ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 41 : PALI ROMAN Ja.A.7 visati-cattalisa

                      Hatthipalajatakam
      cirassam vata passamati idam sattha jetavane viharanto
mahabhinekkhammam arabbha kathesi.
      Tada hi sattha na bhikkhave idaneva pubbepi tathagato
nekkhammam nikkhantoyevati vatva atitam ahari.
      Atite baranasiyam esukari nama raja ahosi. Tassa
purohito daharakalato patthaya piyasahayo te ubhopi aputtaka
ahesum. Te ekadivasam sukhasamaye nisinna mantayimsu amhakam issariyam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page140.

Mahantam putto va dhita va natthi kinnu kho kattabbanti. Tato raja purohitam aha samma sace tava gehe putto jayissati mama rajjassa samiko bhavissati sace mama putto jayissati tava gehe bhoganam samiko bhavissatiti. Evam ubhopi annamannam sankaramakamsu. Athekadivasam purohito bhogagamam gantva agamanakale dakkhinadvarena nagaram pavisanto bahinagare ekam bahuputtikam nama duggatitthim passi. Tassa satta putta sabbeva aroga eko pacanabhajanam kapallam ganhi eko sayanakatasarakam eko purato gacchati eko pacchato gacchati eko angulim ganhi eko anke nisinno eko khandhe. Atha nam purohito pucchi bhadde imesam darakanam pita kuhinti. Sapi imesam pita nama nibaddho natthiti. Evarupe satta putte kinti katva alatthati. Sa annam gahanam apassanti nagaradvare thitam nigrodharukkham dassetva sami ekasmim nigrodhe adhivatthaya devataya santike patthetva labhim etaya me putta dinnati aha. Purohito tenahi gaccha tvanti ratha oruyha nigrodhamulam gantva sakhayam gahetva caletva ambho devate tvam ranno puttam na desi ranno santika kim nama alabhasi raja te anusamvaccharam sahassam visajjetva balikammam kareti tassa putte na desi etaya duggatitthiya tava ko upakaro kato yenassa satta putte adasi sace amhakam ranno puttam na desi ito tam sattame divase samulakam chinditva khandakhandikam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page141.

Karessamiti rukkhadevatam tajjetva pakkami. So etena niyameneva punadivasepi punadivasepiti patipatiya cha divase kathesi. Chatthe pana divase sakhayam gahetva rukkhadevate ajjhekarattimattakameva sesam sace me ranno puttavaram na desi sve tam nitthapessamiti aha. Rukkhadevata avajjitva tam karanam tattato natva ayam brahmano puttam alabhanto mama vimanam nasessati kena nukho upayena tassa puttam datum vattatiti catunnam maharajanam santikam gantva tamattham arocesi. Te mayam tassa puttam datum na sakkhisasamati vadimsu. Atthavisatiyakkhasenapatinam santikam agamasi. Tepi tathevahamsu. Sakkassa devaranno santikam gantva kathesi. Sopi labhissati nukho raja anucchavike putte udahu noti upadharento punnavante cattaro devaputte passi. Te kira purimabhave baranasiyam pesakara hutva tena kammena laddhakam pancakotthasam katva cattaro kotthase paribhunjimsu pancamam gahetva ekatova danam dadamsu te tato cuta tavatimsabhavane nibbattimsu tato yamabhavane nibbattimsuti evam anulomapatilomam chasu devalokesu sampattim anubhavanta vicaranti. Tada pana nesam tavatimsabhavanato cavitva yamabhavanam gamanavare sakko tesam santikam gantva pakkositva marisa tumhehi manussalokam gantum vattati esukariranno aggamahesiya kucchismim nabbattathati aha. Te tassa vacanam sutva sadhu deva gamissama na panamhakam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page142.

