ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 40 : PALI ROMAN Ja.A.6 ekadasaka-pakinnaka

                    8. Mahamorajatakam.
     Sace hi tyaham dhanahetu gahitoti idam sattha jetavane viharanto
ekam ukkanthitabhikkhum arabbha kathesi.
     Tanhi bhikkhum sattha saccam kira tvam ukkanthitositi pucchitva
saccam bhanteti vutte bhikkhu ayam nandirago tadisam kinnama
nalolessati na hi sineruuppatitavato samante puranapannam
lujjati pubbeva satta vassasatani antokilesasamudacaram varetva
viharante visuddhasattepesa alolesiyevati vatva atitam ahari
     atite  baranasiyam brahmadatte rajjam karente bodhisatto
paccantapadese morasakuniya kucchismim patisandhim aggahesi. Gabbhe
paripakagate mata gocarabhumiyam andam patetva pakkami.
Andancanama matu arogabhave sati annasmim dighajatikadiparipanthe
ca avijjamane na nassati. Tasma tam andam kannikaramakulamviya
suvannavannamviya hutva parinatakale attano dhammataya bhijji.
Suvannavanno moracchapo nikkhami. Tassa dve akkhini
jinjikaphalasadisani tundam pavalavannam tisso rattarajiyo
givam parikkhipitva pitthimajjhe agamimsu. So vayappatto
bhandasakatapparamasariro abhirupo ahosi. Tam sabbe nilamora
sannipatitva rajanam katva parivarayimsu. So ekadivasam
udakasondiyam paniyam pivanto attano rupasampattim disva cintesi aham
Sabbamorehi atirekarupasobho sacaham imehi saddhim manussapathe vasissami
paripantho me uppajjissati himavantam gantva ekakova phasukatthane
vasissamiti. So rattibhage moresu patisallinesu kanci
ajanapetva uppatitva himavantam pavisitva tisso pabbatarajiyo
atikkamitva catutthaya pabbatarajiyaya ekasmim aranne
padumasanchannomahajatassaro atthi tassa avidure ekam pabbatam
nissaya mahanigrodharukkho atthi tassa sakhaya niliyi. Tassa
pana pabbatassa vemajjhe manapa guha atthi. So tattha
vasitukamo hutva tassa sammukhe pabbatatale niliyi. Tampana
thanam neva hetthabhagena abhiruhitum na uparibhagena otaritum
sakka bilaradighajatikamanussabhayehi vinimuttam. So idam me
phasukatthananti tam divasam tattheva vasitva punadivase pabbataguhatoutthaya
pabbatamatthake puratthabhimukho nisinno udentam suriyamandalam disva
attano divarakkhavaranatthaya udetayancakkhuma ekarajati
parittam katva gocarabhumiyam otaritva gocaram caritva sayam agantva
pabbatamatthake pacchimabhimukho nisinno atthangatam suriyamandalam disva
rattirakkhavaranatthaya apetayancakkhuma ekarajati parittam katva
etenupayena vasati. Atha nam ekadivasam eko luddakaputto
aranne vicaranto pabbatamatthake nisinnam disva attano nivesanam
agantva maranakale puttam aha tata catutthaya pabbatarajiya
aranne suvannamoro atthi sace raja pucchati acikkheyya
Siti. Athekasmim divase baranasiranno khemanama aggamahesi
paccusakale supinam passi. Evarupo supino ahosi suvannavanno
moro dhammam deseti sa sadhukaram datva dhammam sunati moro
dhammam desetva utthaya pakkami sa morarajam gacchantam disva
ganhatha nanti vadantiyeva pabujjhi pabujjhitva ca pana supinabhavam
natva supinoti vutte raja na adaram karissati dohala
meti vutte karissatiti cintetva dohaliniviya hutva nipajji.
Atha nam raja upasankamitva pucchi bhadde kim te aphasukanti.
Dohala me uppannati. Kim icchasi bhaddeti. Suvannassa
morassa dhammam sotum devati. Bhadde kuto evarupam moram
lacchamati. Deva sace na labhami jivitam me natthiti. Bhadde
ma cintayi sace katthaci atthi labhissasiti assasetva rajasane
nisinno amacce pucchi ambho devi suvannavannassa morassa
dhammam sotukama moronama suvannavanno hoti no vati.
Brahmana janissanti devati. Raja brahmane pakkosapetva
pucchi. Brahmana evamahamsu maharaja jalajesu maccha kacchapa
kakkataka thalajesu miga hamsa mora tittirati ete tiracchanagata
manussapi suvannavanna hontiti amhakam lakkhanamantesu agatati.
