ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 39 : PALI ROMAN Ja.A.5 chakka-dasakanipata

                     Kanhadipayanajatakam
     sattahamevahanti idam sattha jetavane viharanto ekam ukkanthita-
bhikkhum arabbha kathesi. Vatthu pana kusarajajatake avibhavissati.
     Sattha tam bhikkhum saccam kira tvam bhikkhu ukkanthitositi pucchitva
saccanti vutte bhikkhu poranakapandita anuppanne buddhe bahiraka-
pabbajjam pabbajitva atirekapannasavassani anabhirata brahmacariyam
caranta hirottappabhedabhayena attano ukkanthitabhavam kassaci na
kathesum tvam kasma evarupe niyyanikasasane pabbajitva madisassa
garuno buddhassa sammukhe thatva catuparisamajjhe ukkanthitabhavam
avikarosi kimattham attano hirottappam na rakkhasiti vatva atitam
arahi
     atite vamsakaratthe kosambiyam kosambiko nama raja rajjam
karesi. Tada annatarasmim nigame dve brahmana asitikotidhana-
vibhava annamannam piyasahayaka kamesu dosam disva mahadanam
pavattetva ubhopi kame pahaya mahajanassa rodantassa paridevantassa
ca nikkhamitva himavantappadese assamapadam katva pabbajitva
unchacariyaya vanamulaphalaphalena yapenta pannasavassani vasimsu jhanam
uppadetum nasakkhimsu. Te pannasavassaccayena lonambilasevanatthaya
janapadam caranta kasikarattham sampapunimsu. Tatrekasmim
Nigamagame dipayanatapasassa gihisahayo mandabyo nama atthi.
Te ubhopi tassa santikam agamamsu. So te disvava attamano
pannasalam karetva ubhopi catuhi paccayehi upatthahi. Te tattha
tini cattari vassani vasitva tam apucchitva carikam caranta
baranasim patva adhimuttikasusane vasimsu. Tattha dipayano
yathabhirantam viharitva puna tasseva sahayakassa santikam gato.
Mandabyatapaso ca tattheva vasi. Athekadivasam eko coro anto-
nagare corikam katva dhanasaram adaya nikkhamanto coroti natva
patibuddhehi gharasamikehi ceva arakkhamanussehi ca anubandhanto
niddhamanena nikkhamitva vegena susanam pavisitva tapasassa panna-
saladvare bhandikam chaddetva palayi. Mamussa bhandikam disva
are dutthajatila tvam rattim corikam katva diva tapasarupena carasiti
tajjetva pothetva tam adaya netva ranno dassayimsu. Raja
anupaparikkhitvava gacchatha nam sule uttapethati aha. Tam susanam
netva khadirasule aropayimsu. Tapasassa sarire sulam na pavisati.
Tato nimbasulam aharimsu tampi na pavisati. Ayasulam aharimsu tampi na
pavisati. Tapasopi kim nu kho me pubbakammanti olokesi.
Athassa jatissarananam uppajji tena pubbakammam olokento
addasa. Kim panassa pubbakammanti kovilarasulena makkhikavedhanam.
So kira purimabhave vaddhakiputto hutva pitu rakkhatacchanatthanam
Gantva ekam makkhikam gahetva kovilarassa kanthakaya sule vijjhi.
Tameva papakammam imam thanam patva ganhi. So na sakka ito
papa maya muncitunti natva rajapurise aha sace mam sule
uttapetukama kovilarasulam aharathati. Te tatha katva tam
sule uttapetva arakkham datva pakkamimsu. Arakkhika paticchanna
hutva tassa santikam agacchante olokenti. Tada dipayano
ciram dittho me sahayoti mandabyassa santikam agacchanto sule
uttasitoti tam divasamyeva antaramagge sutva tam thanam gantva
ekamantam thito kim samma karakositi pucchitva akarakomhiti vutte
attano manopadosam rakkhitum na sakkhiti pucchi. Samma yehi aham
gahito neva tesam na ranno upari mayham manopadoso atthiti.
Evam santepi tadisassa silavato chaya mayham sukhati vatva dipayano
sulam nissaya nisidati. Athassa mandabyassa sarirato lohitabinduni
patimsu. Tani suvannavanne sarire patitani sukkhitva kalakani
sampajjimsu. Tato patthaya ca so kanhadipayano nama ahosi.
