ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 41 : PALI ROMAN Ja.A.7 visati-cattalisa

page396.

Alambusajatakam athabraviti idam sattha jetavane viharanto puranadutiyikapalobhanam arabbha kathesi. Vatthu indriyajatake vittharitameva. Sattha pana tam bhikkhum saccam kira tvam bhikkhu ukkanthitositi pucchitva saccam bhanteti vutte kena ukkanthapitositi vatva puranadutiyikayati vutte bhikkhu esa itthi tuyham anatthakarika tvam etam nissaya jhanam nasetva tini samvaccharani sammulho visanni nipajjitva uppannaya sannaya mahaparidevam parideviti vatva atitam ahari. Atite baranasiyam brahmadatte rajjam karente bodhisatto kasikaratthe brahmanakule nibbattetva vayappatto sabbasippesu nipphattim patva isipabbajjam pabbajitva arannayatane vanamulaphalaharo yapesi. Atheka migi tassa passavatthane sambhavamissakam tinam khaditva udakam pivi. Ettakeneva ca tasmim patibaddhacitta gabbham patilabhitva tato patthaya katthaci agantva assamassa samanteyeva vicarati. Mahasatto pariganhanto tam karanam annasi. Sa aparabhage manussadarakam vijayi. Mahasatto tam puttasinehena patijaggi. Isisingotissa namam akasi. Atha nam mahasatto vinnutappattam pabbajetva attano mahallakakale tam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page397.

Adaya narivanam gantva tata imasmim himavante imehi pupphehi sadisa itthiyo nama honti ta attano vasam gate mahavinasam papenti tasam vasam nama gantum na vattatiti ovaditva aparabhage brahmalokaparayano ahosi. Isisingopi jhanakilam kilantova himavantappadese vasam kappesi ghoratapo paramajitindriyo ahosi. Athassa silatejena sakkassa bhavanam kampi. Sakko avajjento tam karanam natva ayam mam sakkatta caveyya ekam accharam pesetva silamassa bhindapessamiti sakaladevalokam upaparikkhanto attano addhateyyakotisankhatanam paricarikanam majjhe ekam alambusam nama accharam thapetva annam tassa silam bhinditum samattham adisva tam pakkosapetva tassa silabhedam katum anapesi. Tamattham avikaronto sattha pathamam gathamaha athabravi braha indo vatrabhu jayatam pita devakannam parabhetva sudhammayam alambusanti. Tattha brahati maha. Vatrabhuti vatrassa nama asurassa abhibhavitva. Jayatam pitati jayantanam jayappattanam sesanam tettimsaya devaputtanam pitukiccasadhanena pita. Parabhetvati hadayam bhinditva olokento viya tam patibala ayanti natvati attho. Sudhammayanti sudhammaya devasabhaya pandukambalasilasane nisinno tam alambusam pakkosapetva idamaha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page398.

Misse deva tam yacanti tavatimsa saindaka isipalobhike gaccha isisingam alambuseti. Tattha misseti tam alapati. Idanca tassa namam sabba panitthiyo purise kilesamissanena missanato missati vuccanti. Tena sadharanena gunanamenalapanto evamaha. Isipalobhiketi isinam palobhanasamatthe. Isisinganti tassa kira matthake migasingakarena dve cula utthahimsu tasma evam vuccati. Iti sakko gaccha isisingam upasankamitva attano vasam anetva silamassa bhindati alambusam anapesi. Purayam amhe nacceti vatva brahmacariyava nibbanabhirato buddho tassa maggani avara iti vacanam aha. Tattha purayanti ayam tapaso vatasampanno ca brahmacariyava ca so ca kho panesa dighayukataya nibbanasankhate magge abhirato gunavuddhiya ca buddho tasma yava esa amhe natikkamati na abhibhavitva imamha thana caveti tavadeva tvam gantva tassa devalokagamanani maggani avara yatha idha nagacchati evam karohiti attho. Tam sutva alambusa gathadvayamaha devaraja kimeva tvam mameva tuvam sikkhasi isipalobhike gaccha santi annapi acchara.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page399.

