บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
368. 3. Mahapanthakattheragathavannana yada pathamamaddakkhintiadika ayasmato mahapanthakattherassa gatha. Ka uppatti? ayam kira padumuttarassa bhagavato kale hamsavatinagare vibhavasampanno kutumbiko hutva ekadivasam satthu santake dhammam sunanto sattharam ekam bhikkhum sannavivatta- kusalanam aggatthane thapentam disva sayampi tam thanantaram patthento buddhappamukhassa bhikkhusamghassa sattaham mahadanam pavattetva "bhante yam bhikkhum tumhe ito satta- divasamatthake `sannavivattakusalanam ayam mama sasane aggo"ti etadagge thapayittha, ahampi imassa adhikarakammassa balena so bhikkhu viya anagate ekassa buddhassa sasane aggo bhaveyyan"ti patthanam akasi. Kanitthabhata panassa tatheva bhagavati adhikarakammam katva manomayassa kayassabhinimmanam cetovivattakosallanti dvinnam anganam vasena vuttanayeneva panidhanam akasi. Bhagava dvinnampi patthanam anantarayena samijjhanabhavam disva "anagate kappasatasahassamatthake gotamassa nama samma- sambuddhassa sasane tumhakam patthana samijjhissati"ti byakasi. Te ubhopi jana tattha yavajivam punnani katva tato cuto devaloke nibbattimsu. Tattha mahapanthakassa antarakatam kalyanadhammam na kathiyati. Culapanthako pana kassapassa bhagavato sasane pabbajitva visati vassasahassani odatakasinakammam Katva devapure nibbatti. Apadane 1- pana "culapanthako padumuttarassa bhagavato kale tapaso hutva himavante vasanto tattha bhagavantam disva pupphacchattena pujam akasi"ti agatam. Tesam devamanussesu samsarantanamyeva kappasatasahassam atikkantam. Atha amhakam sattha abhisambodhim patva pavattitavaradhammacakko rajagaham upanissaya veluvane mahavihare viharati. Tena ca samayena rajagahe dhanasetthissa dhita attano dasena saddhim santhavam katva natakehi bhita hatthasaram gahetva tena saddhim palayitva annattha vasanti tam paticca gabbham labhitva paripakkagabbha "natigharam gantva vijayissami"ti gacchanti antaramaggeyeva puttam vijayitva samina nivattita pubbe vasitatthane vasanti puttassa panthe jatatta panthakoti namam akasi. Tasmim adhavitva vidhavitva vicaranakale tameva paticca dutiyam gabbham patilabhitva paripakkagabbha pubbe vuttanayeneva antaramagge puttam vijayitva samina nivattita jettha- puttassa mahapanthakoti kanitthassa culapanthakoti namam katva yathavasitatthaneyeva vasanti anukkamena darakesu vaddhantesu tehi "amma ayyakakulam no dassehi"ti nibundhiyamana 2- darake matapitunam santikam pesesi. Tato patthaya daraka dhanasetthino gehe vaddhanti. Tesu culapanthako atidaharo, mahapanthako pana ayyakena saddhim bhagavato santikam gato sattharam disva saha dassanena patiladdhasaddho dhammam sutva upanissaya- sampannataya pabbajitukamo hutva pitamaham apucchi. So satthu tamattham arocetva tam pabbajesi. So pabbajitva bahum buddhavacanam ugganhitva paripunnavasso upasampajjitva yonisomanasikare kammam karonto visesato catunnam arupajjhananam labhi hutva tato vutthaya vipassanam ussukkapetva arahattam papuni. Iti so sannavivattakusalanam aggo jato. So jhanasukhena phalasukhena vitinamento ekadivasam attano patipattim paccavekkhitva adhigatasampattim paticca sanjatasomanasso sihanadam nadanto:- @Footnote: 1 Si. apare 2 Si.,i. nibbandhiyamana, Ma. nibuddhiyamana [510] "yada pathamamaddakkhim sattharamakutobhayam tato me ahu samvego passitva purisuttamam. [511] Sirim hatthehi padehi yo panameyya agatam etadisam so sattharam aradhetva viradhaye. [512] Tadaham puttadaranca dhanadhannanca chaddayim kesamassuni chedetva pabbajim anagariyam. [513] Sikkhasajivasampanno indriyesu susamvuto namassamano sambuddham vihasim aparajito. [514] Tato me panidhi asi cetaso abhipatthito na niside muhuttampi tanhasalle anuhate. [515] Tassa mevam viharato passa viriyaparakkamam tisso vijja anuppatta katam buddhassa sasanam. [516] Pubbenivasam janami dibbacakkhum 1- visodhitam araha dakkhineyyomhi vippamutto nirupadhi. [517] Tato ratya vivasane suriyuggamanam 2- pati sabbam tanham visosetva pallankena upavisin"ti ima gatha abhasi. Tattha yadati yasmim kale. Pathamanti adito. Addakkhinti passim. Sattharanti bhagavantam. Akutobhayanti