ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 39 : PALI ROMAN Ja.A.5 chakka-dasakanipata

                     Sirikalakannijatakam
     ka nu kalena vannenati idam sattha jetavane viharanto
anathapindikam arabbha kathesi.
     So hi sotapattiphale patitthitakalato patthaya akhandani
panca silani rakkhati. Bhariyapissa puttadhitaropi dasapi bhatim
gahetva kammam karonta kammakarapi sabbe rakkhimsuyeva. Athekadivasam
bhikkhu dhammasabhayam katham samutthapesum avuso anathapindiko suci
ceva suciparivaro ca hutva caratiti. Sattha agantva kaya
nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinnati pucchitva imaya
namati vutte na bhikkhave idaneva pubbepi poranakapanditapi
suci ceva suciparivara ca ahesunti vatva tehi yacito atitam ahara
     atite baranasiyam brahmadatte rajjam karente bodhisatto
setthi hutva danam adasi silam rakkhi uposathakammam kari
bhariyapissa panca silani rakkhati puttadhitaropi dasakammakaraporisapi
rakkhanti. So suciparivarasetthitveva pannayittha. Athekadivasam
so cintesi sace maya suciparivarasilo koci agamissati tassa
mama nisidanapallankam va nipajjanasayanam va datum na yuttam anucchittham
aparibhuttam datum vattatiti. Atha attano upatthaneyeva ekapassena
aparibhuttam pallankanca sayananca pannapesi. Tasmim samaye
Catummaharajikadevaloke virupakkhamaharajassa dhita kalakanni ca
nama dhataratthamaharajassa dhita siri ca namati ima dve bahum
gandhamalam adaya anotatte kilissamati anotattatittham agacchimsu.
Tasmim pana anotattadahe bahuni titthani tesu buddhanam titthe
buddhava nahayanti paccekabuddhanam titthe paccekabuddhava nahayanti
bhakkhunam titthe bhikkhuva nahayanti tapasanam titthe tapasava
nahayanti catummaharajikadisu chasu saggesu devaputtanam titthe
devaputtava nahayanti devadhitanam titthe devadhitava nahayanti.
Tatrima dve gantva aham pathamam nahayissami aham pathamanti
titthatthaya kalaham karimsu. Kalakanni aham lokam palemi vicaremi
tasma pathamam nahayitum yuttamhiti vadati. Siri aham maharajassa
issariyadayikaya sammapatipadaya thita tasma pathamam nahayitum
yuttamhiti vadati. Ta amhesu kam pathamam nahayitum yuttarupam va
ayuttarupam va cattaro maharaja janissantiti tesam santikam
gantva amhesu ka pathamam anotattadahe nahayitum yuttarupati
pucchimsu. Dhataratthavirupakkha na sakka amhehi vinicchitunti
virulhakavessavananam bharamakamsu. Te amhepi vinicchitum na sakkhissama
sakkassa padamulameva pesissamati ta sakkassa santikam pesesum.
Sakko tasam vacanam sutva cintesi ima dvepi mama parisananneva
dhitaro na sakka maya imam attam vinicchitunti. Atha sakko
aha baranasiyam suciparivaro nama setthi atthi tassa ghare
Anucchitthasananceva anucchitthasayananca pannattam ya tattha nisiditum
va sayitum va labhati sa pathamam nahayitum yuttarupati. Tam
sutva kalakanni tamkhananneva nilavattham nivasetva nilavilepanam
vilimpitva nilamanipilandhanam pilandhitva yantapasano viya devalokato
otaritva majjhimayamasamanantarameva setthino pasadassa upatthanadvare
sayanassa avidure thane nilaramsim vissajjetva akase atthasi.
Setthi oloketva nam addasa saha dassanenevassa appiya
ahosi amanapa. So taya saddhim sallapanto pathamam gathamaha
        ka nu kalena vannena     na casi piyadassana
        ka va tvam kassa va dhita  katham janemu tam mayanti.
