ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 34 : PALI ROMAN Theri.A. (paramatthadi.)

                  442. 4. Sundarinandatherigathavannana
      aturam asucintiadika sundarinandaya theriya gatha.
      Ayampi kira padumuttarassa bhagavato kale hamsavatinagare kulagehe nibbattitva
vinnutam patva satthu santike dhammam sunanti sattharam ekam bhikkhunim jhayininam
aggatthane thapentam disva adhikaram 1- katva tam thanantaram patthetva kusalam
upacinanti kappasatasahassam devamanussesu samsaranti imasmim buddhuppade sakyarajakule
nibbatti, nandatissa namam akamsu. Aparabhage rupasampattiya sundarinanda,
janapadakalyaniti ca pannayittha. Bhaddakapilani viya ghanandhakare dvadasahatthe gabbhe
padipakiccam natthi, sarirobhaseneva joteti, etasam satagunena yasodhara sobhati. Sa amhakam
@Footnote: 1 cha.Ma. adhikarakammam
Bhagavati sabbannutam patva anupubbena kapilavatthum gantva nandakumaranca rahula-
kumaranca pabbajetva gate suddhodanamaharaje ca parinibbute mahapajapatiya
gotamiya rahulamataya ca pabbajitaya cintesi "mayham jetthabhata cakkavattirajjam
pahaya pabbajitva loke aggapuggalo buddho jato, puttopissa rahulakumaropi
pabbaji, bhattapi 1- me nandaraja, matapi mahapajapatigotami, bhaginipi rahulamata
pabbajita, idanaham gehe kim karissami, pabbajissami"ti sa 2- bhikkhunupassayam
gantva natisinehena pabbaji, no saddhaya. Tasma 3- pabbajitvapi rupam nissaya
uppannamada. "sattha rupam vivanneti garahati, anekapariyayena rupe adinavam dasseti"ti
buddhupatthanam na gacchatitiadi sabbam hettha abhirupanandaya vatthusmim vuttanayeneva
veditabbam. Ayam pana viseso:- satthara nimmitam itthirupam anukkamena jarabhibhutam
disva aniccato dukkhato anattato manasikarontiya theriya kammatthanabhimukham cittam
ahosi. Tam disva sattha tassa sappayavasena dhammam desento:-
       [82] "aturam asucim 4- putim         passa nande samussayam
             asubhaya cittam bhavehi        ekaggam susamahitam.
       [83]  Yatha idam tatha etam         yatha etam tatha idam
             duggandham putikam vati          balanam abhinanditam.
       [84]  Evametam avekkhanti         rattindivamatandita
             tato sakaya pannaya         abhinibbijjha dakkhisan"ti
ima tisso gatha abhasi.
      Sa desananusarena nanam pesetva sotapattiphale patitthahi. Tassa upari-
maggatthaya kammatthanam acikkhanto "nande imasmim sarire appamattakopi saro
natthi, mamsalohitalepano jaradinam vasabhuto, atthipunjamatto evayan"ti dassetum:-
@Footnote: 1 Ma.,i. bhata  2 cha.Ma. ayam patho na dissati  3 i. yasma  4 kunapam,
@khu.apa. 33/212/376
           "atthinam nagaram katam             mamsalohitalepanam
            yattha jara ca maccu ca         mano makkho ca ohito"ti 1-
dhammapade imam gathamaha.
      Sa desanavasane arahattam papuni. Tena vuttam apadane 2-:-
           "padumuttaro nama jino         sabbadhammana paragu
            ito satasahassamhi            kappe uppajji nayako.
            Ovadako vinnapako         tarako sabbapaninam
            desanakusalo buddho          taresi janatam bahum.
            Anukampako karuniko          hitesi sabbapaninam
            sampatte titthiye sabbe       pancasile patitthapi.
            Evam nirakulam asi           sunnatam titthiyehi ca
            vicittam arahantehi            vasibhutehi tadibhi.
            Ratananatthapannasam            uggato so 3- mahamuni
            kancanagghiyasankaso           dvattimsavaralakkhano.
            Vassasatasahassani             ayu vijjati tavade
            tavata titthamano so        taresi janatam bahum.
            Tadaham hamsavatiyam              jata setthikule ahum
            nanaratanapajjote           mahasukhasamappita.
            Upetva tam mahaviram          assosim dhammadesanam
            amatam paramassadam             paramattham nivedakam.
@Footnote: 1 khu.dha. 25/150/43  2 khu.apa. 33/166/371  3 cha.Ma. uggatova
            Tada nimantayitvana           sasamgham lokanayakam
            datva tassa mahadanam         pasanna sehi panibhi.
