ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 33 : PALI ROMAN Thera.A.2 (paramatthadi.2)

                   332. 10. Dhammikattheragathavannana
         dhammo havetiadika ayasmato dhammikattherassa gatha. Ka uppatti?
         ayampi purimabuddhesu katadhikaro tattha tattha bhave punnani upacinanto
@Footnote: 1 Si.,i. purakkhata parivarita      2 Si. gehavasabhimukho
Sikhissa bhagavato kale migaluddako hutva ekadivasam arannayatane devaparisaya
satthu dhammam desentassa "dhammo eso vuccati"ti desanaya nimittam ganhi. So
tena punnakammena devamanussesu samsaranto imasmim buddhuppade kosalaratthe
brahmanakule nibbattitva dhammikoti laddhanamo vayappatto jetavanapatiggahane
laddhappasado pabbajitva annatarasmim gamakavase avasiko hutva viharanto
agantukanam bhikkhunam vattavattesu ujjhanabahulo akkhamo ahosi. Tena bhikkhu
tam viharam chaddetva pakkamimsu, so ekakova ahosi. Viharasamiko upasako
tam karanam sutva bhagavato tam pavattim arocesi. Sattha tam bhikkhum pakkosetva
tamattham pucchitva tena "evam bhante"ti vutte "nayam idaneva akkhamo, pubbepi
akkhamo ahosi"ti vatva bhikkhuhi yacito rukkhadhammam 1- kathetva upari tassa ovadam
dento:-
                 [303] "dhammo have rakkhati dhammacarim
                       dhammo sucinno sukhamavahati
                       esanisamso dhamme sucinne
                       na duggatim gacchati dhammacari.
         [304] Na hi dhammo adhammo ca   ubho samavipakino
               adhammo nirayam neti      dhammo papeti suggatim.
                   [305] Tasma hi dhammesu kareyya chandam
                         iti modamano sugatena tadina
                         dhamme thita sugatavarassa savaka
                         niyanti dhira saranavaraggagamino.
         [306] Vipphotito gandamulo     tanhajalo samuhato
@Footnote: 1 khu.ja. 27/74/23 rukkhadhammajataka
                        So khinasamsaro na catthi kincanam
                        cando yatha dosina punnamasiyan"ti
catasso gatha abhasi.
         Tattha dhammoti lokiyalokuttaro sucaritadhammo. Rakkhatiti apayadukkhato 1-
rakkhati, samsaradukkhato ca vivattupanissayabhuto rakkhatiyeva. Dhammacarinti tam dhammam
carantam patipajjantam. Sucinnoti sutthu cinno kammaphalani saddahitva sakkaccam
cittikatva upacito. Sukhanti lokiyalokuttarasukham. Tattha lokiyam tava kamavacaradi-
bhedo dhammo yathasakam sukham ditthe va dhamme upapajje va apare va pariyaye avahati
nipphadeti, itaram pana vivattupanissaye thatva cinno paramparaya 2- avahatiti
vattum 3- vattati anupanissayassa tadabhavato. Esanisamso dhamme sucinne, na duggatim
gacchati dhammacariti dhammacari puggalo dhamme sucinne tamnimittam duggatim na
gacchatiti eso dhamme sucinne anisamso udrayoti attho.
         Yasma dhammeneva sugatigamanam, adhammeneva ca duggatigamanam, tasma "dhammo
adhammo"ti ime annamannam asankinnaphalati dassetum "na hi dhammo"tiadina
dutiyam gathamaha. Tattha adhammoti dhammapatipakkho duccaritam. Samavipakinoti sadisavipaka
samanaphala.
         Tasmati yasma dhammadhammanam ayam yathavutto vipakabhedo, tasma. Chandanti
kattukamyatachandam. Iti modamano sugatena tadinati iti evam vuttappakarena
ovadadanena sugatena sammaggatena 4- sammapatipannena itthadisu tadibhavappattiya
tadinamavata hetubhutena modamano tutthim apajjamano dhammesu chandam kareyyati
yojana. Ettavata vattam dassetva idani vivattam dassento "dhamme thita"ti-
adimaha. Tassattho:- yasma sugatassa varassa sugatesu ca varassa sammasambuddhassa
@Footnote: 1 Si. apaye apayadukkhato 2 Si. cittaparamparaya 3 Si. avagantum, i. gantum
@4 Ma. samaggatena
Savaka tassa dhamme thita dhira ativiya aggabhutasaranagamino teneva saranagamanasankhate
dhamme thitabhavena sakalavattadukkhatopi niyanti nissaranti, tasma hi dhammesu kareyya
chandanti.
         Evam satthara tihi gathahi dhamme desite desananusarena yathanisinnova
vipassanam vaddhetva arahattam papuni. Tena vuttam apadane 1-:-
             "migaluddo  pure  asim     aranne vipine aham
              addasam virajam buddham         devasanghapurakkhatam.
              Catusaccam pakasentam        desentam amatam padam
              assosim madhuram dhammam        sikhino lokabandhuno.
              Ghose cittam pasadesim      asamappatipuggale
              tattha cittam pasadetva     uttarim duttaram bhavam.
              Ekatimse ito kappe      yam sannamalabhim tada
              duggatim nabhijanami        ghosasannayidam phalam.
              Kilesa jhapita mayham .pe. Katam buddhassa sasanan"ti.
         Tatha arahatte patitthito. Arahattam pana patva attana adhigatam visesam satthu
nivedento carimagathaya annam byakasi.
         Tattha vipphotitoti vidhuto, maggananena patinissatthoti attho. Gandamuloti
avijja. 2- Sa hi gandati savati. "gandoti kho bhikkhu pancannetam upadanak-
khandhanam 2- adhivacanan"ti 3- evam satthara vuttassa dukkhamulayogato 4- kilesasuci-
paggharanato uppadajarabhangehi uddhumatapakkapabhijjanato ca 5-  gandabhidhanassa
upadanakkhandhapancakassa
@Footnote: 1 khu.apa. 33/108/158 ghosasannakattherapadana (sya) 2-2 Si. sa hi savati,
@gandoti kho bhikkhutivacanena tam pancupadanakkhandhanam, i. sa hi savati, gandoti
@kho bhikkhuvacanena tam pancupadanakkhandhanam  3. sam.sala. 18/151/103 udakasutta,
@an.chakka. 22/294/347 bhayasutta, an. dasaka. 23/146/299 bhayasutta (sya)
@4 Si.,i. dukkhato sulayogato 5 Si. bhange uddhumatapakkamhi bhijjanato ca,
@i. bhangehi uddhumatapakkabhijjanato ca
Mulam karanam. Tanhajalo samuhatoti tanhasankhato jalo maggena samugghatito.
So khinasamsaro na catthi kincananti so aham evam pahinatanhavijjataya parikkhinasamsaro
pahinabhavamulattaeva na catthi na ca upalabbhati ragadikincanam. Cando yatha dosina
punnamasiyanti yatha nama cando abbhamahikadidosarahito punnamasiyam paripunnakale 1-
evam ahampi arahattadhigamena apetaragadikincano paripunnadhammakotthaso ahosinti.
                    Dhammikattheragathavannana nitthita.
                     -----------------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 33 page 29-33. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=33&A=658&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=33&A=658&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=332              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=6290              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=6399              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=6399              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]