บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
4 Udayajatakam. Eka nisinnati idam sattha jetavane viharanto ukkanthitabhikkhum arabbha kathesi. Vatthum kusajatake avibhavissati. Sattha pana tam bhikkhum saccam kira tvam ukkanthitositi pucchitva saccam bhanteti vutte bhikkhu kasma kilesavasena evarupe niyyanikasasane pabbajitva ukkanthitosi poranakapanditapi samiddhe dvadasayojanike surundhananagare rajjam karenta devaccharapatibhagaya itthiya saddhim satta vassasatani ekagabbhe vasantapi indriyani bhinditva lobhavasena na olokesunti vatva atitam ahari atite kasikaratthe surundhananagare kasikaraja rajjam karesi. Tassa neva putto na dhita ahosi. So attano deviyo putte patthethati aha. Devipi ranno vacanam sampaticchitva tatha akasi. Tada bodhisatto brahmaloka cavitva ranno aggamahesiya kucchimhi patisandhim ganhitva nibbatti. Atha mahajanassa hadayam vaddhetva jatabhavena tassa udayabhaddoti namam karimsu. Kumarassa padacaranakale anno satto brahmalokato cavitva tasseva ranno annataraya deviya kucchimhi kumarika hutva nibbatti. Tassapi udayabhaddati namam karimsu. Kumaro vayappatto sabbasippanam nipphattim papuni jatibrahmacari pana ahosi supinantenapi methunadhammam na janati. Nassa kilesesu cittam alliyi. Raja puttam abhisincitukamo kumara idanissa rajjasukhasevanakalo tamevassa dassamiti sasanam pesesi. Bodhisatto na mayham rajjenattho kilesesu me cittam na alliyiti patikkhipitva punappunam vuccamano rattajambunudamayam itthirupam karetva sace evarupam itthim labhamano rajjam sampaticchissamiti matapitunam pesesi. Te tam suvannarupakam sakalajambudipam pariharapetva tatharupam itthim alabhanta udayabhaddam alankaritva tassa santike vasapesum. Sa tam suvannarupakam abhibhavitva atthasi. Atha nesam anicchamanananneva vematikabhaginim udayabhaddakumarim aggamahesim katva bodhisattam abhisincimsu. Te pana dvepi brahmacariyavasameva vasimsu. Aparabhage matapitunam accayena bodhisatto rajjam karesi. Ubhopi ekagabbhe vasamana ca lobhavasena indriyani bhinditva annamannam na olokesum apica kho pana yo amhesu pathamataram kalam karoti so nibbattatthanato agantva asukatthane nibbattosmiti arocetuti sankaramakamsu. Atha bodhisatto abhisekato sattavassasataccayena kalamakasi. Anno raja nahosi. Udayabhaddayeva ana pavattati. Amacca rajjam anusasimsu. So bodhisattopi cutikkhane tavatimsabhavane sakkattam patva yasamahantataya sattaham anussaritum nasakkhi. Iti so manussagananaya sattavassasataccayena avajjitva udayabhaddam rajadhitaram dhanena vimamsitva sihanadam nadapetva dhammam desetva sankaram mocetva agamissamiti cintesi. Tada kira manussanam dasavassasahassayukakalo hoti. Rajadhitapi tam divasam rattibhage pidahitesu dvaresu thapite arakkhe sattabhumikapasadavaratale alankatasirigabbhe ekikava niccala attano silam avajjamana nisidi. Atha sakko suvannamasakapuram ekam suvannapatim adaya gantva sayanagabbheyeva patubhavitva ekamantam nisidi. Bodhisatto taya saddhim sallapanto pathamam gathamaha eka nisinna suci sannaturu pasadamaruyha aninditangi yacami tam kinnaranettacakkhu imekarattim ubhayo vasemati. Tattha suciti sucivatthanivattha. Sannaturuti sutthu thapitauru iriyapatham santhapetva sucivattha ekikava nisinnasiti vuttam hoti. Aninditangiti padantato yava kesagga aninditasarira paramasobhaggappattasarira. Kinnaranettacakkhuti tihi mandalehi pancahi ca pasadehi upasobhitatta kinnaranam nettasadisehi cakkhuhi samannagate. Imekarattinti idam ekarattim ajja imasmim alankatasayanagabbhe ekato vaseyyamati yacati. Tato rajadhita dve gatha abhasi okinnantaraparikkham dalhamandalakotthakam rakkhitam khaggahatthehi duppavesamidam puram. Daharassa yuvino capi agamo ca na vijjati atha kena nu vannena sangamam icchase mayati. Tattha okinnantaraparikkhanti