ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 33 : PALI ROMAN Thera.A.2 (paramatthadi.2)

                    390. 6. Selattheragathavannana
      paripunnakayo surucitiadika 1- ayasmato selattherassa gatha. Ka uppatti?
      ayam kira padumuttarabhagavato kale kulagehe nibbattitva vinnutam patto
@Footnote: 1 cha.Ma. paripunnakayotiadika
Ganapamokkho hutva tini purisasatani samadapetva 1- tehi saddhim satthu gandhakutim
karetva katapariyositaya gandhakutiya sabhikkhusamghassa bhagavato mahadanam pavattetva
sattharam bhikkhu ca ticivarena acchadesi. So tena punnakammena ekam buddhantaram
devaloke eva vasitva tato cuto devamanussesu samsaranto imasmim buddhuppade
anguttarapesu apane nama brahmanagame brahmanakule nibbattitva seloti
laddhanamo ahosi. So vayappatto tisu vedesu brahmanasippesu ca nipphattim
gantva tini manavakasatani mante vacento apane pativasati. Tena ca samayena
sattha savatthito nikkhamitva addhaterasahi bhikkhusatehi saddhim anguttarapesu carikam
caranto selassa antevasikananca nanaparipakam disva annatarasmim vanasande
viharati. Atha keniyo nama jatilo satthu agamanam sutva tattha gantva saddhim
bhikkhusamghena sattharam svatanaya nimantetva sake assame pahutam khadaniyam bhojaniyam
patiyadeti. Tasmim ca samaye selo brahmano saddhim tihi manavakasatehi janghaviharam
anuvicaranto keniyassa assamam pavisitva jatile katthaphalanuddhanasampadanadina
danupakaranam sajjente disva "kim nu kho te keniya mahayanno paccupatthito"tiadim
pucchitva  tena "buddho bhagava maya svatanaya nimantito"ti vutte "buddho"ti
vacanam sutvava hattho udaggo pitisomanassajato tavadeva manavakehi saddhim sattharam
upasankamitva katapatisantharo ekamantam nisinno bhagavato kaye battimsa mahapurisa-
lakkhanani disva "imehi lakkhanehi samannagato raja va hoti cakkavatti,
buddho va loke vivattacchado, ayam pana pabbajito, no ca kho nam janami
buddho va, no va, sutam kho pana metam brahmananam vuddhanam 2- mahallakanam
acariyapacariyanam bhasamananam `ye te bhavanti arahanto sammasambuddha, te
sake vanne bhannamane attanam patukaronti'ti, asammasambuddho hi sammukhe
thatva buddhagunehi abhitthaviyamano sarajjati mankubhavam apajjati
@Footnote: 1 Si.,Ma. samadapetva          2 cha.Ma. vuddhanam
Avesarajjappattataya ananuyogakkhamatta, yannunaham samanam gotamam sammukha saruppahi
gathahi abhitthaveyyan"ti evam pana cintetva:-
         [818] "paripunnakayo suruci      sujato carudassano
               suvannavannosi bhagava      susukkadathosi viriyava.
         [819] Narassa hi sujatassa       ye bhavanti viyanjana
               sabbe te tava kayasmim    mahapurisalakkhana.
         [820] Pasannanetto sumukho      braha uju patapava
               majjhe samanasamghassa        adiccova virocasi.
         [821] Kalyanadassano bhikkhu      kancanasannibhattaco
               kim te samanabhavena       evam uttamavannino.
         [822] Raja arahasi bhavitum       cakkavatti rathesabho
               caturanto vijitavi       jambusandassa issaro.
         [823] Khattiya bhogi rajano 1- anuyanta bhavanti te
               rajabhiraja manujindo    rajjam karehi gotama"ti
chahi gathahi bhagavantam abhitthavi.
      Tattha paripunnakayoti abhibyattarupanam dvattimsaya mahapurisalakkhananam
paripunnataya ahinangapaccangataya ca paripunnasariro. Suruciti sundarasarirappabho.