Madisiyo pavara ceva asoke nandane vane tasampi hotu pariyayo tapi yantu palobhikati. Tattha kimeva tvanti kim nametam tvam karositi dipeti. Mameva tuvam sikkhasiti imasmim sakale devaloke mameva tuvam kim sikkhasi annam na passasiti adhippayena vadati. Sakaro panettha byanjanasandhikaro. Isipalobhike gacchati kimkarana manneva evam vadesiti adhippayo. Pavara cevati maya uttaritara ceva. Asoketi sokarahite. Nandaneti nandijanake. Pariyayoti gamanavaro. Tato sakko tisso gathayo abhasi addha hi saccam bhanasi santi annapi acchara tadisiyo pavara ceva asoke nandane vane. Na ta evam pajananti paricariyam pumam gata yadisam tvam pajanasi nari sabbangasobhane. Tvameva gaccha kalyani itthinam pavara casi taveva vannarupena vasamanapayissasiti. Tattha pumam gatati purisam upasankanta samana purisapalobhiniparicariyam na jananti. Vannarupenati sariravannena ceva rupasampattiya ca. Vasamanapayissasiti tam tapasam attano vasam anessasi. Tam sutva alambusa dve gatha abhasi navaham na gamissami devarajena pesita vibhemi cetam asadum uggatejo hi brahmano.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page400.

Aneke nirayam patta isimasadiya jana apanna mohasamsaram tasma lomani hamsayeti. Tattha navahanti nave aham. Vibhemiti bhayami. Asadunti asaditum. Idam vuttam hoti naham deva taya pesita na gamissami apicaham tam isisingam silabhedanatthaya alliyitum bhayami uggatejo hi soti. Asadiyati asadetva. Mohasamsaranti mohena samsaram mohena isim palobhetva samsaram apanna vattadukkhe patitthita satta gananapatham atikkanta. Tasmati tena karanenaham. Lomani hamsayeti lomani utthapemi. Tassa kiraham silam bhindissamiti cintayamanaya me lomani hamsantiti vadati. Idam vatvana pakkami acchara kamavannini missa missetumicchanti isisingam alambusa. Sa ca tam vanamoggayha isisingena rakkhitam bimbajalarattasanchannam samanta addhayojanam. Patova patarasamhi udayasamayam pati aggittham parimajjantam isisingam upagamiti ima abhisambuddhagatha. Tattha pakkamiti tenahi devaraja avajjeyyasi manti attano sayanagabbham pavisitva alankaritva isisingam kilesena missetum icchanti pakkami. Bhikkhave sa acchara tassa assamam gatati. Bimbajala- rattasanchannanti rattakuravakavanena sanchannam. Patova patarasamhiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page401.

Bhikkhave patarasavelaya patova pageyeva. Kivapageti. Udayasamayam patiti suriyuggamanavelayameva. Aggitthanti aggisalam. Rattim padhanamanuyunjitva patova nahatva udakakiccam katva pannasalaya thokam jhanasukhena vitinametva nikkhamitva aggisalam sammajjantam tam isisingam upagami itthivilasam dassenti tassa purato atthasi. Atha nam tapaso pucchanto aha ka nu vijjurivabhasi osadhi viya taraka vicittahatthabharana amuttamanikundala. Adiccavannasankasa hemacandanagandhini sannaturu mahamaya kumari carudassana. Vilaka muduka suddha pada te supatitthita kamana kamaniya te harantiyeva me mano. Anupubba ca te uru naganasasamupama vimattha tuyham sussoni akkhassa phalakam yatha. Uppalasseva kinjakkha nabhi te sadhusanthita pura kanhanjanasseva durato patidissati. Duvidha jata uraja avanta sadhupaccuda payodhara appatita addhalabusama thana. Digha kambutalabhasa giva eneyyaka yatha pandaravarana vaggu catutthamanasannibha.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page402.