Rajakulenattho atthi purohitassa gehe nibbattetva daharakaleyeva kame pahaya pabbajissamati vadimsu. Sakko sadhuti tesam patinnam gahetva agantva rukkhadevataya tamattham arocesi. Sa tutthamanasa sakkam vanditva attano vimanameva gata. Purohitopi punadivase balavapurise sannipatapetva vasipharasuadini gahapetva rukkhamulam gantva rukkhasakhaya gahetva ambho devate ajja mayham puttam yacantassa sattamo divaso idani te nitthanakaloti aha. Tato rukkhadevata mahantenanubhavena khandhavivarato nikkhamitva madhurena sarena tam amantetva brahmana titthatu eko putto cattaro te putte dassamiti aha. Mama puttenattho natthi amhakam ranno puttam dehiti. Tuyheva dammiti. Tenahi mama dve dehi ranno dve dehiti. Ranno na demi cattaropi tuyheva demi taya ca laddhamattava bhavissanti agare athatva daharakaleyeva pabbajissantiti. Tvam ranno kevalam putte dehi apabbajjanakaranam pana amhakam bharoti. Sa tassa puttavaram datva attano bhavanam pavisi. Tato patthaya devataya sakkaro maha pavattati. Jetthakadevaputto cavitva purohitassa brahmaniya kucchimhi nibbatti. Tassa namagahanadivase hatthipaloti namam katva apabbajjanatthaya hatthigopake paticchapesum. So tesam santike vaddhati. Tassa padasa gamanakale dutiyo cavitva tassa kucchimhi nibbatti. Tassapi jatakale

--------------------------------------------------------------------------------------------- page143.

Assapaloti namam karimsu. So assagopakanam santike vaddhati. Tatiyassa jatakale gopaloti namam karimsu. So gopalakehi saddhim vaddhati. Catutthassa jatakale ajapaloti namam karimsu. So ajapalehi saddhim vaddhati. Te vuddhimanvaya sobhaggappatta ahesum. Atha nesam pabbajitabhayena ranno vijita pabbajite niharimsu. Sakalakasikaratthe ekapabbajitopi nahosi. Te kumara atipharusa ahesum. Yaya disaya gacchanti taya disaya ahariyamanam pannakaram vilumpanti. Hatthipalassa solasavassakale sarirasampattim disva raja ca purohito ca kumara mahallaka jata chattussapanasamayo tesam kinnu kho katabbanti mantetva ete abhisittakalato patthaya atisura bhavissanti tato tato pabbajita agamissanti te disva pabbajissanti etesam pabbajitakale janapada ullola bhavissanti vimamsissama tava ne paccha abhisincissamati cintetva ubhopi isivesam gahetva bhikkhaya caranta hatthipalakumarassa nivesanadvaram agamamsu. Kumaro te disva tuttho pasanno upasankamitva vanditva tisso gatha abhasi cirassam vata passama brahmanam devavanninam mahajatam kharidharam pankadantam rajassiram. Cirassam vata passama isim dhammagune ratam kasayavatthavasanam vakaciram paricchadam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page144.

Asanam udakam pajam patti ganhatu no bhavam agghe bhavantam pucachama aggham kurutu no bhavanti. Tattha brahmananti bahitapapam brahmanam. Devavanninanti setthavanninam ghoratapam parimanitindriyam pabbajitattabhavam uggatapanti attho. Kharidharanti kharibharadharam. Isinti silakkhandhadayo pariyesitva thitam. Dhammagune ratanti sucaritakotthase abhiratam. Asananti idam tesam nisidanatthaya asanam pannapetva gandhodakanca padapunchananca abbhanjatelanca upanetva aha. Aggheti ime sabbepi asanadayo agghe bhavantam pucchama. Kurutu noti ime no agghe bhavam patigganhatuti. Evam so tesu ekekam varena varena aha. Atha nam purohito aha tata hatthipala tvam amhe ke imeti mannamano evam kathesiti. Himavantaka isayoti. Na mayam tata isayo esa raja esukari aham te pita purohitoti. Atha kasma isivesam ganhathati. Tava vimamsanatthayati. Mama kim vimamsathati. Sace amhe disva na pabbajissasi atha tam rajje abhisincitum agatamhati. Tata na me rajjenattho pabbajissamahanti. Atha nam pita tata hatthipala nayam kalo pabbajjayati vatva yathaajjhasayam anusasento catuttham gathamaha adhicca vede pariyesa vittam putte gehe tata patitthapetva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page145.