     Tattha kalenati nilena. Vannenati sariravannena
vatthabharanavannena ca. Na casi piyadassanati dhatuso bhikkhave
satta samsarantiti vuttam. Ayanca devadhita anacara dussila
tasma sa saha dassanenevassa appiya jata tenevamaha
ka va tvanti ka ca tvam ayameva va patho.
     Tam sutva kalakanni dutiyam gathamaha
        maharajassaham dhita        virupakkhassa candiya
        aham kali alakkhika        kalakanniti mam vidu
        okasam yacito dehi      vasemu tava santiketi.
     Tattha candiyati kodhana kodhanabhavena hi mayham canditi
namam karimsu. Alakkhikati nippanna. Mam viduti evam mam
catummaharajikadevaloke jananti. Vasemuti mayam ajja ekarattim tava
santike vaseyyama ekasmim me anucchitthasanasayane okasam dehiti.
     Tam sutva tato bodhisatto tatiyam gathamaha
        kim sile kim samacare    purise nivisase tuvam
        puttha me kali akkhahi  katham janemu tam mayanti.
     Tattha nivisaseti tava citte nivisasi patitthahasi.
     Tato sa attano gunam kathenti catuttham gathamaha
        makkhi palasi sarambhi     issuki macchari satho
        so mayham puriso kanto   laddham yassa vinassatiti.
     Tassattho yo puriso attano katagunam na janati
gunamakkhiko hoti attano kissaminci karane kathite kim aham etam
na janamiti yugaggaham ganhati annehi kinci katam disva
sarambhavasena karanuttaram karoti pare labham labhante na tussati
mayham issariyam paresam ma hotu mayhameva hotuti sakasampattim
gahetva parassa tinaggena telabindumpi na deti keratiyalakkhanena
samannagato hutva attano santakam parassa adatva tehi tehi
upayehi parasantakameva khadati yassa laddham dhanam va dhannam va
nassati na titthati suradhutto va akkhadhutto va itthidhutto
va hutva laddham laddham vinasetiyeva ayam etehi gunehi
Samannagato puriso mayham kanto piyo manapo evarupe aham citte
patitthahamiti.
     Atha sa sayameva pancamachatthamasattamapi gatha abhasi
        kodhano upanahi ca      pisuno ca vibhedako
        kanthakavaco pharuso      so me kantataro tato.
        Ajja suveti puriso      sadattham navabujjhati
        ovajjamano kuppati     seyyaso atimannati.
        Davappaluddho puriso      sabbamittehi dhamsati
        so mayham puriso kanto   tasmim homi anamayati.
     Ta iminava nayena vittharetabba. Sankhepattho panettha
kodhanoti appamattakenapi kujjhanako. Upanahiti parassa aparadham
hadaye thapetva sucirenapi hi tassa anatthakarako. Pisunoti
pisunavaco. Vibhedakoti appamattakenapi mittabhindanako.
Kanthakavacoti sadosavaco. Pharusoti thaddhavaco. Kantataroti so
puriso mayham purimapi kantataro piyataro. Ajja suveti idam
kammam ajja katabbam idam sve idam tatiyadivasadisuti evam yo
sadattham attano kiccam navabujjhati na janati. Ovajjamanoti
ovadiyamano. Seyyaso atimannatiti jatigottakulappadesasilacaragunehi
uttaritaram uttamapuggalam tvam mayham kim pahositi atikkamitva
mannati. Davappaluddhoti rupadisu kamagunesu nirantaradavena paluddho
abhibhuto vasam gatoti. Dhamsatiti taya mayham kim katanti
Adini vatva sabbeheva mittehi dhamsati parihayati. Ham cathayahiti
aham etehi gunehi samannagato puggalo niddukkho nissoko
hotiti tam labhitva annattha analaya hutva vasamiti.
     Atha nam garahanto mahasatto atthamam gathamaha
        apehi etto tvam kali   netam amhesu vijjati
        annam janapadam gaccha        nigame rajadhaniyoti.