Sujatoti arohaparinahasampattiya santhanasampattiya ca sunibbatto. 2- Carudassanoti
sucirampi passantanam atittijanakam appatikulam ramaniyam caru eva dassanam assati
carudassano. Keci panahu "carudassanoti sundaranetto"ti. Suvannavannoti
suvannasadisavanno 3-. Asiti bhavasi, idam padam "paripunnakayo asi"tiadina sabbapadehi
yojetabbam. Susukkadathoti sutthu sukkadatho. Bhagavato hi dathahi candakirana viya
dhavalarasmiyo
@Footnote: 1 khu.Ma. paliyam bhogirajano; khu.sutta. 25/559/447 selasutta,
@Ma.Ma. 13/397/384 selasutta  2 potthakesu abhijatarupoti patho dissati
@3 Si. suvannassa jatarupassa sadisavanno
Niccharanti. Viriyavati viriyaparamiparipuriya caturangasamannagataviriyadhitthanato 1-
catubbidhassa sammappadhanassa sampattiya ca atisayayutto.
      Narassa hi sujatassati samatimsaya paraminam ariyassa va cakkavattivattassa
paripuritatta sutthu sammadeva jatassa narassa, mahapurisassati attho. Sabbe teti
ye mahapurisabhavam loke aggapuggalabhavam byanjayantiti byanjanati laddhavohara-
suppatitthitapadatadibattimsamahapurisalakkhanasankhata tambanakhatunganakhatadiasitianu-
byanjanasankhata ca rupaguna, te anavasesa, tava kayasmim santiti vacanaseso 2-.
      Mahapurisalakkhanati pubbe vuttabyanjananeva vacanantarena nigamento aha.
      Idani tesu lakkhanesu attana abhirucitehi lakkhanehi bhagavantam thomento
"pasannanetto"tiadimaha. Bhagava hi 3- pancavannapasadasampattiya pasannanetto.
Paripunnacandamandalasadisamukhataya sumukho. Arohaparinahasampattiya braha.
Brahmujugattataya uju. Jutimantataya patapava.
      Idani tameva patapavantatam adiccupamaya vibhavento "majjhe samanasamghassa"ti-
adimaha. Tattha adiccova virocasiti yatha adicco uggacchanto sabbam tamagatam
vidhametva alokam karonto virocati, evam tvampi anto ceva bahi ca sabbam
avijjatamam viddhamsetva nanalokam karonto virocasi.
      Dassaniyarupataya angigatanam dassanasampattinam avahanato kalyanehi pancahi
dassanehi samannagatatta ca kalyanadassano. Uttamavanninoti uttamavannasampannassa.
      Cakkavattiti cakkaratanam vatteti, catuhi sampatticakkehi vatteti, tehi  ca pare
vatteti, parahitaya iriyapathacakkanam vatto etasmim atthiti cakkavatti, athava catuhi
@Footnote: 1 Si.viriyatthanato  2 Si. santiti seso   3 Si.hi-saddo na dissati
Acchariyadhammehi ca sangahavatthuhi ca samannagamena parehi anabhibhavaniyassa anacakkassa
vatto etasmim atthitipi cakkavatti. Rathesabhoti rathikesu ajaniyausabhapuriso,
maharathikoti attho. Caturantoti catusamuddantaya pathaviya issaro. Vijitaviti
vijitavijayo. Jambusandassati jambudipassa, pakatena hi issariyani dassento
evamaha. Cakkavatti pana saparittadipanam catunnampi mahadipanam issarova.
      Khattiyati jatikhattiya. Bhogiti bhogiya. Rajanoti ye keci rajjam karenta.
Anuyantati anugamino sevaka. Rajabhirajati rajunam pujaniyo raja hutva,
cakkavattiti adhippayo. Manujindoti manussadhipati, manussanam paramissaroti attho.
       Evam selena vutte bhagava "ye te bhavanti arahanto sammasambuddha,
te sake vanne bhannamane attanam patukaronti"ti imam selassa manoratham
purento:-
         [824] "rajahamasmi selati     dhammaraja anuttaro
               dhammena cakkam vattemi     cakkam appativattiyan"ti 1-
imam gathamaha.
      Tatrayam adhippayo:- yam mam tvam sela yacasi "raja arahasi bhavitum cakkavatti"ti,
ettha appossukko hohi, rajahamasmi, sati ca rajatte yatha anno raja
samanopi yojanasatam va anusasati, dve tini cattari panca yojanasatani va
yojanasahassam va, cakkavatti hutvapi catudipapariyantamattam va, nahamevam
paricchinnavisayo. Aham hi dhammaraja anuttaro bhavaggato avicipariyantam katva tiriyam
aparimeyyalokadhatuyo anusasami. Yavata hi apadadibheda satta, aham tesam aggo.