So sabbarattim tattheva nisidi. Punadivase arakkhapurisa gantva
tam pavattim ranno arocesum. Atha raja anisametva me katam
kammanti vegena tattha gantva pabbajita kasma sulam nissaya
nisinnositi dipayanam pucchi. Maharaja imam tapasam rakkhanto
nisinnomhi kim pana tvam imassa karakabhavam va akarakabhavam va
natva evam karositi. So kammassa asodhitabhavam acikkhi.
Athassa so maharaja ranna nama nisammakarina bhavitabbam alaso
gihi kamabhogi na sadhuti adini vatva dhammam desesi. Raja
mandabyassa niddosabhavam natva sulam aharathati anapesi.
Sulam haranta haritum nasakkhimsu. Mandabyo aha maharaja aham
pubbe katakammavasena evarupam anayabyasanam sampatto mama sarirato
sulam haritum na sakka sacepi mayham jivitam datukamo kakaccam
aharapetva imam sulam cammasamam chindapehiti. Raja tatha
karapesi. Antosarire sulo antoyeva ahosi. Tada kira
so sukhumam salikahiram gahetva makkhikaya vaccamaggam pavesesi. Tam
tassa antosarireyeva ahosi. So tena karanena amaritva
attano ayukkhayeneva mari tasma ayampi na mariti. Raja tapase
vanditva khamapetva ubhopi uyyane vasapento patijaggi.
Tato patthaya mandabyo animandabyo nama jato. So
rajanam upanissaya tattheva vasi. Dipayano pana tassa vanam
phasukam katva attano gihisahayakassa mandabyassa santikameva gato.
Tam pannasalam pavisantam eko puriso disva sahayakassa arocesi.
So sutvava tutthacitto saputtadaro bahugandhamalavilepanadini adaya
tam pannasalam gantva dipayanam vanditva pade dhovitva telena
makkhetva panakam payetva animandabyassa pavattim sunanto
nisidi. Athassa putto yannadattakumaro nama cankamanakotiyam
gendukena kili. Tatra cekasmim vammike asiviso vasati. Kumarassa
Bhumiyam pahatagenduko gantva vammikabile asivisassa matthake patati.
So ajananto bile hattham pavesesi. Atha nam kuddho asiviso hattham
damsi. So visavegena mucchito tattheva pati. Athassa matapitaro
sappena datthabhavam natva kumarakam ukkhipitva tapasassa santikam
anetva padamule nipajjapetva bhante pabbajita nama osatham
va parittam va jananti puttakam no virogam karothati ahamsu.
Aham osatham na janami naham vejjakammam karissami pabbajitoti.
Tenahi bhante imasmim kumare mettam katva saccakiriyam karothati
vutto tapaso sadhu saccakiriyam karissamiti vatva yannadattassa
sise hattham thapetva pathamam gathamaha
                sattahamevaham pasannacitto
                punnatthiko acari brahmacariyam
                athaparam yam caritam mamayidam
                vassani pannasa samadhikani
                akamako vapi aham carami
                etena saccena suvatthi hotu
                hatam visam jivatu yannadattoti.
     Tattha athaparam yam caritanti atha tasma sattaham uttari yam
mama brahmacariyam. Akamako vapiti pabbajjam anicchantoyeva.
Etena saccena suvatthi hotuti sace atirekapannasa vassani
anabhirativasam vasantena maya kassaci anaropitabhavo sacco etena
Saccena yannadattakumarassa suvatthi hotu jivitam patilabhatuti.
     Saha saccakiriyaya yannadattakumarassa nippadesato uddham visam
bhassitva pathavim pavisi. Kumaro akkhini ummiletva matapitaro
oloketva ammati vatva parivattetva nipajji. Athassa pitaram
kanhadipayano aha maya tava mama balam katam tvampi attano
balam karohiti. So ahampi saccakiriyam karissamiti puttassa ure
hattham thapetva dutiyam gathamaha
                yasma danam nabhinandi kadaci
                disvanaham atithim vasakale
                na capi me appiyatam avedum
                bahussuta samanabrahmana ca
                akamako capi aham dadosmi
                etena saccena suvatthi hotu
                hatam visam jivatu yannadattoti.
     Tattha vasakaleti vasanatthaya geham agatakale. Na capi
me appiyatam avedunti bahussutapi pana samanabrahmana ca ayam
neva danam abhinandati na amheti imam mama appiyabhavam neva janimsu.
Ahanhi piyacakkhuhiyeva olokemiti dipeti. Etena saccenati
sace aham danam dadamanopi vipakam asaddahitva attano anicchaya
dammi anicchanabhavanca mama pare na jananti etena saccena suvatthi
hotuti attho.