            Jhayininam bhikkhuninam             aggatthanam apatthayim
            nipacca sirasa viram            sasamgham lokanayakam.
            Tada adantadamako            tilokasarano pabhu
            byakasi narasundharo 1-       lacchase tam supatthitam.
            Satasahassito kappe           okkakakulasambhavo
            gotamo nama gottena        sattha loke bhavissati.
            Tassa dhammesu dayada        orasa dhammanimmita
            nandati nama namena         hessati satthusavika.
            Tam sutva mudita hutva        yavajivam tada jinam
            mettacitta paricarim           paccayehi vinayakam.
            Tena kammena sukatena         cetanapanidhihi ca
            jahitva manusam deham          tavatimsam aganchaham.
            Tato cuta yamamagam           tatoham tusitam gata
            tato ca nimmanaratim           vasavattipuram tato.
            Yattha yatthupapajjami           tassa kammassa vahasa
            tattha tattheva rajunam          mahesittamakarayim.
            Tato cuta manussatte         rajanam cakkavattinam
            mandalinanca rajunam            mahesittamakarayim.
@Footnote: 1 cha.Ma. narasarathi
            Sampattim anubhotvana          devesu manujesu ca
            sabbattha sukhita hutva         nekakappesu samsarim.
            Pacchime bhave sampatte        purasmim 1- kapilavhaye
            ranno suddhodanassaham         dhita asim anindita.
            Ramsiriva 2- rupinim disva        nanditam asi tam kulam
            tena nandati me namam        sundara pavara aham. 3-
            Yuvatinanca sabbasam            kalyaniti ca vissuta
            tasmimpi nagare ramme         thapetva tam yasodharam.
            Jettho bhata tilokaggo      pacchimo araha tatha
            ekakini gahatthaham           matuya paricodita.
            Sakiyamhi kule jata         putte buddhanuja tuvam
            nandenapi vina bhuta          agare kim nu lacchasi.
            Jaravasanam yobbannam          rupam asucisammatam
            rogantamapicarogyam           jivitam maranantikam.
            Idampi te subham rupam           sasikantam manoharam
            bhusananam alankaram            sirisanketasannibham. 4-
            Pujitam lokasaramva             nayananam rasayanam
            punnanam kittijananam            okkakakulanandanam.
            Nacireneva kalena           jara samabhibhossati 5-
         6- pahaya geham garayham 6-       cara dhammamanindite.
@Footnote: 1 cha.Ma. suramme  2 cha.Ma. siriya  3 cha.Ma. sundaram pavaram ahu
@4 cha.Ma. sirisanghatasamnibham  5 cha.Ma. samadhisessati  6-6 cha.Ma.,i. vihaya geham karunne
            Sutvaham matu vacanam           pabbajim anagariyam
            dehena na tu cittena         rupayobbanalolita. 1-
            Mahata ca payattena           jhanajjhena saram mamam 2-
            katunca vadate mata         na caham tattha ussuka.
            Tato mahakaruniko           disva mam kamalananam 3-
            nibbindanattham rupasmim           mama cakkhupathe jino.
            Sakena anubhavena           itthim mapesi sobhanam 4-
            dassaniyam suruciram              mamatopi surupinim.
            Tamaham vimhita disva          ativimhitadehinim
            cintayim saphalam meti            nettalabhanca manusam.
            Tamaham ehi subhane 5-         yenattho tam vadehi me
            kulante namagottanca         vada me yadi te piyam.
            Na panhakalo 6- subhane       ucchange mam nivesaya 7-
            sidantiva mamangani            pasuppaya muhuttakam.
            Tato sisam mamanke sa         katva sayi susobhana 8-
            tassa lalate patita         luddha paramadaruna.
            Saha tassa nipatena          pilaka upapajjatha
            paggharimsu pabhinna ca           kunapa pubbalohita.
            Sambhinnam 9- vadanancapi        kunapaputigandhikam 10-
            uddhumatam vinilanca            sabbancapi 11- sarirakam.
@Footnote: 1 cha.Ma....lalita 2 cha.Ma. param mama 3 cha.Ma. kamalalasam 4 cha.Ma. sobhinim 5 cha.Ma. subhage
@6 cha.Ma. na vancakalo  7 cha.Ma. nivasaya 8 cha.Ma. sulocana 9 cha.Ma. pabhinnam 10 cha.Ma. kunapam
@putigandhanam 11 cha.Ma. pubbancapi
            Sa pavedhitasabbangi           nissasanti muhum muhum
            vedayanti sakam dukkham           karunam paridevayi.
