ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 41 : PALI ROMAN Ja.A.7 visati-cattalisa

                       Sarabhangajatakam
     alankata kundalino suvatthati idam sattha jetavane viharanto
mahamoggallanattherassa parinibbanam arabbha kathesi.
     Sariputtatthero kira tathagatam jetavane viharantam parinibbanam
anujanapetva gantva nalandagamake jatovarake parinibbayi.
Tassa parinibbutabhavam sutva sattha rajagaham gantva veluvane
vihasi. Tada mahamoggallanatthero isigilipasse kalasilayam
Viharati. So pana iddhibalena kotippattabhavena devacarikanca
ussadacarikanca carati. Devaloke buddhasavakanam mahantam issariyam
disva ussadanirayesu ca titthiyasavakanam mahantam dukkham disva
manussalokam agantva asuko upasako asuka ca upasika
asukasmim nama devaloke nibbattitva mahasampattim anubhavanti
titthiyasavako asuko ca asuko ca nirayadisu asuke apaye nama
nibbattoti manussanam kathesi. Manussa sasane pasidanti titthiye
parivajjanti. Buddhasavakanam sakkaro mahanto ahosi. Titthiyanam
sakkaro parihayati. Te there aghatam bandhitva imasmim
jivante amhakam upatthaka bhijjanti sakkaro ca parihayati.
Maressama nanti. Therassa maranattham samanakuttassa nama
corassa sahassam adamsu. So theram maressamiti mahantena parivarena
saddhim kalasilayam agamasi. Thero tam agacchantam disvava iddhiya
uppatitva pakkami. Coro tam divasam theram disva nivattetva
punadivasepi punadivasepiti cha divase agamasi. Theropi tatheva iddhiya
pakkami. Sattame pana divase therassa pubbe katam aparaparavedaniyakammam
okasam labhati. So kira pubbe bhariyaya vacanam gahetva
matapitaro maretukamo yanakena arannam netva coranam utthitakaram
katva matapitaro potheti paharati ca. Te cakkhudubbalataya
rupadassanarahita tam attano puttam asanjananta cora eteti
sannaya tata asuka nama cora no ghatenti tvam
Patikkamahiti tassevatthaya paridevimsu. So cintesi ime maya pothiyamanapi
mayhamyevatthaya paridevanti ayuttam kammam karomiti. Atha ne
assasetva coranam palayanakaram dassetva tesam hatthapade
sambahetva ammatata ma bhayittha cora palatati vatva
puna attano gehameva anesi.
     Tam kammam ettakam kalam okasam alabhitva bhasmapaticchanno
aggirasi viya thatva imam antimasariram upadhavitva ganhi. Yatha
hi pana sunakhaluddakena migam disva sunakho visajjito migam
anubandhitva yasmim thane papunati tasmimyeva ganhati evam idam
kammam yasmim thane okasam labhati tasmim vipakam deti. Tena
mutto nama natthi. Thero attano katakammassa akaddhanabhavam
natva na apaganchi. Thero tassa nissandena akase uppatitum
nasakkhi. Nandopanandadamanasamatthavejayantakampanasamatthapissa iddhi
kammabalena dubbalattam patta. Coro theram gahetva therassa
atthini tandulakkhandhamattani karonto bhinditva samcunnitva
palalapitthakakaranannama katva matoti sannaya ekasmim gumbapitthe
khipitva saparivaro pakkami. Theropi satim patilabhitva sattharam
vanditva parinibbayissamiti cintetva sariram jhanavethanena vethetva
thiram katva akasam uppatitva akasena satthu santikam gantva
sattharam vanditva bhante ayusankharo me ossattho
parinibbayissamiti aha. Parinibbayissasi moggallanati. Ama
Bhanteti. Kattha gantvati. Kalasilapatte bhanteti. Tenahi
moggallana mayham dhammam kathetva yahi tadisassa hi savakassa
idani dassanam natthiti. So evam karissami bhanteti sattharam
vanditva talappamanam akase uppatitva parinibbanadivase
sariputtatthero viya nanappakara iddhiyo katva dhammam kathetva
sattharam vanditva kalasilayam ataviyam parinibbayi. Tam khananneva
cha devaloka ekakolahala ahesum amhakam kira acariyo
parinibbutoti dibbagandhamalavasadhupacandanacunne ceva nanadaruni
ca gahetva agamimsu. Ekunasatarattacandanacitaka ahosi. Sattha
therassa santike thatva sariranikkhepam karesi. Ahalanassa samantato
yojanamatte padese pupphavassam vassi. Devanam antare manussa
manussanamantare deva ahesum. Yathanukkamena devanamantare yakkha
titthanti. Yakkhanamantare gandhabba titthanti. Gandhabbanamantare
naga titthanti. Naganamantare venateyya titthanti.
Venateyyanamantare kinnara titthanti. Kinnaranamantare kimpurisa titthanti.
Kimpurisanamantare chatta titthanti. Chattanamantare suvannacamara
titthanti. Suvannacamaranamantare dhaja titthanti. Dhajanamantare
pataka titthanti. Satta divasani sadhukilam kilimsu. Sattha therassa
dhatum gahapetva veluvanadvarakotthake cetiyam karapesi.
     Tada dhammasabhayam katham samutthapesum avuso sariputtatthero
tathagatassa santike aparinibbutatta buddhanam santike mahantam
Sammanam na labhi mahamoggallanatthero buddhanam samipe parinibbutatta
mahasammanam labhatiti. Sattha agantva kayanuttha
bhikkhave etarahi kathaya sannisinnati pucchitva imaya namati
vutte na bhikkhave moggallano idaneva mama santika sammanam
labhi pubbepi labhiyevati vatva atitam ahari.
     Atite baranasiyam brahmadatte rajjam karente bodhisatto
purohitassa brahmaniya kucchismim patisandhim ganhitva dasamasaccayena
paccusasamaye matukucchito nikkhami. Tasmim khane dvadasayojanike
baranasinagare sabbavudhani pajjalimsu. Purohito puttassa jatakkhane
bahi nikkhamitva akasam olokento nakkhattayogam disva imina
nakkhattena jatatta esa kumaro sakalajambudipe dhanuggahanam aggo
bhavissatiti natva kalasseva rajakulam gantva rajanam sukhasayitabhavam
pucchi. Kuto acariya sukham ajja sakalanivesane avudhani pajjalitaniti
vutte ma bhayi deva na tumhakam nivesaneyeva sakalanagarepi
pajjalimsuyeva ajja amhakam gehe kumarassa jatatta evam
ahositi. Acariya evam jatakumarassa pana kim bhavissatiti. Na
kinci maharaja so pana sakalajambudipe dhanuggahanam aggo
bhavissatiti. Sadhu acariya tenahi nam patijaggitva vayappattakale
amhakam dadeyyasiti vatva khiramulam tava sahassam dapesi.
