|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
431. 2. Uttamātherīgāthāvaṇṇanā
catukkhattuṃ pañcakkhattuntiādikā uttamāya theriyā gāthā.
Ayampi purimabuddhesu katādhikārā tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ
upacinantī vipassissa bhagavato kāle bandhumatīnagare aññatarassa kuṭumbikassa kulagehe
1- gharadāsī hutvā nibbatti. Sā vayappattā attano ayyakānaṃ veyyāvaccaṃ karontī
jīvati. Tena samayena bandhumarājā puṇṇamadivase 2- uposathiko hutvā purebhattaṃ dānāni
datvā pacchābhattaṃ gantvā dhammaṃ suṇāti. Atha mahājanā yathā rājā paṭipajjati,
tatheva puṇṇamadivase uposathaṅgāni samādāya vattanti. Athassā dāsiyā etadahosi
"etarahi kho mahārājā mahājanā ca uposathaṅgāni samādāya vattanti, yannūnāhaṃ
uposathadivasesu uposathasīlaṃ samādāya vatteyyan"ti. Sā tathā karontī suparisuddhaṃ
uposathasīlaṃ rakkhitvā tāvatiṃsesu nibbattā aparāparaṃ sugatīsuyeva saṃsarantī imasmiṃ
buddhuppāde sāvatthiyaṃ seṭṭhikule nibbattitvā viññutaṃ patvā 3- paṭācārāya
theriyā santike dhammaṃ sutvā pabbajitvā vipassanaṃ paṭṭhapetvā taṃ matthakaṃ pāpetuṃ
nāsakkhi, paṭācārātherī tassā cittācāraṃ ñatvā ovādamadāsi. Sā tassā ovāde
ṭhatvā saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne 4-:-
"nagare bandhumatiyā bandhumā nāma khattiyo
divase puṇṇamāya so upavasi uposathaṃ.
Ahaṃ tena samayena kumbhadāsī ahuṃ tahiṃ
disvā sarājikaṃ senaṃ evāhaṃ cintayiṃ tadā.
Rājāpi rajjaṃ chaḍḍetvā upavasi uposathaṃ
saphalaṃ nūna taṃ kammaṃ janakāyo pamodito.
@Footnote: 1 cha.Ma. gehe 2 Ma. anuposathaṃ. evamuparipi 3 Sī.,Ma.,i. pattā 4 khu.apa. 33/1/298
Yoniso paccavekkhitvā duggatiñca 1- daliddataṃ
mānasaṃ sampahaṃsitvā upavasiṃ uposathaṃ.
Ahaṃ uposathaṃ katvā sammāsambuddhasāsane
tena kammena sukatena tāvatiṃsamagacchahaṃ.
Tattha me sukataṃ byamhaṃ uddhaṃ yojanamuggataṃ 2-
kūṭāgāravarūpetaṃ mahāsanasubhūsitaṃ.
Accharā satasahassā upatiṭṭhanti maṃ sadā
aññe deve atikkamma atirocāmi sabbadā.
Catusaṭṭhidevarājūnaṃ mahesittamakārayiṃ
tesaṭṭhicakkavattīnaṃ mahesittamakārayiṃ.
Suvaṇṇavaṇṇā hutvāna bhavesu saṃsarāmahaṃ
sabbattha pavarā homi uposathassidaṃ phalaṃ.
Hatthiyānaṃ assayānaṃ rathayānañca sīvikaṃ 3-
labhāmi sabbamevetaṃ uposathassidaṃ phalaṃ.
Sovaṇṇamayaṃ rūpimayaṃ athopi phalikāmayaṃ
lohitaṅkamayañceva sabbaṃ paṭilabhāmahaṃ.
Koseyyakambalakāni 4- khomakappāsikāni ca
mahagghāni ca vatthāni sabbaṃ paṭilabhāmahaṃ.
Annaṃ pānaṃ khādanīyaṃ vatthasenāsanāni ca
sabbametaṃ paṭilabhe uposathassidaṃ phalaṃ.
