ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 33 : PALI ROMAN Thera.A.2 (paramatthadi.2)

                  376. 7. Gotamattheragathavannana 3-
      vijaneyya sakam atthantiadika ayasmato aparassa gotamattherassa gatha.
Ka uppatti?
      Ayampi purimabuddhesu katadhikaro tattha tattha bhave vivattupanissayam kusalam
upacinitva amhakam bhagavato uppattito puretarameva savatthiyam udiccabrahmanakule
nibbattitva vayappatto tinnam vedanam paragu hutva vadamaggam uggahetva
attano vadassa upari uttarim vadantam alabhanto tehi tehi viggahikakatham anuyutto
vicarati. Atha amhakam bhagava loke uppajjitva pavattitavaradhammacakko anupubbena
yasadike veneyye vinetva anathapindikassa abhiyacanaya savatthim upagacchi. Tada
satthu jetavanapatiggahe patiladdhasaddho sattharam upasankamitva dhammam sutva pabbajjam
yaci. Sattha annataram pindacarikam bhikkhum anapesi "bhikkhu imam pabbajehi"ti.
@Footnote: 1 Si. pariyosane  2 Si.,i. khayavayagamaneneva  3 cha.Ma. (apara) gotamattheragathavannana
So tena pabbajiyamano khuraggeyeva arahattam papunitva kosalajanapadam gantva
tattha ciram vasitva puna savatthim paccagami. Tam bahu nataka brahmanamahasala
upasankamitva payirupasitva nisinna 1- "imasmim loke bahu samanabrahmana samsare
suddhivada, tesu katamesam nu kho vado niyyaniko, katham patipajjanto samsarato
sujjhati"ti pucchimsu. Thero tesam tamattham pakasento:-
         [587] "vijaneyya sakam attham      avalokeyyatha pavacanam
               yancettha assa patirupam      samannam ajjhupagatassa.
         [588] Mittam idheva 2- kalyanam    sikkha vipulam samadanam
               sussusa ca garunam          etam samanassa patirupam.
         [589] Buddhesu sagaravata        dhamme apaciti yathabhutam
               samghe ca cittikaro        etam samanassa patirupam.
         [590] Acaragocare yutto      ajivo sodhito agarayho
               cittassa ca santhapanam        etam samanassa patirupam.
         [591] Carittam atha varittam       iriyapathiyam pasadaniyam
               adhicitte ca ayogo      etam samanassa patirupam.
         [592] Arannakani senasanani    pantani appasaddani
               bhajitabbani munina         etam samanassa patirupam.
         [593] Silanca bahusaccanca        dhammanam pavicayo yathabhutam
               saccanam abhisamayo         etam samanassa patirupam.
         [594] Bhaveyya ca aniccanti      anattasannam asubhasannanca
               lokamhi ca anabhiratim        etam samanassa patirupam.
         [595] Bhaveyya ca bojjhange     iddhipadani indriyabalani
               atthangamaggamariyam          etam samanassa patirupam.
@Footnote: 1 Si.,i. bahu nataka nisinnam               2 cha.Ma. idha ca
         [596] Tanham pajaheyya muni        samulake asave padaleyya
               vihareyya vippamutto       etam samanassa patirupan"ti
ima gatha abhasi.
      Tattha vijaneyya sakam atthanti vinnujatiko puriso attano attham yathavato
vicaretva janeyya. Vicarento ca avalokeyyatha pavacanam idha loke puthusamana-
brahmanehi sammasambuddhena ca pavuttam pavacanam, samayo. Tattha yam niyyanikam,
tam olokeyya pannacakkhuna passeyya. Ime hi nanatitthiya samanabrahmana
anicce "aniccan"ti anattani "atta"ti asuddhimagganca "suddhimaggo"ti miccha-
bhinivesino annamannanca viruddhavada, 1- tasma nesam vado aniyyaniko, samma-
sambuddho pana "sabbe sankhara anicca, sabbe dhamma anatta, santam nibbanan"ti
sayambhunanena yathabhutam abbhannaya pavedeti, tasma "tassa vado niyyaniko"ti
satthu sasanamahantatam olokeyyati attho. Yancettha assa patirupam, samannam
ajjhupagatassati samannam samanabhavam pabbajjam upagatassa kulaputtassa yam ettha sasane
pabbajitabhave va patirupam yuttarupam saruppam assa siya, tampi apalokeyya.
      Kim pana tanti aha "mittam idheva kalyanan"tiadi. Imasmim sasane
kalyanamittam seviyamanam samanassa patirupanti yojana. Esa nayo itaresupi.
Kalyanamittam hi nissaya akusalam pajahati kusalam bhaveti suddhamattanam pariharati. Sikkha
vipulam samadananti vipulam sikkhasamadanam, mahatiya nibbanavahaya adhisiladisikkhaya
anutthananti attho. Sussusa ca garunanti garunam acariyupajjhayadinam kalyana-
mittanam ovadassa sotukamyata paricariya ca. Etanti kalyanamittasevanadi.
      Buddhesu sagaravatati sabbannubuddhesu "sammasambuddho bhagava"ti garavayogo
garucittikaro. Dhamme apaciti yathabhutanti ariyadhamme yathavato apacayanam adarena
@Footnote: 1 Si. viruddhavadino
Abhipujanam. Samgheti ariyasamghe. Cittikaroti sakkaro sammananam. Etanti ratanattaya-
garukaranam.
