บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
Dasakanipatajatakatthakatha ----------- catudvarajatakam catudvaramidam nagaranti idam sattha jetavane viharanto ekam dubbacabhikkhum arabbha kathesi. Paccuppannavatthum pana navanipate pathamajatake vittharitameva. Idha pana sattha tam bhikkhum saccam kira tvam bhikkhu dubbacositi pucchitva saccam bhanteti vutte pubbepi tvam bhikkhu dubbacataya panditanam vacanam akatva khuracakkam asadesiti vatva atitam ahari atite kassapassa dasabalassa kale baranasiyam asitikotivibhavassa setthino eko putto mittavinduko nama ahosi. Tassa matapitaro sotapanna ahesum. So pana dussilova asaddho ahosi. Atha nam aparabhage pitari kalakate mata kutumbam vicarenti ekadivasam aha tata taya dullabham manussattam laddham danam dehi silam rakkhahi uposathakammam karohi dhammam sunahiti. Amma na mayham danadihi attho ma mam kinci avacuttha aham yathakammam gamissamiti. Evam vadantepi nam ekadivasam punnamiuposathadivase mata aha tata ajja abhilakkhito mahauposathadivaso ajja uposatham samadayitva viharam gantva sabbarattim dhammam sutva ehi Aham te sahassam dassamiti. So sadhuti dhanalobhena uposatham samadayitva bhuttapataraso viharam gantva divasam vitinametva rattim yatha ekampi dhammapadam kanne na paharati tatha ekasmim padese nipajjitva niddam okkamitva punadivase patova mukham dhovitva geham gantva nisidi. Mata panassa ajja me putto dhammam sutva patova dhammakathikattheram adaya agamissatiti yaguadini patiyadetva asanam pannapetva tassagamanam patimanenti tam ekakam agatam disva tata dhammakathiko te na anitoti vatva na mayham dhammakathikena atthoti vutte tenahi yagum pivati aha. So tumhehi mayham sahassam patissutam tam tava me detha paccha pivissamiti aha. Piva tata paccha dassamiti. Gahetvava pivissamiti. Athassa mata sahassabhandikam purato thapesi. So yagum pivitva sahassabhandikam gahetva voharam karonto na cirasseva visasatasahassam appadesi. Athassa etadahosi navam upatthapetva voharam karissamiti. So navam upatthapetva amma aham navaya voharam karissamiti aha. Atha nam mata tata tvam ekaputtako imasmim ghare dhanampi bahum samuddo anekadinavo ma gamiti nivaresi. So aham gamissameva na sakka mam nivaretunti vatva ahantam tata nivaressamiti matara hatthe gahitepi hattham vissajjapetva mataram paharitva patetva antaram katva gantva navaya samuddam pakkhandi. Nava sattame Divase mittavindukam nissaya samuddapitthe niccalava atthasi. Kalakannisalaka viciniyamana mittavindukasseva hatthe tikkhattum pati. Athassa ulumpam datva imam ekam nissaya bahu ma vinassantiti tam samudde khipimsu. Tavadeva nava javena mahasamuddam pakkhandi. Sopi ulumpe nipajjitva ekam dipakam papuni. Tattha phalikavimane catasso janiyo addasa. Ta sattaham dukkham anubhavanti sattaham sukham. So tahi saddhim sattaham dibbasampattim anubhavi. Atha nam ta dukkhanubhavanatthaya gacchamana sami mayam sattame divase agamissama yava mayam agacchama tava anukkantha- mano idheva vasati vatva agamamsu. So tanhavasiko hutva tasmimyeva phalake nipajjitva puna samuddapitthena gacchanto aparampi dipakam patva tattha rajatavimane attha petiyo disva eteneva upayena aparasmim dipake manivimane solasa aparasmim kanakavimane dvattimsa petiyo disva tahi saddhim dibbasampattim anubhavitva tasampi dukkham anubhavitum gatakale puna samuddapitathena gacchanto ekam pakara- parikkhittam catudvaram nagaram addasa. Ussadanirayo kiresa bahunam nerayikasattanam kammakarananubhavanatthanam. Mittavindukassa pana alankata- patiyattam nagaram viya hutva upatthasi. So imam nagaram pavisitva raja bhavissamiti cintetva pavisitva khuracakkam ukkhipitva sise paccamanam nerayikasattam addasa. Athassa tam tassa sise khuracakkam padumam viya hutva upatthasi. Ure pancangikabandhanam uracchadapasadhanam Viya hutva sisato paggharantalohitam lohitacandanavilepanam viya hutva paridevanasaddo madhurasaro gitasaddo viya hutva upatthasi. So tassa santikam gantva bho purisa ciram taya padumam dharitam dehi me etanti aha. Samma na idam padumam khuracakkametanti. Tvam mayham adatukamataya evam vadasiti. Nerayikasatto cintesi mayham papam khinam bhavissati iminapi maya viya mataram paharitva agatena bhavitabbam dassamissa khuracakkanti. Atha nam ehi bho ganha imam padumanti vatva khuracakkam tassa sise khipi. Tantassa matthakam pimsamanam bhassi. Tasmim khane mittavinduko tassa khuracakkabhavam natva tava khuracakkam ganha tava khuracakkam ganhati vedanapatto paridevi. Itaro antaradhayi. Tada bodhisatto rukkhadevata mahantena parivarena ussadacarikancaramano tam thanam papuni. Mittavinduko tam oloketva sami devaraja idam cakkam sanhakaraniyam viya tilani pimsamanam otarati kinnu kho maya papam katanti pucchanto dve gatha abhasi catudvaramidam nagaram ayasam dalhapakaram oruddhapatiruddhosmi kim papam pakatam maya. Sabbe apihita dvara oruddhosmi yatha dijo kimadikaranam yakkha cakkabhinihato ahanti. Tattha dalhapakaranti thirapakaram. Dalhatoranantipi