@Footnote: 1 cha.Ma. rajahamasmi sela (selati bhagava)
@dhammaraja anuttaro  ..........
@dhammena cakkam vattemi cakkam appativattiyanti
Na hi me koci silena va .pe. Vimuttinanadassanena va sadiso natthi, kuto
bhiyyo. Svaham evam dhammaraja anuttaro, anuttareneva catusatipatthanadibhedabodhi-
pakkhiyasankhatena dhammena cakkam vattemi "idam pajahatha, idam upasampajja viharatha"ti-
adina anacakkam "idam kho pana bhikkhave dukkham ariyasaccan"tiadina 1- pariyatti-
dhammena dhammacakkameva va. Cakkam appativattiyanti yam cakkam appativattiyam hoti
samanena va .pe. Kenaci va lokasminti.
      Evam attanamavikarontam bhagavantam disva pitisomanassajato selo puna
dalhikaranattham:-
         [825] "sambuddho patijanasi 2-     dhammaraja anuttaro
               dhammena cakkam vattemi        iti bhasatha gotama.
         [826] Ko nu senapati bhoto       savako satthuranvayo
               ko imam anuvatteti 3-       dhammacakkam pavattitan"ti
gathadvayamaha.
      Tattha ko nu senapatiti dhammaranno bhoto dhammena pavattitassa cakkassa
anupavattanako senapati ko nuti pucchi.
      Tena ca samayena bhagavato dakkhinapasse ayasma sariputto nisinno hoti
suvannapunjo viya siriya sobhamano, tam dassento bhagava:-
         [827] "maya pavattitam cakkam 4- dhammacakkamanuttaram
               sariputtonuvatteti    anujato tathagatan"ti
gathamaha.
@Footnote: 1 vi.maha. 4/14/14 pancavaggiyakatha, sam.maha. 19/1081/367 dhammacakkappavattanasutta
@2 cha.Ma. sambuddho patijanasi (iti selo brahmano)  3 cha.Ma. ko te tamanuvatteti
@4 cha.Ma. maya pavattitam cakkam (selati bhagava)
      Tattha anujato tathagatanti tathagatam anujato, tathagatena hetuna ariyaya
jatiya jatoti attho.
      Evam "ko nu senapati bhoto"ti selena vuttapanham byakaritva yam selo
aha "sambuddho patijanasi"ti, tattha nam nikkankham katukamo "naham patinna-
matteneva patijanami, api caham imina karanena buddho"ti napetum:-
         [828] "abhinneyyam abhinnatam      bhavetabbanca bhavitam
               pahatabbam pahinam me        tasma buddhosmi brahmana"ti
gathamaha.
      Tattha abhinneyyanti cattari saccani cattari ariyasaccani. Catunnam hi
saccanam ariyasaccananca samannaggahanametam yadidam abhinneyyanti. Tattha ariyasaccesu
yam bhavetabbam maggasaccam, yanca pahatabbam samudayasaccam, tadubhayaggahanena tesam phalabhutani
nirodhasaccadukkhasaccanipi gahitaneva honti hetuggahaneneva phalasiddhito, tena tattha
"sacchikatabbam sacchikatam, parinneyyam parinnatan"ti idampi vuttameva hoti.
"abhinneyyam abhinnatan"ti va imina ca sabbassapi neyyassa abhinnatasambuddhabhavam
uddesavasena pakasetva tadekadesam niddesavasena dassento "bhavetabbanca
bhavitan"tiadimaha. Athava "bhavetabbam bhavitam, pahatabbam pahinan"ti imina attano
nanapahanasampadakittanamukhena tammulakatta sabbepi buddhaguna kittita hontiti aha
"tasma buddhosmi brahmana"ti. Abhinneyyaabhinnataggahanena hi sabbaso
vijjavimuttinam gahitatta saphalam catusaccabhavam saddhim hetusampattiya dassento
bujjhitabbam sabbam bujjhitva buddho jatosmiti nayena hetuna attano buddhabhavam
vibhaveti.
      Evam nippariyayena attanam patukaritva attani kankhavitaranattham brahmanam
ussahento:-
         [829] "vinayassu mayi kankham           adhimuccassu brahmana
               dullabham dassanam hoti          sambuddhanam abhinhaso.
         [830] Yesam ve dullabho loke      patubhavo abhinhaso
               soham brahmana buddhosmi      sallakatto anuttaro.