     Tattha apehiti apagaccha. Netam amhesuti etam makkhadikam
tava piyabhavakaranam amhesu na vijjati natthi. Nigame rajadhaniyoti
anne nigamepi anna rajadhaniyopi annattha gaccha yattha mayam
tam na passama tattha gacchati dipeti.
     Tam sutva kalakanni tam atita hutva anantaram gathamaha
        ahampi cetam janami      netam tumhesu vijjati
        santi loke alakkhika     sangharanti bahum dhanam
        aham devo ca me bhata   ubho nam vidhamamaseti.
     Tattha netam tumhesuti yam mama piyabhavakaranam makkhadikam yena
aham attanapi samannagata tam tumhesu natthiti ahampi etam
janama. Santi loke alakkhikati anne pana bala loke
nissila nippanna santi. Sangharantiti te nissila nippannapi
samana etehi makkhikadihi bahum dhanam sangharanti pindam karonti.
Ubho nanti tam pana etehi sangharitva thapitam dhanam ahanca mayhameva
bhata devo ca nama devaputto te ubhopi ekato hutva
Vidhamamase. Amhakam pana devaloke bahu dibbaparibhoga atthi
dibbani sayanani tvam dadeyyasi va na va ko me taya
panatthoti vatva pakkami.
     Tassa pakkantakale siridevadhita suvannavannehi gandhavilepanehi
suvannalankarenagantva upatthanadvare pitaramsim vissajjetva
samehi padehi samam pathaviyam patitthaya sagarava atthasi. Tam
disva mahasatto pathamam gathamaha
        ka nu dibbena vannena     pathabya supatitthita
        ka va tvam kassa va dhita  katham janemu tam mayanti.
     Tattha dibbenati visitthena uttamena.
     Tam sutva siri dutiyam gathamaha
        maharajassaham dhita        dhataratthassa sirimato
        aham siri ca lakkhi ca        bhuripannati mam vidu
        okasam yacito dehi      vasemu tava santiketi.
     Tattha siri ca lakkhi cati siriti ca lakkhiti ca ahamevamnama
na anna. Bhuripannati mam viduti mam catummaharajikadevaloke
pathavisamaya vipulaya pannaya samannagatati jananti. Vasemu
tava santiketi anucchitthasane ceva anucchitthasayane ca ekarattim
vaseyyama okasam me dehiti.
     Tato param bodhisatto aha
        Kimsile kimsamacare        purise nivisase tuvam
        puttha me lakkhi akkhahi    yatha janemu tam mayam.
                Yo vapi site athavapi unhe
                vatatape damsasirimsape ca
                uddham pipasam abhibhuyya sabbam
                rattindivam yo satatam niyutto
                kalagatanca na hapeti attham
                so me manapo nivase vatamhi.
                Akkodhano mittava cagava ca
                silupapanno asathojubhuto
                sangahako sakhilo sanhavaco
                mahattapattopi nivatavutti
                tassaha pose vipula bhavami
                ummi samuddassa yathapi vannam.
                Yo capi mitte athava amitte
                setthe sarikkhe athavapi hine
                attham carantam athava anattham
                avi raho sangahameva vatte
                vacam na vajja pharusam kadaci
                mattassa jivassa ca tassa homi.
                Etesa yo annataram labhetva
                kanta siri majjati appamanno
                tam dittarupam visame carantam
                karisajatamva vivajjayami.
        Attana kurute lakkhim    alakkhim kurutattana
        na hi lakkhim alakkhim va   anno annassa karakoti.
Setthissa puccha hoti siriya visajjanam.
     Tattha damsasirimsape cati damsa vuccati pingalamakkhika sabba
va makkhikajatika idha damsati adhippeto. Sirimsapati dighajatika.