Purohito tam gahetva nivesanam gantva brahmaniya datva
puttassa namagahanadivase jatakkhane avudhanam pajjalitatta jotipalotissa
Namam akasi. So mahantena parivarena vaddhamano
solasavassakale uttamarupadharo ahosi. Athassa pita sarirasampattim
oloketva sahassam datva tata takkasilam gantva disapamokkhassa
santike sippam ugganhahiti aha. So sadhuti sampaticchitva
acariyabhagam gahetva matapitaro vanditva tattha gantva sahassam
datva sippam patthapetva sattaheneva nipphattim papuni. Athassa
acariyo tussitva attano santakam khaggaratanam sandhiyuttam
mendakasingadhanum sandhiyuttam tundisaram attano sannahakancukam unhisanca
datva tata jotipala aham mahallako idani tvam ime
manavake sikkhapehiti pancasate manavakepi tasseva niyyadesi.
Bodhisatto sabbam upakaranam gahetva acariyam vanditva baranasimeva
agantva matapitaro passitva atthasi.
     Atha nam vanditva thitam pita avoca uggahitante tata
sippanti. Ama tatati. So tassa vacanam sutva rajakulam
gantva putto me deva sippam sikkhitva agato kim karoti
devati aha. Acariya amhe upatthahatuti. Paribbayamassa janatha
devati. So devasikam devasikam sahassam labhatuti. So sadhuti
sampaticchitva geham gantva kumaram pakkosapetva tata tvam
rajanam upatthahati aha. So tato patthaya devasikam devasikam sahassam
labhitva rajanam upatthahi. Rajapadamulika ujjhayimsu mayam
Jotipalena katakammam na passama devasikam devasikam sahassam ganhati
mayamassa sippam passitukamati. Raja tesam vacanam sutva purohitassa
kathesi. Purohito sadhu devati sampaticchitva puttassa arocesi.
So sadhu tata ito sattame divase dassessami sippam apica
raja attano vijite dhanuggahe sannipatapetuti aha. Purohito
tam sutva gantva ranno tamattham arocesi. Nagare raja
bherincarapetva dhanuggahe sannipatapesi. Satthisahassa dhanuggaha
sannipatimsu. Raja tesam sannipatitabhavam natva nagaravasino
jotipalassa sippam passantuti bherincarapetva rajanganam sajjapetva
mahajanaparivuto pallankavare nisiditva dhanuggahe pakkosapetva
jotipalo agacchatuti pesesi. So acariyena dinnam dhanutundisaram
sannahakancukam unhisanca nivasanantare thapetva khaggam gahapetva
pakativesena ranno santikam gantva ekamantam atthasi. Dhanuggaha
jotipalo kira dhanusippam dassetum agato dhanum agahetva pana
agato amhakam hatthato dhanum gahetukamo bhavissati nassa
dassamati katikam karimsu. Raja jotipalam amantetva sippam
dassehiti aha. So sanim parikkhipapetva antosaniyam thito
satakam apanetva sannahakancukam pavesetva unhisam sise patimuncitva
mendakasingadhanumhi pabalavannam jiyam aropetva tundisaram pitthe
bandhitva khaggam vamato katva vajiraggam naracam nakhapitthena parivattento
sanim vivaritva pathavim bhinditva alankatanagakumaro viya nikkhamitva
Gantva ranno apacitim dassetva atthasi. Tam disva mahajana
vagganti nadanti appothenti. Raja dassehi jotipala sippanti
aha. Deva tumhakam dhanuggahesu akkhanavedhibalavedhisaddavedhisaravedhino
cattaro dhanuggahe pakkosapehiti. Raja pakkosapesi.
     Mahasatto rajangane caturassaparicchedabbhantare mandapam katva
catusu kannesu cattaro dhanuggahe thapetva ekekassa timsatimsa
kandasahassani dapetva ekekassa santike kandadayake thapetva
sayam vajiraggam naracam gahetva mandapamajjhe thatva maharaja
ime cattaro dhanuggaha ekappahareneva sare khipitva mam
vijjhantu aham etehi khittakandani nivaressamiti aha. Raja
evam karothati anapesi. Dhanuggaha ahamsu maharaja mayam
dhanuggaha akkhanavedhibalavedhisaddavedhisaravedhino jotipalo
tarunadarako na mayam vijjhissamati. Mahasatto sace sakkotha
vijjhatha manti aha. Te sadhuti sampaticchitva ekappahareneva
kandani khipimsu. Mahasatto tani tani naracena paharitvana
yatha va tatha va patesi. Bodhikotthakam pana parikkhipanto viya
talena talam valena valam dandena dandam vajena vajam anatikkamanto
khipitva saragabbham akasi. Dhanuggahanam kandani khinani. So
tesam khinabhavam natva saragabbham avinasentova uppatitva gantva
ranno santike atthasi. Mahajano vagganto nadanto appothento
selento accharam paharanto mahakolahalam katva vatthabharanani
Khipi. Evam rasibhutam attharasakotisamkhyam dhanam ahosi. Atha nam
raja pucchi kim sippam nametam jotipalati. Sarapatibahanam nama
devati. Anne evam jananta atthiti. Sakalajambudipe mam
thapetva anno natthi devati. Aparam dassehi tatati vadati.
Deva sace ete tava catusu konesu thatva cattaropi jana mam
vijjhitum nasakkhimsu aham panete catusu konesu thite ekeneva
sarena vijjhissamiti. Dhanuggaha thatum na vissahimsu.
     Mahasatto catusu konesu catasso kadaliyo thapapetva
naracapokkhe 1- rattasuttakam bandhitva ekam kadalim sandhaya khipi.
Naraco tam kadalim vijjhitva tato dutiyam tato tatiyam tato catuttham
tato pathamam viddhameva vijjhitva puna hattheyeva patitthahi. Kadaliyo
suttaparikkhitta atthamsu. Mahajano unnadasahassani pavattesi.
Raja kim sippam nametam tatati. Cakkaviddham nama devati. Aparampi
dassehi tatati. Mahasatto saralatthim nama sararajjum nama saravenim
nama dassesi sarapasadam nama saramandapam nama sarasopanam nama
saramandalam nama sarapakaram nama saravanam nama sarapokkharanim nama
sarapadumam nama sarapuppham nama pupphapesi saravassam nama vassapesi.
Iti annehi asadharanani imani dvadasa sippani dassetva
puna annehi asadharananiyeva satta mahakaye padalesi.
Atthangulabahalam udumbarapadaram vijjhi caturangulabahalam asanapadaram duvangulabahalam
@Footnote: 1. naracapunkhake. naracapokhetipi.
Tambapattam ekangulabahalam ayapattam ekabaddham phalakasatam vijjhi.
Palalasakatavalukasakatapadarasakatanam purimabhagena saram khipitva pacchabhagena
nikkhamapesi. Pacchabhagena saram khipitva purimabhagena nikkhamapesi.
