|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
338. 4. Sumanattheragāthāvaṇṇanā
yaṃ patthayamānotiādikā āyasmato sumanattherassa gāthā. Kā uppatti?
ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto
@Footnote: 1 khu.jā.27/75/24 macchajātaka, khu.cariyā. 33/30/590 maccharājacariya (syā)
@2 aṅ. catukka 21/101/116 paṭhamavalāhakasutta, abhi.pu. 36/157/153
@catukkapuggalapaññatti
Ito pañcanavute kappe buddhasuññe loke kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto
ekaṃ paccekabuddhaṃ byādhitaṃ disvā harītakaṃ adāsi. So tena puññakammena deva-
manussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde kosalaraṭṭhe gahapatikule nibbattitvā
sumanoti laddhanāmo sukhena vaḍḍhi. Tassa pana mātulo pabbajitvā arahā hutvā araññe
viharanto sumane vayappatte taṃ pabbājetvā caritānukūlaṃ kammaṭṭhānaṃ adāsi. So
tattha yogakammaṃ karonto cattāri jhānāni pañca ca abhiññāyo nibbattesi.
Athassa thero vipassanāvidhiṃ ācikkhi, so ca na cireneva vipassanaṃ vaḍḍhetvā
arahatte patiṭṭhāsi. Tena vuttaṃ apadāne 1-:-
"harītakaṃ āmalakaṃ ambajambuvibhītakaṃ
kolaṃ bhallātakaṃ billaṃ sayameva harāmahaṃ.
Disvāna pabbhāragataṃ jhāyiṃ jhānarataṃ muniṃ
ābādhena āpīḷentaṃ addhaniyaṃ 2- mahāmuniṃ.
Harītakaṃ gahetvāna sayambhussa adāsahaṃ
khādamattamhi bhesajje byādhi passambhi tāvade.
Pahīnadaratho buddho anumodamakāsi me
bhesajjadāneniminā byādhivūpasamena ca.
Devabhūto manusso vā jāto vā aññajātiyā
sabbattha sukhito hotu mā ca te byādhimāgamā.
Idaṃ vatvāna sambuddho sayambhū aparājito
nabhaṃ abbhuggamī dhīro haṃsarājāva ambare.
Yato harītakaṃ dinnaṃ sayambhussa mahesino
imaṃ jātiṃ upādāya byādhi me nupapajjatha.
@Footnote: 1 khu.apa. 33/28/51 harītakidāyakattherāpadāna (syā) 2 cha.Ma. adutīyaṃ
Ayaṃ pacchimako mayhaṃ carimo vattate bhavo
tisso vijjā sacchikatā kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
Catunnavutito kappe bhesajjamadadiṃ tadā
duggatiṃ nābhijānāmi bhesajjassa idaṃ phalaṃ.
Kilesā jhāpitā mayhaṃ .pe. Kataṃ buddhassa sāsanan"ti
arahatte pana patiṭṭhito ekadivasaṃ mātulattherassa upaṭṭhānaṃ agamāsi. Taṃ
thero adhigamaṃ pucchi, taṃ byākaronto:-
[330] "yaṃ patthayamāno dhammesu upajjhāyo anuggahi
amataṃ abhikaṅkhantaṃ kataṃ kattabbakaṃ mayā.
[331] Anuppatto sacchikato sayaṃ dhammo anītiho
visuddhañāṇo nikkaṅkho byākaromi tavantike.
[332] Pubbenivāsaṃ jānāmi dibbacakkhu visodhitaṃ
sadattho me anuppatto kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
[333] Appamattassa me sikkhā sussutā tava sāsane
sabbe me āsavā khīṇā natthi dāni punabbhavo.
[334] Anusāsi maṃ ariyavatā anukampi anuggahi
amogho tuyhamovādo antevāsimhi sikkhito"ti
imāhi pañcahi gāthāhi sīhanādaṃ nadanto aññaṃ byākāsi.
Tattha yaṃ patthayamāno dhammesu, upajjhāyo anuggahi. Amataṃ abhikaṅkhantanti
samathavipassanādīsu anavajjadhammesu yaṃ dhammaṃ mayhaṃ patthayanto ākaṅkhanto upajjhāyo
amataṃ nibbānaṃ abhikaṅkhantaṃ maṃ ovādadānavasena anuggaṇhi. Kataṃ kattabbakaṃ mayāti
tassa adhigamatthaṃ kattabbaṃ pariññādisoḷasavidhaṃ kiccaṃ kataṃ niṭṭhāpitaṃ mayā.
Tatoeva anuppatto adhigato catubbidhopi maggadhammo sacchikato. Sayaṃ dhammo
anītihoti sayaṃ attanāyeva nibbānadhammo phaladhammo ca anītiho asandiddho atta-
paccakkho kato, "itiha, iti kirā"ti pavattiyā itihasaṅkhātaṃ saṃsayaṃ
samucchindantoyeva ariyamaggo pavattati. Tenāha "visuddhañāṇo nikkaṅkho"tiādi. Tattha
visuddhañāṇoti sabbasaṅkilesavisuddhiyā visuddhañāṇo. Tavantiketi tava samīpe.
Sadatthoti arahattaṃ. Sikkhāti adhisīlasikkhādayo. Sussutāti pariyatti-
bāhusaccassa paṭivedhabāhusaccassa ca pāripūrivasena suṭṭhu sutā. Tava sāsaneti tava ovāde
anusiṭṭhiyaṃ ṭhitassa.
Ariyavatāti suvisuddhasīlādivatasamādānena. Antevāsimhi sikkhitoti tuyhaṃ
samīpe ciṇṇabrahmacariyavāsatāya antevāsī sikkhitvā sikkhitaadhisīlādisikkho
amhīti.
Sumanattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
------------
The Pali Atthakatha in Roman Book 33 page 52-55.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=33&A=1195
อรรถกถาบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=33&A=1195
อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=338
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=6372
พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=6491
The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=6491
Contents of The Tipitaka Volume 26
http://84000.org/tipitaka/read/?index_26
        |
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]