idam dvadasayojanikam surundhanapuram antarantara udakaparikkhanam kaddamaparikkhanam sukkhaparikkhananca okinnatta okinnantaraparikkham. Dalhamandalakotthakanti thirehi addalakehi dvarakotthakehi ca samannagatam. Khaggahatthehiti avudhahatthehi dasahi yodhasahassehi rakkhitam. Duppavesamidam puranti idam sakalapurampi tassa anto mapitam mayham nivasanapurampi ubhayam kassaci pavisitum na sakka. Agamo cati idha imaya velaya tarunassa va yobbanappattassa va thamasampannayodhassa va annassa va mahantampi pannakaram gahetva agacchantassa agamonama Natthi. Sangamanti atha tvam kena karanena imaya velaya maya samagamam icchasiti. Atha sakko catuttham gathamaha yakkhohamasmi kalyani agatosmi tavantike tvam mam nandassu bhaddante punnakamsam dadami teti. Tassattho kalyani sundaradassane ahameko devaputto devatanubhavena idhagato tvam ajja mam nandassu tosehi aham te imam suvannamasakapunnam suvannapatim dadamiti. Tam sutva rajadhita pancamam gathamaha devam va yakkham athava manussam na patthaye udayam paticca annam gaccheva tvam yakkha mahanubhava ma cassu gantva punaravajitthati. Tassattho aham devaraja devam va yakkham va manussam va udayam atikkamitva annam na patthemi so tvam gaccheva ma idha atthasi na me taya abhatena pannakarena attho gantvava ma imam thanam punaravajitthati. So tassa sihanadam sutva athatva gatasadiso hutva tattheva antarahito atthasi. So punadivase tayameva velayam suvannamasakapuram rajatapatim adaya taya saddhim sallapanto chattham gathamaha Ya sa rati uttama kamabhoginam ratisu satta visamam caranti ma tam ratim jiyi tuvam sucimhi te dadami te rupiyakamsapuranti. Tassattho bhadde rajadhite ya esa kamabhoginam sattanam ratisu methunakamaratinama uttama uttamarati yassa ratiya karana satta kayaduccaritadivisamam caranti tam ratim tvam bhadde sucimhi te namasamapi ma jiyi. Ahampi agacchanto na tucchahattho agato hiyo suvannamasakapuram suvannapatim aharim ajja rupiyapatim suvannapuram imam te aham rupiyapatim suvannapuram dadamiti. Rajadhita cintesi ayam kathasallapam labhanto punappunam agamissati nadani tena saddhim kathessamiti. Sa kinci na kathesi. Sakko tassa akathitabhavam natva tattheva antarahito hutva punadivase taya velaya lohapatim kahapanapuram adaya bhaddam tvam mam kamaratiya santappehi imam te kahapanapuram lohapatim dassamiti aha. Tam divasam rajadhita sattamam gathamaha narim naro nijjhapayam dhanena ukkamsati yattha karoti channam vipaccaniko tava devadhammo paccakkhato thokatarena esiti. Tassattho bho purisa tvam jalo naro hi nama narim kilesaratikarana dhanena nijjhapayam nijjhapento sannapento yattha nariya chandam karoti tam ukkamsati vannetva thometva bahutarena dhanena palobheti tuyham paneso devasabhavo vipaccaniko tvam hi maya paccakkhato thokatarena esi pathamadivase suvannapuram suvannapatim aharitva dutiyadivase suvannapuram rajatapatim tatiyadivase kahapanapuram lohapatim aharasiti. Tam sutva sakko bhadde rajakumari aham chekavanijo niratthakena attham na nasemi sace tvam ayuna va vannena va vaddheyyasi aham te pannakaram vaddhetva ahareyyam tvam pana parihapeseva tenahampi dhanam parihapemiti vatva tisso gatha abhasi ayu ca vanno ca manussaloke nihiyyati manujanam sugatte teneva vannena dhanampi tuyham nihiyyati jinnatarasi ajja. Evam me pekkhamanassa rajaputti yasassini hayateva tato vanno ahorattanamaccaye. Iminava tvam vayasa rajaputti sumedhase brahmacariyam careyyasi bhiyyo vannavati siyati. Tattha nihiyyatiti manussanam pana parissavane asittaudakam viya Parihayati. Manussalokasmimhi satta jivitena vannena cakkhupasadadihi dine dine parihayanteva. Jinnatarasiti mama pathamam agatadivase pavattam hi te ayu hiyodivasam na papuni kudhariya chinnam viya tattheva nirujjhi hiyo pavattampi