Udake catuusabham thale atthausabham thanam kandam pesesi. Vatinganasannaya
usabhamatthake balam vijjhi. Tassa ettakani sippani dassentasseva
suriyo atthangato. Athassa raja senapatitthanam patijanetva
jotipala ajja vikalo sve senapatitthanasakkaram ganhissasi
kesamassum karetva nahatva ehiti tam divasam paribbayatthaya
satasahassam adasi.
     Mahasatto mayham imina attho natthiti attharasakotisamkhyam
dhanam samikanamyeva datva mahantena parivarena nahayitum gantva
kesamassum karetva nahatva sabbalankarapatimandito anopamaya
siriya pavesanam pavisitva nanaggarasabhojanam bhunjitva sirisayanam
abhiruhitva nipanno dve yame sayitva pacchimayame pabuddho
utthaya pallankam abhujitva sayanapitthe nisinnova attano sippassa
adimajjhapariyosanam olokento mama sippassa aditova paramaranam
pannayati majjhe kilesaparibhogo pariyosane nirayamhi patisandhi
panatipato hi kilesaparibhogesu ca adhimattappamado niraye patisandhim
deti ranna mayham mahantam senapatitthanam dinnam mahantam me
issariyam bhavissati bhariya ca puttadhitaro ca bahu bhavissanti
kilesavatthu kho pana vepullam gatam duccajam hoti idaneva nikkhamitva
Ekakova arannam pavisitva isipabbajjam pabbajitum yuttam mayhanti
mahasayanato vutthaya kinci ajanapento pasada oruyha
aggadvarena nikkhamitva ekakova arannam pavisitva godhavarinaditire
tiyojanikam kapitthavanam sandhaya payasi. Tassa nikkhantabhavam natva
sakko vissakammam pakkosapetva tata jotipalo abhinikkhamanam
nikkhanto mahasamagamo bhavissati godhavarinaditire kapitthavane assamam
mapetva pabbajitaparikkhare ca patiyadehiti aha. So tatha
akasi.
     Mahasatto tam thanam patva ekapadikamaggam disva pabbajitanam
vasanatthanena bhavitabbanti tena maggena tattha gantva kinci apassanto
pannasalam pavisitva pabbajitaparikkhare disva sakko devaraja
mama nikkhantabhavam annasi manneti cintetva satake apanetva
rattavakaciram nivasetva ca parupetva ca ajinacammam ekamsam akasi
jatamandalam bandhitva kharikajam amse katva kattaradandam gahetva
pannasalato nikkhamitva cankamam aruyha katipayavare aparaparam
cankamitva pabbajjasiriya upasobhayamano kasinaparikammam katva
pabbajitakalato patthaya sattame divase atthasamapattiyo
pancabhinnayo nibbattetva unchacariyaya vanamulaphalaharo ekakova
vihasi. Matapitaro mittasuhajjadayo nativaggapissa tam apassanta
rodanta paridevanta vicaranti.
     Atheko vanacarako arannam pavisitva kapitthaassamapade nisinnam
Mahasattam disva tam sanjanitva tena saddhim patisantharam katva
nagaram gantva tassa matapitunam arocesi. Te ranno
arocesum. Raja etha tam passissamati tassa matapitaro gahetva
mahajanaparivuto vanacarakena desitena maggena godhavarinaditiram papuni.
Bodhisatto naditiram agantva akase nisinno dhammam desetva
te sabbe assamam pavesetva tatrapi tesam akase nisinnova
kamesu adinavam pakasetva dhammam desesi. Rajanam adim katva
sabbeva pabbajimsu. Bodhisatto isiganaparivuto tattheva vasi.
Athassa tattha vasitabhavo sakalajambudipe pakato ahosi. Anne
rajano ratthavasihi saddhim agantva tassa santike pabbajimsu.
Samagamo maha ahosi. Anupubbena anekasatasahassaparisa ahosi.
Yo kamavitakkam va byapadavitakkam va vihimsavitakkam va vitakketi
mahasatto tattha gantva tassa purato akase nisiditva dhammam
desesi kasinaparikammam acikkhi. Tassovade thatva atthasamapattiyo
uppadetva jhananipphattim patta. Salissaro mendissaro pabbato
kaladevalo kisavaccho anusisso naradoti satta jetthantevasino
ahesum. Aparabhage kapitthaassamo paripuri. Isiganassa vasanokaso
nappahoti.
     Atha mahasatto salissaram amantetva salissara ayam
assamo isiganassa nappahoti tvam imam isiganam gahetva mejjharanno
kira vijite lambaculakanigamam upanissaya vasahiti aha.
So sadhuti tassa vacanam sampaticchitva anekasahassaisiganam gahetva
tattha gantva vasam kappesi. Manussesu agantva pabbajantesu
puna assamo paripuri. Bodhisatto mendissaram amantetva
mendissara tvam imam isiganam adaya suratthajanapadassa simantare
satodaka nama nadi atthi tassa tire vasahiti uyyojesi.
Eteneva upayena tatiyavare pabbatam amantetva pabbata tvam
mahaataviyam anjanapabbato nama atthi tamupanissaya vasahiti
pesesi. Catutthavare kaladevalam amantetva kaladevala tvam
dakkhinapathe avantiratthe ghanaselapabbato nama atthi tamupanissaya
vasahiti pesesi. Puna kapitthaassamo paripuri. Pancasu thanesu
anekasatasahassa isigana ahesum. Kisavaccho pana mahasattam
apucchitva dandakiranno vijite kumbhavatinagare senapatim upanissaya
uyyane vihasi. Narado majjhimadese anjanagirinamake pabbate
pabbatajalantare vihasi. Anusisso pana mahasattassa santikeyeva
ahosi.
     Tasmim kale dandakiraja ekam laddhasakkaram ganikam thana
cavesi. Sa attano dhammataya vicaranti uyyanam gantva
kisavacchatapasam disva ayam kalakanni bhavissati imassa sarire
kalim pavahetva nahatva gamissamiti dantakattham khaditva sabbapathamam
tassupari bahalakhelam nitthubhanti kisavacchatapasassa jatantare nitthubhitva
dantakatthampissa siseyeva khipitva sayam sisam nahayitva gata.
Tato rajapi tam saritva pakatikameva akasi. Sa mohamulha
hutva kalakannisarire kalim pavahetva mampi raja puna thane
thapesi maya yaso laddhoti sannamakasi. Tato na cirasseva
raja purohitam thanato cavesi. So tassa santikam gantva
tvam kena karanena puna thanam labhasiti pucchi. Atha sa rajuyyane
kalakannisarire kalissa pavahitattati arocesi. Purohito
gantva tatheva tassa sarire kalim pavahesi. Tampi raja puna
thane thapesi.
