ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 33 : PALI ROMAN Thera.A.2 (paramatthadi.2)

page160.

8. Atthakanipata 366. 1. Mahakaccayanattheragathavannana atthakanipate kammam bahukantiadika ayasmato mahakaccayanattherassa gatha. Ka uppatti? Ayampi purimabuddhesu katadhikaro padumuttarassa bhagavato kale gahapatimahasalakule nibbattitva vuddhippatto 1- ekadivasam satthu santike dhammam sunanto satthara sankhittena bhasitassa vittharena attham vibhajantanam aggatthane thapiyamanam ekam bhikkhum disva sayampi tam thanam patthento panidhanam katva danadini punnani katva devamanussesu samsaranto sumedhassa bhagavato kale vijjadharo hutva akasena gacchanto sattharam himavantapabbate ekasmim vanasande nisinnam disva pasannamanaso kanikarapupphehi pujam akasi. So tena punnakammena aparaparam sugatisuyeva parivattento kassapadasabalassa kale baranasiyam kulaghare nibbattitva parinibbute bhagavati suvannacetiyakaranatthane satasahassagghanikaya suvannitthakaya pujam katva "bhagava mayham nibbattanibbattatthane sariram suvannavannam hotu"ti patthanam akasi. Tato yavajivam kusalakammam katva ekam buddhantaram devamanussesu samsaritva imasmim buddhuppade ujjeniyam ranno 2- candapajjotassa purohitagehe nibbatti, tassa namaggahanadivase mata "mayham putto suvannavanno, attano namam gahetva agato"ti kancanamanavotveva namam akasi. So vuddhimanvaya tayo vede uggahetva pitu accayena purohitatthanam labhi. So gottavasena kaccayanoti pannayittha. @Footnote: 1 cha.Ma. vuddhippatto 2 Si. udenaranno

--------------------------------------------------------------------------------------------- page161.

Tam raja candapajjoto buddhuppadam sutva "acariya tvam tattha gantva sattharam idhanehi"ti pesesi. So attatthamo satthu santikam upagato tassa sattha dhammam deseti, desanapariyosane so sattahi janehi saddhim saha patisambhidahi arahatte patitthasi. Tena vuttam apadane 1-:- "padumuttaro nama jino anejo ajitam jayo satasahasse kappanam ito uppajji nayako. Viro kamalapattakkho sasankavimalanano kancanatacasankaso 2- ravidittisamappabho. Sattanettamanohari varalakkhanabhusito sabbavakyapathatito manujamarasakkato. Sambuddho bodhayam satte vagiso 3- madhurassaro karunanibandhasantano parisasu visarado. Deseti madhuram dhammam catusaccupasamhitam nimugge mohapankamhi samuddharati panine. Tada ekacaro hutva tapaso himavalayo nabhasa manusam lokam gacchanto jinamaddasam. Upecca santikam tassa assosim dhammadesanam vannayantassa virassa savakassa mahagunam. Sankhittena maya vuttam vittharena pakasayam parisam manca toseti yatha kaccayano ayam. Naham evamidhekaccam annam passami savakam tasma tadagge esaggo evam dharetha bhikkhavo. @Footnote: 1 khu.apa. 33/121/179 (sya) 2 cha.Ma. kanakacalasankaso 3 pali. vatiho

--------------------------------------------------------------------------------------------- page162.

Tadaham vimhito hutva sutva vakyam manoramam himavantam gamitvana ahitva pupphasancayam. Pujetva lokasaranam tam thanamabhipatthayim tada mamasayam natva byakasi sa rananjaho. 1- Passathetam isivaram niddhantakanakattacam udaggalomamanasam 2- acalam panjalim thitam. Hasam supunnanayanam buddhavannagatasayam dhammajam uggahadayam amatasittasannibham. Kaccayanassa gunam sutva tam thanam patthayam thito anagatamhi addhane gotamassa mahamune. Tassa dhammesu dayado oraso dhammanimmito kaccayano nama namena hessati satthu savako. Bahussuto mahanani adhippayavidu mune papunissati tam thanam yathayam byakato maya. Satasahassito kappe yam kammamakarim tada duggatim nabhijanami buddhapujayidam phalam. Duve bhave samsarami devatte atha manuse annam gatim na gacchami 3- buddhapujayidam phalam. Duve kule pajayami khattiye atha brahmane nice kule na jayami buddhapujayidam phalam. Pacchime ca bhave dani jato ujjeniyam pure pajjotassa ca candassa purohitadijadhino. Putto tiritivacchassa nipuno vedaparagu mata ca candima nama kaccanoham varattaco. @Footnote: 1 pali. byakasi saranalayo 2 cha.Ma. uddhaggalomam pinamsam 3 pali. na janami

--------------------------------------------------------------------------------------------- page163.