         [831] Brahmabhuto atitulo          marasenappamaddano
               sabbamitte vase katva      modami akutobhayo"ti
gathattayamaha.
      Tattha vinayassuti vinehi chinda. Kankhanti vicikiccham. Adhimuccassuti
adhimokkham kara "sammasambuddho"ti saddaha. Dullabham dassanam hoti, sambuddhananti yato
kappanam asankheyyampi buddhasunno loko hoti. Sallakattoti ragadisallakattano.
Brahmabhutoti setthabhuto. Atituloti tulam atito, nirupamoti attho.
Marasenappamaddanoti "kama te pathama sena"ti 1- evam agataya marasenaya pamaddano.
Sabbamitteti khandhakilesabhisankharamaccudevaputtamarasankhate sabbapaccatthike. Vase
katvati attano vase katva. Modami akutobhayoti kutoci nibbhayo samadhisukhena
phalanibbanasukhena ca modami.
      Evam vutte selo brahmano tavadeva bhagavati sanjatapasado pabbajjapekkho
hutva:-
         [832] "idam bhonto nisametha        yatha bhasati cakkhuma
               sallakatto mahaviro          sihova nadati vane.
         [833] Brahmabhutam atitulam             marasenappamaddanam
               ko disva nappasideyya        api kanhabhijatiko.
@Footnote: 1 khu.sutta. 25/439/416 padhanasutta, khu.maha. 29/234/114
@suddhatthakasuttaniddesa (sya), khu.cula. 30/289/144 nandamanavakapanhaniddesa (sya)
         [834] Yo mam icchati anvetu         yo va nicchati gacchatu
               idhaham pabbajissami           varapannassa santike"ti
gathattayamaha, yatha tam paripakagataya upanissayasampattiya codiyamano.
      Tattha kanhabhijatikoti nicajatiko, tamotamaparayanabhave thito.
      Tato tepi manavaka hetusampannataya tattheva pabbajjapekkha hutva:-
         [835] "etam ce ruccati bhoto       sammasambuddhasasanam
               mayampi pabbajissama           varapannassa santike"ti
gathamahamsu, yatha tam tena saddhim katadhikara kulaputta.
      Atha selo tesu manavakesu tutthacitto te dassento pabbajjanca
yacamano:-
         [836] "brahmana tisata ime       yacanti panjalikata
               brahmacariyam carissama          bhagava tava santike"ti
gathamaha.
      Tato bhagava yasma selo hettha vuttanayena padumuttarassa bhagavato kale
tesamyeva tinnam purisasatanam ganajettho hutva ropitakusalamulo, idani pacchima-
bhavepi tesamyeva acariyo hutva nibbatto, nanancassa tesanca paripakkam, ehibhikkhu-
bhavassa ca upanissayo atthi, tasma te sabbeva ehibhikkhubhavena pabbajjaya
pabbajento:-
         [837] "svakkhatam brahmacariyam 1-     sanditthikamakalikam
               yattha amogha pabbajja        appamattassa sikkhato"ti
gathamaha.
@Footnote: 1 cha.Ma. svakhatam brahmacariyam (selati bhagava)
      Tattha sanditthikanti paccakkham. Akalikanti magganantaraphaluppattito na
kalantare pattabbaphalam. Yatthati yamnimitta. Maggabrahmacariyanimitta hi pabbajja
amogha anipphala, yatthati va yasmim sasane appamattassa sativippavasarahitassa tisu
sikkhasu sikkhato.
      Evanca vatva "etha bhikkhavo"ti bhagava avoca. Tavadeva te sabbe iddhimaya-
pattacivaradhara hutva satthivassikatthera viya bhagavantam abhivadetva parivaresum. So
evam pabbajitva vipassanaya kammam karonto sattame divase sapariso arahattam
papuni. Tena vuttam apadane 1-:-
            "nagare hamsavatiya         vithisami ahosaham
             mama nati samanetva     idam vacanamabravim.
             Buddho loke samuppanno   punnakkhetto anuttaro
             asi so sabbalokassa     ahutinam patiggaho.
             Khattiya negama ceva     mahasala ca brahmana
             pasannacitta sumana       pugadhammam akamsu te.
             Hattharoha anikattha     rathika pattikaraka
             pasannacitta sumana       pugadhammam akamsu te.
             Ugga ca rajaputta ca    vesiyana ca brahmana
             pasannacitta sumana       pugadhammam akamsu te.
