บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
2 Nigrodhamigajatakam nigrodhameva seveyyati imam sattha jetavane viharanto kumarakassapattherassa mataram bhikkhunim arabbha kathesi. Sa kira rajagahanagare mahavibhavassa setthino dhita ahosi ussannakusalamula parimadditasankhara pacchimabhavikasatta. Antokute padipo viya tassa hadaye arahattupanissayo jalati. Atha sa attanam jananakalato patthaya gehe anabhirata pabbajitukama hutva matapitaro aha ammatata mayham gharavase cittam nabhiramati aham niyyanike buddhasasane pabbajitukama pabbajetha manti. Amma kim vadesi imam kulam bahuvibhavam tvanca amhakam ekadhita na labbha taya pabbajitunti. Sa punappunam yacitvapi matapitunam santika pabbajjam alabhamana cintesi hotu patikulam gata samikam aradhetva pabbajissamiti. Sa vayappatta patikulam gantva silavati kalyanadhamma agaram ajjhavasi. Athassa Samvasamanvaya kucchiyam gabbho patitthahi. Sa gabbhassa patitthitabhavam na annasi. Atha tasmim nagare nakkhattam ghosayimsu. Sakalanagaravasino nakkhattam kilimsu. Nagaram devanagaram viya alankatapatiyattam ahosi. Sa pana tava ularayapi nakkhattakilaya vattamanaya attano sariram na vilimpati nalankaroti pakativeseneva carati. Atha nam samiko aha bhadde sakalanagaram nakkhattanissitam tvam pana sariram na patijaggasi alankaram na karosi kimkaranati. Sa aha ayyaputta dvattimsayameva kunapehi puritam sariram kim imina alankatena ayam hi kayo neva devatanimmito na brahmanimmito na suvannamayo na manimayo na haricandanamayo na pundarikakumudaniluppalagabbhasambhuto guthaparipunno asuci na amatosadhaparipurito atha kho kunape jato matapetikasambhavo niccucchadanaparimaddana- bhedanaviddhamsanadhammo katasivaddhano tanhupadinno sokanam nidanam paridevanam vatthu sabbaroganam asayo kammakarananam patiggaho antoputi bahi niccam paggharati kimikulanam avaso sivatthikapayato maranapariyosano sabbalokassa cakkhupathe parivattamanopi atthinaharusamyutto tacamamsavilepano chaviya kayo paticchanno yathabhutam na dissati antapuro udarapuro yakapelassa vatthino hadayassa papphasassa vakkassa pihakassa ca Singhanikaya khelassa sedassa medakassa ca lohitassa lasikaya pittassa ca vasaya ca. Athassa navahi sotehi asuci savati sabbada akkhimha akkhiguthako kannamha kannaguthako singhanika ca nasato mukhena vamati ekada pittam semhanca vamati kayamha sedajallika. Athassa susiram sisam matthalungena puritam. Subhato mannati balo avijjaya purakkhato. Anantadinavo kayo visarukkhasamupamo avaso sabbaroganam punjo dukkhassa kevalo. Sace imassa kayassa anto bahirato siya dandam nuna gahetvana kakasone nivaraye. Duggandho asucikayo kunapo ukkarupamo nindito cakkhubhutehi kayo balabhinandito allacammapaticchanno navadvaro mahavano samantato paggharati asuciputigandhiyo. Yada ca so mato seti uddhumato vinilako apavittho susanasmim anapekkha honti natayo khadanti nam suvana ca singala ca baka kimi kaka gijjha ca khadanti ye canne sabbapanino. Sutvana buddhavacanam bhikkhu ca nanava idha so kho nam abhijanati yathabhutam hi passati yatha idam tatha etam yatha etam tatha idam ajjhattanca bahiddha ca kaye nandam virajjaham. Ayyaputta imam kayam alankaritva kim karissami nanu imassa alankatakaranam guthapunnaghatassa bahicittakammakaranam viya hotiti. Setthiputto tam tassa vacanam sutva aha bhadde tvam imassa sarirassa evam dose passamana kasma na pabbajissasiti. Ayyaputta aham pabbajjam labhamana ajjeva pabbajeyyanti. Setthiputto sadhu aham tam pabbajessamiti vatva mahadanam pavattetva mahasakkaram katva mahantena parivarena bhikkhunupassayam netva nam pabbajento devadattapakkhiyanam bhikkhuninam santike pabbajesi. Sa pabbajjam labhitva paripunnasankappa attamana ahosi. Athassa gabbhe paripakam gacchante indriyanam annathattam hatthapadapitthinam bahalattam udarapatalassa ca mahattam disva bhikkhuniyo tam pucchimsu ayye tvam gabbhini viya pannayasi kim etanti. Ayya idam nama karananti na janami