ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 41 : PALI ROMAN Ja.A.7 visati-cattalisa

page177.

Timsatinipatavannana -------- kimchandajatakam kimchando kimadhippayoti idam sattha jetavane viharanto uposathakammam arabbha kathesi. Ekadivasam hi sattha bahu upasake ca upasikayo ca uposathike dhammassavanatthaya agantva dhammasabhayam nisinne uposathikattha upasakati pucchitva ama bhanteti vutte sadhu vo katam uposatham karontehi poranaka upaddhuposathakammassa nissandena mahantam yasam patilabhimsuti vatva tehi yacito atitam ahari. Atite baranasiyam brahmadatto dhammena rajjam karento saddho pasanno ahosi danasilauposathakammesu appamatto. So sesepi amaccadayo danadisu samadapesi. Purohito panassa parapitthimamsiko lancakhadako kutavinicchayiko ahosi. Raja uposathadivase amaccadayo pakkosapetva uposathika hothati aha. Purohito uposatham na samadayi. Atha nam diva lancam gahetva kutattam katva upatthanam agatam raja tumhe uposathikati amacce pucchanto tvam acariya uposathikoti pucchi. So amati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page178.

Musavadam katva pasada otari. Atha nam eko amacco nanu tumhe na uposathikati codesi. So aha aham velayameva bhunjim geham pana gantva mukham vikkhaletva uposatham adhitthaya sayam na bhunjissami rattim silam rakkhissami evam me upaddhuposathakammam bhavissatiti. Sadhu acariyati. So geham gantva tatha akasi. Punekadivasam tasmim vinicchaye nisinne annatara silavati itthi attam karonti gharam gantum alabhamana uposathakammam natikkamissamiti upakatthe kale mukham vikkhaletum arabhi. Tasmim khane brahmanassa supakkanam ambaphalanam ambapindi ahariyittha. So tassa uposathikabhavam natva imani khaditva uposathika hohiti adasi. Sa tatha akasi. Ettakam brahmanassa kammam. So aparabhage kalam katva himavantappadese kosikigangatire tiyojanike ambavane ramaniye bhumibhage sobhaggappatte kanakavimane alankatasirisayane suttappabuddho viya nibbatti alankatapatiyatto uttamarupadharo solasasahassadevakannaparivaro. So rattinneva tam sirisampattim anubhoti. Vimanakapetabhavena hissa kammasarikkhako vipako ahosi. Tasma arune uggacchante ambavanam pavisati. Pavitthakkhaneyevassa dibbattabhavo antaradhayi asitihatthatalakkhandhappamano attabhavo nibbatti sakalasariram jhayati supupphitakimsuko viya ahosi. Dvisu hatthesu ekekava anguli tattha mahakuddalappamana nakha honti. Tehi nakhehi attanova pitthimamsam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page179.

Phaletva uddharitva uddharitva khadanto vedanappatto mahaviravam viravanto dukkham anubhoti. Suriye atthangate tam sariram antaradhayi dibbasariram nibbatti. Alankatapatiyatta dibbanatakitthiyo nanaturiyani gahetva parivarenti. So mahasampattim anubhavanto ramaniye ambavane dibbapasadam abhiruhati. Iti so uposathikaya itthiya ambaphaladanassa nissandena tiyojanikam ambavanam patilabhati lancam gahetva kutattakaranassa nissandena pana pitthimamsam uppatetva khadi upaddhuposathassa nissanadena yasam anubhoti solasasahassanatakitthihi parivuto paricaresi. Tasmim kale baranasiraja kamesu adinavam disva isipabbajjam pabbajitva adhogangaya ramaniye bhumippadese pannasalam karetva unchacariyaya yapento vihasi. Athekadivasam tamha ambavana mahaghatappamanam ambapakkam gangaya patitva sotena vuyhamanam tassa tapasassa paribhogatitthabhimukham agami. So mukham dhovanto tam majjhe nadiya agacchantam disva udakam taranto gantva adaya assamapadam aharitva agyagare thapetva satthakena phaletva yapanamattam khaditva sesam kadalipannehi paticchadetva punappunam divase divase yava parikkhaya khadi. Tasmim pana khine annam phalaphalam khaditum nasakkhi. Rasatanhaya bajjhitva tameva ambapakkam khadissamiti naditiram gantva nadim olokento ambam alabhitva na utthahissamiti sannitthanam katva nisidi. So tattha niraharo ekadivasam dve tini catupancachadivasani

--------------------------------------------------------------------------------------------- page180.