patho. Thiradvaranti attho. Oruddhapatiruddhosmiti anto katva samanta Pakarena ruddho palayanathanam na pannayati. Kim papam pakatanti kinnu kho maya papakammam pakatam. Apihitati thakita. Yatha dijoti panjarapakkhitto sakuno viya. Kimadikarananti kim adhikaranam kim karanam. Cakkabhinihatoti cakkena abhinihato. Athassa devaraja karanam kathetum cha gatha abhasi laddha satasahassani atirekani visati anukampakanam natinam vacanam samma nakari. Langhim samuddam pakkhandi sagaram appasiddhikam catubbhi atthajjhagama atthabhipi ca solasa. Solasabhi ca battimsa aticcham cakkamasado icchahatassa posassa cakkam bhamati matthake. Uparivisala duppura icchavipattigamini ye ca tam anugijjhanti te honti cakkadharino. Bahubhandanca ohaya maggam appativekkhiya yesam cetam asankhatam te honti cakkadharino. Kammam samekkheyya vipulanca bhogam iccham na seveyya anatthasanhitam kareyya vakyam anukampakanam tam tadisam nativateyya cakkanti. Tattha laddha satasahassani atirekani visatiti tvam uposatham karitva matu santika sahassam gahetva voharam karonto sahassanca Satasahassani ca atirekani visatisahassani labhitva. Nakariti tena dhanena asantuttho navaya samuddam pavisanto samudde adinavam kathetva matara variyamanopi anukampakanam natinam sammavacanam nakari sotapannam mataram paharitva antaram katva nikkhantoyevasiti dipeti. Langhinti navam ullanghanasamattham. Pakkhanditi pakkhantosi. Appasiddhikanti mandasiddhim vinasabahulam. Catubbhi atthati atha tam nissaya ekadivasam katassa uposathakammassa nissandena phalikavimane catasso itthiyo labhitva tato rajatavimane attha manivimane solasa kanakavimane dvattimsa adhigatositi. Aticcham cakkamasadoti atha tvam yatha laddhena asantuttho atra uttaritaram labhissamiti evam laddham laddham atikkamanalolasankhataya aticchaya samannagatatta aticcho papapuggalo tassa uposathakammassa khinatta dvattimsa itthiyo atikkamitva imam petanagaram agantva tassa matuppaharadanaakusalassa nissandena idam cakkam sampattosi. Atricchantipi patho. Atra atra icchamanoti attho. Atricchatipi patho. Atricchayati attho. Bhamatiti tassa te icchahatassa posassa idam cakkam matthakam pimsamanam idani kumbhakaracakkam viya matthake bhamatiti attho. Ye ca tam anugijjhantiti tanha namesa gacchanti uparupari visala hoti samuddo viya duppura rupadisu tassa tassa icchanaicchaya vipattigamini tam evarupam tanham ye anugijjhanti giddha gadhita hutva Punappunam alliyanti. Te honti cakkadharinoti te evam gacchanta khuracakkam dharenti. Bahubhandanti matapitunam santakam bahudhanam ohaya. Magganti gantabbam appasiddhikam samuddamaggam apaccavekkhitva yatha tvam patipanno evameva annesampi yesam etam asankhatam avimamsitam te yatha tvam tatheva tanhavasika hutva dhanam ohaya gamanamaggam anapekkhitva patipanna cakkadharino honti. Kammam samekkheyyati tasma pandito puriso attana kattabbam kammam sadosam nu kho niddosanti samekkheyya paccavekkheyya. Vipulanca bhoganti attano dhammaladdhadhanarasimpi samekkheyya. Nativateyyati tam tadisam puggalam idam cakkam na ativatteyya na avatthareyya. Nativattetitipi patho. Navattharatiti attho. Tam sutva mittavinduko imina devaputtena maya katakammam tattato natam ayam mayham paccanappamanampi janissati pucchami nanti cintetva navamam gathamaha kiva ciram nu me yakkha cakkam sirasi thassati kati vassasahassani tam me akkhahi pucchitoti. Athassa kathento mahasatto dasamam gathamaha atisaro accasaro mittavindu sunohi me cakkante sirasmimaviddham na tvam jivam pamokkhasiti. Tattha atisaroti atisaritipi atisaro atisarissatitipi atisaro. Accasaroti tasseva vevacanam. Idam vuttam hoti ambho mittavinduka sunohi me vacanam tvam hi atidarunassa kammassa katatta atisaro tassa pana na sakka vassaggananaya vipakam sannapetunti aparimanam atimahantam vipakadukkham sarissasi patipajjissasiti ca atisaro. Tena te ettakani vassasahassani vassasatasahassaniti vattum na sakkomi. Sirasmimaviddhanti yam pana te idam cakkam sirasmim aviddham kumbhakaracakkamiva bhamati. Na tvam jivam pamokkhasiti tam tvam yava te kammavipakam na khiyati tava jivamano na mokkhasi kammavipake pana khine idam cakkam pahaya yathakammam gamissasiti. Idam vatva devaputto attanodevavimanameva gato. Itaropi mahadukkham patipajji. Sattha imam dhammadesanam aharitva jatakam samodhanesi tada mittavinduko ayam dubbacabhikkhu ahosi devaraja pana ahamevati. Catudvarajatakam pathamam.The Pali Atthakatha in Roman Book 39 page 419-426. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=39&A=8452&modeTY=2 อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=39&A=8452&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=1319 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=5454 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=5513 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=5513 Contents of The Tipitaka Volume 27 http://84000.org/tipitaka/read/?index_27
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]