Raja attano vijite luddakaputte sannipatetva suvannamoro
vo ditthapubboti aha. Yassa pana pita acikkhi so aha
mayapi na ditthapubbo pita pana me asukatthanenama
Suvannavanno moro atthiti kathesiti. Atha nam raja samma
mayhanca te deviya ca jivitam dinnam bhavissati tasma tvam tattha
gantva tam bandhitva anehiti bahudhanam datva uyyojesi. So
puttadarassa dhanam datva tattha gantva mahasattam disva pase
odetva ajja bajjhissati ajja bajjhissatiti abajjhitvava
mato. Devipi patthanam alabhanti mata. Raja etam moram
nissaya piyabhariya me matati kujjhitva veravasiko hutva himavante
catutthaya pabbatarajiya suvannavanno moro vasati tassa mamsam
khaditva ajaramaro hotiti suvannapatte likhapetva tam pannam
saramanjusayam thapetva kalamakasi. Athanno raja ahosi.
So suvannapatte akkharani disva ajaramaro bhavissamiti
tassa gahanatthaya ekam luddakam pesesi. Sopi tattheva mato.
Evam cha rajaparivatta mata cha luddakaputta himavanteyeva mata.
Sattamena ranna pesito sattamo luddako tam ajja ajjeva
bandhissamiti cintetva satta samvaccharani tam bandhitum asakkonto
cintesi kinnu kho imassa morarajassa pade pasassa
asancaranakarananti. Atha nam parigganhanto sayam patam parittam karontam
disva imasmim thane anno moro natthi imina brahmacariyena
bhavitabbam brahmacariyanubhavenaceva parittanubhavena cassa pade
paso na bajjhissatiti nayato pariggahetva paccantajanapadam gantva
ekam morim bandhitva yatha accharaya pahataya vassati panimhi
Pahate naccati evam sikkhapetva adaya gato bodhisattassa
parittakaranato puretarameva pasam odetva accharam paharitva morim
vassapesi. Moro tassa saddam sunanto tavadevassa satta
vassasatani sannisinnakileso phanam katva dandena pahatasivisoviya
utthahi. So kilesaturo hutva parittam katum asakkunitvava
vegena tassa santikam gantva pase padam pavesentoyeva akasena
otari. Satta vassasatani asancaranapaso tam khanneva sanancaritva
padam bandhi. Atha nam luddakaputto yatthiagge olambantam disva
cintesi imam morarajam cha luddakaputta bandhitum nasakkhimsu ahampi
satta samvaccharani bandhitum nasakkhim ajja patarase imam morim
nissaya kilesaturo hutva parittam katum asakkunitva agamma
pase baddho hetthasisako olambati evarupo me silava
kilamito evarupam ranno pannakaratthaya upanetum ayuttam kim
me ranna dinnena sakkarena visajjessami nanti puna cintesi
ayam nagabalo thamasampanno mayi upasankamante esa mam maretum
agacchatiti maranabhayatajjito hutva phandamano padam va pakkham
va bhindeyya anupagantva pana paticchanno hutva khurappena
pasam chindissami tato sayameva yatharuciya gamissatiti. So
paticchanne thatva dhanum aropetva khurappam sannayhitva thito.
Moropi ayam luddako mam kilesaturam katva bandhanabhavameva natva
Anussukko acchissati kaham nukho soti cintetva itocito ca
olokento dhanum aropetva thitam disva maretva mam adaya
gantukamo bhavissatiti mannamano maranabhayatajjito hutva jivitam
yacanto pathamam gathamaha
                   sace hi tyaham dhanahetu gahito
                   ma mam avadhi jivagaham gahetva
                   ranno ca mam samma upanti nehi
                   manne dhanam lacchasinapparupanti.
     Tattha sace hi tyahanti sace hi te aham. Upanti nehiti
upantikam nehi. Lacchasinapparupanti lacchasi anapparupanti.
     Tam sutva luddakaputto cintesi moraraja ayam vijjhitukamataya
khurappam sannayhiti manne assasessami nanti. So assasento
dutiyam gathamaha
                   na me ayam tuyha vadhaya ajja
                   samahito thamadhanukhurappo
                   pasanca tyaham adhipatayissam
                   yathasukham gacchatu morarajati.
     Tattha adhipatayissanti chindayissam.
