ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 40 : PALI ROMAN Ja.A.6 ekadasaka-pakinnaka

                     3 Javanahamsajatakam.
     Idheva hamsa nipatati idam sattha jetavane viharanto dalhadhamma-
dhanuggahasuttantadesanam arabbha kathesi.
     Bhagavata hi seyyathapi bhikkhave cattaro dalhadhamma dhanuggaha
susikkhita katahattha katupasana catuddisa thita assu atheko
puriso agaccheyya aham imesam catunnam dalhadhammanam dhanuggahanam
susikkhitanam katahatthanam katupasananam catuddisa kande khitte appatite
pathaviyam gahetva agamissamiti. Tam kim mannatha bhikkhave javena
javanto puriso paramena javena samannagatoti evam bhanteti yatha
ca bhikkhave tassa purisassa javo yatha ca candimasuriyanam javo
tato sighataro yatha ca bhikkhave tassa purisassa javo yatha ca yava
devata candimasuriyanam purato dhavanti tasam devatanam javo tato
sighataro yatha ca bhikkhave tassa purisassa javo tasam devatanam
javo tato sighataram ayusamkhara khiyanti tasmatiha bhikkhave
evam sikkhitabbam uppannani kamaragapipasani pajahissama na ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page163.

No kamaragapipasani cittam pariyadaya thassanti appamatta bhavissamati evanhi vo bhikkhave sikkhitabbanti imassa suttassa kathitadivasato patthaya dutiyadivase bhikkhu dhammasabhayam katham samutthapesum avuso sattha attano buddhavisaye thatva imesam sattanam ayusamkhare itare dubbale katva paridassento puthujjanabhikkhu ativiya santasam papesi aho buddhabalannamati. Sattha agantva kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinnati pucchitva imaya namati vutte anacchariyam bhikkhave svaham idani sabbannutam patto sattanam ayusamkharam itarabhavam dassetva bhikkhu samvejetva dhammam desemi maya hi pubbe ahetukahamsayoniyam nibbattenapi samkharanam itarabhavam dassetva baranasirajanam adim katva sakalarajaparisam samvejetva dhammo desitoti vatva atitam ahari atite baranasiyam brahmadatte rajjam karente bodhisatto javanahamsayoniyam nibbattitva navutihamsasahassaparivuto cittakute vasati. So ekadivasam jambudipatale ekasmim sare saparivaro sayamjatasalim khaditva akaseva suvannakilanjam patthapento viya mahantena parivarena baranasinagarassa matthakena mandamandaya vilasagatiya cittakutam gacchati. Atha nam baranasiraja disva iminapi madisena ranna bhavitabbanti amaccanam vatva tasmim sineham uppadetva malagandhavilepanam gahetva mahasattam olokento sabbaturiyani pagganhapesi. Mahasatto tam attano sakkaram karontam disva hamse

--------------------------------------------------------------------------------------------- page164.

Pucchi raja mama evarupam sakkaram karonto kim paccasimsatiti. Tumhehi saddhim mittabhavam devati. Tenahi ranno amhehi saddhim mittabhavo hotuti ranna saddhim mittabhavam katva pakkami. Athekadivasam ranno uyyanam gatakale anotattadaham gantva ekena pakkhena udakam ekena candanacunnam adaya rajanam tena udakena nhapetva candanacunnena okiritva mahajanassa passantasseva saparivaro cittakutam agamasi. Tato patthaya raja mahasattam datthukamo sahayo me ajja agamissatiti agamanamaggam olokento acchati. Tada mahasattassa kanittha dve hamsapotaka suriyena saddhim javissamati mantetva mahasattassa arocesum mayam suriyena saddhim javissamati. Tata suriyavego nama sigho suriyena javitum na sakkhissatha antarava vinassissatha ma gamitthati. Te dutiyampi tatiyampi yacimsu. Bodhisattopi te yavatatiyavarepi nivaretiyeva. Te manathaddha attano balam ajananta mahasattassa anacikkhitvava suriyena saddhim javissamati suriye anuggateyeva gantva yugandharamatthake nisidimsu. Mahasatto te adisva kaham nukho te gatati pucchitva tam pavuttim sutva cintesi te suriyena saddhim javitum na sakkhissanti antarava nassissanti jivitadanam tesam dassamiti. Sopi gantva yugandharamatthakeyeva nisidi. Atha uggate suriyamandale hamsapotaka uppatitva suriyena saddhim pakkhandimsu. Mahasattopi tehi saddhim pakkhandi. Kanitthabhatiko yava

--------------------------------------------------------------------------------------------- page165.