Gandhe rase paccanubhotu sabbam arannam sadhu muni so pasatthoti. Tattha adhiccati ajjhayitva. Putteti chattam ussapetva natake varena upatthapetva puttadhitahi vaddhitva te putte gehe patitthapetvati attho. Sabbanti ete ca gandharase sesanca sabbam vatthukamam anubhavitva. Arannam sadhu muni so pasatthoti paccha mahallakakale pabbajitassa arannam sadhu laddhakam hoti yo evarupe kale pabbajati so muni buddhadihi ariyehi pasatthoti vadati. Tato hatthipalo gathamaha veda na sacca na ca vittalabho na puttalabhena jaram vihanti gandhe rase muccanamahu santo sakammuna hoti phalupapattiti. Tattha na saccati yam sagganca magganca vadanti na tam sadhenti tuccha nissara nipphala. Vittalabhoti dhanalabhopi pancasadharanatta sabbo ekasabhavo na bhavissati. Na jaranti tata jaram va byadhimaranam va na koci puttalabhena patibahitum samattho nama atthi dukkhamula hete upadhayo. Gandhe raseti gandhe ca rase ca sesaarammanesu ca muccanamuttimeva buddhadayo pandita kathenti. Sakammunati attana katakammeneva sattanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page146.

Phalupapatti phalanipphatti hoti kammassaka hi tata sattati. Kumarassa vacanam sutva raja gathamaha addha hi saccam vacanam tavetam sakammuna hoti phalupapatti jinna ca matapitaro tavayime passeyyu tam vassasatam arogyanti. Tattha vassasatam arogyanti ete vassasatam arogyam tam passeyyum tvampi vassasatam jivanto matapitaro posassuti vadati. Tam sutva kumaro deva tvam kinnametam vadesiti vatva dve gatha abhasi yassassu sakkhi maranena raja jaraya mitti naravira settha yo vapi janna na marissam kadaci passeyyu tam vassasatam arogyam. Yathapi navam purisodakamhi ereti cenam upaneti tiram evampi byadhi sasatam jara ca upaneti maccuvasamantakassati. Tattha sakkhiti mittadhammo. Maranenati datto mitto matoti sammatimaranena. Jarayati pakatajaraya hi saddhim yassa metti bhaveyya yassetam marananca jara ca mittabhavena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page147.

Nadhigaccheyyati attho. Ereti cenanti maharaja yatha nama puriso nadititthe udakamhi navam thapetva paratiragamijanam aropetva sace arittena uppilento piyena va kaddhanto caleti ghateti atha nam paratiram upaneti evam byadhi ca jara ca niccam antakassa maccuno vasam upanentiyevati. Evam imesam sattanam jivitasankharassa parittabhavam dassetva maharaja tumhe titthatha tumhehi saddhim kathentameva mam byadhi ca jara ca maranam ca upagacchanti appamatta hothati ovadam datva rajananca pitaranca vanditva attano paricarike gahetva baranasirajjam pahaya pabbajissamiti nikkhami. Pabbajja nama esa sobhana bhavissatiti hatthipalakumarena saddhim mahajano nikkhami. Yojanika parisa ahosi. So taya parisaya saddhim gangatiram patva gangaya udakam oloketva kasinaparikammam katva jhanam nibbattetva cintesi ayam samagamo maha bhavissati mama tayo kanitthabhataro matapitaro raja deviti sabbe saparisa pabbajissanti baranasi sunna bhavissati yava etesam agamana idheva vasissamiti. So tattheva mahajanassa ovadam dadanto nisidi. Punadivase raja ca purohito ca cintayimsu hatthipalakumaro tava rajjam pahaya mahajanam adaya pabbajissamiti gantva gangatire nisidi assapalam vimamsitva abhisincissamati. Te isiveseneva tassapi gehadvaram agamamsu. Sopi te disva pasannamanaso

--------------------------------------------------------------------------------------------- page148.

Upasankamitva cirassam vata passamiti adini vatva tatheva patipajji. Tepi tam tatheva vatva attano agatakaranam kathayimsu. So mama bhatike hatthipalakumare sante pathamataram mayhameva setacchattam papunatiti pucchitva tata bhata tena mayham rajjenattho pabbajissamiti vatva nikkhantoti vutte kaham pana so idaniti gangatire nisinnoti vutte tata mama bhatara chadditakhelena mama kammam natthi bala hi parittapanna satta etam kilesam pajahitum na sakkonti aham pana jahissamiti. Ranno ca pitu ca dhammam desento dve gatha abhasi panko ca kama palipo ca kama manohara duttara maccudheyya etasmim panke palipe visanna hinattarupa na taranti param. Ayam pure luddamakasi kammam svayam gahito na hi mokkhito me orundhiya nam parirakkhissami mayam puna luddamakasi kammanti. Tattha pankoti yo koci kaddamo. Palipoti sukhumavalikamisso sanhakaddamo. Tattha kamo laggapanavasena panko nama osidapanavasena palipo namati vutto. Duttarati duratikkama. Maccudheyyati maccuno adhitthanam. Etesu hi lagga ceva anupavittha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page149.