Uddhagga ca adhagga ca dumaggaparimajjita duvija nelasambhuta danta tava sudassana. Apandara lohitanta jinjukaphalasannibha ayata ca visala ca netta tava sudassana. Natidigha susamattha kanakabya samocita uttamangaruha tuyham kesa candanagandhika. Yavata kasigorakkha vanijananca ya gati isinanca parakkantam sannatanam tapassinam. Na te samasamam passe asmim pathavimandale ko va tvam kassa va putto katham janemu tam mayanti. Tattha vicittahatthabharanati vicittehi hatthabharanehi samannagata. Hemacandanagandhiniti suvannavannacandanagandhavilepana. Sannaturuti suvattitaghanauru sampannaurulakkhana. Vilakati sankhittamajjha. Mudukati mudu sukhumala. Suddhati nimmala. Supatitthitati samam pathavim phusanta sutthu patitthita. Kamanati gacchamana. Kamaniyati kanta kametabbayuttaka. Harantiyeva me manoti ete evarupena paramena itthivilasena cankamantiya tava pada mama cittam harantiyeva. Vimatthati visala. Sussoniti sundarasoni. Akkhassati suvannassa phalakam viya visala te soniti vadati. Uppalasseva kinjakkhati niluppalakannika viya. Kanhanjanassevati sukhumakanhalomacitatta evamaha. Duvidhati gatham thane vannayanto aha.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page403.

Te hi dve hutva ure jata vantassa abhava avanta ure lagga eva hutva sutthu nikkhantatta sadhupaccuda payassa dharanato payodhara. Appatitati nappatita amilatataya va anabbhunnatataya va na anto pavitthati appatita. Suvannaphalake thapitasuvannamaya vattalabuno addhena sadisataya addhalabusama thana. Eneyyaka yathati enimigassa hi digha ca vatta ca giva sobhati evam tava thokam digha. Kambutalabhasati suvannalingatalasannibha givati attho. Pandaravaranati dantavarana. Catutthamanasannibhati catutthamano vuccati catutthamanavatthubhuta jivha. Abhirattabhavena jivhasadisam te otthapariyosananti vadati. Uddhaggati uparimadanta. Adhaggati hetthimadanta. Dumaggaparimajjitati dantakatthaparimajjita parisuddha. Duvijati dvija. Nelasambhutati niddosesu hanumamsapariyosanesu sambhuta. Apandarati kanha. Lohitantati rattapariyanta. Jinjukaphalasannibhati rattatthane jinjukaphalasadisa. Sudassanati passantanam atittikara pancapasadasamannagata. Natidighati pamanayutta. Susamatthati sutthu samattha. Kanakabya samocitati kanakabya vuccati suvannaphalika taya gandhatelam adaya pariharita suracita. Kasigorakkhati imina kasinca gorakkhanca nissaya jivanakasatte dasseti. Ya gatiti yattaka nipphatti. Parakkantanti yattakam isinam parakkantam vittharikata imasmim himavante yattaka isayo vasantiti attho. Na te samasamanti tesu sabbesu ekampi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page404.

Rupalilavilasadisamataya taya samam na passami. Ko va tvanti idam tassa itthibhavam jananto purisavoharavasena pucchati. Sa evam padato patthaya yava kesa attano vannam bhasante tapase alambusa tunhi hutva tassa kathaya yathanusandhim gataya tassa sammulhabhavam natva gathamaha na panhakalo bhaddante kassapevam gate sati ehi samma ramissama ubho asmaka assame ehi tam upaguyhissam ratinam kusalo bhavati. Tattha kassapevam gate satiti kassapagotta evam tava citte pavatte sati panhakalo na hoti. Sammati piyavacanamalapanametam. Ratinanti pancakamagunaratinam. Evam vatva alambusa cintesi nayam mayi thitaya hatthapasam gamissati gacchanti viya gamissamiti. Sa itthimayakusalataya tapasam upasankamitva agatamaggabhimukhi payasi. Tamattham pakasento sattha aha idam vatvana pakkami acchara kamavannini missa missetumicchanti isisingam alambusati. Atha nam tapaso gacchantam disva ayam gacchatiti attano dandhaparakkamam mandagamanam chinditva vegena dhavitva kesesu hatthena paramasi. Tamattham pakasento sattha aha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page405.