Damsa ca sirimsapa damsasirimsapa tasmim damsasirimsape. Idam vutta
hoti yo mahasetthipuriso site va unhe va vatatape va
damsasirimsape va sati etehi sitadihi piliyamanopi etani ceva
sitadini khuddam pipasancati sabbampetam parissayam abhibhuyya abhibhavitva
tinam viya aganetva rattindivam kasivanijjadisu ceva danasiladisu ca satatam
attano kammesu niyutto attanam yojetva vattati. Kalagatancati
kasikaladisu kasiadini dhanapariccagasilarakkhanadhammassavanadisu
kalesu ca dhanapariccajjanadibhedam ditthadhammasamparaye sukhavaham
attham na hapeti yuttapayuttakale karotiyeva so mayham manapo
tasminca purise aham niccam vasamiti. Akkodhanoti adhivasanakkhantiya
samannagato. Mittavati kalyanamittena samannagato. Cagavati
dhanapariccagayutto. Sangahakoti mittasangahaamisasangahadhammasangahanam
Karako. Sakhiloti muduvaco. Sanhavacoti visatthavacano.
Mahattapattopi nivatavuttiti mahantam thanam vipulam issariyam pattopi
yasena anuddhato nicavutti panditanam ovadakaro hoti. Tassaha
poseti tasmim aham purise. Vipula bhavamiti akhuddaka homi so
hi mahatiya siriya padatthano. Ummi samuddassa yathapi vannanti
yatha nama samuddassa vannam olokentanam uparupari agacchamana
ummi vipula viya khayati evaham tasmim puggale vipula homiti
dipeti. Avi rahoti sammukha ca parammukha ca. Sangahameva
vatteti etasmim mittadibhede puggale catubbidhasangahameva vatteti
pavatteti. Na vajjati yo kadaci kismimci kale pharusavacanam na
vadeyya madhuravacanova hoti. Matassa jivassati tassaham puggalassa
matassapi jivantassapi bhajita homi. Idha lokepi paralokepi tadisameva
bhajamiti dasseti. Etesa yoti etesam sitabhibhavanadinam hettha
vuttagunanam yo puggalo ekampi gunam pamajjati pamussati punappunam
nanuyunjatiti attho. Siriti kanta siri kantasiri. Kantam sirinti
tayopi patha. Tesam vasena ayam atthayojana yo puggalo
sirim labhitva kanta me siri yathathane thitati etesam annataram
gunam pamajjati pamussati. Yo va puggalo kantasiri viya sirim
icchanto etesam gunanam annataram labhitva pamajjati. Yo va
puggalo labhitva kantam manapam sirim etesam gunanam annataram
pamajjati. Appapannoti nippanno. Tam dittarupam visame carantanti
Aham adittasabhavam kayaduccaritadibhedam visamam carantam sucijatiko
manusso va puggalo guthakupam viya durato vivajjeyya evam
vissajjeyyamiti. Anno annassa karakoti evam sante lakkhim
va alakkhim va anno puriso annassa karako nama natthi.
Yo koci attano lakkhim va alakkhim va karotiti.
     Evam vatva mahasatto sirideviya vacanam sutva abhinanditva
idam anucchavikam pallankanca asananca tuyhamyeva anucchavikanti
pallanke ca asane ca nisida ceva nipajja cati aha. Sa
tattha vasitva paccusakale nikkhamitva catummaharajikadevaloke
gantva anotattadahe pathamam nahayitum alabhi 1-. Tampi sayanam siridevataya
paribhuttabhavena sirisayanam nama jatam. Sirisayanassa ayam vamso.
Imina karanena yavajjatana sirisayananti vuccati.
     Sattha imam dhammadesanam aharitva jatakam samodhanesi tada
siridevi uppalavanna ahosi suciparivarasetthi pana ahamevati.
                  Sirikalakannijatakam sattamam.
@Footnote: 1 pathamam nahayi.



             The Pali Atthakatha in Roman Book 39 page 39-49. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=39&A=772&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=39&A=772&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=869              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=3952              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=3918              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=3918              Contents of The Tipitaka Volume 27 http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]