Ca satta uttaritum asakkonta dukkhakkhandhapariyaye vuttappakaram dukkhanceva marananca papunanti. Tenaha etasmim panke palipe visanna hinattarupa na taranti paranti. Tattha visannati byasanna. Byasannatipi patho ayameva attho. Hinattarupati hinacittasabhava. Paranti nibbanaparam gantum na sakkonti. Ayanti maharaja ayam mamattabhavo pubbe assagopakehi saddhim vaddhanto mahajanassa vilumpanahethanadivasena bahum luddam sahasikakammam akasi. Svayam gahitoti so ayam tassa kammassa vipako maya gahito. Na hi mokkhito meti samsarappavatte sati nahi mokkho ito akusalaphalato mamatthi. Orundhiya nam parirakkhissamiti idani nam kayavacimanodvarani pidahanto orundhitva parirakkhissami. Kimkarana. Mayam puna luddamakasi kammanti aham hi ito patthaya papam akatva kalyanameva karissami. Titthatha tumhe tumhehi saddhim kathentameva mam byadhijaramaranani upagacchantiti ovadam dadanto yojanikam parisam gahetva nikkhamitva hatthipalakumarasseva santikam gato. So tassa akase nisiditva dhammam desento bhatika ayam samagamo maha bhavissati idheva tava homati aha. Itaropi sadhuti sampaticchi. Punadivase raja ca purohito ca tenevupayena gopalakumarassa nivesanam gantva tenapi tatheva patinandita attano agamanakaranam acikkhimsu. Sopi assapalakumaro viya patikkhipitva aham cirato patthaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page150.

Pabbajitukamo vane natthagonam viya pabbajjam upadharento vicarami tena me natthagonassa padam viya bhatikanam gatamaggo dittho svaham teneva maggena gamissamiti vatva gathamaha gavamva nattham puriso yatha vane andhe sati raja apassamano evam nattho esukari mamattho soham katham na gaveseyya rajati. Tattha esukariti rajanam alapati. Mamatthoti vane gono viya mama pabbajjasankhato attho nattho. Sohanti so aham ajja pabbajitanam maggam disva katham pabbajjam na gaveseyyam mama bhatikanam gatamaggameva gamissami narindati. Atha nam tata gopalaka ekaham dviham agamehi amhe samassasetva paccha pabbajissasiti vadimsu. So maharaja ajja kattabbam kammam sve karissamiti na vattabbam kalyanakammam nama ajja ajjeva kattabbanti vatva itaram gathamaha hiyyoti hiyati poso pareti parihayati anagatam netamatthiti natva uppannacchandam ko panudeyya dhiroti. Tattha hiyyoti sveti attho. Pareti punadivase. Idam vuttam hoti yo maharaja ajja kattabbam kammam sveti kattabbam kammam pare pareti vatva na karoti so tato parihayati na

--------------------------------------------------------------------------------------------- page151.

Tam kammam katum sakkotiti. Evam gopalako bhaddekarattam nama kathesi. Svayamattho bhaddekarattasutte kathetabbo. Anagatam netamatthiti yam anagatam netam atthiti natva uppannakusalacchandam ko pandito panudeyya hareyya. Evam gopalakumaro dvihi gathahi dhammam desetva titthatha tumhe tumhehi saddhim kathentameva mam byadhijaramaranadini upagacchantiti yojanikam parisam gahetva nikkhamitva dvinnam bhatikanam santikam gato. Hatthipalo tassapi dhammam desesi. Punadivase raja ca purohito ca tenevupayena ajapalakumarassa nivesanam gantva tenapi tatheva patinandita attano agamanakaranam acikkhitva chattam te ussapessamati vadimsu. Kumaro aha mayham bhatika kuhinti. Te amhakam rajjena attho natthiti setacchattam pahaya tiyojanikaparisam gahetva nikkhamitva gangatire nisinnati. Naham mama bhatikehi chadditakhelam sisenadaya vicarissami ahampi pabbajissamiti. Tata tvam tava daharo amhakam hatthabharo vayappattakale pabbajissasiti. Atha nam kumaro kim tumhe kathetha nanu ime satta daharakalepi mahallakakalepi marantiyeva ayam daharakale marissati ayam mahallakakaleti kassaci hatthe va pade va nimittam natthi aham mama maranakalam na janami tasma idaneva pabbajissamiti vatva dve gatha abhasi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page152.