So ca vegena nikkhamma chetva dandhaparakkamam tamuttamasu venisu ajjhappatto paramasi. Tamudavatta kalyani palissaji susobhani cavi tamhi brahmacariya yatha tam atha tosita. Manasa agama indam vasantam nandane vane tassa sankappamannaya maghava devakunjaro pallankam pahini khippam suvannam sopavahanam. Sauracchadapannasam sahassapatiyatthatam tamenam tattha dharesi ure katvana sobhana. Yatha ekamuhuttamva tini vassani dharayi vimado tihi vassehi pabujjhitvana brahmano. Addasasi haritarukkhe samanta aggiyayanam navapattavanam phullam kokilaganaghositam. Samanta sa viloketva rudam assuni vattayi na juhe na jape mante aggihuttam pahapitam. Ko nu me paricariyaya pubbe cittam palobhayi aranne me viharato yo me tejahasambhutam nanaratanaparipunnam navamva ganhi annaveti. Tattha ajjhappattoti sampatto. Tamudavatta kalyaniti tam kese paramasetva thitam isim udavattitva nivattitva kalyanadassana sa sutthusobhana. Palassajiti alingi. Cavi tamhi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page406.

Brahmacariya yatha tam atha tositati bhikkhave tassa isino tavadeva jhanam antaradhayi tasmim tamha jhana brahmacariya cavite yatha tam sakkena patthitam tatheva ahosi. Atha sakkassa patthanaya samiddhabhavam viditva sa devakanna pesita tassa tena brahmacariyavinasena sanjanitapitipamojjati attho. Manasa agamati sa tam alingitva thita aho vata sakko pallankam passeyyati evam pavattena manasa indam agama. Nandaneti nandijananasamatthataya nandanavanasankhate tavatimsabhavane vasantam. Devakunjaroti devasettho. Pahiniti pesehi. Pahinitipi patho. Sopavahananti saparivaram. Sauracchadapannasanti pannasaya uracchadehi paticchaditam. Sahassapatiyatthatanti sahassadibbakojavatthatam. Tamenam tatthati tam isisingam tattha dibbapallanke nisinna sa ure katva dharesiti. Tini vassaniti ekamuhuttam viya manussagananaya tini vassani tam ure nipajjapetva tattha nisinna dharesi. Vimadoti nimmado vigatavisannabhavo. So hi tini samvaccharani visanno sayitva paccha patiladdhasanno pabujjhi. Tasmim pabujjhamane hatthadiphandanam disvava alambusa tassa pabujjhanabhavam natva pallankamantaradhapetva sayampi antarahita atthasi. Addasasiti assamapadam olokento kena nu khomhi silavinasam papitoti cintetva mahantena saddena paridevamano addasasi. Haritarukkheti aggiyayanasankhatam aggisalam samanta parivaretva thite haritapattarukkhe. Navapattavananti tarunehi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page407.

