ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 39 : PALI ROMAN Ja.A.5 chakka-dasakanipata

                      Kumbhakarajatakam
     ambahamaddam vanamantarasminti idam sattha jetavane viharanto
kilesaniggaham arabbha kathesi. Vatthum pannasajatake avibhavissati.
     Tada pana savatthiyam pancasata sahayaka pabbajitva antokoti-
santhare vasamana addharattisamaye kamavitakkam vitakkayimsu.
Sattha attano savake rattiya tayo vare divasassa tayo vareti
rattindivam cha vare olokento kiki andam viya camari baladhim
viya mata piyaputtakam viya ekacakkhuko puriso cakkhum viya rakkhati
tasma tasmim khane uppannakilesam nigganhi. So tam divasam
addharattisamaye jetavanam parigganhanto tesam bhikkhunam vitakkasamudacaram
natva imesam bhikkhunam abbhantare ayam kileso vaddhanto arahattassa
hetum bhindissati idaneva tesam kilesam nigganhitva arahattam
Dassamiti gandhakutito nikkhamitva anandattheram pakkosapetva
ananda antokotisanthare vasanakabhikkhu sabbe sannipatehiti
sannipatetva pannattapavarabuddhasane nisiditva na bhikkhave
antopavattakilesanam vase pavattitum vattati kileso hi vaddhamano
paccamitto viya mahavinasam papeti bhikkhuna nama appamattakampi
kilesam nigganhitum vattati poranakapandita appamattakam arammanam
disva abbhantare pavattakilesam nigganhitva paccekabodhinanam
nibbattesunti vatva atitam ahari
     atite baranasiyam brahmadatte rajjam karente bodhisatto
baranasinagarassa dvaragame kumbhakarakule nibbattitva vayappatto
kutumbam santhapetva ekam puttanca dhitaranca labhitva kumbhakarakammam
nissaya puttadaram posesi. Tada kalingaratthe dantapuranagare
karakando nama raja mahantena parivarena uyyanam gacchanto
uyyanadvare phalabharabharitam madhuraphalam ambarukkham disva hatthikkhandha-
varagatoyeva hattham pasaretva ekam ambapindam gahetva uyyanam
pavisitva mangalasilayam nisinno databbayuttakanam datva ambam
paribhunji. Ranna gahitakalato patthaya sesehi nama gahetabbamevati
amaccapi brahmanagahapatikadayopi ambani patetva khadimsu.
Paccha paccha agata rukkham aruyha muggarehi pothetva obhagga-
vibhaggasakham katva amakaphalampi asesetva khadimsu. Rajapi divasam
uyyane kilitva sayanhasamaye alankatahatthikkhandhe nisiditva gacchanto
Tam rukkham disva hatthikkhandhato otaritva rukkhamulam gantva rukkham
olokento ayam patova passantanam atittikaro phalabharabharito
sobhamano atthasi idani gahitaphalo obhaggavibhaggo asobhamano
thitoti cintetva puna annataram olokento aparam nipphalam ambarukkham
disva esa rukkho attano nipphalabhavena mundamanipabbato
viya sobhamano thito ayam pana phalitabhavena imam byasanam patto
idam agaramajjhampi phalitarukkhasadisam  pabbajja nipphalarukkhasadisa
sadhanasseva bhayam atthi niddhanassa bhayam natthi mayapi nipphalarukkhena
viya bhavitabbanti phalarukkham arammanam katva rukkhamule thitakova
tini lakkhanani sallakkhetva vipassanam vaddhitva paccekabodhinanam
nibbattetva viddhamsita dani me matukucchikutika vicchinna tisu
bhavesu patisandhi sodhita samsaraukkarabhumi sosito maya assusamuddo
bhinno atthipakaro natthi me puna patisandhiti avajjento
sabbalankarapatimanditova atthasi. Atha nam amacca ahamsu
atibahu thitattha maharajati. Na mayam rajano paccekabuddha
nama mayanti. Paccekabuddha nama tumhadisa na honti devati.
Atha kidisa hontiti. Oropitakesamassu kasavavatthapaticchanna
kule va gane va alagga vatacchinnavalahaka rahumukhamutta-
candamandalapatibhaga himavante nandamulakapabbhare vasanti evarupa
paccekabuddhati. Tasmim khane raja hattham ukkhipitva sisam paramasi.