Vatatapena parisussanto ambam olokento nisidi. Atha sattame divase nadidevata avajjamana tam karanam natva ayam tapaso tanhavasiko hutva sattaham niraharo gangam olokento nisidi imassa ambapakkam adatum na yuttam alabhanto marissati dassamissati agantva gangaya upari akase thatva tena saddhim sallapanti pathamam gathamaha kimchando kimadhippayo eko sammasi ghammani kim patthayano kim esam kena atthena brahmanati. Tattha chandoti ajjhasayo. Adhippayoti cittam. Sammasiti acchasi. Ghammaniti gimhe. Esanti esanto. Brahmanati pabbajitatta tapasam alapati. Idam vuttam hoti brahmana tvam kimadhippayo kim cintento kim patthento kim gavesanto kenatthena imasmim gangatire gangam olokento nisinnoti. Tam sutva tapaso dasa gatha abhasi yatha maha varidharo kumbho suparinahava tathupamam ambapakkam vannagandharasuttamam. Tam vuyhamanam sotena disvanamalamajjhime panibhi nam gahetvana agyayatanamaharim. Tato kadalipattesu nikkhipitva sayam aham satthena tam vikappetva khuppipasam ahasi me.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page181.

Soham apetadaratho byanbhutito dukkhakkhamo assadam nadhigacchami phalesvannesu kesuci. Sositva nuna maranam tam mamam avahissati ambam yassa phalam sadhu madhuraggam manoramam. Yamuddharim vuyhamanam udadhisma mahannave akkhatam te maya sabbam yasma upavasamaham. Rammam patinisinnosmi puthulomayuta puthu tanca kho meva akkhahi attanamapalayini. Ka va tvamasi kalyani kissa va tvam sumajjhime rupapattaplamatthiva byagghiva girisanuga. Ya santi nariyo devesu devanam paricarika ya va manussalokasmim rupenanvagatitthiyo. Rupena te sadisi natthi devagandhabbamanuse putthasi me carupubbangi bruhi namanca bandhaveti. Tattha varidharo kumbhoti udakaghato. Suparinahavati susanthano. Vannagandharasuttamanti vannagandharasehi uttamam. Disvanati disva. Amalamajjhimeti nimmalamajjhe. Devatam alapanto evamaha. Panibhiti hatthehi. Agyayatanamaharinti attano aggihuttasalam aharim. Vikappetvati vicchinditva. Vikantetvatipi patho. Khadinti pathaseso. Ahasi meti tam jivhagge thapitamattameva sattarasaharanisahassani pharitva mama khuddanca pipasanca hari.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page182.

Apetadarathoti vigatakayacittadaratho. Surasabhojanam bhunjantassa viya hi tassa tam sabbadaratham apahari. Byantibhutoti tassa ambapakkassa vigatanto jato parikkhinaambapakko hutvati attho. Dukkhakkhamoti dukkhena asatena kayakkhamena ceva cittakkhamena ca samannagato. Annesu pana kadalipanasadisu phalesu parittakampi assadam nadhigacchami sabbani me jivhaya thapitamattani tittakaneva sampajjantiti dipeti. Sositvati niraharataya sositva sukkhapetva. Tam mamanti tam mama. Yassati yam assa yam hotiti attho. Idam vuttam hoti yam phalaphalam mama sadhu ahosi. Vuyhamananti nadigambhiraputhulaudakakkhandhasankhate mahannave vuyhamanam. Tato udadhisma uddharim tam ambam mama maranam avahissatiti mannami. Mayham hi tam alabhantassa jivitam appavattissatiti. Upavasamiti khuppipasahi upahato vasami. Rammam patinisinnosmiti ramaniyam nadim pati aham nisinno. Puthulomayuta puthuti ayam nadi puthulomehi macchehi ayuta puthu vipula api nama me ito sotthi bhaveyyati adhippayo. Apalayiniti apalayitva. Mama sammukha thiteti tam devatam alapati. Apalaminitipi patho. Malaparahite anavajjasarireti attho. Kissa vati kissa va karanena idhagamasiti pucchati. Rupapattaplamatthivati puthupalimatthakancanapattasadisi. Byagghivati lilavilasena tarunabyaggharajapotika viya. Devananti channam kamavacaradevanam. Ya va manussalokasminti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page183.