Passami voham daharim kumarim mattupamam ketakapupphanettam abhutva bhoge pathame vayasmim adaya maccu vajate kumarim. Yuva sujato sumukho sudassano samo kusumbhaparikinnamassu hitvana kame patigaccha geham anujanatha mam pabbajissami devati. Tattha voti nipatamattam. Passamicceva attho. Mattupamanti hasabhasavilasehi mattam viya vicarantim. Ketakapupphanettanti ketakapupphapattam viya puthulayatanettam. Abhutva bhogeti abhutvava bhoge. Vajateti evam uttamarupadharam kumarim pathamavaye vattamanam abhutva bhogameva matapitunam upari mahantam sokam patetva maccu gahetvava gacchati. Sujatoti susanthito. Sumukhoti kancanadasapunnacandasadisamukho. Sudassanoti uttamarupadharitaya sampannadassano. Samoti suvannasamo. Kusumbhaparikinnamassuti sannisinnatthena sukhumatthena ca tarunakusumbhakesarasadisaparikinnamassu. Imina evarupopi kumaro maccuvasam gacchati tathavidhampi hi sinerum uppatento viya nikkaruno maccu adaya gacchatiti dasseti. Hitvana kame patigaccha geham anujanatha mam pabbajissami devati deva puttadarabandhanasmim hi uppanne tam bandhanam ducchedaniyam hoti tenaham

--------------------------------------------------------------------------------------------- page153.

Puretaranneva kame ca gehanca hitva idaneva pabbajissami anujanatha manti. Evanca pana vatva titthatha tumhe mam tumhehi saddhim kathentanneva byadhijaramaranani upagacchantiti te ubho vanditva yojanikam parisam gahetva nikkhamitva gangatirameva agamasi. Hatthipalo tassapi akase nisiditva dhammam desetva samagamo maha bhavissatiti tattheva nisidi. Punadivase purohito pallankamajjhagato nisiditva cintesi mama putta pabbajita idani aham ekakova manussakhanuko jatomhi ahampi pabbajissamiti. So brahmaniya saddhim mantento gathamaha sakhahi rukkho labhate samannam pahinasakham pana khanumahu pahinaputtassa mamajja hoti vasetthi bhikkhacariyaya kaloti. Tattha labhate samannanti rukkhoti voharam labhati. Vasetthiti brahmanim alapati. Bhikkhacariyayati mayhampi pabbajjaya kalo puttanam santikameva gamissamiti. So evam vatva brahmane pakkosapesi. Satthi brahmanasahassani sannipatimsu. Atha ne aha tumhe kim karissathati. Tumhe pana acariyati. Aham mama puttassa santike

--------------------------------------------------------------------------------------------- page154.

Pabbajissamiti. Na tumhakameva nirayo unho mayampi pabbajissamati. So asitikotidhanam brahmaniya niyyadetva yojanikam brahmanaparisam adaya nikkhamitva puttanam santikanneva gato. Hatthipalo tayapi parisaya akase thatva dhammam desesi. Punadivase brahmani cintesi mama cattaro putta setacchattam pahaya pabbajissamati gata brahmanopi purohitatthanena saddhim asitikotidhanam chaddetva puttananneva santikam gato ahameveka kim karissami puttassa gatamaggeneva gamissamiti. Sa atitam udaharanam aharanti udanagathamaha aghasmim koncava yatha himaccaye katani jalani padaleyyu hamsa gacchanti putta ca pati ca mayham saham katham nanuvaje pajananti. Tattha aghasmim koncava yathati yatheva akase koncava sakuna asajjamana gacchanti. Himaccayeti vassaccaye. Katani jalani padaleyyu hamsati atite kira channavutisahassa suvannahamsa vassarattapahonakasalim kancanaguhayam nikkhamitva vassabhayena bahi anikkhamitva catumasam tattha vasanti. Atha nesam unnanabhi nama makkatako guhadvare jalam bandhati. Tesu dvinnam tarunahamsanam dvigunam vattam denti. Te thamasampannataya jalam chinditva puratova gacchanti sesa tesam gatamaggena gacchanti. Sa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page155.

