บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
379. 2. Sunitattheragathavannana nice kulamhitiadika ayasmato sunitattherassa gatha. Ka uppatti? ayampi purimabuddhesu katadhikaro tattha tattha bhave punnani upacinitva devamanussesu samsaranto buddhassa sunnakale kulagehe nibbattitva vayappatto balajanehi saddhim kilapasuto hutva vicaranto ekam paccekabuddham game pindaya carantam disva "kim tuyham sabbaso vanitasarirassa viya sakalam kayam paticchadetva bhikkhacaranena, nanu nama kasivanijjadihi jivika kappetabba. Tani ce katum na sakkosi, ghare ghare muttakarisadini niharanto paccha vatthusodhanena jivahi"ti 1- akkosi. So tena kammena niraye paccitva tasseva kammassa vipakavasesena manussalokepi bahuni jatisatani pupphachaddakakule nibbattitva tatha jivikam kappesi. Imasminca buddhuppade pupphachaddakakule eva nibbatto ukkarasodhanakammena jivikam kappeti ghasacchadanamattampi alabhanto. Atha bhagava pacchimayame buddhacinnam mahakarunasamapattim samapajjitva tato vutthaya buddhacakkhuna lokam volokento sunitassa hadayabbhantare ghate padipam viya pajjalantam arahattupanissayam disva vibhataya rattiya pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya bhikkhusamghaparivuto rajagaham pindaya pavittho yassam vithiyam sunito ukkarasodhanakammam karoti, tam vithim patipajji. Sunitopi tattha tattha vighasuccarasankaradikam rasim katva pitakesu pakkhipitva kajenadaya pariharanto 2- bhikkhusamghaparivutam sattharam agacchantam disva sarajjamano 3- sambhamakulahadayo gamanamaggam niliyanokasanca alabhanto kajam bhittipasse thapetva ekena passena anupavisanto viya bhittim allino panjaliko atthasi. "bhittichiddena apakkamitukamo ahosi"tipi vadanti. @Footnote: 1 Si.,i. camahiti 2 Si.,i. niharanto 3 Si.,i. sarajjayamano Sattha tassa samipam patva "ayam attano kusalamulasancoditam upagatam mam sarajjamano jatiya kammassa ca nihinataya sammukhibhavampi lajjati, handassa vesarajjam uppadessami"ti karavikarutamanjuna sakalanagaraninnadavaragambhirena 1- brahmassarena "sunita"ti alapitva "kim imaya dukkhajivikaya pabbajitum sakkhissati"ti aha. Sunito tena satthu vacanena amatena viya abhisitto ularam pitisomanassam patisamvedento "bhagava sace madisapi idha pabbajam labhanti, kasmaham na pabbajissami, pabbajetha mam bhagava"ti aha. Sattha "ehi bhikkhu"ti aha. So tavadeva ehibhikkhubhavena pabbajjam upasampadanca labhitva iddhimayapattacivaradharo vassasatthikatthero viya hutva satthu santike atthasi. Bhagava tam viharam netva kammatthanam acikkhi. So pathamam attha samapattiyo panca ca abhinnayo nibbattetva vipassanam vaddhetva chalabhinno ahosi. Tam sakkadayo deva brahmano ca upasankamitva namassimsu. Tena vuttam:- "ta devata sattasata ulara brahma ca indo upasankamitva ajaniyam jatijarabhibhutam sunitam namassanti pasannacitta"tiadi. Bhagava tamyeva devasanghapurakkhatam disva sitam katva pasamsanto "tapena brahma- cariyena"ti gathaya dhammam desesi. Atha nam sambahula bhikkhu sihanadam nadapetukama "avuso sunita kasma kula tvam pabbajito, katham va pabbajito, kathanca saccani pativijjhi"ti pucchimsu. So tam sabbam pakasento:- [620] "nice kulamhi jatoham daliddo appabhojano hinakammam mamam asi ahosim pupphachaddako. @Footnote: 1 Si.,i. sajalajaladharaninnada...., Ma. sakalajavananinnada... [621] Jigucchito manussanam paribhuto ca vambhito nicam manam karitvana vandissam bahukam janam. [622] Athaddasasim sambuddham bhikkhusamghapurakkhatam pavisantam mahaviram magadhanam puruttamam. [623] Nikkhipitvana byabhangim vanditum upasankamim mameva anukampaya atthasi purisuttamo. [624] Vanditva satthuno pade ekamantam thito tada pabbajjam ahamayacim sabbasattanamuttamam. [625] Tato karuniko sattha sabbalokanukampako ehi bhikkhuti mam aha sa me asupasampada. [626] Soham eko arannasmim viharanto atandito akasim satthu vacanam yatha mam ovadi jino. [627] Rattiya pathamam yamam pubbajatimanussarim rattiya majjhimam yamam dibbacakkhum visodhayim rattiya pacchime yame tamokkhandham padalayim. [628] Tato ratya vivasane suriyassuggamanam pati 1- indo brahma ca agantva mam namassimsu panjali. [629] Namo te purisajanna namo te purisuttama yassa te asava khina dakkhineyyosi marisa. [630] Tato disvana mam sattha devasanghapurakkhatam sitam patukaritvana imamattham abhasatha. [631] Tapena brahmacariyena sannamena damena ca etena brahmano hoti etam brahmanamuttaman"ti imahi gathahi sihanadam nadi. @Footnote: 1 khu.ja. 27/1559/316 yudhanjayajataka (sya) Tattha niceti lamake sabbanihine. Uccanicabhavo hi nama sattanam upadayupadaya, ayam pana sabbanihine pukkusakule uppannatam dassento "nice kulamhi jato"ti aha. Tena vuttam "niceti lamake sabbanihine"ti. Daliddoti duggato, daliddapi 1- keci kadaci ghasacchadanassa labhino akasiravuttino honti, aham pana sabbakalam kasiravuttitaya 2- hino uddhanam upatthapitaukkhaliko dassanayuttam 3- thevakampi apassimyevati dassento "appabhojano"ti aha. Nicakulika daliddapi keci anicakammajiva honti, mayham pana na tathati dassento aha "hinakammam mamam asi"ti. Kidisanti ce? ahosim pupphachaddako, hatthavikalassa hatthavati viya upacaravasenayam Imassa samanna ahosi yadidam "pupphachaddako"ti. Milatapupphasantharavannataya va ukkarabhumiya evam vutto. 