Navapattehi sanchannam vanam. Rudanti paridevanto. Na juhe na jape manteti ayamassa paridevanagatha. Pahapitanti hapitam. Pakaro upasaggamattam. Paricariyayati konu kilesaparicariyaya ito pubbe mama cittam palobhayiti paridevati. Yo me tejahasambhutanti hakaro nipatamattam. Yo mama samanatejena sambhutam jhanagunam nanaratanapunnam mahannave navam viya ganhi vinasam papesi ko namesoti paridevati. Tam sutva alambusa cintesi sacaham na kathessami ayam me abhisapissati handassa kathessamiti. Sa dissamanena kayena thatva gathamaha ahante paricariyaya devarajena pesita avadhi cittam cittena pamada tvam na bujjhasiti. So tassa katham sutva pitara dinnam ovadam saritva pituvacanam akatva mahavinasam pattomhiti paridevanto catasso gathayo abhasi imani kira mam tato kassapo anusasati kamalasarisitthiyo tayo bujjhesi manava. Ure gandayo bujjhesi tayo bujjhesi manava iccanusasimam tato yatha mam anukampako. Tassaham vacanam nakam pitu buddhassa sasanam aranne nimmanussamhi savajja jhayami ekako.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page408.

Soham tatha karissami dhiratthu jivitena me puna va tadiso hessam maranam me bhavissatiti. Tattha imaniti imani vacanani. Kamalasarisitthiyoti kamala vuccati nariphalaka tasam pupphasadisa itthiyo. Tayo bujjhesiti manava tayo janeyyasi natva dassanapatham agantva palapeyyasiti yani evarupani vacanani tada mam tato anusasati imani kira taniti. Ure gandayoti uramhi dvihi gandehi samannagatayo. Tayo bujjhesiti manava tayo attano vasangate vinasam papentiti janeyyasiti. Nakanti na karim. Jhayamiti pajjhayami paridevami. Dhiratthu jivitena meti dhiratthu garahitam mama jivitam jivitena me ko attho. Puna vati tatha karissami yatha puna va tadiso bhavissami nattham jhanam uppadetva vitarago bhavissami maranam va me bhavissatiti. So kamaragam pahaya puna jhanam uppadesi. Athassa samanatejam disva jhanassa ca uppaditabhavam natva alambusa bhita khamapesi. Tamattham pakasento sattha dve gatha abhasi tassa tejanca viriyanca dhitim natva suvaddhitam sirasa aggahi pade isisingam alambusa. Ma me kujjha mahavira ma me kujjha mahaise maha attho maya cinno tidasanam yasassinam tayapi kampitam asi sabbam devapuram tadati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page409.

Atha nam so khamami te bhadde yathasukham gacchahiti visajjento gathamaha tavatimsa ca ye deva tidasananca vasavo tvanca bhadde sukhi hohi gaccha kanne yathasukhanti. Sa tam vanditva teneva suvannapallankena devapuram gata. Tamattham pakasento sattha tisso gathayo abhasi tassa pade gahetvana katva ca nam padakkhinam anjalim paggahetvana tamha thana apakkami. Yo tassa asi pallanko sovanno sopavahano sauracchadapannaso sahassapatiyatthato tameva pallankamaruyha aga devana santike. Tamokkamiva ayantim jalantim vijjutam yatha patito sumano vitto devindo adada varanti. Tattha okkamivati dipakam viya. Patitoti adihi tutthakarova dassito. Adada varanti agantva vanditva thitaya tuttho varam adada adasi. Sa tassa santike varam ganhanti osanagathamaha varance me ado sakka sabbabhutanamissara na isipalobhika gacche etam sakka varam vareti. Tassattho sakka devaraja sace me tvam varam ado puna

--------------------------------------------------------------------------------------------- page410.

Isipalobhikaya na gaccheyyam ma mam etadatthaya pahineyyasi etam varam varemiti. Sattha tassa bhikkhuno imam dhammadesanam aharitva saccani pakasetva jatakam samodhanesi. Saccapariyosane so bhikkhu sotapattiphale patitthahi. Tada alambusa poranadutiyika ahosi. Isisingo ukkanthito bhikkhu pita mahaisi pana ahamevati. Alambusajatakam nitthitam. Tatiyam. -----------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 41 page 396-410. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=41&A=8146&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=41&A=8146&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=2478              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=10324              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=11235              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=11235              Contents of The Tipitaka Volume 27 http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]