ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext book chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 42 : PALI ROMAN Ja.A.8 pannasa–asitinipata

                     Mahasutasomajatakam
     kasma tuvam rasaka idisaniti idam sattha jetavane viharanto
angulimalattheram arabbha kathesi.
     Tassa uppatti ca pabbajja ca angulimalasuttavannanayam
vuttanayeneva vittharato veditabba. So pana saccakiriyaya
mulhagabbhaya itthiya sotthibhavam katva tato patthaya sulabhapindo
hutva vivekamanubruhanto aparabhage arahattam patva abhinnatova
asitiya mahatheranam abbhantaro ahosi. Tasmim kale dhammasabhayam
katham samutthapesum avuso aho vata bhagavata tatharupam luddam
lohitapanim mahacoram angulimalam adandena asatthena dametva
nibbisevanam karontena dukkaram katam aho buddha nama
dukkarakarakati. Sattha gandhakutiyam thitova dibbasotena tesam bhikkhunam
Katham sutva ajja mama gamanam bahupakaram bhavissati mahadhammadesana
pavattissatiti natva gandhakutito nikkhamitva anopamaya buddhalilaya
dhammasabham gantva pavarapannattasane nisiditva kayanuttha bhikkhave
etarahi kathaya sannisinnati pucchitva imaya namati vutte
anacchariyam bhikkhave idaneva paramabhisambodhippattena maya
etassa angulimalattherassa damanam svaham pubbacariyam caranto
padesanane thitopi etam damesinti vatva tunhi ahosi tehi
yacito atitam ahari.
     Atite kururatthe indapattanagare korabyo nama raja dhammena
rajjam karesi. Tada amhakam bodhisatto tassa aggamahesiya
kucchimhi nibbatti. Sutavittataya pana tam sutasomoti sanjanimsu.
Tamenam vayappattam disva raja nikkhasahassam datva disapamokkhassa
acariyassa santike sippuggahanatthaya takkasilam pesesi. So
acariyabhagam adaya nikkhamitva maggam patipajji. Baranasiyam
kasikaranno putto brahmadattakumaropi tatheva vatva pitara
pesito nikkhamitva tam maggam patipajji. Atha sutasomo maggam
gantva nagaradvare salaya phalake vissamatthaya nisidi.
Brahmadattakumaropi gantva tena saddhim ekaphalake nisidi. Atha
nam sutasomo patisantharam karonto samma maggam patipajjanto
kilantosi kuto agacchasiti pucchitva baranasitoti vutte
kassa puttositi kasikaranno puttosmiti konamositi
Brahmadattakumaro namahanti kena karanena idhagatositi pucchi.
So sippuggahanatthayati vatva tvampi maggam patipajjanto kilantosi
kuto agacchasiti teneva nayena itaram pucchi. Sopi tassa sabbam
acikkhi. Te ubhopi mayam khattiya ekacariyasseva santike
sippuggahanatthaya gacchamati annamannam mittabhavam katva nagaram
pavisitva acariyakulam gantva acariyam abhivadetva attano jatim
acikkhitva sippuggahanatthaya agatabhavam kathesum. So sadhuti
sampaticchi. Te acariyabhagam datva sippam patthapesum. Na
kevalanca te dve annepi tada jambudipe ekasatamatta
rajaputta tassa santike sippam ugganhanti. Sutasomo tesam
jetthantevasiko hutva sippam upadisanto na cirasseva
nipphattim papuni. So annesam santikam agantva sahayo meti
brahmadattakumarameva gantva tassa pitthacariyo hutva khippam
sikkhapesi. Itaresampi anukkameneva sippam nitthitam. Te anuyogam
datva acariyam vanditva sutasomam parivaretva nikkhamimsu. Atha
ne sutasomo maggantare thatva uyyojento tumhe attano
matapitunam sippam dassetva rajjesu patitthahissatha patitthita ca pana
mamovadam kareyyathati aha. Kim acariyati. Pakkhadivasesu uposathika
hutva ma ghatam kareyyathati. Te sadhuti sampaticchimsu. Bodhisattopi
angavijjapakatatta anagate baranasiyam brahmadattakumaram nissaya
mahabhayam uppajjissatiti natva tesam ovaditva uyyojesi.