Tavadeva gihilingam antaradhayi samanalingam paturahosi.
          Ticivaranca patto ca     vasi suci ca bandhanam
          parisavanena atthete   yuttayogassa bhikkhunoti
evam vutta samanaparikkhara kayapaticchannava ahesum. So akase
thatva mahajanassa ovadam datva anilapathena uttarahimavante
nandamulakapabbharameva agamasi.
     Gandhararatthepi takkasilanagare naggaji nama raja uparipasade
pallankavaramajjhagato ekam itthim ekekahatthesu ekekam manivalayam
pilandhitva avidure nisiditva gandham pimsamanam disva etani
manivalayani ekekabhavena na ghattenti na viravantiti olokento
nisidi. Atha sa dakkhinahatthato valayam vamahattheyeva pilandhitva
dakkhinahatthena gandham sankaddhitva pimsitum arabhi. Vamahatthe
manivalayam dutiyavalayam agamma ghattiyamanam saddamakasi. Raja tani
dve valayani annamannam sanghattentani viravantani disva cintesi
idam valayam ekekakale na ghattesi dutiyam agamma ghatteti saddam
karoti evameva ime sattapi ekeka na ghattenti na viravanti
dve tayo hutva annamannam sanghattenti kalaham karonti aham
pana tasmim gandhare dvisu rajjesu ratthavasino vicaremi maya
ekavalayasadisena hutva param avicaretva attanameva vicarentena
vasitum vattatiti sanghattanavalayam arammanam katva yathanisinnova
tini lakkhanani sallakkhetva vipassanam vaddhetva paccekabodhinanam
nibbattesi. Sesam purimasadisameva.
     Videharatthe mithilanagare nimiraja nama bhuttapataraso amacca-
ganaparivuto vivatasihapanjarena antaravithim pekkhamano atthasi.
Atheko seno sunapanto mamsapesim gahetva akasam pakkhandi.
Tamenam itocito ca gijjhadayo sakuna samparivaretva aharahetu
tundena vijjhanta pakkhehi paharanta padehi maddanta agamamsu.
So attano vadham asahamano tam mamsam chaddesi. Anno ganhi.
Anne sakuna imam muncitva tam anubandhimsu. Tenapi vissattham
anno ganhi. Tampi tatheva vihethesum. Raja te sakune disva
cintesi yo yo mamsapesim ganhi tassa tasseva dukkham yo yo
tam chaddeti vissajjesi tassa tasseva sukham ime panca kamagunepi
yo yo ganhati tassa tasseva dukakham itarasseva sukham ime hi
bahunam sadharana mayham kho pana solasa itthisahassani maya
vissatthamamsapindena viya senena panca kamagune pahaya sukhitena
bhavitum vattatiti so yonisomanasikaronto yathathitova tini lakkhanani
sallakkhetva vipassanam vaddhetva paccekabodhinanam nibbattesi.
Sesam purimasadisameva.
     Uttarapancalaratthepi kapilanagare dummukho nama raja bhutta-
pataraso sabbalankarapatimandito amaccaganaparivuto vivatasihapanjarena
rajanganam olokento atthasi. Tasmim khane gopalaka vajadvaram
vivarimsu. Usabha vajato nikkhamitva kilesavasena ekam gavim anubandhimsu.
Tattheko tikhinasingo mahausabho annam usabham agacchantam
Disva  kilesamaccherabhibhuto tikhinasingena antarasatthimhi pahari.
Tassa paharamukhena anta nikkhamimsu. Tattheva jivitakkhayam papuni.
Raja tam disva cintesi ime satta tiracchanagate adim katva
kilesavasena dukkham papunimsu ayam usabho kilesam nissaya   jivitakkhayam
patto annepi satta kileseheva kampanti maya imesam
sattanam kampanakilese pahatum vattatiti so thitakova tini lakkhanani
sallakkhetva vipassanam vaddhetva paccekabodhinanam nibbattesi.
Sesam purimasadisameva.
     Athekadivasam te cattaro paccekabuddha bhikkhacaravelam sallak-
khetva nandamulakapabbhara nikkhamma anotattadahe nagalatadanta-
kattham khaditva katasarirapatijaggana manosilatale thatva nivasetva
pattacivaramadaya iddhiya akase uppatitva pancavannavalahake
maddamana gantva baranasinagaradvaragamakassa avidure otaritva
ekasmim phasukatthane civaram parupitva pattam gahetva dvaragamam
pavisitva pindaya caranta bodhisattassa gehadvaram sampapunimsu.