             Alarika ca suda ca 2-  nhapaka malakaraka
             pasannacitta sumana       pugadhammam akamsu te.
             Rajaka pesakara ca      tunnavaya ca nhapika. 3-
             Pasannacitta sumana       pugadhammam akamsu te.
@Footnote: 1 khu.apa. 32/208/443 selattherapadana  2 cha.Ma. alarika kappaka ca
@3 cha.Ma. cammakara ca nhapita
             Usukara bhamakara       cammakara ca tacchaka
             pasannacitta sumana       pugadhammam akamsu te.
             Kammara sonnakara ca   tipulohakara tatha
             pasannacitta sumana       pugadhammam akamsu te.
             Bhataka cetaka ceva      dasakammakara bahu
             yathasakena thamena       pugadhammam akamsu te.
             Udahara katthahara      kasika 1- tinaharaka
             yathasakena thamena       pugadhammam akamsu te.
             Pupphika malika ceva     pannika phalaharaka
             yathasakena thamena       pugadhammam akamsu te.
             Ganika kumbhadasi ca       puvika macchikapi ca
             yathasakena thamena       pugadhammam akamsu te.
             Etha sabbe samagantva   ganam bandhama ekato
             adhikaram karissama        punnakkhette anuttare.
             Te me sutvana vacanam     ganam bandhimsu tavade
             upatthanasalam sukatam       bhikkhusamghassa karayum.
             Nitthapetvana tam salam    udaggo tutthamanaso
             pareto tehi sabbehi     sambuddhamupasankamim.
             Upasankamma sambuddham       lokanatham narasabham
             vanditva satthuno pade   idam vacanamabravim.
             Ime tini sata vira       purisa ekato gana
             upatthanasalam sukatam       niyyadenti tuvam muni.
             Bhikkhusamghassa purato        sampaticchatva cakkhuma
             tinnam satanam purato       ima gatha abhasatha.
@Footnote: 1 cha.Ma. kassaka
             Tisatapi ca jettho ca     anuvattimsu ekato
             sampattim hi karitvana      sabbe anubhavissatha.
             Pacchime bhave sampatte    sitibhavamanuttaram
             1- ajaram amaram khemam      nibbanam passayissatha. 1-
             Evam buddho viyakasi     sabbannu samanuttaro
             buddhassa vacanam sutva      somanassam pavedayim.
             Timsakappasahassani         devaloke ramim aham
             devadhipo pancasatam       devarajjamakarayim.
             Sahassakkhattum raja ca     cakkavatti ahosaham
             2- padesarajjam vipulam      gananato asankhayam. 2-
             Idha manusake rajjam       parisa honti bandhava
             pacchime bhave sampatte    vasettho nama brahmano.
             Asitikoti nicayo         tassa putto ahosaham
             selo iti mamam namam      chalange paramim gato.
             Janghaviharam vicaram        sasissehi purakkhato
             jatabharikabharitam          keniyam nama tapasam.
             Patiyattahutim disva       idam vacanamabravim
             avaho va vivaho va  raja va te nimantito.
             Ahutim yitthukamoham       brahmane devasammate
             na nimantemi rajanam      ahuti me na vijjati.
             Na catthi mayhamavaho     vivaho me na vijjati
             sakyanam nandijanano       settho loke sadevake.
             Sabbalokahitatthaya        sabbasattasukhavaho
             so me nimantito ajja    tassetam patiyadanam.
@Footnote: 1-1 cha.Ma. ajaram amatam santam, nibbanam phassayissatha
@2-2 cha.Ma. devarajjam karontassa, mahadeva avandisum
             Timbarusakavannabho        appameyyo anupamo
             rupenasadiso buddho      svatanaya nimantito.
             Ukkamukhapahatthova        khadirangarasannibho
             vijjupamo mahaviro       so me buddho nimantito.
             Pabbatagge yatha acci     punnamayeva candima
             nalaggivannasankaso       so me buddho nimantito.
             Asambhito bhayatito       bhavantakarano muni
             sihupamo mahaviro        so me buddho nimantito.
             Kusalo buddhadhammehi       apasayho parehi so
             nagupamo mahaviro       so me buddho nimantito.
             Saddhammaparakusalo 1-     buddhanago asadiso
             usabhupamo mahaviro       so me buddho nimantito.
             Anantavanno amitayaso     vicittasabbalakkhano
             sakkupamo mahaviro       so me buddho nimantito.