     Te sabbepi attano attano janapadam gantva matapitunam
sippam dassetva rajjesu patitthaya patitthitabhavanceva ovade
vattamanabhavanca rajano janapetum pannakarena saddhim pannani
pahinimsu. Mahasatto tam pavuttim sutva appamatta hothati
pannani patipesesi. Tesu baranasiraja vina mamsena bhattam na
bhunji. Uposathadivasatthayapissa mamsam gahetva thapenti. Athekadivasam
evam thapitamamsam bhattakarakassa pamadena ragehe koleyyasunakha
khadimsu. Bhattakarako mamsam adisva kahapanamutthim adaya caranto
mamsam uppadetum asakkonto sace amamsakam bhattam upanamessami
jivitam me natthi kim nukho karissamiti cintetva attheso
upayoti vikale amakasusanam gantva tammuhuttamatassa purisassa
urumamsam aharitva supakkam pacitva bhattam pacitva bhattamamsam upanamesi.
Ranno mamsakhandam jivhagge thapitamattameva satta rasaharanisahassani
phari sakalasariram khobhesi. Kimkarana. Pubbe sevanataya. So
kira atitanantare attabhave yakkho hutva bahum manussamamsam khadi
tenassa tam piyam ahosi. So sacaham tunhiyeva paribhunjissami
na me ayam imam mamsam kathessatiti cintetva saha khelena bhumiyam
patesi. Niddosam deva khadahiti vutte manusse patikkamapetva
ahamevassa niddosabhavam janami kinnametam mamsanti bhattakaram
pucchi. Purimadivasesu taya khaditamamsam devati. Nanu annasmim
kale ayam raso natthiti. Ajjeva sutthu pakkam devati. Nanu
Pubbepi evarupam pacasiti. Atha nam tunhibhutam natva sabhavameva
kathehi no ce kathesi jivitante natthiti aha. So abhayam
yacitva yathabhutam kathesi. Raja ma saddamakasi pakatipacanamamsam
tvam khaditva mayham manussamamsameva pacahiti aha. Nanu
dukkaram devati aha. Ma bhayi na dukkaranti. Nivaddham
kuto labhissami devati aha. Nanu bandhanagare bahu manussati.
So tato patthaya tatha akasi. Aparabhage bandhanagare manussesu
khinesu idani kim karomiti aha. Tvam antaramagge sahassabhandikam
khipitva yo tam ganhati tam coroti gahetva marehiti.
So tatha akasi. Aparabhage bhayena sahassabhandikam olokentampi
adisva idani kim karomiti aha. Yada majjhimayame bherivelaya
nagaram akulam hoti tvam ekasmim gharasandhimhi va vithiyam va
catukke va thatva manusse maretva mamsam ganhahiti. So tato
patthaya thulamamsam adaya gacchati. Tesu tesu thanesu kalevarani
dissanti. Nagaram akulam hoti. Mama mata na pannayati
mama pita na pannayati mama bhata bhagini ca na pannayatiti
manussanam paridevanasaddo suyyati.
     Nagara bhitatasita hutva ime manusse siho nukho khadati
byaggho nukho khadati yakkho nukho khadatiti olokenta
paharamukham disva eko manussacoro ime khadati manneti.
Mahajano rajangane sannipatitva upakkosi. Raja kim tatati
Pucchi. Deva imasmim nagare manussakhadako coro atthi ta
ganhapetha devati. Aham katham janissami kim aham nagaram
rakkhanto vicaramiti. Mahajana raja nagarena anatthikoti
kalahatthisenapatissa acikkhissamati gantva tassa kathetva coram
pariyesatum vattatiti vadimsu. So sattaham agametha pariyesitva
coram vo dassamiti mahajanam uyyojetva purise anapesi
tata nagare kira manussakhadakacoro atthi tumhe tesu tesu
thanesu niliyitva tam ganhathati. Te sadhuti sampaticchitva
tato patthaya nagaram parigganhanti. Bhattakarakopi ekasmim
gharasandhimhi paticchanno hutva ekam itthim maretva ghanam ghanam mamsam
adaya pacchim puretum arabhi. Atha nam te purisa gahetva
pothetva pacchabahum bandhitva gahito manussakhadako coroti
mahasaddam karimsu. Mahajano tam parivaresi. Atha nam sutthu
bandhitva mamsapacchim givayam bandhitva adaya senapatissa dassesum.