nibbhayam. Ayam hettha attho:- sabbesam bhayahetunam bodhimuleyeva pahinatta kutocipi bhayabhavato akutobhayam nibbayam catuvesarajjavisaradam dittha- dhammikasamparayikaparamatthehi veneyyanam yatharahamanusasanato sattharam sammasambuddham mayham pitamahena saddhim gantva yaya velaya 3- sabbapathamam passim, tam purisuttamam sadevake @Footnote: 1 cha.Ma. dibbacakkhu 2 pali. suriyassuggamanam. evamuparipi 3 Si. sayam velayam, @i. saya velaya Loke aggapuggalam passitva tato dassanahetu tato dassanato 1- paccha "ettakam kalam sattharam datthum dhammanca sotum nalatthan"ti mayham samvego ahu sahottappam nanam uppajji, uppannasamvego panaham evam cintesinti dasseti sirim hatthehiti gathaya. Tassattho:- yo vibhavatthiko puriso "upatthayiko 2- hutva tava santike vasissami"ti saviggaham sirim sayane upagatam hatthehi ca padehi ca kottento panameyya nihareyya, so tatharupo alakkhikapuriso etadisam sattharam sammasambuddham aradhetva imasmim navame khane patilabhitva viradhaye tassa ovadakaranena tam virajjheyya, aham panevam na karomiti adhippayo. Tenaha "tadaham .pe. Anagariyan"ti. Tattha chaddayinti pajahim. "../../bdpicture/chaddiyan"tipi patho. Nanu ayam thero darapariggaham akatvava pabbajito, so kasma "puttadaranca chaddayin"ti avocati? yatha nama puriso anibbattaphalameva rukkham chindanto acchinne tato laddhaphalehi parihino nama hoti. Evam sampadamidam datthabbam. Sikkhasajivasamapannoti ya adhisilasikkha, taya ca, yattha bhikkhu saha jivanti, ekajivika sabhagavuttino honti, tena bhagavata pannattasikkhapadasankhatena sajivena ca samannagato sikkhanabhavena samangibhuto, sikkham paripurento sajivanca avitikkamanto hutva tadubhayam sampadentoti attho. Tena suvisuddhe patimokkhe sile patitthitabhavam dasseti. Indriyesu susamvutoti manacchatthesu indriyesu sutthu samvuto, rupa- divisayesu uppajjanakanam abhijjhadinam pavattinivaranavasena satikavatena supihitacakkhadi- dvaroti attho. Evam patimokkhasamvaraindriyasamvarasilasampattidassanena itarasilampi atthato dassitameva hotiti thero attano catuparisuddhisilasampadam dassetva "namassamano sambuddhan"ti imina buddhanussatibhavananuyogamaha. Vihasim aparajitoti kilesamaradihi aparajito eva hutva viharim, yava arahattappatti, tava tehi anabhibhuto, annadatthu te abhibhavanto eva vihasinti attho. @Footnote: 1 Si.,i. tato dassanahetuto pasanno 2 Si.,i. utthayiko Tatoti tasma, yasma suvisuddhasilo satthari abhippasanno kilesabhibhavanapati- pattiyanca thito, 1- tasma. Panidhiti panidhanam. Tato va cittabhiniharo. Asiti ahosi. Cetaso abhipatthitoti mama cittena icchito. Kidiso pana soti aha "na niside muhuttampi, tanhasalle anuhate"ti. "aggamaggasandasena mama hadayato tanhasalle anuddhate muhuttampi na niside nisajjam na kappeyyan"ti evam me cittabhiniharo ahositi attho. Evam pana cittam adhitthaya bhavanam bhavayitva 2- thanacankameheva rattim vitinamento arupasamapattito vutthaya jhanangamukhena vipassanam patthapetva arahattam sacchakasi. Tena vuttam "tassa me"tiadi. Nirupadhiti kilesupadhiadinam abhavena nirupadhi. Ratya vivasaneti rattibhagassa vigamane vibhataya rattiya. Suriyuggamanam patiti suriyuggamanam lakkhanam katva. Sabbam tanhanti kamatanhadibhedam sabbam tanhasotam aggamaggena visosetva sukkhapetva "tanhasalle anuhate na niside"ti patinnaya mocitatta. 3- Pallankena upavisinti pallankam abhujitva nisidinti. Sesam uttanatthameva. Mahapanthakattheragathavannana nitthita. Paramatthadipaniya theragathasamvannanaya atthakanipatassa atthavannana nitthita. ---------------- @Footnote: 1 Si......patipatti ca vaddhita, i. patipattinca vaddhito 2 Si.,i. arabhitva @3 Ma. patinnayameva thitattaThe Pali Atthakatha in Roman Book 33 page 171-175. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=33&A=3923&modeTY=2 อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=33&A=3923&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=368 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=6850 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=6979 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=6979 Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]