ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 40 : PALI ROMAN Ja.A.6 ekadasaka-pakinnaka

                     3 Javanahamsajatakam.
     Idheva hamsa nipatati idam sattha jetavane viharanto dalhadhamma-
dhanuggahasuttantadesanam arabbha kathesi.
     Bhagavata hi seyyathapi bhikkhave cattaro dalhadhamma dhanuggaha
susikkhita katahattha katupasana catuddisa thita assu atheko
puriso agaccheyya aham imesam catunnam dalhadhammanam dhanuggahanam
susikkhitanam katahatthanam katupasananam catuddisa kande khitte appatite
pathaviyam gahetva agamissamiti. Tam kim mannatha bhikkhave javena
javanto puriso paramena javena samannagatoti evam bhanteti yatha
ca bhikkhave tassa purisassa javo yatha ca candimasuriyanam javo
tato sighataro yatha ca bhikkhave tassa purisassa javo yatha ca yava
devata candimasuriyanam purato dhavanti tasam devatanam javo tato
sighataro yatha ca bhikkhave tassa purisassa javo tasam devatanam
javo tato sighataram ayusamkhara khiyanti tasmatiha bhikkhave
evam sikkhitabbam uppannani kamaragapipasani pajahissama na ca
No kamaragapipasani cittam pariyadaya thassanti appamatta bhavissamati
evanhi vo bhikkhave sikkhitabbanti imassa suttassa kathitadivasato
patthaya dutiyadivase bhikkhu dhammasabhayam katham samutthapesum avuso sattha
attano buddhavisaye thatva imesam sattanam ayusamkhare itare
dubbale katva paridassento puthujjanabhikkhu ativiya santasam papesi
aho buddhabalannamati. Sattha agantva kaya nuttha bhikkhave
etarahi kathaya sannisinnati pucchitva imaya namati vutte
anacchariyam bhikkhave svaham idani sabbannutam patto sattanam ayusamkharam
itarabhavam dassetva bhikkhu samvejetva dhammam desemi maya hi
pubbe ahetukahamsayoniyam nibbattenapi samkharanam itarabhavam dassetva
baranasirajanam adim katva sakalarajaparisam samvejetva dhammo
desitoti vatva atitam ahari
     atite baranasiyam brahmadatte rajjam karente bodhisatto
javanahamsayoniyam nibbattitva navutihamsasahassaparivuto cittakute vasati.
So ekadivasam jambudipatale ekasmim sare saparivaro sayamjatasalim
khaditva akaseva suvannakilanjam patthapento viya mahantena
parivarena baranasinagarassa matthakena mandamandaya vilasagatiya
cittakutam gacchati. Atha nam baranasiraja disva iminapi madisena
ranna bhavitabbanti amaccanam vatva tasmim sineham uppadetva
malagandhavilepanam gahetva mahasattam olokento sabbaturiyani
pagganhapesi. Mahasatto tam attano sakkaram karontam disva hamse
Pucchi raja mama evarupam sakkaram karonto kim paccasimsatiti.
Tumhehi saddhim mittabhavam devati. Tenahi ranno amhehi saddhim
mittabhavo hotuti ranna saddhim mittabhavam katva pakkami.
Athekadivasam ranno uyyanam gatakale anotattadaham gantva ekena
pakkhena udakam ekena candanacunnam adaya rajanam tena udakena
nhapetva candanacunnena okiritva mahajanassa passantasseva
saparivaro cittakutam agamasi. Tato patthaya raja mahasattam
datthukamo sahayo me ajja agamissatiti agamanamaggam olokento
acchati. Tada mahasattassa kanittha dve hamsapotaka suriyena
saddhim javissamati mantetva mahasattassa arocesum mayam suriyena
saddhim javissamati. Tata suriyavego nama sigho suriyena javitum na
sakkhissatha antarava vinassissatha ma gamitthati. Te dutiyampi tatiyampi
yacimsu. Bodhisattopi te yavatatiyavarepi nivaretiyeva.
Te manathaddha attano balam ajananta mahasattassa anacikkhitvava
suriyena saddhim javissamati suriye anuggateyeva gantva
yugandharamatthake nisidimsu. Mahasatto te adisva kaham nukho
te gatati pucchitva tam pavuttim sutva cintesi te suriyena
saddhim javitum na sakkhissanti antarava nassissanti jivitadanam tesam
dassamiti. Sopi gantva yugandharamatthakeyeva nisidi. Atha
uggate suriyamandale hamsapotaka uppatitva suriyena saddhim
pakkhandimsu. Mahasattopi tehi saddhim pakkhandi. Kanitthabhatiko yava
Pubbanhasamaya javitva kilami. Pakkhasandhisu aggiutthanakalo viya
ahosi so bodhisattassa sannam adasi bhatika na sakkomiti.