             Vasi gani patapi ca        tejasi ca durasado
             brahmupamo mahaviro      so me buddho nimantito.
             Mahaggadhammo 2- dasabalo   balatibalaparago
             dharanupamo mahaviro       so me buddho nimantito.
             Silavicisamakinno         dhammavinnanakhobhito
             udadhupamo mahaviro       so me buddho nimantito.
             Durasado duppasaho       acalo uggato braha
             nerupamo mahaviro       so me buddho nimantito.
             Anantanano asamo 3-    atulo aggatam gato
             gaganupamo mahaviro       so me buddho nimantito.
@Footnote: 1 cha.Ma. saddhammacarakusalo  2 cha.Ma. pattadhammo     3 cha.Ma. asamasamo
             Patittha bhayabhitanam        tano saranagaminam
             assasako mahaviro      so me buddho nimantito.
             Asayo buddhimantanam      punnakkhettam sukhesinam
             ratanakaro mahaviro      so me buddho nimantito.
             Assasako vedakaro      samannaphaladayako
             meghupamo mahaviro       so me buddho nimantito.
             Loke samussito viro 1-  sabbatamavinodano
             suriyupamo mahaviro       so me buddho nimantito.
             Arammanavimuttisu         sabhavadassano muni
             candupamo mahaviro       so me buddho nimantito.
             Buddho samussito loke    lakkhanehi alankato
             appameyyo mahaviro     so me buddho nimantito.
             Yassa nanam appameyyam     silam yassa anupamam
             vimutti asadisa yassa      so me buddho nimantito.
             Yassa dhiti asadisa        thamo yassa acintiyo
             yassa parakkamo jettho    so me buddho nimantito.
             Rago doso ca moho ca  visa sabbe samuhata
             agadupamo mahaviro       so me buddho nimantito.
             Klesabyadhibahudukkha-      sabbatamavinodano
             vejjupamo mahaviro      so me buddho nimantito.
             Buddhoti bho yam vadesi     ghosopeso sudullabho
             buddho buddhoti sutvana    piti me udapajjatha.
             Abbhantaram aganhantam       piti me bahi nicchare
             soham pitimano santo      idam vacanamabravim.
@Footnote: 1 cha.Ma. lokacakkhu mahatejo
             Kaham nu kho so bhagava     lokajettho narasabho
             tattha gantva namassissam    samannaphaladayakam.
             Paggayha dakkhinam bahum      vedajato katanjali
             acikkhi me dhammarajam     sokasallavinodanam.
             Udentamva mahamegham       nilam anjanasannibham
             sagaram viya dissantam       passasetam mahavanam.
             Ettha so vasate buddho   adantadamako muni
             vinayanto ca veneyye    bodhento bodhipakkhiye.
             Pipasitova udakam         bhojanamva jighacchito
             gavi yatha vacchagiddha     evaham vicinim jinam.
             Acaraupacarannu        dhammanucchavisamvaram
             sikkhapemi sake sisse    gacchante jinasantikam.
             Durasada bhagavanto       sihava ekacarino
             pade padam nikkhipanta      agaccheyyatha manava.
             Asiviso yatha ghoro     migarajava kesari
             mattova kunjaro danti     evam buddha durasada.
             Ukkasitanca khipitam        ajjhupekkhiya manava
             pade padam nikkhipanta      upetha buddhasantikam.
             Patisallanagaruka         appasadda durasada
             durupasankama buddha       garu honti sadevake.
             Yadaham panham pucchami      patisammodayami va
             appasadda tada hotha     munibhutava titthatha.
             Yam so deseti saddhammam 1- khemam nibbanapattiya
             tamevattham nisametha       saddhammassavanam sukham.
@Footnote: 1 cha.Ma. sambuddho
             Upasankamma sambuddham       sammodim munina aham
             tam katham vitisaretva      lakkhane upadharayim.
             Lakkhane dve ca kankhami   passami timsalakkhane
             kosohitavatthaguyham        iddhiya dassayi muni.
             Jivham ninnamayitvana      kannasote ca nasike
             patimasi nalatantam         kevalam chadayi jino.
             Tassaham lakkhane disva    paripunne sabyanjane
             buddhoti nittham gantvana    saha sissehi pabbajim.
             Satehi tihi sahito        pabbajim anagariyam
             addhamase asampatte     sabbe pattamha nibbutim.