     Evam tena saccakiriyaya kataya katito uddham visam bhassitva
pathavim pavisi. Kumaro utthaya nisidi thatum pana na sakkoti.
Athassa pita mataram aha bhadde maya attano balam katam tvam
idani saccakiriyam katva puttassa utthaya gamanabhavam karohiti.
Sami atthi mayham ekam saccam tava pana santike kathetum na sakkati.
Bhadde yathatatha me puttam arogam karohiti. Sa sadhuti
sampaticchitva saccam karonti tatiyam gathamaha
                asiviso tata pahutatejo
                yo tam adamsi bilara uddhacca
                tasminca me appiyataya ajja
                pitaranca te natthi koci viseso
                etena saccena suvatthi hotu
                hatam visam jivatu yannadattoti.
     Tattha tatati puttam alapati. Pahutatejoti balavaviso.
Bilarati vivara. Ayameva va patho. Uddhaccati uddharitva
vammikabilato utthayati attho. Pitaranca teti pitari ca te.
Atthakathayam pana ayameva va patho. Idam vuttam hoti tata
yannadatta asminca asivise tava pitari ca appiyabhavena mayham koci
viseso natthi tanca pana appiyabhavam thapetva ajja maya koci
janapitapubbo nama natthi sace etam saccam etena saccena tava
suvatthi hotuti.
     Saha saccakiriyaya sabbavisam bhassitva pathavim pavisi. Yannadatto
nibbisena sarirena utthaya kilitum araddho. Evam putte utthite
mandabyo dipayanassa ajjhasayam pucchanto catuttham gathamaha
                santa dantayeva paribbajanti
                annatra kanha natthi akamarupa
                dipayana kissa jigucchamano
                akamako carasi brahmacariyanti.
     Tassattho yekeci khattiyadayo kamam pahaya idha loke
pabbajanti te annatra kanha bhavantam kanham thapetva anne
akamarupa nama natthi sabbe jhanabhavanaya kilesanam samitatta
santa cakkhadini dvarani yatha nibbisevanani honti tatha tesam
damitatta danta hutva abhirata ca brahmacariyam caranti tvam
pana bhante dipayana kimkarana papam jigucchamano akamako hutva
brahmacariyam carasi kasma puna agarameva ajjhavasasiti.
     Athassa so karanam kathento pancamam gathamaha
                saddhaya nikkhamma puna nivatto
                so elamugo ca palo vatayam
                etassa vadassa jigucchamano
                akamako carami brahmacariyam
                vinnupasatthanca satanca thanam
                evam aham punnakaro bhavamiti.
     Tassattho kanhakammanca phalanca saddahitva tava mahantam
vibhavam pahaya agara nikkhamitva yam pajahi puna tadatthameva nivatto
so ayam lalamukho vata gamadarako viya ca palo vatati idam
vadam jigucchamano aham attano hirottappabhedabhayena anicchamanopi
brahmacariyam carami. Kinci bhiyyova pabbajjapunnanca nametam
vinnuhi buddhadihi pasattham tesanneva ca satam nivasanatthanam evam
iminapi karanena aham punnakaro bhavami assumukhopi rudamano
brahmacariyam caramiyevati.
     Evam so attano ajjhasayam kathetva puna mandabyam pucchanto
chattham gathamaha
                samane tvam brahmane addhike ca
                santappayasi annapanena bhikkham
                opanabhutamva gharam tavayidam
                annena panena upetarupam
                atha kissa vadassa jigucchamano
                akamako danamimam dadasiti.
     Tattha bhikkhanti carantanam bhikkhanca sampadetva dadasi.
Opanabhutamvati catumahapathe khanitasadharanapokkharani viya.
     Tato mandabyo attano ajjhasayam kathento sattamam gathamaha
                pitaro ca me asu pitamaha ca
                saddha ahu danapati vadannu
                Tam kulavattam anuvattamano
                maham kule antimagandhino ahum
                etassa vadassa jigucchamano
                akamako danamimam dadamiti.
     Tattha asunti padassa saddhati imina sambandho. Saddha
ahesunti attho. Ahuti saddha hutva tato uttarim danajetthaka
ceva vadetha karothati vuttavacanassa atthajotanaka ca ahesum. Tam
kulavattanti tam kule vattam. Atthakathayam pana ayameva va patho.