     Athassa aparabhage paccanto kuppito. So senangaparivuto
yuddhaya nikkhami. Atha nam mohamulho purohito maharaja kim
tumhe jayam icchatha udahu parajayanti pucchitva jayanti vutte
tenahi rajuyyane kalakanni vasati tassa sarire kalim pavahetva
yahiti. So tassa katham gahetva ye maya saddhim gacchanta
uyyane kalakannisarire kali pavahentuti vatva uyyanam pavisitva
dantakattham khaditva sabbapathamam sayameva tassa jatantare khelanca
dantakatthanca khipitva sisam nahayi. Balakayopi tassa tatha
akasi. Tasmim pakkante senapati agantva tapasam disva
dantakatthadini haritva sadhukam nahapetva bhante ranno kim
bhavissatiti pucchi. Avuso mayham manopadoso natthi devata
pana kuppita ito sattame divase sakalarattham aratthakam karissati
tvam sigham palayitva annattha gacchahiti. So bhitatasito gantva
Ranno arocesi. Raja tassa vacanam sutva na ganhi. So
nivattitva attano geham gantva puttadaram adaya palayitva
annam rattham agamasi. Sarabhangasattha tam karanam natva dve
tarunatapase pesetva kisavaccham mancasivikaya akasena anapesi.
Raja yujjhitva core gahetva nagarameva paccagami. Tasmim
agate devata pathamam devam vassapayimsu. Vassoghena sabbakunapesu
avaharantesu suddhabalukavassam vassi. Valukamatthake dibbapupphavassam
vassi. Pupphamatthake masakavassam vassi. Masakamatthake kahapanavassam
vassi. Kahapanamatthake dibbabharanavassam vassi. Manussa
somanassappatta hirannasuvannabharanani ganhitum arabhimsu. Atha
nesam sarire sampajjalitam nanappakaram avudhavassam vassi. Manussa
khandakhandikam chijjimsu. Atha nesam upari mahantamahantani
vitacchitangarani patimsu. Tesam upari mahantamahantani pajjalitapabbatakutani
patimsu. Tesam upari satthihatthatthanam purayantam sukhumavalukavassam
vassi. Evam satthiyojanatthanam arattham ahosi. Tassa evam
vinatthabhavo sakalajambudipe pakato ahosi.
     Atha tassa ratthassa anantararatthadhipatino kalingo atthako
bhimarathoti tayo rajano cintayimsu pubbe baranasiyam kalabukasiraja
khantivaditapase aparajjhitva pathavim pavitthoti suyyati tatha
nalikiro raja tapase sunakhe khadapetva sahassabahu ajjuno
ca angirasatapase aparajjhitva idani dandakiraja kisavacche
Aparajjhitva saha ratthena vinasam pattoti suyyati imesam catunnam
rajunam nibbattatthanam mayam na janama tam no thapetva sarabhangasattharam
anno kathetum samattho nama natthi upasankamitva ime panhe
pucchissamati. Te tayopi mahantena parivarena panhapucchanatthaya
nikkhamimsu. Te pana asukopi nikkhantoti ajananta ekakova
ahameva gacchamiti mannanti. Tesam godhavarinadito avidure
samagamo ahosi. Te rathehi otaritva tayopi ekameva
ratham abhiruhitva godhavaritiram sampapunimsu. Tasmim khane sakko
pandukambalasilasane nisinno satta panhe cintetva ime panhe
thapetva sarabhangasattharam anno sadevake loke kathetum samattho
nama natthi tam ime panhe pucchissami imepi tayo rajano
sarabhangasattharam panhe pucchitum godhavaritiram patta etesam panhepi
ahameva pucchissamiti dvisu devalokesu devatahi parivuto devaloka
otari. Tam divasameva kisavaccho kalamakasi. Tassa sarirakiccam
katum catusu thanesu anekasahassa isayo tattheva gantva mandapanca
karetva pancasu thanesu anekasahassa isigana kisavacchassa
tapasassa sarirassa candanacitakam katva sariram jhapesum. Ahalanassa
samanta addhayojanamatte thane dibbakusumavassam vassi. Mahasatto
tassa sariranikkhepam karetva assamam pavisitva tehi isiganehi
parivuto nisidi. Tesampi rajunam naditiram agatakale mahasenabahanaturiyasaddo
ahosi. Mahasatto tam saddam sutva anusissam tapasam
Amantetva tata tvam gantva tava janahi kim saddo
namesoti aha. So paniyaghatam adaya tattha gantva te
rajano disva pucchanavasena pathamam gathamaha
                alankata kundalino suvattha
                veluriyamutta tharukhaggabandha
                rathesabha titthatha ke nu tumhe
                katham vo jananti manussaloketi.
     Tattha veluriyamutta tharukhaggabandhati veluriyamanihi ceva
muttalambakehi ca alankatatharuhi khaggaratanehi samannagata. Titthathati
ekasmim rathe titthatha. Ke nuti ke nama tumhe katham vo
sanjanantiti.
     Te tassa vacanam sutva ratha otaritva vanditva atthamsu.
Tesu atthakaraja tena saddhim sallapanto dutiyam gathamaha
                ahamatthako bhimaratho panayam
                kalingaraja pana uggato ayam
                susannatanam isinam dassanaya
                idhagata pucchitayemha panheti.
     Tattha uggatoti cando viya suriyo viya ca pakato pannato.
Susannatanam isinanti bhante na mayam vanakiladinamatthaya agata
athakho kayadihi susannatanam silavantanam isinam dassanaya idhagata.
Pucchitayemha panheti sarabhangasattharam panhe pucchitum emha agata
Amhati attho. Yakaro byanjanasandhikaroti veditabbo.
     Atha ne tapaso sadhu maharaja agantabbatthaneyeva agatattha
tenahi nahatva assamapadam pavisitva isiganam vanditva sattharam
panham pucchathati tehi saddhim patisantharam katva paniyaghatam ukkhipitva
udakatheve punchanto akasam olokento sakkam devarajanam
devaganaparivutam eravanakhandhavaragatam otarantam disva tena saddhim
sallapanto tatiyam gathamaha
                vehasayam titthasi antalikkhe
                pathaddhuno pannaraseva cando
                pucchami tam deva mahanubhavam
                kathantam jananti manussaloketi.
     Tattha vehasayanti abbhuggantva antalikkhe akase titthasi.
Pathaddhunoti pathaddhagato addhapathe gaganamajjhe thitoti attho.
     Tam sutva sakko catuttham gathamaha
                yamahu devesu sujampatiti
                maghavati tam ahu manussaloke
                sa devaraja idamajja patto
                susannatanam isinam dassanayati.
     Tattha sa devarajati so aham sakko devaraja. Idamajja
pattoti idam thanam idha agato. Dassanayati dassanatthaya
vandanatthaya sarabhangasattharanca panham pucchanatthayati aha.
     Atha nam anusisso sadhu maharaja tumhe paccha agacchathati
vatva paniyaghatam adaya assamam pavisitva paniyaghatam patisametva
tinnam rajunam devarajassa ca panhe pucchanatthaya agatabhavam
mahasattassa arocesi. So isiganaparivuto mahavisalamalake
nisidi. Tayo rajano agantva isiganam vanditva ekamantam
nisidimsu. Sakkopi otaritva isiganam upasankamitva anjalim paggayha
thito isiganam vannetva vandamano pancamam gathamaha
                dure suta no isayo samagata
                mahiddhika iddhigunupapanna
                vandami te ayire pasannacitto
                ye jivalokettha manussasetthati.