4- Jigucchitoti jatiya ceva kammuna ca hilito. Manussananti manussehi. Paribhutoti avannato. Vambhitoti khumsito. Nicam manam karitvanati anne manusse sinerum viya ukkhipitva tesam padapamsutopi attanam nihinam katva pavattiya nicam nihinam manam katva. Vandissam bahukam jananti puthumahajanam ditthaditthakale vandim sirasi anjalim karonto panamim. Athati adhikarantaradipane nipato. Addasasinti addakkhim. Magadhananti magadha nama janapadino rajakumara, tesam nivaso ekopi janapado rulhiya "magadhanan"ti 5- vutto, magadhajanapadassati attho. Puruttamanti uttamam nagaram. Byabhanginti kajam. Pabbajjam ahamayacinti "sunita pabbajitum sakkhissasi"ti satthara okase kate aham pabbajjam ayacim. Asupasampadati "ehi bhikkhu"ti @Footnote: 1 Si.,Ma. daliddapi hi 2 i. kasiravuttina 3 i. uddham uttitthapuggalako @dasantayuttam, Ma. uddhanam uttitthaukkhaliko dassanayuttam @4 Si.....santharachaddako va ukkarabhumiyo evam vuccate @5 Si. magadhoti, i. magadhananti Satthu vacanamattena asi upasampada. Yatha mam ovaditi "evam samathapubbangamam vipassanam bhavehi"ti yatha mam ovadi, tatha satthuno vacanam akasim patipajjim. Rattiyatiadi tassa patipattiya rasadassanam. Tattha pubbenivasananam anagatamsanananca bahukiccanti "pathamam yamam majjhimam yaman"ti accantasamyogavasena upayogavacanam vuttam. Na tatha asavakkhayananam ekabhisamayavasena pavattanatoti "pacchime yame"ti bhummavasena vuttanti datthabbam. Indoti sakko devaraja. Brahmati mahabrahma. Indabrahmaggahanena annesam kamadevanam brahmunanca agamanam vuttamevati datthabbam. Ukkatthaniddeso hesa yatha "raja agato"ti. Namassimsuti kayena vacaya ca namakkaram akamsu. Tattha kayena katam namakkaram dassento "panjali"ti vatva vacaya katam dassetum "namo te"tiadi vuttam. Devasanghapurakkhatanti devaggahanena upapattideva- bhavato brahmanopi gahita. Sitam patukaritvanati attano ovadassa mahapphalatam 1- devabrahmunanca gunasampattim 2- nissaya sattha sitam patvakasi. Patukaronto ca na anne 3- viya dante vidamseti, mukhadhanam pana thokam vivarati, tattakena ca abhibhutadibba- phalikamuttarasmiyo avahasitatarakasasimariciyo 4- susukkadathasambhava ghanarasmiyo nikkhamitva tikkhattum satthu mukham padakkhinam karonti, tam disva pacchato gacchantapi sattha sitam patvakasiti sanjananti. Tapenati indriyasamvarena, "dhutadhammasamadanena"ti keci. Sannamenati silena. Damenati pannaya. Brahmacariyenati avasitthasetthacariyaya. Etenati yathavuttena tapadina. Brahmano hoti bahitapapabhavato. Etanti tapadi yathavuttam. Brahmana- muttamanti uttamam brahmanam, brahmanesu va uttamam sabbasettham, ahuti vacanaseso. Brahmananti va brahmannamaha, evam uttamam brahmannam, na jaccaditi adhippayo. @Footnote: 1 Si. dassanamahapphalam 2 Si.,i. gunabhattim 3 Si.,i. anno @4 Si.,i. avasitudaratarapatimariciyo, Ma. avahasito tarakasasimariciyo Na hi jatikulapadesagottasampattiadayo ariyabhavassa karanam, adhisilasikkhadayo eva pana karanam. Tenaha:- "yatha sankaradhanasmim 1- ujjhitasmim mahapathe padumam tattha jayetha sucigandham manoramam. Evam sankarabhutesu andhabhute puthujjane atirocati pannaya sammasambuddhasavako"ti. 2- Evam thero tehi bhikkhuhi pucchitamattham imahi gathahi vissajjento sihanadam naditi. Sunitattheragathavannana nitthita. Paramatthadipaniya theragathasamvannanaya dvadasakanipatassa atthavannana nitthita. -------------------- @Footnote: 1 cha.Ma. sankarathanasmim 2 khu.dhamMa. 25/58/27 garahadinnavatthuThe Pali Atthakatha in Roman Book 33 page 247-252. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=33&A=5686&modeTY=2 อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=33&A=5686&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=379 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=7148 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=7295 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=7295 Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]