ajjadivasam na papuni hiyova kudhariya chinnam viya tattheva nirujjhi tasma ajja jinnatarasi raja. Evam meti hiyova passato ajjeva pana mayham evam pekkhamanasseva hayateva tato vanno. Ahorattanamaccayeti ito patthaya rattindivesu vitivattesu ahorattanam accaye apannattikabhavameva bhavissatiti dasseti. Iminavati tasma bhadde sace tvam iminava vayena imasmim suvannavanne sarire jaraya avilutteyeva setthacariyam careyyasi pabbajitva samanadhammam kareyyasiti. Bhiyyo vannavati siyati atirekataravannim bhaveyyasiti. Tato rajadhita itaram gathamaha deva na jiranti yatha manussa gattesu tesam valiyo na honti pucchami tam yakkha mahanubhavam kathannu devana sariradehoti. Tattha sariradehoti sarirasankhato deho devanam sariram katham na jirati idam aham tam pucchamiti vadati. Athassa kathento sakko itaram gathamaha Deva na jiranti yatha manussa gattesu tesam valiyo na honti suve suve bhiyyatarova tesam dibbo ca vanno vipula ca bhogati. Tattha yatha manussati yatha manussa jiranta rupena vannena bhogena cakkhupasadadihi jiranti na evam deva tesam hi gattesu valliyopi na santi matthakancanamattavannameva sariram hoti. Suve suveti divase divase. Bhiyyatarovati atirekatarova tesam dibbo ca vanno vipula ca bhoga honti. Manussesu hi rupaparihani ciram jatabhavassa sakkhi devesu atirekarupasampatti ca atirekaparivarasampatti ca. Evam aparihanadhammonamesa devaloko tasma tvam jaram appatvava nikkhamitva pabbaja evam parihaniyasabhava manussaloka cavitva aparihaniyasabhavam evarupam devalokam gamissasiti. Sa devalokassa vannam sutva tassa gamanamaggam pucchanti itaram gathamaha kimsudha bhita janata aneka maggo ca nekayatanappavutto pucchami tam yakkha mahanubhava kattha thito paralokam na bhayeti. Tattha kimsudha bhitati devaraja ayam khattiyadibheda janata aneka kim bhita kassa bhayena parihaniyasabhava manussaloka devalokam na Gacchatiti pucchati. Maggoti devalokagamimaggo. Idha pana kinti aharitva koti puccha kattabba. Ayam hetthattho anekatitthayatana- vasena panditehi pavutto devalokamaggova ko kataroti vutto hoti. Kattha thitoti paralokam gacchanto katarasmim magge thito na bhayatiti. Athassa kathento sakko itaram gathamaha vacam mananca panidhaya samma kayena papani akubbamano bahunnapanam gharamavasanto saddho mudu samvibhagi vadannu sangahako sakhilo sanhavaco ettha thito paralokam na bhayeti. Tassattho bhadde yo vacam mananca samma thapetva kayenapi papani akaronto ime dasa kusalakammapathe samadaya pavattanto bahuannapane pahutadeyyadhamme ghare vasanto danassa vipako atthiti saddhaya samannagato muducitto danasamvibhagataya samvibhagi pabbajita bhikkhaya caramana vadanti tesam paccayadanajananato imassa vadassa jananato vadannu catuhi sangahavatthuhi sangahako piyabhanitaya sakhilo atthavacanataya sanhavaco ettha ettake gunarasimhi thito paralokam gacchanto na bhayatiti. Tato rajadhita tassa vacanam sutva thutim karonti itaram gathamaha Anussasasi mam yakkha yatha mata yatha pita ularavanna pucchami konu tvamasi subrahati. Tassattho yatha matapitaro puttake anusasenti tatha mam anusasati. Ularavanna sobhaggappattarupadharaka konusi tvam evam accuggatasariroti. Tato bodhisatto itaram gathamaha udayohamasmi kalyani sankaratthayidhagato amanta kho tam gacchami muttosmi tava sankarati. Tassattho kalyanadassane aham purimabhave tava samiko udayonama tavatimsabhavane sakko hutva nibbatto idhagacchanto na kilesavasenagato tam vimamsitva pana sankaram mocessamiti sankaratthaya pubbe sankarassa katatta agatosmi idani tam amantetva gacchami muttosmi tava sankarati. Rajadhita assasetva sami tvam udayabhaddarajati assudharaya pavattamanaya aham tumhehi vina vasitum na sakkomi yatha tumhakam santike vasami tatha mam anusasathati vatva itaram gathamaha sace