Ya va manussaloke. Rupenanvagatitthiyoti rupena anvagata itthiyo. Natthiti attano sambhavanaya evamaha. Tava rupasadisaya nama na bhavitabbanti hissa adhippayo. Gandhabbamanuseti mulagandhadinissitesu gandhabbesu ca manussaloke ca. Carupubbangiti caruna pubbangena urulakkhanena samannagate. Namanca bandhaveti attano namagottanca bandhave ca mayham akkhahiti vadati. Tato devata attha gatha abhasi yam tvam patinisinnosi rammam brahmana kosikim saham bhusalaya vuttha varavarivahoghava. Nanadumaganakinna bahuka girikandara mameva sammukha honti abhisandanti pavuse. Atho bahu vanatoda nilavarivahindhara bahuka nagacittoda abhisandanti varina. Ta ambajambulabuja nipatalamudumbara bahuni phalajatani avahanti abhinhaso. Yam kinci ubhato tire phalam patati ambuni asamsayantam sotassa phalam hoti vasanugam. Etadannaya medhavi puthupanna sunohi me ma rocaya abhisangam patisedha janadhipa. Na vaham vuddhavam manne yam tvam ratthabhivaddhana acayamano rajisi maranam abhikankhasi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page184.

Tassa jananti pitaro gandhabbava sadevaka ye vapi isayo loke sannatatta tapassino asamsayante jananti patthabhuta yasassinoti. Tattha kosikinti yam tvam brahmana rammam kosikigangam patinisinnosi. Bhusalaya vutthati bhuse candasote alayo yassa vimanassa tasmim adhivattha. Gangatthakavimanavasiniti attho. Varavarivahoghavati varavarivahena oghena samannagata. Sammukhati vuttappakara girikandara mam sammukham karonti aham tasam pamokkha homiti dasseti. Abhisandantiti pavattanti. Tato tato agantva mam kosikigangam pavisantiti attho. Vanatodati na kevalam kandarava athakho bahu vanatoda tamha vanamha udakanipi bahuni pavisanti. Nilavarivahindharati manivannena nilena varina yutte udakakkhandhasankhate vahe dharentiyo. Nagacittodati naganam cittakarena vannasankhatena udakena samannagata. Varinati evarupa hi bahu nadiyo mam varinava abhisandanti paripurentiti dasseti. Tati ta nadiyo. Avahantiti etani ambadini akaddhanti. Sabbani hi etani upayogatthe paccattavacanani. Athava tati upayogabahuvacanam. Avahantiti imani ambadini ta nadiyo akaddhanti upagacchantiti attho. Evam upagatani pana mama sotam pavisantiti adhippayo. Sotassati yam ubhato tire jatarukkhehi phalam ambuni patati sabbam tam mama sotasseva vasanugatam hoti natthettha samsayoti. Evam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page185.

Ambapakkassa nadisotena agamanakaranam kathesi. Medhavi puthupannati ubhayam alapanameva. Ma rocayati evam tanhabhisangam ma rocaya. Patisedhati patisedhehi. Tanti rajanam ovadati. Vuddhavanti pannavuddhabhavam panditabhavam. Ratthabhivaddhanati ratthassa abhivaddhana. Acayamanoti mamsalohitena aciyanto vuddhanto tarunova hutvati attho. Rajisiti tam alapati. Idam vuttam hoti yam tvam niraharataya sussamano tarunova samano ambalobhena maranam abhikankhasi na ve aham tava idam panditabhavam mannamiti. Tassati yo puggalo tanhavasiko hoti tassa tanhavasikabhavam. Pitaroti sankham gata brahmano ca saddhim kamavacaradevehi gandhabba ca vuttappakara dibbacakkhuka isayo ca asamsayam jananti. Anacchariyancetam yante iddhimanto janeyyum asuko nama tanhavasiko hotiti puna tesam bhasamananam vacanam sutva yepi tesam patthabhuta yasassino paricaraka tepi jananti papakammam karontassa hi raho nama natthiti tapasassa samvegam uppadenti evamaha. Tato tapaso catasso gatha abhasi evam viditva vidu sabbadhammam viddhamsanam cavanam jivitassa na viyati tassa narassa papam sace na ceteti vadhaya tassa.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page186.