     Tattha dure suta noti bhante tumhe amhehi dure devaloke
thitehiyeva sutati mamayanto evamaha. Idam vuttam hoti ime
idha samagata amhakam isayo dure suta yava brahmaloka vissuta
pakatati. Mahiddhikati mahanubhava. Iddhigunupapannati pancavidhena
iddhigunena samannagata. Ayireti ayye. Yeti tumhe
imasmim jivaloke manussesu setthati.
     Evam isiganam vannetva sakko cha nisajjadose pariharanto
ekamantam nisidi. Atha nam isinam adhovate nisinnam disva anusisso
chatthagathamaha
                Gandho isinam ciradakkhitanam
                kaya cuto gacchati malutena
                ito patikkamma sahassanettam
                gandho isinam asuci devarajati.
     Tattha ciradakkhitananti cirapabbajitanam. Patikkammati patikkama
apehi. Sahassanettati alapanametam. Sakko hi amaccasahassehi
cintitaattham ekakova passati tasma sahassanettoti vuccati.
Athava. Sahassanettanam pana devanam dassanupacaratikkamanasamatthoti
sahassanetto. Asuciti sedamaladiparibhavitatta duggandho tumhe
ca sucikama tena vo esa gandho badhatiti.
     Tam sutva sakko itaram gathamaha
                gandho isinam ciradakkhitanam
                kaya cuto gacchatu malutena
                vicittapuppham surabhimva malam
                gandham etam patikankhama bhante
                nahettha deva patikkulasanninoti.
     Tattha gacchatuti yathasukham pavattatu nasaputam no pariharatuti
attho. Patikankhamati icchama patthema. Etthati etasmim gandhe
deva jegucchasannino na honti dussileyeva hi deva jigucchanti
na silavanteti.
     Evanca pana vatva bhante anusissa aham mahantena ussahena
Panham pucchitum agato okasam me karohiti aha. So tassa
vacanam sutva utthayasana isiganam okasam karento gathadvayamaha
                purindado bhutapati yasassi
                devanamindo maghava sujampati
                sa devaraja asur(gana)ppamaddano
                okasamakankhati panha pucchitum.
                Ko nevimesam idha panditanam
                panhe puttho nipune byakarissati
                tinnanca rannam manujadhipanam
                devanamindassa ca vasavassati.
     Tattha purindadoti adini sakkasseva gunato namani. So
hi pure danam dinnatta purindado bhutesu jetthakatta bhutapati
parivarasampadaya yasassi paramissarataya devanamindo sattannam
vattapadanam sutthu katatta sakko purimajativasena maghava sujataya
asurakannaya patibhavena sujampati devanam manaranjataya devaraja.
Konevati ko nu eva. Nipuneti sanhe sukhumapanhe. Rannanti
rajunam. Imesam pana catunnam rajunam manam gahetva ko imesam
panditanam isinam panhe kathessati panham tesam kathetum samattham
janathati vadati.
     Tam sutva isigano marisa anusissa tvam pathaviyam thatva
pathavim apassanto viya kathesi thapetva sarabhangasattharam ko anno
Tesam panham kathetum samatthoti vatva gathamaha
                ayam isi sarabhango yasassi
                yato jato virato methunasma
                acariyaputto suvinitarupo
                so tesam panhani viyakarissatiti.
     Tattha sarabhangoti sare khipitva akase sarapakaradini katva
puna ekena sarena te sare patento viya bhaggavibhagge akasiti
sarabhango. Methunasmati methunadhammato. So kira methunam asevitva
pabbajito. Acariyaputtoti ranno acariyassa purohitassa putto.
     Evanca pana vatva isigano anusissam aha marisa tvameva
sattharam vanditva isiganassa vacanena sakkena pucchitapanhakathnaya
okasam karehiti. So sadhuti sampaticchitva sattharam vanditva
okasam karento anantaram gathamaha
                kondanna panhani viyakarohi
                yacanti tam isayo sadhurupa
                kondanna eso manujesu dhammo
                yam vuddhamagacchati esa bharoti.
     Tattha kondannati tam gottenalapati. Dhammoti sabhavo.
Yam vuddhanti yam pannavuddham purisam esa panhanam visajjanabhavo
nama agacchati eso manujesu sabhavo tasma candimasuriyasahassam
Utthapento viya pakatam katva devaranno panham kathehiti.
     Tato mahapuriso okasam karonto anantaram gathamaha
                katavakasa pucchantu bhonto
                yam kinci panham manasabhipatthitam
                aham hi tam tam vo viyakarissam
                natva sayam lokamimam parancati.
     Tattha yam kinciti na kevalam tumhakamyeva sadevakassapi lokassa yam
manasabhipatthitam tam mam bhavanto pucchantu aham hi vo idhalokanissitam
va paralokanissitam va tam sabbapanham imanca lokam paranca lokam
sayam pannaya sacchikatva kathessamiti sabbannupavaranam pavaresi.
     Evantena okase kate sakko attana abhisankhatam panham
pucchi.
     Tamattham pakasento sattha aha
        tato ca maghava sakko         atthadassi purindado
        apucchi pathamam panham            yancasi abhipatthitam.
                Kimsu vadhitva na kadaci socati
                kissappahanam isayo vannayanti
                kassidha vuttam pharusam khametha
                akkhahi me kondanna etamatthanti.
     Tattha yancasiti yam tattha manasa abhipatthitam asi tam pucchiti
attho. Etanti etam maya pucchitum attham akkhahi meti. Ekaya
Gathaya tayo panhe pucchi.
     Tato param byakaronto aha
                kodham vadhitva na kadaci socati
                makkhappahanam isayo vannayanti
                sabbesam vuttam pharusam khametha
                etam khantim uttamamahu santoti.
     Tattha kodham vadhitvati kodham maretva. Socanto hi
patighacitteneva socati kodhabhava kuto soko. Tena vuttam na kadaci
socatiti. Makkhappahananti parehi attano katagunamakkhalakkhanassa
akatannubhavasankhatassa makkhassa pahanam isayo vannayanti.
Sabbesanti hinamajjhimukkatthanam sabbesampi pharusavacanam khametha. Santoti
poranakapandita evam kathenti.
     Sakko aha
                sakka ubhinnam vacanam titikkhitum
                sadisassa va setthatarassa vapi
                katham nu hinassa vaco khametha
                akkhahi me kondanna etamatthanti.
     Sarabhango aha
                bhaya hi setthassa vaco khametha
                sarambhahetu pana sadisassa
                Yo cidha hinassa vaco khametha
                etam khantim uttamamahu santoti.
Evamadinam gathanam vacanapativacanavasena sambandho veditabbo.