Vimamsanattham buddhassa bhumipalena pesito disva mokkhapuradvaram nayakam gunasancayam. Sutva ca vimalam vakyam gatipankavisosanam papunim amatam santam sesehi saha sattahi. Adhippayavidu jato sugatassa mahamate thapito etadagge ca susamiddhamanoratho. Kilesa jhapita mayham .pe. Katam buddhassa sasanan"ti. Atha sattha "etha bhikkhavo"ti hattham pasaresi. Te tavadeva dvangulamattakesa- massuka iddhimayapattacivaradhara vassasatthikatthera 1- viya ahesum. Evam thero sadattham nipphadetva "bhante raja pajjoto tumhakam pade vanditum dhammanca sotum icchati"ti satthu arocesi. Sattha "tvamyeva bhikkhu tattha gaccha, tayi gatepi raja pasidissati"ti aha. Thero satthu anaya attatthamo tattha gantva rajanam pasadetva avantisu sasanam patitthapetva puna satthu santikameva gato. So ekadivasam sambahule bhikkhu samanadhammam pahaya kammarame sanganikarame rasatanhanugate ca pamadaviharino disva tesam ovadavasena:- [494] "kammam bahukam na karaye parivajjeyya janam na uyyame so ussukko rasanugiddho attham rincati yo sukhadhivaho. [495] Pankoti hi nam avedayum yayam vandanapujana kulesu sukhumam sallam durubbaham sakkaro kapurisena dujjaho"ti dve gatha abhasi. Tattha kammam bahukam na karayeti navavasakarapanadim samanadhammakaranassa paribandhabhutam 2- mahantam navakammam na patthapeyya, khuddakam appasamarambham @Footnote: 1 potthakesu vassasatikattherati patho dissati 2 Si.,i. paripanthabhutam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page164.

Khandaphullapatisankharanadim satthu vacanapatipujanattham katabbameva. Parivajjeyya jananti gana- sanganikavasena janam vivajjeyya. Jananti va yadisam samsevato bhajato payirupasato kusala dhamma parihayanti, akusala dhamma abhivaddhanti, tadisam akalyanamittabhutam janam parivajjeyya. Na uyyameti paccayuppadanattham kulasanganhanavasena na vayameyya, yasma so ussukko rasanugiddho, attham rincati yo sukhadhivahoti yo 1- rasanugiddho rasatanhavasiko bhikkhu paccayuppadanapasuto, so kulasanganhanattham ussukko, tesu sukhitesu sukhito, dukkhitesu dukkhito, uppannesu kiccakaraniyesu attana yogam 2- apajjati, yo sukhadhivaho samathavipassanamaggaphalanibbanasukhavaho siladiattho, tam rincati pajahati, ekamsena attanam tato vivecetiti attho. Evam pathamagathaya "kammaramatam sanganikaramatam paccayagedhanca vajjetha"ti ovaditva idani sakkarabhilasam garahanto dutiyam gathamaha. Tassattho:- ya ayam bhikkhaya upagatanam pabbajitanam kulesu gehavasihi gunasambhavanaya kariyamana vandana pujana ca, yasma tam abhavitattanam osidapanatthena malinabhavakaranatthena ca "panko kaddamoti buddhadayo ariya pavedayum 3- abbhannamsu pavedesum va, yasma ca aparinnatakkhandhanam andhaputhujjananam sakkarabhilasam duvinneyyasabhavataya pilajananato anto tudanato duruddharanato ca sukhumam sallam durubbaham pavedayum, 3- tatoeva sakkaro kapurisena dujjaho duppajaheyyo tassa pahanapatipattiya appatipajjanato. Sakkarabhilasappahanena hi sakkaro pahino hoti, tasma tassa pahanaya ayogo karaniyoti dasseti. [496] "na parassupanidhaya kammam maccassa papakam attana tam na seveyya kammabandhu hi matiya. [497] Na pare vacana coro na pare vacana muni atta ca nam yatha vedi devapi nam tatha vidu. @Footnote: 1 Si.,i. sukhadhivaho yo 2 Si.,i. uyyogam 3 Si.,i. avedayum

--------------------------------------------------------------------------------------------- page165.

[498] Pare ca na vijananti mayamettha yamamase ye ca tattha vijananti tato sammanti medhaga. [499] Jivate vapi sappanno api vittaparikkhayo pannaya ca alabhena vittavapi na jivati. [500] Sabbam sunati sotena sabbam passati cakkhuna na ca dittham sutam dhiro sabbam ujjhitumarahati. [501] Cakkhumassa yatha andho sotava badhiro yatha pannavasassa yatha mugo balava dubbaloriva atha atthe samuppanne sayetha matasayikan"ti ima cha gatha ranno pajjotassa ovadavasena abhasi. So kira brahmane saddahitva pasughatayannam 1- kareti, kammam asodhetvava acore corasannaya 2- dandeti, attakarane ca 3- assamike samike karoti, samike ca assamike. Tato nam thero vivecetum "na parassa"tiadina cha gatha abhasi. Tattha na parassupanidhaya, kammam maccassa papakanti parassa maccassa sattassa upanidhaya uddissa karanam katva papakam vadhabandhadikammam na seveyya, parena na karapeyyati attho. Attana tam na seveyyati attanapi tam papakam na kareyya. Kasma? kammabandhu hi matiya ime matiya macca kammadayada, tasma attana ca kinci papakammam na kareyya, parenapi na karapeyyati attho. Na pare vacana coroti attana coriyam akatva paravacana parassa vacanamattena coro nama na hoti, tatha na pare vacana muni parassa vacanamattena muni suvisuddhakayavacimanosamacaro na hoti. Ettha hi pareti vibhattialopam katva niddeso. @Footnote: 1 Si.,i. pasughatayanne 2 Si.,i. corasanno 3 Si.,i. atthakarane ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page166.