silampana me paripunnanti. Atha nam ta bhikkhuniyo devadattassa santikam netva devadattam pucchimsu ayya ayam kuladhita kicchena samikam aradhetva pabbajjam labhi idani panassa gabbho pannayati mayam imassa gabbhassa gihikale va pabbajitakale va laddhabhavam na janama kimdani Karomati. Devadatto attano abuddhabhavena khantimettanudayananca natthitaya evam cintesi devadattassa pakkhika bhikkhuni kucchiya gabbham pariharati devadatto pana ajjhupekkhatiyevati mayham garaha uppajjissati maya imam uppabbajetum vattatiti. So avimamsitva selagulam pavattayamano viya pakkhanditva gacchatha imam upabbajethati aha. Ta tassa vacanam sutva utthaya vanditva upassayam gata. Atha sa dahara bhikkhuniyo aha ayya na devadattatthero buddho napi tassa santike mayham pabbajja loke pana aggapuggalassa sammasambuddhassa santike mayham pabbajja sa pana me dukkhena laddha ma nam antaradhapetha etha mam gahetva satthu santike jetavanam gacchathati. Ta tam adaya rajagaha pancacattalisayojanikamaggam atikkamma anupubbena jetavanam patva sattharam vanditva tamattham arocesum. Sattha cintesi kincapi gihikale etissa gabbho patitthito evam santepi samano gotamo devadattena jahitikam adaya caratiti annatitthiyanam okaso bhavissati tasma imam katham pacchinditum sarajikaya parisaya majjhe imam adhikaranam vinicchitum vattatiti. Punadivase rajanam pasenadikosalam mahaanathapindikam culaanathapindikam visakham mahaupasikam annani ca abhinnatani mahakulani pakkosapetva sayanhasamaye catusu parisasu sannipatitasu upalittheram amantesi Gaccha catupparisamajjhe imissa daharabhikkhuniya kammam sodhehiti. Sadhu bhanteti thero parisamajjham gantva attano pannattasane nisiditva ranno purato visakham upasikam pakkosapetva imam adhikaranam paticchapesi gaccha visakhe ayam dahara asukamase asukadivase pabbajitati tattato natva imassa gabbhassa pure va paccha va laddhabhavam janahiti. Upasika sadhuti sampaticchitva sanim parikkhipapetva antosaniyam daharabhikkhuniya hatthapadanabhiudarapariyosanani oloketva masadivase samanetva gihibhave gabbhassa laddhabhavam tattato natva therassa santikam gantva tamattham arocesi. Thero catuparisamajjhe tam bhikkhunim suddhamakasi. Sa suddha hutva bhikkhusanghanca sattharanca vanditva bhikkhunihi saddhim upassayameva gata. Sa gabbhassa paripakamanvaya padumuttarapadamule patitthitapatthanam mahanubhavam puttam vijayi. Athekadivasam raja bhikkhuniupassayasamipena gacchanto darakasaddam sutva amacce pucchi. Amacca tam karanam natva deva sa daharabhikkhuni puttam vijayi tasseva so saddoti ahamsu. Bhikkhuninam bhane darakajagganannama palibodho mayam nam patijaggissamati. Raja tam darakam natakitthinam dapetva kumarapariharena vaddhapesi. Namagahanadivase cassa kassapoti namam akamsu. Atha nam kumarapariharena vaddhitatta kumarakassapoti sanjanimsu. So sattavassikakale satthu santike pabbajitva paripunnavisativasso upasampadam labhitva gacchante Kale dhammakathikesu citrakathiko ahosi. Atha nam sattha etadaggam bhikkhave mama savakanam citrakathikanam yadidam kumarakassapoti etadagge thapesi. So paccha vammikasutte arahattam papuni. Matapissa bhikkhuni vipassitva maggaphalam patta. Kumarakassapatthero buddhasasane gaganamajjhe punnacando viya pakato jato. Athekadivasam tathagato pacchabhatte pindapatapatikkanto bhikkhunam ovadam datva gandhakutim pavisi. Bhikkhu ovadam gahetva attano attano rattitthanadivatthanesu divasabhagam khepetva sayanhasamaye dhammasabhayam sannipatitva avuso devadattena attano abuddhabhavena ceva khantimettadinanca abhavena kumarakassapatthero ca theri ca ubho nasita sammasambuddho pana attano dhammarajataya ceva khantimettanudayasampattiya ca ubhinnam tesam paccayo jatoti buddhagune vannayamana nisidimsu. Sattha baddhalilhaya dhammasabham agantva pannattasane nisiditva kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinnati pucchi. Bhante tumhakameva gunakathayati sabbam arocayimsu. Na bhikkhave