     Tattha akkhahi meti bhante kondanna tumhehi dve panha
sukathita eko me cittam na ganhati katham sakka attano
hinatarassa vacanam adhivasetum tam me akkhahiti pucchanto evamaha.
Etam khantinti yam etam jatigottadihi hinassa vacanam khamanam etam
khantim uttamanti poranakapandita vadanti. Yam panetam jatiadihi
setthassa bhayena sadisassa karanuttariyalakkhane sarambhe
adinavadassanena khamanam nesa adhivasanakhanti namati attho.
     Evam vutte sakko mahasattam aha bhante pathamam tumhe
sabbesam vuttam pharusam khametha etam khantim uttamamahuti vatva
idani yo cidha hinassa vaco khametha etam khantim uttamamahuti
vadatha na vo vacanam purimena pacchimam sametiti. Atha nam
mahasatto sakka pacchimam maya ayam hinoti natva tassa
pharusavacanam adhivasentassa vasena vuttam yasma pana na sakka
rupadassanamattena sattanam setthadibhavo natum tasma purimam vuttanti
vatva sattanam annatra samvasa rupadassanamattena setthadibhavassa
duvinneyyatam pakasento gathamaha
                katham vijanna catumattharupam
                settham sarikkham athava vihinam
                Viruparupena caranti santo
                tasmahi sabbesa vaco khamethati.
     Tattha catumattharupanti catuhi iriyapathehi paticchannasabhavam.
Viruparupenati virupanam lamakanam puggalanam rupena uttamaguna
santo vicaranti. Imasmim panettha majjhantikattherassa vatthu
kathetabbam.
     Tam sutva sakko nikkankho hutva bhante etaya no
khantiya anisamsam kathethati yaci. Athassa mahasatto gathamaha
                nahetamattham mahatipi sena
                sarajika yujjhamana labhetha
                yam khantima sappuriso labhetha
                khantibalassupasamanti verati.
     Tattha etamatthanti etam veravupasamanapatighabhavasankhatam attham.
     Evam mahasattena khantiya gune kathite te rajano cintayimsu
sakko attano panhe pucchati amhakam pucchanokasam na dassatiti.
Atha nesam ajjhasayam viditva sakko attana abhisankhate cattaro
panhe thapetva tesam kankham pucchanto gathamaha
                subhasitante anumodiyana
                annantam pucchami tadimgha bruhi
                yatha ahu dandaki nalikiro
                athajjuno kalabu capi raja
                Tesam gatim bruhi supapakamminam
                katthupapanna isinam vihethakati.
     Tattha anumodiyanati idam maya putthanam tinnam panhanam
visajjanasankhatam tava subhasitam anumoditva. Yatha ahuti cattaro
janava ahesum. Kalabu cati kalaburaja ca. Athajjunoti atha
ajjunaraja ca.
     Athassa visajjento mahasatto panca gathayo abhasi
                kisam hi vaccham avakriya dandaki
                ucchinnamulo sajano sarattho
                kukkulaname nirayamhi paccati
                tassa phullinga nipatanti kaye.
                Yo sannate pabbajite ahethayi
                dhammam bhanante samane adusake
                tam nalikiram sunakha parattha
                sangamma khadanti viphandamanam.
                Athajjuno niraye sattisule
                avamsiro patito uddhapado
                angirasam gotamam hethayitva
                khantim tapassim cirabrahmacarim.
                Yo khandaso pabbajitam achedayi
                khantim vadantam samanam adusakam
                Kalabuvicim upapajja paccati
                mahapatapam katukam bhayanakam.
                Etani sutva nirayani pandito
                annani papitthatarani cettha
                dhammancare samanabrahmanesu
                evamkaro saggamupeti thananti.
     Tattha kisanti appamamsalohitatta kisasariram. Avakriyati
avakiritva nitthubhanadantakatthapatanena tassa sarire kalim pavahetva.
Ucchinnamuloti ucchinnamulo hutva. Sajanoti sapariso. Kukkulaname
nirayamhiti tiyojanasatappamane kappena santhite unhacharikaniraye.
Phullingati vitacchitangara. Tassa kira tattha unhakukkule nimuggassa
navahi vanamukhehi unhacharika pavisanti sise mahantamahanta angara
nipatanti tesam patanakale sakalasariram padiparukkho viya pajjalati
balavavedana pavattanti. So adhivasetum asakkonto mahaviravam
viravi. Sarabhangasattha pathavim bhinditva tam tattha tatha paccamanam
dassesi. Mahajano bhayasantasamapajji. Tassa atibhitabhavam natva
mahasatto tam nirayam antaradhapesi. Dhammam bhananteti dasakusalakammapathadhammam
bhasante. Samaneti samitapape. Adusaketi niraparadhe.
Nalikiranti evamnamakam rajanam. Paratthati paraloke niraye nibbattam.
Sangammati itocitoca samagantva chinditva mahantamahanta sunakha
khadanti. Tasmim kira kalingaratthe dantapuranagare nalikire nama
Raje rajjam karayamane eko mahatapaso pancasatatapasaparivuto
himavanta agamma rajuyyane vasam kappetva mahajanassa dhammam
desesi. Dhammikatapaso rajuyyane vasatiti rannopi arocayimsu.
Raja pana adhammiko adhammena rajjam karesi. So amaccesu tapasam
pasamsantesu ahampi dhammam sunissamiti uyyanam gantva tapasam
vanditva nisidi. Tapaso ranna saddhim patisantharam karonto
kim maharaja dhammena rajjam karesi mahajanam na pilesiti aha.
So tassa kujjhitva ayam kutajatilo ettakam kalam nagaranam
santike mamanneva agunam kathesi manne hotu janissamiti
cantetva sve amhakam gharadvaram agaccheyyathati nimantetva
puna divase puranaguthassa catiyo purapetva tapasesu agatesu
tesam bhikkhabhajanani guthassa purapetva dvaram pidahapetva musalani
ca lohadande ca gahapetva isinam sisani bhindapetva jatasu
gahapetva nikkaddhapetva sunakhehi khadapetva tattheva bhinnam
pathavim pavisitva sunakhamahaniraye nibbatti. Tatrassa tigavutam sariram
ahosi. Atha nam mahantamahanta mahahatthippamana pancavanna
sunakha anubandhitva damsitva navayojanaya jalitaayapathaviya patetva
mukhapuram luncanta luncanta vipphandamanam khadimsu. Mahasatto
pathavim dvidha bhinditva tam nirayam dassetva mahajanassa bhitabhavam natva
antaradhapesi. Athajjunoti sahassabahu raja. Angirasanti angehi
ramsinam niccharanato evam laddhanamam. Hethayitvati vihethayitva visapitena
Kandena vijjhitva jivitakkhayam papetva. So kira ajjuno nama
raja mahisakaratthe kekarajadhaniyam rajjam karento migavadham gantva
mige vadhitva angarapakkamamsam khadanto vicarati. Athekadivasam miganam
agamanatthane kotthakam katva mige olokayamano atthasi.