Tamattham pakasenti evamaha. Idam vuttam hoti yatheva akase koncasakuna asajjamana gacchanti tatha himaccaye vassanatikkame dve turanahamsa katani jalani padaletva gacchanti atha nesam gatamaggena itare hamsa idani pana mama putta tarunahamsa jalam viya kamajalam chinditva gata mayapi tesam gatamaggena gantabbanti imina adhippayena gacchanti putta ca pati ca mayham saham katham nanuvaje pajananti aha. Iti sa katham aham evam pajananti na pabbajissami pabbajissamiyevati sannitthanam katva brahmaniyo pakkosapetva aha tumhe kim karissathati. Tumhe pana ayyeti. Aham pabbajissamiti. Mayampi pabbajissamati ahamsu. Sa tam vibhavam chaddetva yojanikam parisam gahetva puttanam santikameva gata. Hatthipalo tayapi parisaya akase nisiditva dhammam desesi. Punadivase raja kuhim purohitoti pucchi. Deva purohito brahmani cassa sabbam dhanam chaddetva dviyojanikam parisam gahetva puttanam santikam gatati. Raja assamikam dhanam amhakam papunatiti tassa gehato dhanam aharapesi. Athassa aggamahesi raja kim karotiti pucchitva purohitassa gehato dhanam aharapetiti vutte purohito kuhinti pucchitva sapajapatiko pabbajjaya nikkhantoti sutva ayam raja brahmanena ca brahmaniya ca catuhi puttehi ca jahitaukkaram chadditakhelam viya mohena mulho attano gharam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page156.

Aharapesi upamaya nam chaddapessamiti sunato mamsam aharapetva rajangane rasim karetva ujumaggam visajjetva jalam parikkhipapesi. Gijjha duratova disva tassatthaya otarimsu. Tattha sapanna jalam pasaritam natva atibharika hutva ujukam uppatitum na sakkhissamati attana khaditamamsam chaddetva vamitva jalam analliyitva ujukameva uppatitva gamimsu. Andhabala pana tehi chadditam vamitam khaditva bhariya hutva ujukam uppatitum asakkonta gantva jale bajjhimsu. Athekam gijjham anetva deviya dassayimsu. Sa tam adaya ranno santikam gantva ehi tava maharaja rajangane ekam kiriyam passamati sihapanjaram vivaritva ime gijjhe olokehi maharajati vatva dve gatha abhasi ete bhutva vamitva ca pakkamanti vihangama ye ca bhutva na vamimsu te me hatthatthamagata. Avami brahmano kame so tvam paccavamissasi vantado puriso raja na so hoti pasamsiyoti. Tattha bhutva vamitva cati mamsam khaditva vamitva ca. Paccavamissasiti patiparibhunjissasi. Vantadoti parassa vamitakhadako. Na pasamsiyoti so tanhaya vasiko balo buddhadihi panditehi pasamsitabbo na hotiti. Tam sutva raja vippatisari ahosi. Tayo bhava aditta viya upatthahimsu. So ajjeva rajjam pahaya mama pabbajitum vattatiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page157.

Uppannasamvego deviya thutim karonto gathamaha panke ca posam palipe byasannam bali yatha dubbalam uddhareyya evampi mam udatari bhoti pancali gathahi subhasitahiti. Tattha byasannanti nimuggam. Visannantipi patho. Uddhareyyati kesesu va hatthesu va gahetva ukkhipitva thale thapeyya. Udatariti kamapankato uttarayi. Udatasitipi patho. Ayamevattho. Uddhatasitipi patho. Uddhariti attho. Pancaliti pancalarajadhite. Evanca pana vatva tam khananneva pabbajitukamo hutva amacce pakkosapetva aha tumhe kim karissathati. Tumhe pana devati ahamsu. Aham hatthipalassa santike pabbajissamiti. Mayam pabbajissama devati. Raja dvadasayojanike baranasinagare rajjam chaddetva atthika setacchattam ussapentuti amaccaganaparivuto tiyojanikam parisam gahetva kumarasseva santikam gato. Hatthipalo tassapi parisaya akase nisinno dhammam desesi. Sattha ranno pabbajitabhavam pakasento gathamaha idam vatva maharaja esukari disampati rajjam hitvana pabbaji nago chetvava bandhananti. Punadivase nagare ohinajano sannipatitva rajadvaram gantva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page158.