tathagato idaneva imesam ubhinnam paccayo ca patittha ca jato pubbepi ahosiyevati. Bhikkhu tassatthassavibhavatthaya bhagavantam yacimsu. Bhagava bhavantarena paticchannam karanam pakatam akasi. Atite baranasiyam brahmadatte rajjam karayamane bodhisattopi migayoniyam patisandhim ganhi. So matu kucchito nikkhamanto Suvannavanno ahosi. Akkhinissa manigulasadisani ahesum singani rajatavannani mukham rattakambalapunjavannam hatthapadapariyanta lakharasaparikammakata viya baladhi camari viya ahosi. Sarirampanassa mahantam assapotakappamanam ahosi. So pancasataparivaro aranne vasam kappesi namena nigrodhamigaraja nama. Avidure panassa annopi pancamigasataparivaro sakhamigo nama vasati. Sopi suvannavanno ahosi. Tena samayena baranasiraja migavadhapasuto hoti vina mamsena na bhunjati. Manussanam kammacchedam katva sabbe negamajanapade sannipatetva devasikam migavadham gacchati. Manussa cintesum ayam raja amhakam kammacchedam karoti yannuna mayam uyyane miganam nivapam thapayitva paniyam sampadetva bahu mige uyyanam pavesetva dvaram bandhitva ranno niyyadeyyamati. Te sabbe uyyane miganam nivapatinam ropetva udkam sampadetva dvaram yojetva vagurani adaya muggaradinanavudhahattha arannam pavisitva mige pariyesamana majjhe thite mige ganhissamati yojanamattam thanam parikkhipitva sankhipamana nigrodhamigasakhamiganam vasanatthanam majjhe ca katva parikkhipimsu. Atha nam migaganam disva rukkhagumbadayo ca bhumim ca muggarehi paharanta migaganam gahanatthanato niharitva asisattidhanuadini avudhani uggiritva mahanadam nadanta tam migaganam uyyanam pavesetva davaram pidhaya rajanam upasankamitva deva nivaddham Migavadham gacchanta amhakam kammam nasetha amhehi arannato mige anetva tumhakam uyyanam puritam ito patthaya tesam mamsam khadathati rajanam apucchitva pakkamimsu. Raja tesam vacanam sutva uyyanam gantva mige olokento dve suvannamige disva tesam abhayam adasi. Tato patthaya pana kadaci samam gantva ekam migam vijjhitva aneti. Kadacissa bhattakarako gantva vijjhitva aharati. Miga dhanum disvava maranabhayena tajjita palayanti dve tayo pahare labhitva kilamantipi gilanapi honti maranampi papunanti. Migagana tam pavuttim bodhisattassa arocesum. So sakham pakkosapetva aha samma bahu miga nassanti ekamsena maritabbe sati ito patthaya ma kandena mige vijjhantu dhammaganthikatthane miganam varo hotu ekadivasam mama parisaya varo papunatu ekadivasam tava parisaya papunatu varappatto migo gantva dhammaganthikaya sisam thapetva nipajjatu evam santepi miga bhita na bhavissantiti. So sadhuti sampaticchi. Tato patthaya varappatto migo gantva dhammaganthikaya givam thapetva nipajjati. Bhattakarako agantva tattha nipannakameva gahetva gacchati. Athekadivasam sakhamigassa parisaya ekissa gabbhinimigiya varo papunati. Sa sakham upasankamitva sami aham gambhini puttakam vijayitva dve jana varam gamissama mayham varam atikkamehiti aha. So na sakka tava varam annesam papetum tvameva tuyham puttam janissasi gacchahiti aha. Sa tassa santika anuggaham alabhamana bodhisattam upasankamitva etamattham arocesi. So tassa vacanam sutva cintesi pubbe bodhisatta hi paresam dukkham disva attano jivitam napekkhanti attahitato parahitameva tesam garutaram hoti sayam jivanti sakuna pasu sabbe vane miga jivayanti pare dhira santo sattahite rata vittam anganca pananca cattam tehi hitaya ca. So samattho bahu satte santaressam sadevake imina sarahinena kayena ca apunnata ahante nuna yam labham labhissami sayam dhuvanti. Iti cintetva aha hotu gaccha tvam ahante varam atikkamissamiti. Sayam gantva dhammaganthikaya sisam katva nipajji. Bhattakarako tam disva laddhabhayo migaraja ganthikaya nipanno kinnu kho karananti vegena gantva ranno arocesi. Raja tavadeva ratham aruyha mahantena parivarena gantva bodhisattam disva aha samma migaraja nanu maya tumhakam abhayam dinnam kasma tvam idha nipannositi. Maharaja gabbhini migi agantva mama varam annassa migassa