Atha nam mahasatto ma bhayi jivitante dassamiti pakkhapanjarena
parikkhipitva assasetva cittakutapabbatam netva hamsanam majjhe
thapetva puna pakkhanditva suriyam patva itarena saddhim payasi.
Sopi yava upakatthamajjhantika suriyena saddhim javitva kilami.
Pakkhasandhisu aggiutthanakalo viya ahosi. Tato bodhisattassa
sannam adasi bhatika na sakkomiti. Tampi mahasatto tatheva
samassasetva pakkhapanjarenadaya cittakutameva agamasi. Tasmim
khane suriyo nabhamajjham papuni. Atha mahasatto ajja mama sarirabalam
vimamsissamiti cintetva ekavegeneva pakkhanditva yugandharamatthake
nisiditva tato uppatitva ekavegeneva suriyam papunitva
kalena purato kalena pacchato javitva cintesi mayham suriyena
saddhim javanam nama niratthakam ayonisomanasikarasambhutam kim me imina
baranasim gantva mama sahayassa ranno atthayuttam dhammayuttam katham
kathessamiti. So nivattitva suriye nabhamajjham anatikkanteyeva
sakalacakkavalagabbham antantena anusamyayitva vegam parihapento
sakalajambudipam antantena anusamyayitva baranasim papuni.
Dvadasayojanikam sakalanagaram hamsachannam viya ahosi chiddam nama
na pannayi anukkamena vege parihapente akase chiddani
pannayimsu. Mahasatto vegam parihapetva akasato otaritva
Sihapanjarassa abhimukhatthane atthasi. Raja agato me sahayoti
somanassappatto tassa nisidanatthaya kancanapitham pannapetva
samma pavisa idha nisidati vatva pathamam gathamaha
        idheva hamsa nipata          piyam me tava dassanam
        issarosi anuppatto       yam idhatthi pavedayati.
     Tattha idhati kancanapitham sandhayaha. Nipatati nisida.
Issarositi tvam imassa thanassa issaro sami hutva agatositi
vadati. Yam idhatthiti yam imasmim nivesane atthi tam aparisankanto
amhakam kathehi.
     Mahasatto kancanapithe nisidi. Raja satapakasahassapakehi
telehi tassa pakkhantarani makkhetva kancanatattake madhulaje ca
sakkharodakanca dapetva madhurapatisantharam katva samma ekakova
agatosi kaham gamitthati pucchi. So tam pavuttim vittharena
kathesi. Atha nam raja aha samma mamapi suriyena saddhim
javitavegam dassehiti. Maharaja na sakka tam vegam dassetunti.
Tenahi me sarikkhakamattam dassehiti. Sadhu maharaja sarikkhakamattam
dassessami akkhanavedhidhanuggahe sannipatehiti. Raja
sannipatesi. Mahasatto sabbasetthake cattaro dhanuggahe
gahetva rajanivesana oruyha rajangane silathambham nikkhanapetva
attano givayam kandam bandhapetva silathambhamatthake nisiditva
cattaro pana dhanuggahe silathambham nissaya catuddisabhimukhe
Thapapetva maharaja ime cattaro jana ekappaharena
catuddisabhimukhava cattari kandani khipantu tanaham pathavim appattaneva
aharitva etesam padamule patessami mama kandagahanatthaya
gatabhavam kandasaddasannaya janeyyasi aham pana na pannayissamiti
vatva tehi ekappahareneva khittakandani jiyato muttamattani
aharitva tesam padamule patetva silathambhamatthake nisinnameva
attanam dassetva dittho te maharaja mayham vegoti vatva
maharaja ayam vego mayham neva uttamo na majjhimo paritto
lamakavego esa evam siya maharaja amhakam vegoti aha.
Atha nam raja pucchi samma atthi pana tumhakam vegato anno
sighataro vegoti. Ama maharaja amhakam uttamavegatopi satagunena
sahassagunena satasahassagunena imesam sattanam ayusamkhara sighatara
khiyanti bhijjanti khayam gacchantiti khanikanirodhavasena arupadhammanam bhedam
dasseti. Raja mahasattassa katham sutva maranabhayabhito satim
paccupatthapetum asakkonto bhumiyam patati. Mahajano utrasasampatto
ahosi. Ranno mukham udakena sincitva satim patilabhapesum.
Atha nam mahasatto maharaja ma bhayi maranasatim bhavehi dhammam
carahi danadini punnani karohi appamatto hohi devati
ovadi. Atha raja samipam tumhadisena nanasampannena acariyena
vina vasitum na sakkhissama citatkutapabbatam agantva mayham dhammam
desento ovadacariyo hutva idheva vasahiti yacanto dve
Gatha abhasi
                savanena ekassa piya bhavanti
                disva panekassa viyogachando.
                Disva ca sutva ca piya bhavanti
                kacci nukho me piyasi dassanena.
        Savanena piyo mesi        bhiyyo cagamma dassanam
        evam piyadassano samano    vasa hamsa mama santiketi.