Atha nam senapati disva kinnu kho esa imam mamsam khadati
udahu annena mamsena missitva vikkinati udahu ranno vacanena
maretiti cintetva tamattham pucchanto pathamam gathamaha
                kasma tuvam rasaka idisani
                karosi kammani sudarunani
                hanasi itthi purise ca mulhe
                mamsassa hetu adu dhanassa karanati.
     Tattha rasakati bhattakarakam alapati. Ito param uttanasambandhanani
vacanapativacanapalivaseneva veditabbaniti.
     Tato rasako nam aha
                na attahetu na dhanassa karana
                na puttadarassa sahayanatinam
                bhatta ca me bhagava bhumipalo
                so khadati mamsamidam bhadanteti.
     Atha nam senapati aha
                sace tuvam bhatturatthe payutto
                karosi kammani sudarunani
                patova antepuram papunitva
                lapeyyasi me rajino sammukhe tanti.
     Atha nam rasako aha
                tatha karissami aham bhadante
                yatha tuvam bhasasi kalahatthi
                patova antepuram papunitva
                vakkhami te rajino sammukhe tanti.
     Tattha bhagavati garavavacanam. Sace tuvanti saccam nukho bhanati
udahu maranabhayena musa bhanatiti vimamsanto evamaha. Tattha
sudarunaniti manussaghatakammani. Sammukhe tanti sammukhe thatva
evam vadeyyasi. So sampaticchanto tathapi gathamaha.
     Atha nam senapati galhabandhanameva sayapetva vibhataya rattiya
amaccehi ca nagarehi ca saddhim mantetva sabbesu ekacchandesu jatesu
sabbatthanesu arakkham thapetva nagaram hatthagatam katva rasakassa givayam
mamsapacchim bandhitva adaya rajanivesanam pavisi. Sakalanagaram viravi.
Raja hiyyo bhuttapataraso sayam mamsampi alabhitva rasako idani
agamissatiti nisinnova tam rattim vitinametva ajjapi rasako
nagacchati nagarananca mahasaddo suyyati kinnu kho etanti
vatapanena olokento tam tatha aniyamanam disva pakatam idam
karanam jatanti cintetva satim paccupatthapetva pallankeva nisidi.
Kalahatthipi nam upasankamitva anuyunji. Sopissa kathesi.
     Tamattham pakasento sattha aha
        tato ratya vivasane     suriyassuggamanam pati
        kalo rasakamadaya      rajanam upasankami
        upasankamitva rajanam    idam vacanamabravi.
        Saccam kira maharaja      rasako pesito taya
        hanati itthipurise        tuvam mamsani khadasiti.
     Tato raja aha
        evamevam tatha kala     rasako pesito maya
        mama attham karontassa     kimetam paribhasasiti.
     Tattha kalati kalahatthi. Evamevanti tejavantena senapatina
anuyunjito raja musa vattum asakkonto evamaha. Tattha
Tathati idam purimasseva vevacanam. Mama atthanti mama vuddhim.
Karontassati karontam. Kimetanti kasma etam paribhasasi.
     Atha raja aho dukkaram karositi kalahatthi tvam nama
annam coram agahetva mama pesakaram ganhapesiti tassa bhayam
janento kathesi. Tam sutva senapati ayam sakeneva mukhena
patijanati aho sahasiko ettakam kalam manussamamsa etena
khadita varessami nanti cintetva aha maharaja ma evam
kari ma manussamamsam khadathati. Raja aha kalahatthi kim kathesi
naham ito viramitum sakkomiti. Deva sace tvam na viramissasi attanam
ratthanca tvameva nassissasiti. Evam nassantopi aham tato neva
viramitum sakkomiti. Tato senapati tassa sannapanatthaya vatthum
aharitva dassesi.