kho tvam udayosi sankaratthayidhagato anusasa mam rajaputta yathassu puna sangamoti. Atha nam anusasanto mahasatto catasso gatha abhasi Adhipatati vayo khano tatheva thanam natthi dhuvam cavanti satta parijiyati adhuvam sariram udaye ma pamadam carassu dhammam. Kasina pathavi dhanassa pura ekasseva siya anannadheyya tam va vijahati avitarago udaye ma pamadam carassu dhammam. Mata pita ca bhataro samiko sadhanena hoti te vapi jahanti annamannam udaye ma pamadam carassu dhammam. Kayo parabhojananti natva samsare sugati ca duggati ca itaravasoti janitva udaye ma pamadam carassu dhammanti. Tattha adhipatatiti ativiya patati singham atikkamati. Vayoti pathamavayaditividhopi. Khano tathevati uppadathitibhangakkhanopi tatheva adhipatatiti ubhayenapi bhinno imesam sattanam ayusankharonama singhasota nadi viya ativattanto singham atikkamatiti dasseti. Thanam natthiti uppanna sankhara abhijjitva titthantiti patthanayapi Tesam thanamnama natthi dhuvam ekamseneva buddham bhagavantam adim katva sabbepi satta cavanti dhuvam maranam adhuvam jivitanti evam maranassatim bhavehiti dipeti. Parijiyatiti idam suvannavannam sariram jirateva evam janahiti. Ma pamadanti tasma tvam udayabhadde ma pamadam apajja appamatta hutva dasakusalakammapatham dhammam carahiti. Kasinati sakala. Ekassevati yadi ekasseva ranno tasmim ekasmimyeva atitanagatapi hoti. Tam va vijahati avitaragoti tanhavasiko puggalo ettakenapi yasena atitto maranakale avitaragova tam vijahati evam tanhaya apuraniyabhavam janahiti dipeti. Tevapiti mata puttam putto mataram pita puttam putto pitaram bhariya samikam samiko bhariyanti ete annamannam pajahanti nana honti evam sattanam vinabhavam janahiti dipeti. Parabhojananti vividhanam kakadinam parasattanam bhojanam. Itaravasoti ya esa imasmim samsare manussabhuta sugati ca tiracchanabhuta duggati ca etam ubhayampi itaravasoti janitva ma pamadam carassu dhammam imesam sattanam nanathanato agantva ekatthane samagamo paritto ime satta appakameva kalam ekato vasanti tasma appamatta hohiti evam mahasatto tassa ovadam adasi. Sapi tassa dhammakathaya pasiditva thutim karonti osanagathamaha Sadhu bhasati yam yakkho appam maccana jivitam kasiranca parittanca tanca dukkhena samyutam saham eka pabbajissami hitva kasam surundhananti. Tattha sadhuti sundaram. Appam maccanajivitanti bhasamano ayam devaraja sadhu bhasati kimkarana idanca kasiranca dukkham assadarahitam parittanca na bahukam ittarakalam sace hi kasirampi samanam dighakalam pavatteyya parittakampi ca samanam sukham bhaveyya idam pana kasiranceva parittanca sakalena vattadukkhena samyuttam sannihitam. Sahanti sa aham. Surundhananti surundhananagaranca kasikaratthanca chaddetva ekika pabbajissamiti aha. Bodhisatto tassa ovadam datva sakatthanameva gato. Sapi punadivase amacce rajjam paticchapetva antonagareyeva rammaniye uyyane isipabbajjam pabbajitva dhammam caritva ayupariyosane tavatimsabhavane bodhisattassa padaparicarika hutva nibbatti. Sattha imam dhammadesanam aharitva saccani pakasetva jatakam samodhanesi (saccapariyosane ukkanthitabhikkhu sotapattiphale patitthahi) tada rajadhita rahulamata ahosi. Sakko pana ahamevati. Udayajatakam catuttham. ---------------The Pali Atthakatha in Roman Book 40 page 21-34. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=40&A=419&modeTY=2 อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=40&A=419&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=1526 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=6147 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=6327 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=6327 Contents of The Tipitaka Volume 27 http://84000.org/tipitaka/read/?index_27
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]