Maham kule antimagandhino ahunti aham attano kule sabbapacchimako
ceva kulapalapo ca ma ahunti sallakkhetva etam kulantima
kulapalapoti vadam jigucchamano aham anicchamanova idam danam
dadamiti dipeti.
     Evanca pana vatva mandabyo attano bhariyam pucchanto
atthamam gathamaha
                daharim kumarim asamatthapannam
                yantanayim natikule sugatte
                na capi me appiyatam avedi
                annatra kama paricarayanta
                atha kena vannena maya hi bhoti
                samvasadhammo ahu evarupoti.
     Tattha asamatthapannanti kutumbam vicaretum appatibalapannam
atitaruninneva samanam. Yantanayinti yam tam anayim yam aham
daharimeva samanam tam natikulato anesinti vuttam hoti.
Annatra kama paricarayantati ettakam kalam vina kamena anicchaya
mam paricarayantapi attano appiyabhavampi mam na janapesi sampiyaya-
manarupava mam paricari. Kena vannenati kena karanena.
Bhotiti tam alapati. Evarupoti asivisasamanapatikulabhavena maya
saddhim tava samvasadhammo evarupo piyasamvaso viya katham jatoti.
     Athassa sa kathenti navamam gathamaha
                ara dure nayidha kadaci atthi
                parampara nama kule imasmim
                tam kulavattam anuvattamana
                maham kule antimagandhini ahum
                etassa vadassa jigucchamana
                akamaka pattha carami tuyhanti.
     Tattha ara dureti annamannavevacanam. Atidureti tam
dassenti evamaha. Idhati nipatamattam na kadaciti attho.
Paramparati purisaparampara. Idam vuttam hoti sami imasmim amhakam
natikule durato patthaya yava sattama kulaparivatta purisaparampara
nama natthi. Ekitthiyapi samikam chaddetva anno puriso
gahitapubbo nama natthiti. Tam kulavattanti ahampi tam kulavattam
Kulappavenim anuvattamana attano kule pacchimika palalabhuta
ma assanti sallakkhetva etam kulantima kulagandhiniti vadam
jigucchamana akamakapi tuyham pattha carami veyyavaccakarika
padaparicarika jatamhiti.
     Evanca pana vatva maya samikassa santike abhasitabbam
tuyham bhasitam kujjheyyapi me ayam amhakam kulupakatapasassa
sammukheyeva nam khamapessamiti cintetva khamapenti dasamam gathamaha
                mandabya bhasissam abhasaneyyam
                tam khamatam puttahetu mamajja
                puttapemam nayidha paratthi kinci
                so no ayam jivati yannadattoti.
     Tattha tam khamatanti tam khamayatu. Puttahetu mamajjati tam
mama bhasitam ajja imassa puttassa hetu khamayatu. So no
ayanti yassa puttassa karana maya etam bhasitam so no putto
jivati imassa jivitalabheneva me khamahi ajjato patthaya tava
vasavattini bhavissamiti.
     Atha nam mandabyo utthehi bhadde khamami te ito
patthaya ma pharusacitta ahosi ahampi te appiyam na karissamiti
aha. Bodhisatto mandabyam aha avuso taya dussamgharadhanam
samharitva kammanca phalanca asaddahitva danam dentena ayuttam
katam ito patthaya danam saddahitva dadeyyasiti. So sadhuti
Sampaticchitva bodhisattam aha bhante taya amhakam dakkhineyyabhave
thatva anabhiratena brahmacariyam carantena ayuttam katam ito patthaya
idani yatha tayi katakara mahapphala honti evam cittam pasadetva
suddhacitto jhanabhirato hutva brahmacariyam carahiti. Te mahasattam
vanditva utthayasana agamamsu. Tato patthaya bhariya samike
susneha ahosi. Mandabyo pasannacitto saddhaya danam adasi.
Bodhisatto anabhiratim vinodetva jhanabhinna uppadetva brahma-
lokaparayano ahosi.
     Sattha imam dhammadesanam aharitva saccani pakasetva
jatakam samodhanesi. Saccapariyosane ukkanthitabhikkhu sotapattiphale
patitthahi. Tada mandabyo anando ahosi bhariya visakha
putto rahulo animandabyo sariputto kanhadipayano pana
ahamevati.
                  Kanhadipayanajatakam chattham.



             The Pali Atthakatha in Roman Book 39 page 456-468. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=39&A=9199&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=39&A=9199&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=1380              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=5649              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=5725              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=5725              Contents of The Tipitaka Volume 27 http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]