     Tato moraraja dve gatha abhasi
                   yam sattavassani mamanubandhi
                   rattindivam khuppipasam sahanto
                   Atha kissa mam pasavasupanitam
                   pamuttave icchasi bandhanasma.
                   Panatipata virato nusajja
                   abhayannu te sabbabhutesu dinnam
                   yam mam tuvam pasavasupanitam
                   pamuttave icchasi bandhanasmati.
     Tattha yanti yasma mam ettakam kalam tvam anubandhi tasma tam
pucchami atha kissa mam pasavase upanitam bandhanasma pamocetum icchasiti
attho. Virato nusajjati virato nusi ajja. Sabbabhutesuti
sabbasattanam.
     Ito param vacanapativacanasambandho veditabbo
                   panatipata viratassa bruhi
                   abhayanca yo sabbabhutesu deti
                   pucchami tam moraraje tamattham
                   ito cuto kim labhate sukham so.
                   Panatipata viratassa brumi
                   abhayanca yo sabbabhutesu deti
                   dittheva dhamme labhate pasamsam
                   sagganca so yati sarirabheda.
                   Na santi deva iccahu eke
                   idheva jivo vibhavam upeti
                   Tatha phalam sukatadukkatanam
                   dattupannattanca vadanti danam
                   tesam vaco arahatam saddahano
                   tasma aham sakune badhayamiti.
     Ima uttanasambandhagatha palinayeneva veditabba.
     Tattha iccahu eketi ekacce samanabrahmana evam kathenti.
Tesam vaco arahatam saddahanoti tassa kira kulupaka ucchedavadino
naggasamanaka te tam paccekabodhinanassa upanissayasampannampi sattam
ucchedavadam ganhapesum so tehi samsaggena kusalakusalaphalam
natthiti gahetva sakune mareti evam mahasavajja esa
asappurisasevananama teyeva cayam arahantoti mannamano evamaha.
     Tam sutva mahasatto tassa paralokassa atthibhavam kathessamiti
pasayatthiyam adhosiro olambantova gathamaha
                   cando ca suriyo ca ubho sudassana
                   gacchanti obhasayamantalikkhe
                   imassa lokassa parassa kim te
                   kathannu te ahu manussaloketi.
     Tattha imassati kim nukho imassa lokassa santika udahu
paralokssati bhummatthe va etam samivacanam. Kathannu teti
etesu vimanesu candimasuriyadevaputtesu kathannu kathenti kim atthiti
udahu natthiti kim deva udahu manussati.
     Luddakaputto gathamaha
                   cando ca suriyo ca ubho sudassana
                   gacchanti obhasayamantalikkhe
                   parassa lokassa na te imassa
                   devati te ahu manussaloketi.
     Atha nam mahasatto aha
                   ettheva te nihata hinavada
                   ahetuka ye na vadanti kammam
                   tatha phalam sukatadukkatanam
                   dattupannattanca vadanti dananti.
     Tattha ettheva te nihatati sace candimasuriya devaloke thita
na manussaloke sace ca te deva na pana manussa ettheva
ettake byakarane te tava kulupaka hinavada nihata honti.
Ahetukati visuddhiya va sankilesassa va hetubhutam kammam natthiti
evamvada. Dattupnnattanti yanca danam balakehi pannattanti
vadantiti.
     So mahasatte kathente kathente sallakkhetva gathamaha
                   addha hi saccam vacanam tavetam
                   katham hi danam aphalam bhaveyya
                   tatha phalam sukatadukkatanam
                   dattupannattanca katham bhaveyya.
                   Kathankaro kintikaro kimacaram
                   kim sevamano kena tapogunena
                   akkhahi me moraraje tamattham
                   yatha aham no nirayam pateyyanti.
     Tattha dattupannattancati danam dattupannattannama katham bhaveyyati
attho. Kathankaroti kataram kammam karonto. Kintikaroti kena karanena
karonto aham nirayam na gaccheyyam. Itarani tasseva vevacanani.
     Tam sutva mahasatto sacaham imam panham na kathessami
manussaloko tucchoviya jato bhavissati tatthevassa dhammikanam
samanabrahmananam atthibhavam kathessamiti cintetva dve gatha abhasi
                   yekeci atthi samana pathabya
                   kasavavattha anagariya caranti
                   patova pindaya caranti kale
                   vikalacariya virata hi santo.
                   Te tattha kalenupasankamitva
                   pucchehi yam te manaso piyam siya
                   te te pavakkhanti yathapajanam
                   imassa lokassa parassa catthanti.