      Acaragocare yuttoti kayikavacasikavitikkamanasankhatam anacaram
pindapatadinam atthaya upasankamitum ayuttatthanabhutam vesiyadiagocaranca pahaya
kayikavacasikaavitikkamanasankhatena acarena pindapatadinam atthaya upasankamitum
yuttatthanabhutena gocarena ca yutto sampanno, sampannaacaragocaroti attho. Ajivo
sodhitoti veludanadim buddhapatikuttham anesanam pahaya anavajjuppade paccaye sevantassa
ajivo sodhito hoti suvisuddho, sodhitatta eva agarayho vinnuhi. Cittassa ca
santhapananti yatha cakkhadidvarehi rupadiarammanesu abhijjhadayo nappavattanti,
evam ditthe ditathamattadivasena cittassa samma thapanam. Etanti acaragocarasampatti
ajivaparisuddhi indriyesu guttadvaratati etam tayam.
      Carittanti caritva paripuretabbasilam. Varittanti viratiya akaranena
paripuretabbasilam. Iriyapathiyam pasadaniyanti paresam pasadavaham akappasampattinimittam
iriyapathanissitam sampajannam. Adhicitte ca ayogoti samathavipassanasu anuyogo
bhavana.
      Arannakaniti aranne pariyapannani. Pantaniti vivittani.
      Silanti catuparisuddhisilam. Hettha hi bhinditva vuttam, idha abhinditva
vadati. Bahusaccanti bahussutabhavo. So hi bhavananuyogassa bahukaro, bojjhangakosalla-
anuttarasitibhavaadhicittayuttadisu samma pavicayabahulassa samathavipassananuyogo
sampajjati. Dhammanam pavicayo yathabhutanti ruparupadhammanam aviparitasalakkhanato 1-
samannalakkhanato ca parivimamsa, imina adhipannadhammavipassanamaha. Saccanam abhisamayoti
dukkhadinam ariyasaccanam parinnabhisamayadivasena pativedho.
@Footnote: 1 Si....sallakkhanato
      Svayam saccabhisamayo yatha hoti, tam dassetum  "bhaveyya"tiadi vuttam. Tattha
bhaveyya ca aniccanti "sabbe sankhara anicca"tiadina 1- avibhagato "yam kinci
rupam atitanagatapaccuppannan"tiadina 2- vibhagato va sabbasankharesu aniccasannam
bhaveyya uppadeyya ceva vaddheyya cati attho. Anattasannanti "sabbe dhamma
anatta"ti pavattam anattasannanca bhaveyyati yojana. Evam sesesupi. Asubhasannanti
karajakaye sabbasmimpi va tebhumikasankhare kilesasucipaggharanato "asubha"ti pavatta-
sannam. Dukkhasannaparivara hi ayam, eteneva cettha dukkhasannapi gahitati
veditabbam. Lokamhi ca anabhiratinti sabbaloke tebhumikesu sankharesu anabhiratisannam,
etena adinavanupassanam  nibbidanupassananca vadati.
      Evam pana vipassanabhavanam anuyutto 3- tam ussukkapento ime dhamme 4-
vaddheyyati dassento "bhaveyya ca bojjhange"ti gathamaha. Tassattho:- bodhiya sati-
adisattavidhadhammasamaggiya bodhissa va tamsamangino puggalassa angati bojjhanga,
satiadayo dhamma. Te satiadike sattabojjhange, chandaadini cattari iddhipadani,
saddhadini pancindriyani, saddhadiniyeva panca balani, sammaditthiadinam vasena
atthangaariyamagganca. Casaddena satipatthanani sammappadhanani ca gahitaniti sabbepi
sattatimsappabhede bodhipakkhiyadhamme bhaveyya uppadeyya ceva vaddheyya ca. Tattha
yadetesam pathamamaggakkhane uppadanam uparimaggakkhane ca vaddhanam, etam samanassa bhikkhuno
saruppanti.
      Evam bodhipakkhiyasattatimsadhamme bhavento 5- yatha maggasaccam bhavanabhisamayavasena
abhisameti, evam samudayasaccam pahanabhisamayavasena, nirodhasaccam sacchikiriyabhisamayavasena
abhisametiti dassento "tanham pajaheyya"ti osanagathamaha. Tattha tanham pajaheyyati
@Footnote: 1 khu.dhamMa. 25/277/64 aniccalakkhanavatthu 2 sam. khandha. 17/49/41 sonasutta,
@abhi.vibhanga. 35/2/1 rupakkhandha   3 Si. anuyunjanta   4 Si.,i. idameva
@5 Si.,i....dhamme upadaya upari maggakkhane ca bhavento
Kamatanhadipabhedam sabbam tanham ariyamaggena anavasesato samucchindeyya, monam vuccati
nanam, tena samannagatatta muni. Samulake asave padaleyyati kamaraganusayadi-
samulake kamasavadike sabbepi asave bhindeyya samucchindeyya. Vihareyya
vippamuttoti evam sabbaso kilesanam pahinatta sabbadhi vimutto
sabbupadhipatinissaggam nirodham nibbanam sacchikatva vihareyya. Etanti yadetam
viharanam, etam samanassa samitapapassa bhikkhuno patirupam saruppanti attho.
      Evam thero samanasaruppapatipattikittanamukhena sasanassa niyyanikabhavam tabbilomato
bahirakasamayassa aniyyanikatanca vibhavesi. Tam sutva te brahmanamahasala sasane
abhippasanna saranadisu patitthahimsu.
                   Gotamattheragathavannana nitthita.
                   Paramatthadipaniya theragathasamvannanaya
                   dasakanipatassa atthavannana nitthita.
                       -------------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 33 page 230-235. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=33&A=5312&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=33&A=5312&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=376              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=7059              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=7209              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=7209              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]