             Ekato kammam katvana     punnakkhette anuttare
             ekato samsaritvana       ekato vinivattayum.
             Gopanasiyo datvana      pugadhamme vasim aham
             tena kammena sukatena     attha hetu labhamaham.
             Disasu pujito homi       bhoga ca amita mama
             patittha homi sabbesam     taso mama na vijjati.
             Byadhayo me na vijjanti   dighayum palayami ca
             sukhumacchaviko homi        avase patthite vase.
             Attha gopanasi datva     pugadhamme vasim aham
             patisambhidarahattanca       etam me aparatthamam.
             Sabbavositavosano       katakicco anasavo
             attha gopanasi nama      tava putto mahamuni.
             Panca thambhani datvana     pugadhamme vasim aham
             tena kammena sukatena     panca hetu labhamaham.
             Acalo homi mettaya     anunango bhavamaham
             adeyyavacano homi      na dhamsemi yatha aham.
             Abhantam hoti me cittam     akhilo homi kassaci
             tena kammena sukatena     vimalo homi sasane.
             Sagaravo sappatisso      katakicco anasavo
             savako te mahavira      bhikkhu tam vandate muni.
             Katva sukatapallankam       salayam pannapesaham
             tena kammena sukatena     panca hetu labhamaham.
             Ucce kule pajayitva    mahabhogo bhavamaham
             sabbasampattiko homi      maccheram me na vijjati.
             Gamane patthite mayham      pallanko upatitthati
             saha pallankasetthena      gacchami mama patthitam.
             Tena pallankadanena      tamam sabbam vinodayim
             sabbabhinnabalappatto     thero vandati tam muni.
             Parakiccattakiccani        sabbakiccani sadhayim
             tena kammena sukatena     pavisim abhayam puram.
             Parinitthitasalamhi         paribhogamadasaham
             tena kammena sukatena     setthattam ajjhupagato.
             Ye keci damaka loke    hatthiasse damenti ye
             karitva karana nana    darunena damenti te.
             Na hevam tvam mahavira      damesi naranariyo
             adandena asatthena       damesi uttame dame.
             Danassa vanne kittento  desanakusalo muni
             ekapanham kathentova      bodhesi tisate muni.
             Danta mayam sarathina      suvimutta anasava
             sabbabhinnabalapatta      nibbuta upadhikkhaye.
             Satasahassito kappe       yam danamadadim tada
             atikkanta bhaya sabbe    saladanassidam phalam.
             Kilesa jhapita mayham .pe. Katam buddhassa sasanan"ti.
    Arahattam pana patva sattharam upasankamitva annam byakaronto:-
      [838] "yam tam saranamagamha        ito atthami 1- cakkhuma
             sattarattena bhagava       dantamha tava sasane"ti
gathamaha. Tassattho:- pancahi cakkhuhi cakkhuma bhagava yasma mayam ito atite
atthame divase tam saranam agamimha. Tasma sattarattena tava sasane damakena 2-
danta amha, aho te saranagamanassa anubhavoti. Tato param:-
      [839] "tuvam buddho tuvam sattha     tuvam marabhibhu muni
            tuvam anusaye chetva       tinno taresimam pajam.
      [840] Upadhi te samatikkanta      asava te padalita
            sihova anupadano        pahinabhayabheravo"ti
imahi dvihi gathahi abhitthavitva osanagathaya sattharam vandanam yacati:-
      [841] "bhikkhavo tisata ime      titthanti panjalikata
            pade vira pasarehi       naga vandantu satthuno"ti.
    Tattha tuvam buddhoti tvameva imasmim loke sabbannubuddho. Ditthadhammikadiatthena
sattanam anusasanato tvameva sattha. Sabbesam maranam abhibhavanato marabhibhu.
Munibhavato muni. Anusaye chetvati kamaragadike anusaye ariyamaggasatthena chinditva.
@Footnote: 1 cha.Ma. atthame         2 Si. ayam patho na dissati
Tinnoti sayam samsaramahogham tinno, desanahatthena imam pajam sattakayam taresi.
Upadhiti khandhupadhiadayo sabbe upadhi. Anupadanoti sabbaso pahinakamupadanadiko.
Evam vatva thero sapariso sattharam abhivandatiti.
                     Selattheragathavannana nitthita.
                           -----------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 33 page 336-354. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=33&A=7744&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=33&A=7744&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=390              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=7645              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=7794              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=7794              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]