Isipugasamannate evam lokya vidita sati anariyam parisambhase papakammam jigimsasi. Sace aham marissami tire te puthusussoni asamsayante asi loko mayi pete agamissati. Tasmahi papakam kammam rakkhassu ca sumajjhime ma tvam sabbo jano paccha pakvakkhasi mayi mateti. Tattha evam viditvati yatha aham silanca aniccatanca janami evam janitva thitassa. Viduti vinnuno. Sabbadhammanti sabbam sucaritadhammam. Tividhasucaritanhi idha sabbadhammoti adhippetam. Viddhamsananti bhangam. Cavananti cutim. Jivitassati ayuno. Idam vuttam hoti evam viditva thitassa hi panditassa sabbam sucaritadhammam jivitassa ca aniccatam janantassa evarupassa narassa papam na viyati na vaddhati. Sace na ceteti vadhaya tassati sukham gatassa parapuggalassa vadhaya na ceteti na ca vikappeti neva parapuggalam napissa santakam vinaseti ahanca kassaci vadhaya acintetva kevalam ambapakke alayam katva gangam olokento nisinnosmi tvam olokenti mayham kinnama akusalam passasiti. Isipugasamannateti isiganena sutthu annate isinam sammate. Evam lokyati tvam nama papavahanena lokassa hitati evam viditva. Satiti sati sobhane uttameti alapanametam. Anariyam parisambhaseti tassa jananti pitaroti adikaya asundaraya paribhasaya samannagate. Jigimsasiti mayi pape asamvijjantepi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page187.

Mam evam paribhasanti ca maranam ajjhupekkhanti ca attano papakammam gavesasi uppadesi. Tire teti tava tire. Puthusussoniti puthulaya sundaraya soniya samannagate. Peteti ambapakkam alabhitva paralokagate mateti attho. Pakvakkhasiti akkosi garahi nandi. Pakkhatthasitipi patho. Tam sutva devadhita panca gatha abhasi annatametam avisayhasahi attanam ambanca dadami te tam yo duccaje kamagune pahaya santinca dhammanca adhitthitosi. Yo hitva pubbasamyogam pacchasamyojanetthiko adhammanceva carati papancassa pavaddhati. Ehi tam papayissami kamam appossuko bhava upanayissami tiram tasmim viharahi anussuko. Tam puppharasamattehi vankangebhi arindama konca mayura diviya koyatthimadhusaliya kujjita hamsapugebhi kokilettha pabodhare. Ambettha vippasunagga palalakhalasannibha kosumbhasalalanipa pakkatalavilambinoti. Tattha annatametanti garaha te bhavissatiti vadanto ambapakkatthaya vadasiti etam karanam maya annatam. Avisayhasahiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page188.

Rajano nama dussaham sahanti tena tam alapanti evamaha. Attananti tam alingitva ambavanam nayanti attananca te dadami tanca ambam. Kamaguneti kancanamalasetacchattapatimandite vatthukame. Santinca dhammancati dussilavupasamasantisankhatam silanceva sucaritadhammanca. Adhitthitositi yo tvam ime gune upagatosi etesu ca patitthitositi attho. Pubbasamyoganti purimabandhanam. Pacchasamyojaneti pacchimabandhane. Idam vuttam hoti ambho tapasa yo mahantam rajjasirivibhavam pahaya ambapakkamatte rasatanhaya bajjhitva vatatapam aganetva naditire sussamanopi nisidi so mahasamuddam taritva velante samsidanapuggalasadiso yo puggalo rasatanhavasiko hutva adhammanceva carati rasatanhavasena kayiramanam papancassa pavaddhatiti. Iti sa tapasam garahanti evamaha. Kamam appossuko bhavati ekamseneva ambapakke niralayo ahosi. Tasminti sitale ambavane. Tanti evam vadamanava devata tapasam alingitva ure nipajjapetva akase pakkhanta tiyojanikam dibbaambavanam disva sakunasaddanca sutva tapasassa acikkhanti tanti evamaha. Puppharasamattehiti puppharasena mattehi. Vankangebhiti vankagivehi sakunehi abhinaditanti attho. Idani te sakune acikkhanti koncati adimaha. Tattha diviyati dibya. Koyatthimadhusaliyati koyatthisakuna nama suvannasaliya sakuna ca ete dibbasakuna ettha vasantiti dasseti. Kujjita hamsapugebhiti hamsaganehi upakujjita

--------------------------------------------------------------------------------------------- page189.