Tada tapaso tassa ranno avidure ekam kararukkham abhiruhitva
phalani ocinanto ocinitaphalam sakham munci. Tassa vissatthaya
saddena tam thanam patta miga palayimsu. Raja kujjhitva tapasam
savisena sallena vijjhi. So patitva parigalanto matthakena khadirakhanukam
asadetva sulaggeyeva kalamakasi. Raja tam khananneva dvidha
bhinnam pathavim pavisitva sattisule niraye nibbatti. Tigavutappamanam
sariram ahosi. Tattha nirayapala jalitehi avudhehi kottetva
jalitam ayapabbatam aropenti. Pabbatamatthake thitakale vato
paharati. So vatappaharena patitva parigalati. Tasmim khane
hettha navayojanaya jalitaayapathaviya mahantam talakkhandhappamanam
jalitaayasulam utthahati. So sulaggamatthakeyeva asadetva sulavutova
titthati. Tasmim khane pathavi jalati sulam pajjalati tassa sariram
pajjalati. So tattha maharavam ravanto paccati. Mahasatto
pathavim dvidha katva tam nirayam dassetva mahajanassa bhitabhavam natva
antaradhapesi. Khandasoti cattaro hatthapade kannanasanca
khandakhandikam katva. Adusakanti niraparadham. Tatha chedapetva
Dvihi kasahi paharasahassehi talapetva jatasu tam gahetva
akaddhapetva patikujjanam nipajjapetva pitthiyam panhiya paharitva
mahadukkhasamappitam akasi. Kalabuvicinti kalabu avicim. Katukanti
tikhinavedanam evarupam nirayam upapajjitva channam jalanam antare
paccati. Vittharato pana kalaburanno vatthu khantivadijatake
kathitameva. Annani papitthatarani cetthati etehi nirayehi
papitthatarani ca annani nirayani sutva. Dhammancareti sakka devaraja
pandito kulaputto na kevalam eteyeva cattaro niraya eteyeva
ca rajano nerayika athakho annepi niraya annepi ca rajano
nirayesu uppannati viditva catupaccayadanadhammikarakkhavaranasamvidhanasankhatam
samanabrahmanesu dhammam careyya.
     Evam mahasattena catunnam rajunam nibbattatthane dassite tayo
rajano nikkankha ahesum. Tato sakko avasese cattaro panhe
pucchanto gathamaha
                subhasitante anumodiyana
                annantam pucchami tadimgha bruhi
                kathamvidham silavantam vadanti
                kathamvidham pannavantam vadanti
                kathamvidham sappurisam vadanti
                kathamvidham no siri no jahatiti.
     Tattha kathamvidham no siri no jahatiti kathamvidham nu purisam patiladdhasiri
na vijahati.
     Athassa visajjento mahasatto catasso gathayo abhasi
                kayena vacaya ca yodha sannato
                manasa ca kinci na karoti papam
                na attahetu alikam bhanati
                tathavidham silavantam vadanti.
                Gambhirapanham manasa vicintayam
                naccahitam kamma karoti luddam
                kalagatam atthapadam na rincati
                tathavidham pannavantam vadanti.
                Yo ve katannu katavedi  dhiro
                kalyanamitto dalhabhatti ca hoti
                dukkhitassa sakkacca karoti kiccam
                tathavidham sappurisam vadanti.
                Etehi sabbehi gunehupeto
                saddho mudu samvibhagi vadannu
                sangahakam sakhilam sanhavacam
                tathavidham no siri no jahatiti.
     Tattha kayenati adini tividhasucaritadvaravasena vuttani. Na
attahetuti desanasisamevetam. Attahetu va parahetu va dhanahetu
Va yasahetu va labhahetu va amisakincikkhahetu va alikam na
kathetiti attho. Kamancesa attho vacaya sannatoti iminava
siddho musavadino pana akattabbam nama papam natthiti garubhavadipanattham
puna evamahati veditabbo. Gambhirapanhanti atthato ca
palito ca gambhiram guyham paticchannam sattubhastajatakasambhavajatakaummangajatakesu
agatasadisam panham. Manasa vicintayanti manasa
vicintento attham pativijjhitva candasahassam suriyasahassam utthapento
viya pakatam katva yo kathetum sakkotiti attho. Naccahitanti
atiahitam hitatikkantam luddapharusasahasikam kammanca yo na karotiti
attho. Imassa panatthassa avibhavanattham
                na pandita attasukhassa hetu
                papani kammani samacaranti
                dukkhena phuttha khalitapi santa
                chanda ca dosa na jahanti dhammanti
bhuripanho kathetabbo. Kalagatanti ettha danam databbakale
silam rakkhanakale uposatham upavasanakale saranesu patitthanakale
pabbajjam karanakale samanadhammam karanakale vipassanavarasmim
yunjanakaleti  imani danadini sampadento kalagatam atthapadam na
rincati na hapeti nama. Tathavidhanti sakka sabbannubuddha
paccekabuddha ca mahabodhisatta ca pannavantam kathento evarupam puggalam
kathenti. Yo veti tatrayam parena attano katam gunam janatiti
Katannu. Evam natva pana yenassa guno kato tassa
gunam patikaronto katavedi nama. Dukkhitassati attano sahayassa
dukkhappattassa dukkham attani aropetva yo tassa uppannakiccam
sahatthena sakkaccam karoti buddhadayo evarupam sappurisam nama
kathenti. Apica sappurisa nama katannukatavedino hontiti
satapatajatakacullahamsamahahamsajatakadini kathetabbani. Etehi sabbehiti
sakka devaraja yo etehi hettha vuttehi siladihipi sabbehi gunehi
upeto. Saddhoti okappanasaddhaya samannagato. Muduti piyabhani.
Samvibhagiti silasamvibhagadanasamvibhagabhiratatta samvibhagi. Yacakanam vacanam
natva danavasena vadannu. Sangahakanti catuhi sangahavatthuhi tesam
tesam sanganhanato sangahakam. Madhuravacanataya sakhilam matthavacanataya
sanhavacam. Tathavidham noti tathavidham nu puggalam adhigatayasaggalabhaggasankhata
siri no jahati nassa siri vinassatiti.
     Evam mahasatto gaganatale punnacandam utthapento viya
cattaro panhe visajjesi. Tato param sesapanhanam puccha ca
visajjananca hoti. Sakko aha
                subhasitante anumodiyana
                annantam pucchami tadimgha bruhi
                silam sirincapi satanca dhammam
                pannanca kam setthataram vadantiti.
     Mahasatto aha
                panna hi settha kusala vadanti
                nakkhattarajariva tarakanam
                silam sirincapi satanca dhammo
                anvayika pannavato bhavantiti.
     Sakko aha
                subhasitante anumodiyana
                annantam pucchami tadimgha bruhi
                kathamkaro kintikaro kimacaram
                kim sevamano labhatidha pannam
                pannayidani patipadam vadehi
                kathamkaro pannava hoti maccoti.