papehiti aha na sakka kho pana maya ekassa maranadukakham annassa upari khipitum svaham attano jivitam Tassa datva tassa santakam maranam gahetva idha nipanno ma annam kinci asankittha maharajati. Raja aha sami suvannamigaraja maya na tadiso khantimettanudayasampanno manussesupi ditthapubbo tena te pasannosmi utthehi tuyhanca tassa ca abhayam dammiti. Dvihi abhaye laddhe avasesa kim karissanti narindati. Avasesanampi abhayam dammi samiti. Maharaja evampi uyyaneyeva miga abhayam labhissanti sesa kim karissantiti. Etesampi abhayam dammi samiti. Maharaja miga tava abhayam labhanti sesa catuppada kim karissantiti. Etesampi abhayam dammi samiti. Maharaja catuppada tava abhayam labhanti dijagana kim karissantiti. Etesampi abhayam dammi samiti. Maharaja dijagana tava abhayam labhissanti udake vasanakamaccha kim karissantiti. Etesampi abhayam dammi samiti. Evam mahasatto rajanam sabbasattanam abhayam yacitva utthaya rajanam pancasu silesu patitthapetva dhammancara maharaja matapitusu puttadhitasu brahmanagahapatikesu negamajanapadesu dhamme caranto samam caranto kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam gamissasiti ranno buddhalilhaya dhammam desetva katipaham uyyane vasitva ranno ovadam datva migaganaparivuto arannam pavisi. Sapi kho migadhenu pupphakannikasadisam puttam vijayi. So kilamano sakhamigassa santikam gacchati. Atha nam mata tassa santikam gacchantam disva putta ito patthaya ma etassa santikam gaccha nigrodhasseva Santikam gaccheyyasiti ovadanti imam gathamaha nigrodhameva seveyya na sakham upasamvase nigrodhasmim matam seyyo yance sakhasmi jivitanti. Tattha nigrodhameva seveyyati tata tvam va anno va attano hitakamo nigrodhameva seveyya bhajeyya nam upasankameyya. Na sakham upasamvaseti sakhamigam pana na upasamvase upagamma na samvaseyya etam nissaya jivitam na kappeyya. Nigrodhasmim matam seyyoti nigrodharanno padamule maranampi seyyo varam uttamam. Yance sakhasmi jivitanti yampana sakhassa santike jivitam tam neva seyyo na varam uttamanti attho. Tato patthaya pana abhayaladdhaka miga manussanam sassani khadanti. Manussa laddhabhaya imeti mige paharitum va palapetum va na visahanti. Te rajangane sannipatitva ranno tamattham arocesum. Raja maya pasannena nigrodhamigarajassa varo dinno aham rajjam jaheyyam na ca tam patinnam bhindami gacchatha na koci mama vijite mige paharitum labhatiti aha. Nigrodhamigo tam pavuttim sutva migaganam sannipatapetva ito patthaya paresam sassam khaditum na labhathati mige ovaditva manussanam arocapesi ito patthaya sassakaraka manussa sassarakkhanattham vatim ma karontu khettam pana avijjhitva pannasannam bandhantuti. Tato patthaya kira khettesu pannabandhanasanna udapadi. Tato patthaya Pannasannam atikkamanakamigo nama natthi. Ayam kira nesam bodhisattato laddhaovado. Evam migaganam ovaditva bodhisatto yavatayukam thatva saddhim migehi yathakammangato. Rajapi bodhisattassa ovade thatva punnani katva yathakammangato. Sattha na bhikkhave idanevaham theriya ca kumarakassapassa ca avassayo jato pubbepi avassayoyevati imanca dhammadesanam aharitva catussaccadesanam vinivattetva dve vatthuni kathetva anusandhim ghatetva jatakam samodhanesi tada sakhamigo devadatto ahosi parisapissa devadattaparisava migadhenu theri ahosi putto kumarakassapo raja anando nigrodhamigaraja pana ahameva ahositi. Nigrodhajatakam dutiyam. ------------The Pali Atthakatha in Roman Book 35 page 221-233. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=35&A=4598&modeTY=2 อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=35&A=4598&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=12 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=78 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=80 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=80 Contents of The Tipitaka Volume 27 http://84000.org/tipitaka/read/?index_27
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]