     Tasam attho samma hamsaraja savanena ekacce piya honti
evamguno namati sutva savanena piyayati ekassa panekacce disvava
chando vigacchati pemam antaradhayati khaditum agata yakkha viya
upatthahanti ekassa ekacce disva ca sutva ca ubhayancapi piya
honti tena tam pucchami kacci nukho me piyasi dassanenati
kacci nukho mam piyayasi mayham pana tvam savanena piyova dassanam
panagamma atipiyova evam mama piyadassano samano cittakutam agantva
idha mama santike vasati.
     Bodhisatto aha
        vaseyyama tavagare      niccam sakkatapujita
        matto ca ekada majjam     hamsarajam pacantu meti.
     Tattha matto ca ekadati maharaja mayam tava ghare niccam
pujita vaseyyama tvam pana kadaci suramadamatto mamsakhadanattham
hamsarajam pacantu meti vadeyyasi atha evam tavanujivino mam maretva
Paceyyum tadaham kim karissamiti.
     Athassa raja tenahi majjameva na pivissamiti patinnam
datum gathamaha
        dhiratthu tam majjapanam        yam me piyataram taya
        na capi majjam pivissami     yava me vacchasi ghareti.
     Tato param bodhisatto cha gatha aha
        suvijanam singalanam        sakuntananca vassitam
        manussavassitam raja         duvijanataram tato.
        Api ce mannati poso      natimitto sakhati va
        yo pubbe sumano hutva    paccha sampajjate diso.
        Yasmim mano nivisati         avidure sahapi so
        santikepi hi so dure      yasma vivasate mano.
                Antopi ce hoti pasannacitto
                param samuddassa pasannacitto
                antopi so hoti padutthacitto
                param samuddassa padutthacitto.
        Samvasanta vivasanti         ye disa te rathesabha
        ara thita samvasanti       manasa ratthavaddhana.
        Aticiranivasena           piyo bhavati appiyo
        amanta kho tam gacchami     pura te homi appiyoti.
     Tattha vassitanti maharaja tiracchanagata hi ujuhadaya tena
tesam vassitam suvijanam manussa pana kakkhala tasma tesam vacanam
duvijanataranti attho. Yo pubbeti yo puggalo pathamameva
attamano hutva tvam mayham natako mitto panasamo sakhati
api evam mannati sveva paccha diso veri sampajjati. Evam
dujjana manussahadaya. Nivisatiti maharaja yasmim puggale pemavasena
mano nivisati so kevalam dure vasantopi avidure sahapi so
vasatiyeva nama yasmim pana puggale mano vivasati apeti so santike
vasantopi dureyeva. Antopi so hotiti maharaja yo sahayo
pasannacitto so cittena alliyitatta param samuddassa vasantopi
antoyeva hoti yo padutthacitto so cittena analliyitatta anto
vasantopi param samuddassa hoti nama. Ye disa teti ye verino
paccatthika ekato vasantapi te dure vasantiyeva santo pana pandita
ara thitapi mettabhavitena manasa avajjanta santikeyeva. Pura
te homiti yava tava appiyo na homi tavadeva tam amantetva
gacchamiti vadati.
     Atha nam raja aha
         evam ce yacamananam     anjalim navabujjhasi
         paricarakanam santanam      vacanam na karosi no
         evantam abhiyacama       puna kayirasi pariyayanti.
     Tattha evamceti sace hamsaraja evam anjalim paggayha
Yacamananam amhakam imam anjalim navabujjhasi tava paricarakanam
samananam vacanam na karosi atha nam evam yacama. Puna kayirasi
pariyayanti kalanukalam idhagamanaya varam kareyyasiti attho.
     Tato bodhisatto aha
         evam ce no viharatam      antarayo na hessati
         tuyham vapi maharaja      mayham va ratthavaddhana
         appevanama passema      ahorattanamaccayeti.
     Tattha evam ce noti maharaja ma cintayittha sace amhakamyeva
viharantanam jivitantarayo na bhavissati appevanama ubhopi annamannam
passissama apica tvam maya dinnam ovadameva mama thane thapetva
evam itarajivite lokasannivase appamatto hutva danadini punnani
karonto dasarajadhamme akopetva dhammena rajjam karehi evam
hi me ovadam karonto mam passissasiyevati.
     Evam mahasatto rajanam ovaditva cittakutameva gato.
     Sattha imam dhammadesanam aharitva evam bhikkhave pubbepi
tiracchanayoniyam nibbattenapi maya ayusamkharanam dubbalabhavam
dassetva dhammo desitoyevati vatva jatakam samodhanesi tada
raja anando ahosi kanittho moggallano majjhimo sariputto
sesahamsagana buddhaparisa javanahamso pana ahamevati.
                    Javanahamsajatakam tatiyam.
                      ----------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 40 page 162-171. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=40&A=3296&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=40&A=3296&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=1751              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=6840              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=7086              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=7086              Contents of The Tipitaka Volume 27 http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]