     Sarabhango aha
                sevetha vuddhe nipune bahussute
                uggahako paripucchako siya
                suneyya sakkacca subhasitani
                evamkaro pannava hoti macco.
                Sa pannava kamagune apekkhati
                aniccato dukkhato rogato ca
                evamvipassi pajahati chandam
                dukkhesu kamesu mahabbhayesu.
                Sa vitarago sa vineyya dosam
                mettacittam bhaveyya appamanam
                sabbesu bhutesu nidhaya dandam
                anindito brahmamupeti thananti.
     Tattha silanti acarasilam. Sirinti issariyam. Satanca dhammanti
sappurisadhammam. Pannanti evam imesam catunnam dhammanam kataram
dhammam setthataram vadantiti pucchati. Panna hiti sakka etesu
catusu dhammesu ya esa panna nama sava settha iti
buddhadayo kusala vadanti. Yatha hi taraka candam parivarenti
candova nesam uttamo evam silanca sirincapi satanca dhammoti
ete tayopi. Anvayika pannavato bhavantiti pannavantameva
anugacchanti pannaya eva parivara hontiti attho. Kathamkaroti
adini annamannavevacananeva. Kathamkaroti kinnama kammam karonto
kimacaranto kim sevamano kim bhajamano idheva loke pannam labhati
pannaya meva patipadam vadehi janitukamomhi kathamkaro macco
pannava nama hotiti pucchati. Vuddheti pannavuddhippatte
pandite. Nipuneti sukhumakaranajananasamatthe. Evamkaroti yo
puggalo evam vuttappakare puggale sevati bhajati payirupasati palim
ugganhati punappunam attham pucchati pasane lekham khananto viya
kancanacatiya sihavasam sampaticchanto viya ohitasoto sakkaccam
subhasitani sunati ayam evamkaro macco pannava hotiti. Evam
Mahasatto pacinalokadhatuto suriyam utthapento viya pannaya
patipadam kathetva idani tassa pannaya gunam kathento sa pannavati
adimaha. Tattha kamaguneti kamakotthase hutva abhavatthena
aniccato ditthadhammikasamparayikanam dukkhanam vatthubhavena dukkhato
atthanavutiya rogadukkhanam kame nissaya uppannasambhavena rogato
avekkhati oloketi. So evamvipassiti etehi karanehi kamanam
aniccadini passanto kame nissaya uppajjanakadukkhanam anto
natthi kamanam pahanameva sukhanti viditva dukkhesu kamesu mahabbhayesu
chandam pajahati. Sa vitaragoti sakka so puggalo evam vitarago
navaaghatavatthuvasena uppajjanakasabhavadosam vinetva mettacittam
bhaveyya appamanasattarammanatta appamanam bhavetva
aparihinajjhano agarahito brahmaloke uppajjatiti.
     Evam mahasatte kamanam dosam kathenteyeva tesam tinnampi
rajunam sabalanikayanam tadangappahanena pancakamagunarago pahinoti.
Tam natva mahasatto tesam pahamsanavasena gathamaha
                mahiddhiyam agamanam ahosi
                tavamatthaka bhimarathassa capi
                kalingarajassa ca uggatassa
                sabbesa vo kamarago pahinoti.
     Tattha mahiddhiyanti mahantaiddhiyam mahavippharam mahajutikam.
Tavamatthakati tava atthaka. Pahinoti tadangappahanena pahinoti.
     Tam sutva rajano mahasattassa thutim karonto gathamahamsu
                evameva tam paracittavidu
                sabbesa no kamarago pahino
                karohi okasamanuggahaya
                yatha gatinte abhisambhavemati.
     Tattha anuggahayati pabbajjatthaya no okasam karohi yatha
mayam pabbajitva tava gatinipphattim abhisambhavema papuneyyama taya
patividdhagunam pativijjheyyamati vadimsu.
     Atha nesam okasam karonto mahasatto itaram gathamaha
                karomi okasamanuggahaya
                tathahi vo kamarago pahino
                pharatha kayam vipulaya pitiya
                yatha gatim me abhisambhavethati.
     Tattha pharatha kayanti jhanapitiya vipulaya kayam pharatha.
     Tam sutva te sampaticchanta gathamahamsu
                sabbam karissama tavanusasanam
                yam yam tuvam vakkhasi bhuripanna
                pharatha kayam vipulaya pitiya
                yatha gatinte abhisambhavemati.
     Atha nesam sabalakayanam mahasatto pabbajjam dapetva isigane
Uyyojento gathamaha
                kataya vacchassa kisassa puja
                gacchantu bhonto isayo sadhurupa
                jhane rata hotha sada samahita
                esa rati pabbajitassa setthati.
     Tattha gacchantuti attano attano vasanatthanadini gacchantuti.
     Isayo tassa vacanam sampaticchitva vanditva akasam uppatitva
sakani vasanatthanani agamamsu. Sakkopi utthayasana mahasattassa
thutim katva anjalim paggayha suriyam namassanto viya mahasattam
namassamano sapariso pakkami.
     Etamattham viditva sattha ima gatha abhasi
                sutvana gatha paramatthasanhita
                subhasita isina panditena
                te vedajata anumodamana
                pakkamu deva devapuram yasassino.
                Gathayima atthavati subyanjana
                subhasita isina panditena
                yo kocima atthikatva suneyya
                labhetha pubbapariyam visesam
                laddhana pubbapariyam visesam
                adassanam maccurajassa gaccheti.
     Tattha paramatthasanhitati aniccadidipanena nibbananissita gatha.
Imati idam sattha sarabhangasatthuno nibbanadayakam subhasitam vannento
aha. Tattha atthavatiti nibbanadayakatthena paramatthanissita.
Subyanjanati parisuddhabyanjana. Subhasitati susotabbam katva
bhasita sukathita. Atthikatvati attano atthikabhavam katva
atthiko hutva sakkaccam suneyya. Pubbapariyanti pathamajjhanam
pubbaviseso dutiyajjhanam aparaviseso evam atthasamapattivasena
catumaggavasena pubbaparabhavena thitam visesam. Adassananti pariyosane
ca aparavisesam arahattam labhitva nibbanam papuneyya. Nibbanappatto
hi puggalo maccurajassa adassanam gato nama hotiti.
     Evam sattha arahattena desanaya kutam ganhitva na
bhikkhave idaneva pubbepi moggallanassa ahalane pupphavassam
vassiti vatva saccani pakasetva jatakam samodhanento
     salissaro sariputto         mendissaro nama kassapo
     pabbato ca anuruddho          kaccayano ca devalo
     anusisso ca anando         kisavaccho ca kolito
     (narado punno mantaniputto   sesaparisa buddhaparisa)
     sarabhango bodhisatto          evam dharetha jatakanti.
                   Sarabhangajatakam nitthitam.
                         Dutiyam.
                   ----------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 41 page 356-395. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=41&A=7328&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=41&A=7328&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=2446              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=10186              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=11037              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=11037              Contents of The Tipitaka Volume 27 http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]