Keci pana "paresanti vattabbe pareti samkaralopam 1- katva nidditthan"ti vadanti. Atta ca nam yatha vediti nam sattam tassa atta cittam yatha "aham 2- parisuddho aparisuddho va"ti yathavato avedi janati. 3- Devapi nam tatha viduti visuddhideva upapattideva ca tatha vidu vidanti jananti, tasma sayam tadisa deva ca pamanam suddhasuddhanam suddhasuddhabhavajanane, na ye keci icchadosapareta sattati adhippayo. Pareti pandite thapetva tato anne, kusalakusalasavajjanavajjam kammam kammaphalam 4- kayassa asubhatam sankharanam aniccatam ajananta idha pare nama. Te mayamettha imasmim jivaloke yamama uparamama, "satatam samitam maccu santikam gacchama"ti na jananti. Ye ca tattha vijanantiti ye ca tattha pandita "mayam maccu samipam gacchama"ti vijananti. Tato sammanti medhagati evam hi te jananta medhaganam paravihimsananam vupasamaya patipajjanti, attana pare ca anne na medhanti na badhentiti attho. Tvam pana jivitanimittam acore core karontopi dandanena, samike assamike karontopi dhanajaniya badhasi pannavekallato. Tatha akarontopi jivate vapi sappanno, api vittaparikkhayo parikkhinadhanopi sappannajatiko itaritarasantosena santuttho anavajjaya jivikaya jivatiyeva. Tassa hi jivitam nama. Tenaha bhagava "pannajivim jivitamahu setthan"ti. 5- Dummedhapuggalo pana pannaya ca alabhena 6- ditthadhammikam samparayikanca attham viradhento vittavapi na jivati garahadipavattiya jivanto nama na hoti, anupayannutaya 7- yathadhigatam dhanam nasento jivitampi sandharetum na sakkotiyeva. Ima kira catassopi gatha thero supinantena 8- ranno kathesi. Raja supinam @Footnote: 1 Si.,i. sakaralopam 2 i.,Ma. ayam 3 Si. anveti ajanati @4 Si.,i....savajjanavajjakammaphalam 5 sam.saga. 15/73/48 vittasutta, @246/258 alavakasutta, khu.sutta. 25/184/370 alavakasutta @6 Si.,i. abhavena 7 Si. anupacitapannataya 8 Si.,i. supinante

--------------------------------------------------------------------------------------------- page167.

Disva theram namassantoyeva pabujjhitva pabhataya rattiya theram upasankamitva vanditva attana ditthaniyamena supinam kathesi. Tam sutva thero ta gatha paccanubhasitva "sabbam sunati"tiadina dvihi gathahi rajanam ovadi. Tattha sabbam sunati sotenati idha sotabbam saddam apathagatam sabbam subhasitam dubbhasitanca abadhiro sotena sunati. Tatha sabbam rupam sundaram asundarampi cakkhuna 1- anandho passati, ayamindriyanam sabhavo. Tattha pana na ca dittham sutam dhiro, sabbam ujjhitunti ca nidassanamattametam. Yam hi tam dittham sutam va, 2- na tam sabbam dhiro sappanno ujjhitum pariccajitum gahetum va arahati. Gunagunam pana tattha upaparikkhitva ujjhitabbameva ujjhitum gahetabbanca gahetum arahati, tasma cakkhumassa yatha andho cakkhumapi samano ujjhitabbe ditthe andho yatha assa apassanto viya bhaveyya, tatha ujjhitabbe sute sotavapi badhiro yatha assa asunanto viya bhaveyya. Pannavassa yatha mugoti vicaranapannaya pannava vacanakusalopi avattabbe mugo viya bhaveyya. Balava thamasampannopi akattabbe dubbaloriva, rakaro padasandhikaro, asamattho viya bhaveyya. Atha atthe samuppanne, sayetha matasayikanti attana katabbakicce uppanne upatthite matasayikam sayetha, matasayikam sayitvapi tam kiccam tiretabbameva, na viradhetabbam. Athava atha atthe samuppanneti attana akaraniye atthe kicce uppanne upatthite matasayikam sayetha, matasayikam sayitvapi tam na katabbameva. Na hi pandito ayuttam katumarahatiti evam therena ovadito raja akattabbam pahaya katabbeyeva yuttappayutto ahositi. Mahakaccayanattheragathavannana nitthita. ------------------- @Footnote: 1 Si. cakkhuma 2 Si. dittham sutam mutam va


             The Pali Atthakatha in Roman Book 33 page 160-167. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=33&A=3662&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=33&A=3662&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=366              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=6806              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=6941              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=6941              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]