Deviya arocetva nivesane pavisitva devim vanditva ekamantam thito gathamaha raja ca pabbajjamarocayittha rajjam pahaya naravirasettho tuvampi no hohi yatheva raja amhehi gutta anusasa rajjanti. Tattha anusasati amhehi gutta hutva dhammena rajjam karehi. Sa mahajanassa katham sutva sesagatha abhasi raja ca pabbajjamarocayittha rajjam pahaya naravirasettho ahampi eka carissami loke hitvana kamani manoramani. Raja ca pabbajjamarocayittha rajjam pahaya naravirasettho ahampi eka carissami loke hitvana kamani yathodhikani. Accenti kala tarayanti rattiyo vayoguna anupubbam jahanti ahampi eka carissami loke hitvana kamani manoramani.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page159.

Accenti kala tarayanti rattiyo vayoguna anupubbam jahanti ahampi eka carissami loke hitvana kamani yathodhikani. Accenti kala tarayanti rattiyo vayoguna anupubbam jahanti ahampi eka carissami loke sitibhuta sabbamaticca sanganti. Tattha ekati puttadhitukilesasambadhehi muccatva imasmim loke ekikava vicarissami. Kamaniti rupadayo kamagune. Yathodhikaniti yena yena odhina thitani tena tena tatha thitaneva jahissami na kinci amasissamiti attho. Accenti kalati pubbanhadayo kala atikkamanti. Tarayantiti atuccha hutva ayusankharam khepayamana khadayamana gacchanti. Vayogunati pathamavayadayo tayo mandadasakadayo va dasakotthasa. Anupubbam jahantiti uparuparikotthasam apatva tattha tattheva nirujjhanti. Sitibhutati unhakarake unhasabhave kilese pahaya sitala hutva. Sabbamaticca sanganti ragasangadikam sabbasangam atikkamitva ekika carissami hatthipalassa kumarasantikam gantva pabbajissami. Iti sa imahi gathahi mahajanassa dhammam desetva amaccabhariyayo pakkosapetva aha tumhe kim karissathati. Tumhe

--------------------------------------------------------------------------------------------- page160.

Pana ayyeti. Aham pabbajissamiti. Mayampi pabbajissamati. Sa sadhu ayyayoti. Rajanivesane suvannakotthagaradvaradini vivarapetva asukatthane ca asukatthane ca mahanidhanam nihitanti suvannapatte likhapetva dinnanneva atthika harantuti vatva suvannapattam mahatalathambhe bandhapetva nagare bherincarapetva mahasampattim chaddetva nagara nikkhami. Tasmim khane sakalanagaram sankhubbhi raja ca kira devi ca rajjam pahaya pabbajissamati nikkhanta mayam idha kim karissamati. Tato manussa yathapuritaneva gehani chaddetva putte hatthe gahetva nikkhamimsu. Sabbapana pasaritaniyameneva thita nivattetva olokento nama nahosi. Sakalanagaram tuccham ahosi. Devipi tiyojanikam parisam gahetva tattheva gata. Hatthipalo tassapi parisaya akase nisinno dhammam desetva tam dvadasayojanikam parisam gahetva himavantabhimukho payasi. Hatthipalakumaro kira dvadasayojanikam parisam gahetva baranasim tuccham katva pabbajissamiti mahajanam adaya himavantam gacchati kimangam pana mayanti sakalakasikarattham sankhubbhi. Aparabhage parisa timsayojanika ahosi. So taya parisaya saddhim himavantam gantva pavisi. Sakko avajjento tam pavuttim natva hatthipalakumaro mahabhinikkhamanam nikkhanto samagamo maha bhavissati vasanatthanam laddhum vattatiti vissakammam anapesi gaccha vissakamma ayamato chattimsayojanikam vittharato pannarasayojanam assamam mapetva pabbajitaparikkhare sampadehiti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page161.