            Dukkhena dukkhita homi         phusayanti ca vedana
            mahadukkhe nimuggamhi          saranam hohi me sakhi.
            Kuhim vadanasobhante            kuhinte tunganasika
            tambabimbavarotthante          vadanante kuhim gatam.
            Kuhim sasinibham 1- vannam          kambugiva kuhim gata
         2- damamalanca te kannam        vevannam samupagatam. 2-
            Makulapadumakara 3-          kalasava 4- payodhara
            pabhinna putikunapa            dutthagandhajamagata. 5-
            Vedimajjha puthussoni          sunava 6- nitakibbisa
            jata amajjhabharita           aho rupam asassatam.
            Sabbam sarirasanjatam            putigandham bhayanakam
            susanamiva jeguccham 7-         ramante yattha baliya. 8-
            Tada mahakaruniko           bhata me lokanayako
            disva samviggacittam mam          ima gatha abhasatha.
            Aturam kunapam 9- putim          passa nande samussayam
            asubhaya cittam bhavehi         ekaggam susamahitam.
            Yatha idam tatha etam          yatha etam tatha idam
            duggandham putikam vati           balanam abhinanditam.
@Footnote: 1 cha.Ma. sasinibham  2-2 cha.Ma. dola lolava te kanna vevannam samupagata
@3 cha.Ma. makulakharakakara  4 cha.Ma. kalikava  5 cha.Ma. dutthagandhittamagata
@6 cha.Ma. vedimajjhava sussoni sunava  7 cha.Ma. bibhaccham  8 cha.Ma. balisa  9 asucim,
@khu.theri. 26/82/444
            Evametam avekkhanti          rattindivamatandita
            tato sakaya pannaya          abhinibbijjha dakkhisam.
            Tatoham asi samvigga 1-       sutva gatha subhasita
            tatratthitavaham santi           arahattam apapunim.
            Yattha yattha nisinnaham          tada jhanaparayana
            jino tasmim gune tuttho        etadagge thapesi mam.
            Kilesa jhapita mayham         bhava sabbe samuhata
            nagiva bandhanam chetva         viharami anasava.
            Svagatam vata me asi         buddhasetthassa santike
            tisso vijja anuppatta       katam buddhassa sasanam.
            Patisambhida catasso           vimokkhapi ca atthime
            chalabhinna sacchikata           katam buddhassa sasanan"ti.
      Arahattam pana patva attano patipattim paccavekkhitva udanavasena "aturam
asucim putin"tiadina satthara desitahi tihi gathahi saddhim:-
      [85] "tassa me appamattaya        vicinantiya yoniso
            yathabhutam ayam kayo           dittho santarabahiro.
      [86]  Atha nibbindaham kaye          ajjhattanca virajjaham
            appamatta visamyutta          upasantamhi nibbuta"ti
ima dve gatha abhasi.
@Footnote: 1 cha.Ma. atisamvigga
      Tattha evametam avekkhanti, rattindivamatandita, tato sakaya pannaya,
abhinibbijjha dakkhisanti etam aturadisabhavam kayam evam "yatha idam tatha etan"ti-
adina vuttappakarena rattindivam sabbakalam atandita hutva paratoghosahetukam
suttamayananam muncitva tato tam nimittam attani sambhutatta sakaya bhavanamayaya
pannaya yathavato ghanavinibbhogakaranena abhinibbijjha katham nu kho dakkhisam passissanti
abhogapurecarikena pubbabhagananacakkhuna avekkhanti vicinantiti attho.
      Tenaha "tassa me appamattaya"tiadim. Tassa attho:- tassa me sati
avippavasena appamattaya yoniso upayena aniccadivasena vipassanapannaya
vicinantiya vimamsantiya ayam khandhapancakasankhato kayo sasantanaparasantanavibhagato
santarabahiro yathabhutam dittho.
      Atha tatha dassanato paccha nibbindaham kaye vipassanapannasahitaya
aggapannaya attabhave nibbindim, visesatova ajjhattasantane virajji viragam
apajjim, aham yathabhutaya appamadapatipattiya matthakappattiya appamatta sabbaso
samyojananam samucchinnatta visamyutta upasanta ca nibbuta ca amhiti.
                   Sundarinandatherigathavannana nitthita.
                       -------------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 34 page 103-111. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=34&A=2193&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=34&A=2193&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=442              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=9175              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=9220              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=9220              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]