     Atitasmim hi kale mahasamudde cha mahamaccha ahesum.
Tesu anando upanando ajjhoharoti ime tayo mahamaccha
pancayojanasatika timingalo timiramingalo mahatimiramingaloti ime
tayo mahamaccha sahassayojanika honti te sabbepi pasanasevalabhakkha
ahesum. Tesu anando mahasamuddassa ekapasse vasati. Tam bahu
maccha dassanaya upasankamanti. Ekadivasam sabbesam dvipadacatuppadanam
raja pannayati amhakam raja natthi mayamekam rajanam karissamati
cintetva sabbe ekacchanda hutva anandam rajanam karimsu.
Te maccha tato patthaya tassa sayam
Pato upatthanam gacchanti. Athekadivasam anando ekasmim pabbate
pasanasevalam khadanto maccham ajanitva sevaloti sannaya
ekam maccham khadi. Tassa tam mamsam sakalasariram chadeti. So kim
nukho idam ativiya madhuranti niharitva olokento macchakhandam disva
ettakam kalam ajanitva khadamiti cintetva tato patthaya sayampi
patopi macchanam upatthanam agantva gamanakale ekam dve macche
khadissami pakatam katva khadiyamanesu ca ekopi mam na
upasankamissati sabbepi palayissanti paticchanno hutva paccha
osakkitosakkitam paharitva khadissamiti tatha akasi. Te maccha
parikkhayam gacchanta cintayimsu kuto nukho natinam bhayam uppajjatiti.
Atheko panditamaccho mayham anandassa kiriyam na ruccati
parigganhissami nanti macchesu upatthanam gatesu anandassa kannapatte
paticchanno hutva atthasi. Anando macche uyyojetva
sabbapacchato gacchantam khadi. So panditamaccho tam kiriyam disva
itaresam arocesi. Te sabbepi bhitatasita palayimsu. Anando
tato patthaya macchamamsagiddhena annam gocaram na ganhati. So
jighacchaya pilito kilamanto kaham nukho ime gatati te macche
pariyesanto ekam pabbatam disva mama bhayena imam pabbatam nissaya
vasanti manneti pabbatam parikkhipitva upadharessamiti nangutthena
ca sisena ca ubho passe parikkhipitva ganhi. Tato sabbe
idha vasissanti kuto palayissantiti pabbatam parikkhipitva attano
Nanguttham disva ayam maccho mam vancetva pabbatam nissaya
vasatiti kuddho pannasayojanamattam sakananguttham dalham annam macchanti
sannaya gahetva murumurayanto khadi. Dukkha vedana uppajjati.
Lohitagandhena maccha sannipatitva luncitva khadanta yava sisam
agamamsu. Mahasarirataya parivattetum asakkonto tattheva jivitakkhayam
papuni. Pabbatarasi viya atthirasi ahosi. Akasacarino
tapasaparibbajaka manussanam kathayimsu. Sakalajambudipe manussa janimsu.
     Tam vatthum aharitva dassento kalahatthi aha
          anando sabbamacchanam     khaditva rasagiddhima
          parikkhinaya parisaya       attanam khadiya mato.
                Evam pamatto rasagarave rato
                balo yadi ayatim navabujjhasi
                vidhamma putte ca caji natake ca
                parivattitva attanameva khadati.
                Idam te sutvana virajjatu chando
                ma bhakkhayi raja manussamamsam
                ma tvam imam kevalam varijova
                dvipadadhipa sunnamakasi ratthanti.
     Tattha maharaja atitasmim kale mahasamudde pancasatayojaniko
anando nama mahamaccho sabbesam macchanam raja samuddassa ekapasse
thito. Khaditvati sakajatikanam macchanam rasagiddhima macche khaditva.