Pubbanhasamaya javitva kilami. Pakkhasandhisu aggiutthanakalo viya ahosi so bodhisattassa sannam adasi bhatika na sakkomiti. Atha nam mahasatto ma bhayi jivitante dassamiti pakkhapanjarena parikkhipitva assasetva cittakutapabbatam netva hamsanam majjhe thapetva puna pakkhanditva suriyam patva itarena saddhim payasi. Sopi yava upakatthamajjhantika suriyena saddhim javitva kilami. Pakkhasandhisu aggiutthanakalo viya ahosi. Tato bodhisattassa sannam adasi bhatika na sakkomiti. Tampi mahasatto tatheva samassasetva pakkhapanjarenadaya cittakutameva agamasi. Tasmim khane suriyo nabhamajjham papuni. Atha mahasatto ajja mama sarirabalam vimamsissamiti cintetva ekavegeneva pakkhanditva yugandharamatthake nisiditva tato uppatitva ekavegeneva suriyam papunitva kalena purato kalena pacchato javitva cintesi mayham suriyena saddhim javanam nama niratthakam ayonisomanasikarasambhutam kim me imina baranasim gantva mama sahayassa ranno atthayuttam dhammayuttam katham kathessamiti. So nivattitva suriye nabhamajjham anatikkanteyeva sakalacakkavalagabbham antantena anusamyayitva vegam parihapento sakalajambudipam antantena anusamyayitva baranasim papuni. Dvadasayojanikam sakalanagaram hamsachannam viya ahosi chiddam nama na pannayi anukkamena vege parihapente akase chiddani pannayimsu. Mahasatto vegam parihapetva akasato otaritva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page166.

Sihapanjarassa abhimukhatthane atthasi. Raja agato me sahayoti somanassappatto tassa nisidanatthaya kancanapitham pannapetva samma pavisa idha nisidati vatva pathamam gathamaha idheva hamsa nipata piyam me tava dassanam issarosi anuppatto yam idhatthi pavedayati. Tattha idhati kancanapitham sandhayaha. Nipatati nisida. Issarositi tvam imassa thanassa issaro sami hutva agatositi vadati. Yam idhatthiti yam imasmim nivesane atthi tam aparisankanto amhakam kathehi. Mahasatto kancanapithe nisidi. Raja satapakasahassapakehi telehi tassa pakkhantarani makkhetva kancanatattake madhulaje ca sakkharodakanca dapetva madhurapatisantharam katva samma ekakova agatosi kaham gamitthati pucchi. So tam pavuttim vittharena kathesi. Atha nam raja aha samma mamapi suriyena saddhim javitavegam dassehiti. Maharaja na sakka tam vegam dassetunti. Tenahi me sarikkhakamattam dassehiti. Sadhu maharaja sarikkhakamattam dassessami akkhanavedhidhanuggahe sannipatehiti. Raja sannipatesi. Mahasatto sabbasetthake cattaro dhanuggahe gahetva rajanivesana oruyha rajangane silathambham nikkhanapetva attano givayam kandam bandhapetva silathambhamatthake nisiditva cattaro pana dhanuggahe silathambham nissaya catuddisabhimukhe

--------------------------------------------------------------------------------------------- page167.

Thapapetva maharaja ime cattaro jana ekappaharena catuddisabhimukhava cattari kandani khipantu tanaham pathavim appattaneva aharitva etesam padamule patessami mama kandagahanatthaya gatabhavam kandasaddasannaya janeyyasi aham pana na pannayissamiti vatva tehi ekappahareneva khittakandani jiyato muttamattani aharitva tesam padamule patetva silathambhamatthake nisinnameva attanam dassetva dittho te maharaja mayham vegoti vatva maharaja ayam vego mayham neva uttamo na majjhimo paritto lamakavego esa evam siya maharaja amhakam vegoti aha. Atha nam raja pucchi samma atthi pana tumhakam vegato anno sighataro vegoti. Ama maharaja amhakam uttamavegatopi satagunena sahassagunena satasahassagunena imesam sattanam ayusamkhara sighatara khiyanti bhijjanti khayam gacchantiti khanikanirodhavasena arupadhammanam bhedam dasseti. Raja mahasattassa katham sutva maranabhayabhito satim paccupatthapetum asakkonto bhumiyam patati. Mahajano utrasasampatto ahosi. Ranno mukham udakena sincitva satim patilabhapesum. Atha nam mahasatto maharaja ma bhayi maranasatim bhavehi dhammam carahi danadini punnani karohi appamatto hohi devati ovadi. Atha raja samipam tumhadisena nanasampannena acariyena vina vasitum na sakkhissama citatkutapabbatam agantva mayham dhammam desento ovadacariyo hutva idheva vasahiti yacanto dve

--------------------------------------------------------------------------------------------- page168.