Bodhisatto te disva tutthacitto hutva geham pavesetva
pannattasane nisidapetva dakkhinodakam datva panitena khadaniyena
bhojaniyena parivisitva ekamantam nisiditva sanghattheram vanditva
bhante tumhakam pabbajja ativiya sobhati vippasannani vo indriyani
parisuddho chavivanno kinnu kho arammanam disva tumhe imam
Bhikkhacariyapabbajjam upagatati pucchi. Yatha ca sanghattheram evam
sesepi upasankamitva pucchi. Athassa te cattaropi jana aham
asukaratthe asukanagare asukaraja nama hutvati adina nayena
attano attano abhinikkhamanavatthuni kathetva patipatiya ekekam
gathamahamsu
                ambahamaddam vanamantarasmim
                nilobhasam phalitam samvirulham
                tamaddasam phalahetu vibhaggam
                tam disva bhikkhacariyam carami.
                Selam sumattham naravidunitthitam
                nari yugam dharayi appasaddam
                dutiyanca agamma ahosi saddo
                tam disva bhikkhacariyam carami.
                Dija dijam kunapamaharantam
                ekam samanam bahuka samecca
                aharahetu paripatayimsu
                tam disva bhikkhacariyam carami.
                Usabhahamaddam yuthassa majjhe
                valakkakum vannabalupapannam
                tamaddasam kamahetu vitunnam
                tam disva bhikkhacariyam caramiti.
     Tattha ambahamaddanti ambarukkham aham addasam.
Vanamantarasminti vanaantare ambavanamajjheti attho. Samvirulhanti
samvaddhitam. Tamaddasanti tam uyyanato nikkhamanto phalahetu vibhaggam
puna addasam. Tam disvati tam phalahetu vibhaggam disva patiladdha-
samvego paccekabodhinanam nibbattetva imam bhikkhacariyapabbajjam
upagatosmi tasma bhikkhacariyam carami. Idam so phalahetu
vibhaggaambarukkhadassanakalato patthaya sabbam cittavaram kathesi.
Sesanam visajjanesupi eseva nayo ayam panettha anuttanapadavannana.
Selanti manivalayam. Naravidunitthitanti viranarehi nitthitam
panditapurisehi katanti attho. Yuganti ekekasmim ekekam katva
ekam valayayugalam. Dija dijanti gahitamamsapindam dijam avasesadija.
Kunapamaharantanti mamsapindam adaya harantam. Sameccati samagantva
sannipatitva. Paripatayimsuti kotetva anubandhimsu. Usabhahamaddanti
usabham aham addasam. Valakkakunti valakkakudham.
     Bodhisatto ekekam gatham sutva sadhu bhante tumhakamevetam
arammanam anurupanti ekekassa paccekabuddhassa thutim akasi.
Tanca pana catuhi janehi desitam dhammakatham sutva gharavase anapekkho
hutva paccekabuddhesu gatesu bhuttapataraso sukhanisinno bhariyam
amantetva bhadde ete cattaro paccekabuddha rajjam pahaya
pabbajitva akincana apalibodha pabbajjasukhena vitinamenti aham
pana bhatiya jivitam kappemi kim me gharavasena tvam puttake
Samganhanti gehe vasati vatva gathadvayamaha
         karakandam kalinganam        gandharananca naggaji
         nimiraja videhanam       pancalananca dummukho
         ete ratthani hitvana    pabbajimsu akincana.
                Sabbepime devasama samagata
                aggi yatha pajjalito tathevime
                ahampi eko carissami bhaggavi
                hitvana kamani yathodhikaniti.
     Tasam attho bhadde esa sanghattherapaccekabuddho dantapure
nama nagare karakandam nama kalinganam janapadassa raja dutiyo
takkasilanagare naggaji nama gandharanam janapadassa raja tatiyo
mithilanagare nimiraja nama videhanam janapadassa raja catuttho
kapilanagare dummukho nama uttarapancalanam janapadassa raja ete
evarupani ratthani hitva akincana hutva pabbajimsu. Sabbepimeti
ime pana sabbepi visuddhidevehi purimapaccekabuddhehi samana
ekato samagata. Aggi yathati yatha aggi pajjalito obhasati.