So sadhuti patissunitva gangatire ramaniye bhumibhage vuttappamanam assamapadam mapetva pannasalasu katthattharapannattharaasanadini pannapetva sabbe pabbajitaparikkhare mapesi. Ekekissa ca pannasalaya dvare ekeko cankamo rattitthanadivatthanaparicchinno katasudhaparikammo alambanaphalako tesu thanesu nanatarunavanasurabhi- kusumasanchanna pupphagaccha ekekassa cankamassa kotiyam ekeko udakabharito kupo tassa santike ekeko phalarukkho so ekova sabbaphalani phalati. Idam sabbam devatanubhavena ahosi. Vissakammo assamam mapetva pannasalaya pabbajitaparikkhare thapetva yekeci pabbajitukama ime parikkhare ganhantuti jatihingulakena bhittiya akkharani likhitva attano anubhavena bheravasadde migapakkhino duddasike amanusse ca patikkamapetva sakatthanameva gato. Hatthipalakumaro ekapadikamaggena sakkadattiyaassamam pavisitva akkharani disva sakkena mama mahabhinikkhamanam nikkhantabhavo nato bhavissatiti dvaram vivaritva pannasalam pavisitva isipabbajjam pabbajitva nikkhamitva cankamam otaritva katipaye vare aparaparam cankamitva sesajanakayam pabbajetva assamapadam vicarento tarunaputtanam itthinam majjhatthane pannasalam adasi. Tato anantaram mahallikitthinam tato anantaram majjhimitthinam samanta parikkhipitva pana purisanam adasi. Atha eko raja baranasiyam kira raja

--------------------------------------------------------------------------------------------- page162.

Natthiti agantva alankatapatiyattam nagaram oloketva rajanivesanam aruyha tattha tattha ratanarasim disva evarupam nagaram pahaya pabbajitakalato patthaya pabbajja namesa ulara bhavissatiti surasonde maggam pucchitva hatthipalassa santikam payasi. Hatthipalo tassa vanantaram agatabhavam natva patimaggam gantva akase nisinno parisaya dhammam desetva assamapadam netva sabbaparisam pabbajesi. Etenupayena annepi cha rajano pabbajimsu. Satta rajano bhoge chaddayimsu. Chattimsayojaniko assamo nirantaro paripuri. Yo kamavitakkadisu annataram vitakkesi. Mahapuriso tassa dhammam desetva brahmaviharabhavananceva kasinabhavananca acikkhi. Te yebhuyyena jhanabhinna nibbattetva tisu kotthasesu dve kotthasa brahmaloke nibbattimsu. Tatiyakotthasam tidha katva eko kotthaso brahmaloke nibbatti eko chakamasaggesu. Eko isinam paricariyam katva manussaloke tisu kulasampattisu nibbatti. Evam hatthipalassa sasanam apagatanirayatiracchanayonipittivisayasurakayam ahosi. Imasmim tambapannidipe pathavicalakadhammaguttatthero katakandakaravasi phussadevatthero uparikandakamalakavasi mahasangharakkhitatthero malayamahadevatthero bhaggirivasi mahadevatthero gamantapabbharavasi mahasivatthero kalavallimahamandapavasi mahanagatthero kuddalasamagamo muggaphakkasamagamo cullasuttasomasamagamo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page163.

Ayogharapanditasamagamo hatthipalasamagamo ca sabbapaccha nikkhantasadisa ahesum. Tenaha bhagava abhittharetha kalyane papa cittam nivaraye dandhanhi karoto punnam papasmim ramati manoti. Kalyanam turiteneva katabbam. Sattha imam dhammadesanam aharitva evam bhikkhave pubbepi tathagato mahabhinekkhammam nikkhantoyevati vatva jatakam samodhanesi tada esukari raja suddhodanamaharaja ahosi devi mahamaya purohito kassapo brahmani bhaddakapilani ajapalo anuruddho gopalo moggallano assapalo sariputto sesaparisa buddhaparisa hatthipalo pana ahamevati. Hatthipalajatakam nitthitam. Terasamam. --------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 41 page 139-163. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=41&A=2856&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=41&A=2856&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=2245              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=8987              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=9551              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=9551              Contents of The Tipitaka Volume 27 http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]