     Tattha santoti santapapa pandita paccekabuddha. Yathapajananti
te tuyham attano janananiyamena vakkhanti kankham te
Chinditva kathessanti. Parassa catthanti iminanama kammena
manussaloke nibbattanti imina devaloke imina nirayadisuti evam
imassa ca parassa ca lokassa attham acikkhissanti te pucchati.
     Evanca pana vatva nirayabhayena santajjesi. So pana
puritaparamipaccekabodhisatto suriyarasmisamphassam oloketva thitam
parinatapadumamviya paripakagatanano vicarati. So tassa dhammakatham sunanto
thitapadeneva thito sankhare parigganhitva tilakkhanam sammasanto
paccekabodhinanam pativijjhi. Tassa pativedho ca mahasattassa
pasato mokkho ca ekakkhaneyeva ahosi. Paccekabuddho sabbakilese
padaletva bhavapariyante thitova udanam udanento gathamaha
                   tacamva jinnam urago puranam
                   pandupalasam harito dumova
                   esa pahino mama luddabhavo
                   jahamaham luddakabhavamajjati.
     Tassattho yatha jinnam puranam tacam urago pajahati yatha ca harito
sampajjamano nilapatto dumo katthaci thapitam pandupalasam pajahati
evam ahampi ajja luddakabhavam pajahitva thito sodani esa pahino
mama luddakabhavo sadhu vata pajahamaham luddakabhavamajjati. Jahamahanti
pajahim ahanti attho.
     So imam udanam udanetva aham tava sabbakilesabandhanehi
mutto nivesane pana me bandhitva thapita bahu sakuna atthi
Te katham mocessamiti cintetva mahasattam pucchi moraraja nivesane
me bahu sakuna baddha atthi te katham mocessamiti. Paccekabuddhato
hi sabbannubodhisattananneva upayapariggahe nanam mahantataram hoti.
Tena nam aha yena bodhimaggena sabbe kilese padaletva
paccekabodhinanam patividdham tam arabbha saccakiriyam karotha sakalajambudipe
bandhanam gato sattonama na bhavissatiti. So bodhisattena
dinnatthane thatva saccakiriyam karonto gathamaha
                   ye capi me sakuna atthi baddha
                   sataninekani nivesanasmim
                   tesam aham jivitamajja dammi
                   mokkhanca te patto sakam niketanti.
     Tattha mokkhanca te pattoti sacaham mokkhapatto paccekabodhinanam
pativijjhitva thito te satte jivitadane anukampami etena
saccena. Sakam niketanti sabbepi satta attano vasanatthanam
gacchantuti vadati.
     Athassa saccakiriyasamantarakalameva sabbe bandhana muccitva
tuttharavam ravanta sakatthanameva agamimsu. Tasmim pana khane tesam
tesam gehesu vilaram adim katva sakalajambudipe bandhanagato sattonama
na hoti. Paccekabuddho hattham ukkhipitva sisam paramasi.
Tavadeva gihilingam antaradhayi pabbajitalingam paturahosi. So
satthivassikattheroviya akappasampanno atthaparikkharadharo hutva
Tvameva mama patittha ahositi morarajassa anjalim paggayha padakkhinam
katva akase uppatitva nandamulapabbharam agamasi. Morarajapi
yatthiaggato uppatitva gocaram gahetva attano sakatthanameva gato.
Idani luddakassa sattavassani pasahatthassa caritvapi morarajanam
nissaya dukkha muttabhavam pakasento sattha osanagathamaha
                   luddocari pasahattho aranne
                   badhetu moradhipatim yasassim
                   bandhitva moradhipatim yasassim
                   dukkha pamunci yathaham pamuttoti.
     Tattha badhetuti badhetum ayameva patho bandhitva thitassa
dhammakatham sutva patiladdhasamvego hutvati attho. Yathahanti yatha
aham sayambhunanena mutto evameva hesa muttoti.
    Sattha imam dhammadesanam aharitva saccani pakasetva jatakam
samodhanesi (saccapariyosane ukkanthitabhikkhu arahatte patitthahi)
tada paccekabuddho parinibbayi moraraja pana ahamevati.
                   Mahamorajatakam atthamam.
                      -----------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 40 page 325-337. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=40&A=6623&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=40&A=6623&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=1961              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=7603              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=7963              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=7963              Contents of The Tipitaka Volume 27 http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]