Parikkhinayati macchaparisaya khayam pattaya. Attananti annam
gocaram agahetva pabbatam parikkhipanto pannasayojanamattam attano
nangutthakhandam macchasannaya khaditva mato maranappatto hutva
idani mahasamudde pabbatamatto atthirasi ahositi. Evam pamattoti
evampi yatha mahamaccho anando evam tatha tvam tanhaya giddhito
hutva pamatto pamadabhavamapanno. Rasgarave ratoti manussamamsassa
rasagarave ratto atirattacitto ahosi. Baloti yadi tvam
balo duppanno ayatim anagate uppajjanakadukkham navabujjhasi na
janasiti attho. Vidhamma putte cati putte bhariyayo ca natake
cati natake sahayake ca. Vidhammati vidhamitva annam aharam
alabhitva jighacchaya pilito sakalanagaram parivattiya manussamamsam alabhitva
attanam khadanto anando mahamaccho viya attananneva khadati.
Idante sutvanati maharaja te tuyham maya anitam idam udaharanam
sutvana. Chando virajjatuti vigacchatu viramatu. Ma bhakkhayiti
raja manussamamsam ma bhakkhaya ma khadi. Ma tvam imam kevalanti
mahasamuddam sunnam karonto varijo anando maccho iva.
Dvipadadhipati bho dvipadanam manussanam issara maharaja tvam kevalam
saccato imam tava kasikarattham nagaram sunnam ma akasiti attho.
     Tam sutva raja bho kalahatthi tvameva upamam janasi
ahampi na janamiti manussamamsagiddhataya poranakavatthum aharitva
dassento aha
        Sujato nama namena     oraso tassa atrajo
        jambupesim aladdhana       mato so tassa sankhaye
        evameva aham kala       bhutva bhakkham rasuttamam
        aladdha manussamamsam        manne hessami jivitanti.
     Tattha tassati tassa sujatassa.
     Atite baranasiyam sujato nama kutumbiko lonambilasevanatthaya
himavntato agatani panca isisatani disva te attano
uyyane vasapetva upatthahi. Ghare cassa niccam pancasatamatta
bhikkha ahesum. Te pana tapasa kadaci janapade bhikkhaya caranti
mahajambupesimpi aharitva khadanti. Tesam jambupesim aharitva
khadanakale sujato cintesi ajja bhadanta tayo cattaro divasa
anagacchanta kaham nukho gatati. So puttam attano anguliyam
gahapetva tesam bhattakiccakale tattha agamasi. Tasmim samaye
mahallakanam mukhavikkhalanaudakam datva sabbanavako jambupesim khadati.
Sujato tapase vanditva nisinnova kim bhante khadathati pucchi.
Navako mahajambupesim khadami avusoti. Tam sutva kumaro
pipasam uppadesi. Athassa ganajetthako thokam dapesi. So tam
khaditva rase bajjhitva jambupesim me detha jambupesim me
dethati punappunam yaci. Kutumbiko dhammam sunanto puttaka ma
viravi geham gantva khadissasiti tam vancetva imam nissaya
Bhadanta ukkantheyyunti tam samassasento isiganam anapucchitvava
geham gato. Gatakalato patthaya ca tassa putto jambupesim me
dethati paridevi. Isayopi idha ciram vasimhati vatva himavantameva
gata. Arame isayo apassanto tassa ambajambupanasamocadinam
pesiyo madhusakkharasamyutta adasi. Tapissa jivhagge thapitamattava
halahalavisasadisa honti. So sattaham niraharo hutva jivitakkhayam
papuni.
     Raja idam karanam aharitva dassento evamaha. Tassa
sankhayeti tassa jambupesiya khaye annam aharam anaharitva mato.
Bhakkhanti khadaniyam. Rasuttamanti uttamarasam. Hessamiti jahessami.
Hissamitipi patho.
     Tato kalahatthi ayam raja ativiya rasagiddho aparanipissa
udaharanani aharissamiti cintetva maharaja viramahiti aha.
So aham manussamamsa viramitum na sakkomiti. