ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 34 : PALI ROMAN Theri.A. (paramatthadi.)

                    468. 2. Rohinitherigathavannana
      samanati bhoti supitiadika rohiniya theriya gatha.
      Ayampi purimabuddhesu katadhikara tattha tattha bhave vivattupanissayam kusalam
upacinanti ito ekanavutikappe vipassissa bhagavato kale kulagehe nibbattitva
vinnutam patva ekadivasam bandhumatinagare bhagavantam pindaya carantam disva pattam
gahetva puvassa puretva bhagavato datva pitisomanassajata pancapatitthitena vandi 1-.
Sa tena punnakammena devamanussesu samsaranti anukkamena upacitavimokkhasambhara
hutva imasmim buddhuppade vesaliyam mahavibhavassa brahmanassa gehe nibbattitva
rohiniti laddhanama vinnutam patta satthari vesaliyam viharante viharam gantva
dhammam sutva sotapanna hutva matapitunam dhammam desetva sasane pasadam
uppadetva te anujanapetva sayam pabbajitva vipassanaya kammam karonti
nacirasseva saha patisambhidahi arahattam papuni. Tena vuttam apadane 2-:-
            "nagare bandhumatiya          vipassissa mahesino
             pindaya vicarantassa         puvedasimaham tada.
@Footnote: 1 Si. vanditva  2 ima gatha apadane na dissanti
             Tena kammena sukatena       cetanapanidhihi ca
             tattha cittam pasadetva      tavatimsam agacchaham.
             Chattimsadevarajunam           mahesittamakarayim
             pannasacakkavattinam          mahesittamakarayim.
             Manasa patthita nama        sabba mayham samijjhatha
             sampattim anubhotvana        devesu manujesu ca.
             Pacchime bhavasampatte        jata vippakule aham
             rohini nama namena        natakehi piyayita.
             Bhikkhunam santikam gantva       dhammam sutva yathatatham
             samviggamanasa hutva        pabbajim anagariyam.
             Yoniso padahantinam          arahattamapapunim
             ekanavutito kappe         yam danamadadim tada.
             Duggatim nabhijanami         puvadanassidam phalam
             kilesa jhapita mayham .pe. Katam buddhassa sasanan"ti.
      Arahattam pana patva attano patipattim paccavekkhitva pubbe sotapannakale
pitara attana ca vacanapativacanavasena vuttagatha udanavasena bhasanti:-
      [271] "samanati bhoti supi          samanati pabujjhasi
             samananeva kittesi         samani nuna bhavissasi.
      [272]  Vipulam annanca pananca       samananam pavecchasi
             rohini dani pucchami        kena te samana piya.
      [273]  Akammakama alasa         paradattupajivino
             asamsuka sadukama        kena te samana piya.
      [274]  Cirassam vata mam tata         samananam paripucchasi
             tesam te kittayissami       pannasilaparakkamam.
      [275]  Kammakama analasa         kammasetthassa karaka
             ragam dosam pajahanti         tena me samana piya.
      [276]  Tini papassa mulani         dhunanti sucikarino
             sabbapapam pahinesam          tena me samana piya.
      [277]  Kayakammam suci nesam         vacikammanca tadisam
             manokammam suci nesam         tena me samana piya.
      [278]  Vimala sankhamuttava         suddha santarabahira
             punna sukkana dhammanam      tena me samana piya.
      [279]  Bahussuta dhammadhara         ariya dhammajivino
             attham dhammanca desenti      tena me samana piya.
      [280]  Bahussuta dhammadhara         ariya dhammajivino
             ekaggacitta satimanto      tena me samana piya.
      [281]  Durangama satimanto         mantabhani anuddhata
             dukkhassantam pajananti        tena me samana piya.
      [282]  Yamha gama pakkamanti      na vilokenti kincanam
             anapekkhava gacchanti        tena me samana piya.
      [283]  Na te sam kotthe openti   na kumbhim na khalopiyam
             parinitthitamesana          tena me samana piya.
      [284]  Na te hirannam ganhanti       na suvannam na rupiyam
             paccuppannena yapenti      tena me samana piya.
      [285]  Nanakula pabbajita        nanajanapadehi ca
             annamannam pihayanti          tena me samana piya.
      [286]  Atthaya vata no bhoti       kule jatasi rohini
             saddha buddhe ca dhamme ca    samghe ca tibbagarava.
      [287]  Tuvam hetam pajanasi         punnakkhettam anuttaram
             amhampi ete samana       patigganhanti dakkhinam.
      [288]  Patitthito hettha yanno      vipulo no bhavissati
             sace bhayasi dukkhassa        sace te dukkhamappiyam.
      [289]  Upehi saranam buddham          dhammam samghanca tadinam
             samadiyami silani          tante atthaya hehiti.
      [290]  Upemi saranam buddham          dhammam samghanca tadinam
             samadiyami silani          tam me atthaya hehiti.
      [291]  Brahmabandhu pure asim       so idanimhi brahmano
             tevijjo sottiyo camhi     vedagu camhi nhatako"ti
ima gatha paccudahasi.
      Tattha adito tisso gatha attano dhitu bhikkhusu sammutim anicchantena 1-
@Footnote: 1 Si. anicchantena tena
Vutta. Tattha samanati bhoti supiti 1- bhoti tvam supanakalepi "samana samana"ti
kittenti samanapatibaddhamyeva katham kathenti supasi. Samanati pabujjhasiti supanato
utthahantipi "samana"iccevam vatva pabujjhasi 2- niddaya vutthasi 3-. Samananeva
kittesiti sabbakalampi samane eva samananameva va gune kittesi abhitthavasi. Samani nuna
bhavissasiti idani 4- gihirupena thitapi cittena samani eva manne bhavissasi. Athava
samani nuna bhavissasiti idani gihirupena thitapi nacireneva samani eva manne
bhavissasi samanesu eva ninnaponabhavato.
      Pavecchasiti desi. Rohini dani pucchamiti amma rohini tam aham idani
pucchamiti brahmano attano dhitaram pucchanto aha. Kena te samana piyati
amma rohini tvam sayantipi pabujjhantipi annadapi samananameva gune kittayasi,
kena nama karanena tuyham samana piyayitabba jatati attho.
      Idani brahmano samanesu dosam dhitu acikkhanto "akammakama"ti gathamaha.
Tattha akammakamati na kammakama, attano paresanca atthavaham kinci kammam
na katukama. Alasati kusita. Paradattupajivinoti parehi dinneneva upajivanasila.
Asamsukati tato eva ghasacchadanadinam 5- asisanaka. Sadukamati sadum madhurameva
aharam icchanaka. Sabbametam brahmano samananam gune ajananto attanava
parikappitam dosamaha.
      Tam sutva rohini "laddho me 6- okaso ayyanam gune kathetun"ti tutthamanasa
bhikkhunam gune kittetukama pathamam tava tesam kittane somanassam pavedenti "cirassam
vata mam tata"ti gathamaha. Tattha cirassam vatati cirena vata. Tatati pitaram
alapati. Samanananti samane  samananam va mayham piyayitabbam 7- paripucchasi. Tesanti
samananam. Pannasilaparakkamanti pannanca silanca ussahanca.
@Footnote: 1 Si. bhoti tvam sayasiti  2 Si. patibujjhasi  3 Si. vutthahasi  4 cha.Ma. ayam patho na
@dissati  5 Ma. tato vuddhapacayanadinam  6 cha.Ma. laddho dani me  7 Si. piyayitam
      Kittayissamiti kathayissami. Patijanetva te kittenti "akammakama alasa"ti
tena vuttam dosam tava nibbethetva tappatipakkhabhutam gunam dassetum "kammakama"ti-
adimaha. Tattha kammakamati vattapativattadibhedam 1- kammam samanakiccam paripuranavasena
kamenti icchantiti kammakama. Tattha yuttappayutta hutva utthaya samutthaya
vayamanato na alasati analasa. Tam pana kammam settham uttamam nibbanavahameva
karontiti kammasetthassa karaka. Karonta pana tam patipattiya anavajjabhavato
ragam dosam pajahanti, yatha ragadosa pahiyanti, evam samana kammam 2- karonti.
Tena me samana piyati tena yathavuttena sammapatipajjanena mayham samana
piyayitabbati attho.
      Tini papassa mulaniti lobhadosamohasankhatani akusalassa tini mulani. Dhunantiti
nigghatenti, 3- pajahantiti attho. Sucikarinoti anavajjakammakarino. Sabbapapam
pahinesanti aggamaggadhigamena esam sabbampi papam pahinam.
      Evam "samana sucikarino"ti sankhepato vuttamattham vibhajitva dassetum "kaya-
kamman"ti gathamaha. Tam suvinneyyameva.
      Vimala sankhamuttavati sudhotasankha viya mutta viya ca vigatamala ragadimala-
rahita. Suddha santarabahirati santaranca bahiranca santarabahiram. Tato santara-
bahirato suddha, suddhasayapayogati attho. Punna sukkana dhammananti ekanta-
sukkehi anavajjadhammehi paripunna, asekhehi silakkhandhadihi samannagatati attho.
      Suttageyyadibahum sutam etesam, sutena va uppannati bahussuta, pariyatti-
bahusaccena pativedhabahusaccena ca samannagatati attho. Tameva duvidhampi dhammam
dharentiti dhammadhaRa. Sattanam acarasamacarasikkhapadena ariyantiti ariya. Dhammena
@Footnote: 1 Ma. vattapatipattiadibhedam  2 Si. samanakammam  3 i. nicchadenti
Nayena jivantiti dhammajivino. Attham dhammanca desentiti bhasitatthanca desana
dhammanca kathenti pakasenti. Athava atthato anapetam dhammato anapetanca desenti
acikkhanti.
      Ekaggacittati samahitacitta. Satimantoti upatthitasatino.
      Durangamati arannagata, manussupacaram muncitva duram gacchanta, iddhanubhavena
va yatharucitam duram thanam gacchantiti durangama. Manta vuccati panna, taya
bhananasilataya mantabhani. Anuddhatati na uddhata 1-, uddhaccarahita vupasantacitta.
Dukkhassantam pajanantiti vattadukkhassa pariyantabhutam nibbanam pativijjhanti.
      Na vilokenti kincananti yato gamato pakkamanti, tasmim game kanci
sattam va sankharam va apekkhavasena na olokenti, athakho pana anapekkhava
gacchanti pakkamanti.
      Na te sam kotthe opentiti te samana sam attano santakam sapateyyam
kotthe na openti na patisametva thapenti tadisassa pariggahassa abhavato.
Kumbhinti kumbhiyam. Khalopiyanti pacchiyam. Parinitthitamesanati parakulesu paresam
atthaya siddhameva ghasam pariyesanta.
      "hirannan"ti kahapanam. Rupiyanti rajatam. Paccuppannena yapentiti atitam
ananusocanta anagatanca apaccasimsanta paccuppannena yapenti attabhavam
pavattenti.
      Annamannam pihayantiti annamannasmim mettim karonti. "pihayanti"tipi 2-
patho, so evattho.
@Footnote: 1 cha.Ma. na uddhatati anuddhata  2 Si. piyasantipi
      Evam so brahmano dhituya santike bhikkhunam gune sutva pasannamanaso
dhitaram pasamsanto "atthaya vata"tiadimaha. Amhampiti amhakampi. Dakkhinanti
deyyadhammam. Etthati etesu samanesu. Yannoti danadhammo. Vipuloti vipulaphalo.
Sesam vuttanayameva.
      Evam brahmano saranesu silesu ca patitthito aparabhage sanjatasamvego
pabbajitva vipassanam vaddhetva arahatte patitthaya attano patipattim paccavekkhitva
udanento "brahmabandhu"ti gathamaha. Tassattho hetthavuttoyeva.
                     Rohinitherigathavannana nitthita.
                          -------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 34 page 272-279. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=34&A=5833&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=34&A=5833&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=468              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=9667              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=9726              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=9726              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]