@Footnote: 1 cha.Ma. duggaccañca 2 cha.Ma. ubbhayojanamuggataṃ 3 kevalaṃ (syā) 4...kambaliyāni
@(syā)
Varagandhañca mālañca cuṇṇakañca vilepanaṃ
sabbametaṃ paṭilabhe uposathassidaṃ phalaṃ.
Kūṭāgārañca pāsādaṃ maṇḍapaṃ hammiyaṃ guhaṃ
sabbametaṃ paṭilabhe uposathassidaṃ phalaṃ.
Jātiyā sattavassāhaṃ pabbajiṃ anagāriyaṃ
aḍḍhamāse asampatte arahattamapāpuṇiṃ.
Kilesā jhāpitā mayhaṃ bhavā sabbe samūhatā
sabbāsavaparikkhīṇā natthi dāni punabbhavo.
Ekanavutito kappe yaṃ kammamakariṃ tadā
duggatiṃ nābhijānāmi uposathassidaṃ phalaṃ.
Kilesā jhāpitā mayhaṃ .pe. Kataṃ buddhassa sāsanan"ti.
Arahattaṃ pana patvā attano paṭipattiṃ paccavekkhitvā udānavasena:-
[42] "catukkhattuṃ pañcakkhattuṃ vihārā upanikkhamiṃ
aladdhā cetaso santiṃ citte avasavattinī.
[43] Sā bhikkhuniṃ upāgacchiṃ yā me saddhāyikā ahu
sā me dhammamadesesi khandhāyatanadhātuyo.
[44] Tassā dhammaṃ suṇitvāna yathā maṃ anusāsi sā
sattāhaṃ ekapallaṅkena nisīdiṃ pītisukhasamappitā
aṭṭhamiyā pāde pasāresiṃ tamokkhandhaṃ padāliyā"ti
imā gāthā abhāsi.
Tattha sā bhikkhuniṃ upāgacchiṃ, yā me saddhāyikā ahūti yā mayā saddhātabbā
saddheyyavacanā ahosi, taṃ bhikkhuniṃ sā ahaṃ upagacchiṃ upasaṅkamiṃ, paṭācārātheriṃ
sandhāya vadati. "sā bhikkhunī upagacchi, yā me sādhayikā"tipi pāṭho, sā paṭācārā
bhikkhunī anukampāya maṃ upagacchi, yā mayhaṃ sadatthassa sādhikāti attho. Sā
me dhammamadesesi, khandhāyatanadhātuyoti sā paṭācārā therī "ime pañcakkhandhā,
imāni dvādasāyatanāni, imā aṭṭhārasa dhātuyo"ti khandhādike vibhajitvā 1- dassentī
mayhaṃ dhammaṃ desesi.
Tassā dhammaṃ suṇitvānāti tassā paṭisambhidāppattāya theriyā santike
khandhādivibhāgapubbaṅgamaṃ ariyamaggaṃ pāpetvā desitaṃ saṇhaṃ sukhumaṃ vipassanādhammaṃ
sutvā. Yathā maṃ anusāsi sāti sā therī yathā maṃ anusāsi ovadi, tathā
paṭipajjantī paṭipattiṃ matthakaṃ pāpetvāpi sattāhaṃ ekapallaṅkena nisīdiṃ. Kathaṃ?
pītisukhasamappitāti jhānamayena pītisukhena samaṅgībhūtā. Aṭṭhamiyā pāde pasāresiṃ,
tamokkhandhaṃ padāliyāti anavasesaṃ mohakkhandhaṃ aggamaggena padāletvā aṭṭhame divase
pallaṅkaṃ bhindantī pāde pasāresiṃ, idameva vassā aññābyākaraṇaṃ ahosi.
Uttamātherīgāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
-------------------
The Pali Atthakatha in Roman Book 34 page 59-62.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=34&A=1249
อรรถกถาบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=34&A=1249
อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=431
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=9055
พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=9113
The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=9113
Contents of The Tipitaka Volume 26
http://84000.org/tipitaka/read/?index_26
        |
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]