Gatha abhasi savanena ekassa piya bhavanti disva panekassa viyogachando. Disva ca sutva ca piya bhavanti kacci nukho me piyasi dassanena. Savanena piyo mesi bhiyyo cagamma dassanam evam piyadassano samano vasa hamsa mama santiketi. Tasam attho samma hamsaraja savanena ekacce piya honti evamguno namati sutva savanena piyayati ekassa panekacce disvava chando vigacchati pemam antaradhayati khaditum agata yakkha viya upatthahanti ekassa ekacce disva ca sutva ca ubhayancapi piya honti tena tam pucchami kacci nukho me piyasi dassanenati kacci nukho mam piyayasi mayham pana tvam savanena piyova dassanam panagamma atipiyova evam mama piyadassano samano cittakutam agantva idha mama santike vasati. Bodhisatto aha vaseyyama tavagare niccam sakkatapujita matto ca ekada majjam hamsarajam pacantu meti. Tattha matto ca ekadati maharaja mayam tava ghare niccam pujita vaseyyama tvam pana kadaci suramadamatto mamsakhadanattham hamsarajam pacantu meti vadeyyasi atha evam tavanujivino mam maretva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page169.

Paceyyum tadaham kim karissamiti. Athassa raja tenahi majjameva na pivissamiti patinnam datum gathamaha dhiratthu tam majjapanam yam me piyataram taya na capi majjam pivissami yava me vacchasi ghareti. Tato param bodhisatto cha gatha aha suvijanam singalanam sakuntananca vassitam manussavassitam raja duvijanataram tato. Api ce mannati poso natimitto sakhati va yo pubbe sumano hutva paccha sampajjate diso. Yasmim mano nivisati avidure sahapi so santikepi hi so dure yasma vivasate mano. Antopi ce hoti pasannacitto param samuddassa pasannacitto antopi so hoti padutthacitto param samuddassa padutthacitto. Samvasanta vivasanti ye disa te rathesabha ara thita samvasanti manasa ratthavaddhana. Aticiranivasena piyo bhavati appiyo amanta kho tam gacchami pura te homi appiyoti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page170.

Tattha vassitanti maharaja tiracchanagata hi ujuhadaya tena tesam vassitam suvijanam manussa pana kakkhala tasma tesam vacanam duvijanataranti attho. Yo pubbeti yo puggalo pathamameva attamano hutva tvam mayham natako mitto panasamo sakhati api evam mannati sveva paccha diso veri sampajjati. Evam dujjana manussahadaya. Nivisatiti maharaja yasmim puggale pemavasena mano nivisati so kevalam dure vasantopi avidure sahapi so vasatiyeva nama yasmim pana puggale mano vivasati apeti so santike vasantopi dureyeva. Antopi so hotiti maharaja yo sahayo pasannacitto so cittena alliyitatta param samuddassa vasantopi antoyeva hoti yo padutthacitto so cittena analliyitatta anto vasantopi param samuddassa hoti nama. Ye disa teti ye verino paccatthika ekato vasantapi te dure vasantiyeva santo pana pandita ara thitapi mettabhavitena manasa avajjanta santikeyeva. Pura te homiti yava tava appiyo na homi tavadeva tam amantetva gacchamiti vadati. Atha nam raja aha evam ce yacamananam anjalim navabujjhasi paricarakanam santanam vacanam na karosi no evantam abhiyacama puna kayirasi pariyayanti. Tattha evamceti sace hamsaraja evam anjalim paggayha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page171.

Yacamananam amhakam imam anjalim navabujjhasi tava paricarakanam samananam vacanam na karosi atha nam evam yacama. Puna kayirasi pariyayanti kalanukalam idhagamanaya varam kareyyasiti attho. Tato bodhisatto aha evam ce no viharatam antarayo na hessati tuyham vapi maharaja mayham va ratthavaddhana appevanama passema ahorattanamaccayeti. Tattha evam ce noti maharaja ma cintayittha sace amhakamyeva viharantanam jivitantarayo na bhavissati appevanama ubhopi annamannam passissama apica tvam maya dinnam ovadameva mama thane thapetva evam itarajivite lokasannivase appamatto hutva danadini punnani karonto dasarajadhamme akopetva dhammena rajjam karehi evam hi me ovadam karonto mam passissasiyevati. Evam mahasatto rajanam ovaditva cittakutameva gato. Sattha imam dhammadesanam aharitva evam bhikkhave pubbepi tiracchanayoniyam nibbattenapi maya ayusamkharanam dubbalabhavam dassetva dhammo desitoyevati vatva jatakam samodhanesi tada raja anando ahosi kanittho moggallano majjhimo sariputto sesahamsagana buddhaparisa javanahamso pana ahamevati. Javanahamsajatakam tatiyam. ----------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 40 page 162-171. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=40&A=3296&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=40&A=3296&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=1751              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=6840              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=7086              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=7086              Contents of The Tipitaka Volume 27 http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]