, 2- samathavipassanasu kammam karonto na cirasseva
chalabhinno ahosi. Tena vuttam apadane 3- :-
          "pabbate himavantamhi          devalo nama tapaso
           tattha me cankamo asi       amanussehi mapito.
           Jatabharassa 4- bharito       kamandaludharo tada 5-
           uttamattham gavesanto         vipina nikkhamim tada.
           Cullasitisahassani           sissa mayham upatthahum
           sakakammabhipasuta 6-         vasanti vipine tada.
           Assama abhinikkhamma          akam pulinacetiyam
           nanapuppham samanetva       tam cetiyamapujayim.
           Tattha cittam pasadetva       assamam pavisamaham
           sabbe sissa samagantva     etamattham pucchimsu mam. 7-
@Footnote: 1 Si. sirivaddho tava     2 Si. bahujanassa ca sambhavito, i. bahujana asambhavito
@3 khu.apa. 33/77/111 pulinuppadakattherapadana (sya)   4 cha.Ma. jatabharena
@5 cha.Ma. sada          6 Ma. sakakammani pasuta       7 Si. apucchu mam
           Pulinena kato thupo          yam tvam deva namassasi
           mayampi natumicchama          puttho acikkha no tuvam.
           Dittha no vo mantapade 1-   cakkhumanto mahayasa
           te kho aham namassami        buddhasetthe mahayase.
           Kidisa te mahavira         sabbannu lokanayaka
           kathamvanna kathamsila           kidisa te mahayasa.
           Battimsalakkhana buddha        cattalisadijapi ca
           netta gopakhuma tesam       jinjukaphalasannibha.
           Gacchamana ca te buddha      yugamattanca pekkhare
           na tesam janu nadati          sandhisaddo na suyyati.
           Gacchamana ca sugata         aturitava 2- gacchare
           pathamam dakkhinam padam           buddhanam esa dhammata.
           Asambhita ca te buddha       migarajava kesari
           nevukkamsenti attanam        no ca vambhenti paninam.
           Manatimanato 3- mutta     sama sabbesu panisu
           anattukkamsaka buddha         buddhanam esa dhammata.
           Uppajjanta ca sambuddha      alokam dassayanti te
           chabbikaram pakasenti 4-      kevalam vasudham imam.
           Passanti nirayancete         nibbati nirayo tada
           pavassati mahamegho          buddhanam esa dhammata.
           Idisa te mahanaga        atula te 5- mahayasa
           vannato anatikkanta         appameyya tathagata.
@Footnote: 1 cha.Ma. niddittha nu mantapade      2 cha.Ma. uddharantava     3 cha.Ma. manavamanato
@4 cha.Ma. chappakaram pakampenti       5 cha.Ma. ca
           Anumodimsu me vakyam         sabbe sissa sagarava
           tatha ca patipajjimsu           yathasatti yathabalam.
           Patipujenti pulinam            sakakammabhilasino
           saddahanta mama vakyam        buddhattagatamanasa. 1-
           Tada cavitva tusita         devaputto mahayaso
           uppajji matukucchismim 2-      dasasahassi kampatha.
           Assamassaviduramhi           cankamamhi thito aham
           sabbe sissa samagantva     agacchum mama santike.
           Usabhova mahi nadati           migarajava kujjati 3-
           usumarova salati 4-         kim vipako bhavissati.
           Yam pakittemi sambuddham         sikatathupasantike
           so dani bhagava sattha       matukucachimupagami.
           Tesam dhammakatham vatva         kittayitva mahamunim
           uyyojetva sake sisse     pallankamabhujim aham.
           Balanca vata me khinam          byadhina paramena tam
           buddhasettham saritvana         tattha kalankato aham.
           Sabbe sissa samagantva     akamsu citakam tada
           kalevaranca me gayha         citakam abhiropayum.
           Citakam parivaretva          sise katvana anjalim
           sokasallapareta te         vikkandimsu samagata.
           Tesam lalappamananam         agamam citakam tada 5-
           aham acariyo tumham          ma socittha sumedhasa.
           Sadatthe vayameyyatha        rattindivamatandita
@Footnote: 1 cha.Ma. buddhasakkatamanasa    2 Si. upaganchi matukucchim    3 cha.Ma. kujati
@4 Si. phalati               5 Si. agamasim citantikam
           Ma vo pamatta ahuttha 1-    khano vo patipadito.
           Sake sissenusasitva        devalokam punagamim
           attharasa ca kappani 2-      devaloke ramamaham.
           Satanam pancakkhattunca         cakkavatti ahosaham
           anekasatakkhattunca           devarajjamakarayim.