Tathevimeti imepi tatheva siladihi pancahi gunehi obhasanti yatha
ete tatha ahampi pabbajitva eko carissamiti attho. Bhaggaviti
bhariyam alapati. Hitvana kamaniti rupadayo vatthukame hitva.
Yathodhikaniti attano attano odhivasena thitani. Idam vuttam hoti
rupadiodhivasena yathathiteva vatthukame pahaya ahampi
Pabbajitva eko carissamiti. Yatodhikanitipi patho. Tassattho
yato uparato odhi etesanti yatodhikani uparatakotthasani.
Pabbajissamiti cintitakalato patthaya hi kilesakamanam eko
kotthaso uparato nama hoti. Niruddho tassa vatthubhuto kama-
kotthasopi uparatova hotiti.
     Sa tassa katham sutva mayhampi kho sami paccekabuddhanam
dhammakatham sutakalato patthaya agare cittam na santhatiti vatva
imam gathamaha
                ayameva kalo na hi anno atthi
                anusasito me na bhaveyya paccha
                ahampi eka carissami bhaggava
                sakuniva mutta purisassa hatthati.
     Tattha anusasito me na bhaveyya pacchati anusasako ovadako
na bhaveyya dullabhatta ovadakanam tasma ayameva pabbajitakalo
na hi anno atthiti dasseti. Sakuniva muttati yatha sakunikena
gahetva sakunapacchiyam khittasu sakunisu tassa hatthato mutta
eka sakuni anilapatham langhitva yatharucitam thanam gantva ekikava
careyya tatha ahampi tava hatthato mutta ekika carissamiti
sayampi pabbajitukama hutva evamaha.
     Bodhisatto tassa katham sutva tunhi ahosi. Sa pana
bodhisattam vancetva puretaram pabbajitukama sami paniyatittham
Gamissami darake olokehiti ghatam adaya tittham gacchanti viya
palayitva nagarasamante tapasanam santikam gantva pabbaji.
Bodhisatto tassa anagamanam natva sayam darake posesi. Aparabhage
tesu thokam vaddhitva attano ayanassa jananasamatthatam sampattesu
tesam vimamsanattham ekadivasam bhattam pacanto thokam uttandulam paci
ekadivasam thokam kilinnam ekadivasam supakkam ekadivasam alonakam ekadivasam
atilonakam. Daraka tata ajja bhattam uttandulam ajja
kilinnam ajja supakkam ajja alonakam ajja atilonakanti
kathesum. Bodhisatto ajja amam tatati vatva cintesi ime
daraka idani amapakkalonaatilonakani jananti attano dhammataya
jivitum sakkhissanti maya pabbajitum vattatiti. Atha te darake
natakanam datva paticchapetva ammatata ime darake sadhukam
posethati vatva so natakanam paridevantanamyeva nagara nikkhamitva
isipabbajjam pabbajitva nagarasamanteyeva vasi. Atha nam ekadivasam
baranasiyam bhikkhaya carantam paribbajika disva tam vanditva ayya
daraka te nasita manneti aha. Mahasatto naham darake
nasemi tesam attano ayanassa jananakale pabbajitomhi tvam
tesam acintetva pabbajjaya abhiramati vatva osanagathamaha
         amam pakkanca jananti      atho lonam alonakam
         tamaham disvana pabbajim       careva tvam caramihanti.
     Tattha tamahanti tam aham darakanam kiriyam disva pabbajito.
Careva tvam caramihanti tvampi bhikkhacariyameva cara ahampi bhikkhacariyameva
carissamiti.
     Iti so paribbajikam ovaditva uyyojesi. Sapi ovadam
gahetva mahasattam vanditva yatharucitatthanam gata. Thapetva
kira tam divasam na te puna annamannam addasamsu. Bodhisatto ca
jhanabhinna nibbattetva brahmalokupago ahosi.
     Sattha imam dhammadesanam aharitva saccani pakasetva jatakam
samodhanesi saccapariyosane pancasata bhikkhu arahatte patitthahimsu.
Tada dhita uppalavanna ahosi putto rahulakumaro paribbajika
rahulamata paribbajako pana ahamevati.
                   Kumbhakarajatakam tatiyam.



             The Pali Atthakatha in Roman Book 39 page 196-207. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=39&A=3926&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=39&A=3926&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=1057              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=4567              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=4595              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=4595              Contents of The Tipitaka Volume 27 http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]