Viravasanghattita. Kokilettha pabodhareti ettha ambavane kokila vasanti sattanam pabodhenti napenti. Ambetthati amba ettha. Vippasunaggati phalabharena onamitasakhagga. Palalakhalasannibhati pupphasannicayena salipalalakhalasadisa. Pakkatalavilambinoti pakkatalaphalavilambino evarupa ca rukkha ettha atthiti ambavanam vanneti. Vannayitva ca pana tapasam tattha otaretva imasmim ambavane ambani khadanto attano tanham purehiti vatva pakkami. Tapaso ambani khaditva tanham puretva visamitva ambavane vicaranto tam petam dukkham anubhavantam disva kinci vattum nasakkhi. Suriye pana atthangate tam natakitthiparivaritam dibbasampattim anubhavamanam disva tisso gatha abhasi mali tiriti kayuri angadi candanussado rattim tvam paricaresi diva vedesi vedanam. Solasitthisahassani ya tema paricarika evam mahanubhavosi abbhuto lomahamsano. Kim kammamakari pubbe papam attadukkhavaham yam karitva manussesu pitthimamsani khadasiti. Tattha maliti dibbamaladharo. Tirititi dibbavetthanadharo. Kayuriti dibbabharanapatimandito. Angaditi dibbaangadena samannagato. Candanussadoti dibbacandanena vilitto. Paricaresiti indriyani dibbavisayesu caresi. Divati diva pana mahadukkham anubhosi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page190.

Ya temati ya te ima. Abbhutoti manussaloke abbhutapubbo. Lomahamsanoti ye tam passanti tesam lomani hamsanti. Pubbeti purimabhave. Attadukkhavahanti attano dukkhavaham. Manussesuti yam manussaloke katva idani attano pitthimamsani khadasiti pucchati. Peto tam sanjanitva tumhe mam na janatha tumhakam purohito ahosim idam me rattim sukhanubhavanam tumhe nissaya katassa upaddhuposathassa nissandena laddham diva dukkhanubhavanam pana maya katapapasseva nissandena aham hi tumhehi vinicchaye thapito kutattam katva lancam gahetva parapitthimamsiko hutva tassa diva katassa kammassa nissandena idam dukkham anubhavamiti vatva gathadvayamaha ajjhenani patiggayha kamesu giddhito aham acarim dighamaddhanam paresam ahitayaham. Yo pitthimamsiko hoti evam ukkacca khadati yathahamajja khadami pitthimamsani attanoti. Tattha ajjhenaniti vede. Patiggayhati patiggahetva adhisayitva. Acarinti patipajjim. Ahitayahanti atthanasanaya aham. Yo pitthimamsikoti yo puggalo paresam pitthimamsakhadako pisuno hoti. Ukkaccati ukkantetva. Idanca pana vatva tapasam pucchi tumhe katham idhagatati. Tapaso sabbam vittharetva kathesi. Idani ca bhante idheva vasissatha gamissathati. Na vasissami assamapadanceva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page191.

Gamissamiti. Peto sadhu bhante aham vo nivaddham ambapakkena upatthahissamiti vatva attano anubhavena assamapadeyeva otaretva anukkanthanta idheva vasathati patinnam gahetva gato. Tato patthaya nivaddham ambapakkena upatthahi. Tapaso tam paribhunjanto kasinaparikammam katva jhanabhinna nibbattetva brahmalokaparayano ahosi. Sattha upasakanam idam dhammadesanam aharitva saccani pakasetva jatakam samodhanesi. Saccapariyosane keci sotapanna ahesum keci sakadagamino ahesum keci anagamino ahesum. Tada devadhita uppalavanna ahosi. Tapaso pana ahamevati. Kimchandajatakam nitthitam. Pathamam. --------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 41 page 177-191. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=41&A=3628&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=41&A=3628&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=2285              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=9163              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=9756              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=9756              Contents of The Tipitaka Volume 27 http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]