           Avasesesu kappesu          vokinno samsarim aham
           duggatim nabhijanami          uppadassa idam phalam.
           Yatha komudike mase        bahu pupphanti padapa
           tathevahampi samaye          pupphitomhi mahesina.
           Viriyam me dhuradhorayham         yogakkhemadhivahanam
           nagova bandhanam chetva       viharami anasavo.
           Satasahassito kappe          yam buddhamabhikittayim
           duggatim nabhijanami          kittanaya idam phalam.
           Kilesa jhapita mayham .pe.   katam buddhassa sasanan"ti.
      Chalabhinnam hi samanam ayasmantam sirimattheram "ariyo"ti ajananta puthujjana
bhikkhu samanera ca appalabhitaya lokassa anabhigatabhavena 3- asambhaventa yam
kinci kathetva garahanti. Sirivaddhattheram pana paccayanam labhibhavena lokassa
sakkatagarukatabhavato sambhaventa pasamsanti. Thero "avannarahassa nama vanna-
bhananam, vannaharassa ca avannabhananam assa 4- puthujjanabhavassa 5- doso"ti puthujjana-
bhavanca garahanto:-
    [159] "pare ca nam pasamsanti         atta ce asamahito
           mogham pare pasamsanti         atta hi asamahito.
@Footnote: 1 Si. ahuvattha      2 Si. attharasani kappani      3 Si. asambhavitabhavena,
@i. anabhiratibhavena   4 Si.,i. bhananancati ayam       5 Si. puthujjanassa
    [160]  Pare ca nam garahanti         atta  ce susamahito
           mogham pare garahanti         atta hi susamahito"ti
gathadvayamabhasi.
      Tattha pareti attano anne pare nama, idha pana panditehi anne
bala pareti adhippeta. Tesam hi ajanitva apariyogahetva bhasanato garaha
viya pasamsapi appamanabhuta. 1- Nanti nam puggalam. Pasamsantiti aviddasubhavena
tanhavipannataya va, athava abhutamyeva puggalam "asuko bhikkhu jhanalabhi, ariyo"ti va
abhutagunaropanena 2- kittenti abhitthavanti. Yo panettha casaddo, so attupanayattho.
Tena pare nam puggalam pasamsanti ca, 3- tanca kho tesam pasamsanamattam, na pana tasmim
pasamsaya vatthu atthiti imamattham dasseti. Atta ce asamahitoti yam puggalam pare
pasamsanti, so ce sayam asamahito maggasamadhina phalasamadhina upacarappanasamadhi-
matteneva va na samahito, 4- samadhanassa patipakkhabhutanam kilesanam appahinatta
vikkhitto vibbhantacitto hoti ceti attho. "asamahito"ti 5- ca etena samadhi-
nimittanam gunanam abhavam dasseti. Moghanti bhavanapumsakaniddeso "visamam candimasuriya
parivattanti"tiadisu 6- viya. Pare pasamsantiti ye tam asamahitam puggalam pasamsanti,
te mogham mudha amulakam pasamsanti. Kasma? atta hi asamahito yasma
tassa puggalassa cittam asamahitam, tasmati attho.
      Dutiyagathayam garahantiti attano aviddasubhavena dosantarataya va 7- ariyam
jhanalabhim ca samanam 8- "asuko bhikkhu jagariyam nanuyunjati antamaso goduhanamattampi 9-
kalam, kevalam kayadalhibahulo niddaramo bhassaramo sanganikaramo viharati"ti-
adina appatipajjamanatavibhavanena va gunaparidhamsanena va garahanti nindanti,
@Footnote: 1 Si. appamana            2 Ma. bhutagunaropanena. bhutagunaropanena
@3 Si. so avupasantatto, te pana pare tam puggalam pasamsanti ce  4 Si. na samahito sace
@5 Ma. atta hi asamahitoti    6 an.catukka. 21/70/85 adhammikasutta
@7 Ma. dosantaratayapi         8 Si. samahitam            9 Si. gandusahananamattampi
Upakkosanti vati attho. Sesam pathamagathaya vuttapariyayena veditabbam. Evam therena
imahi gathahi attano nikkilesabhave sirivaddhassa ca sakilesabhave pakasite
tam sutva sirivaddho samvegajato vipassanam patthapetva na cirasseva sadattham paripuresi,
garahakapuggala ca theram khamapesum.
                     Sirimattheragathavannana nitthita.
                    Paramatthadipaniya theragathasamvannanaya
                       dutiyavaggavannana nitthita.
                           -----------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 32 page 430-436. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=9602&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=9602&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=277              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5806              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5962              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5962              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]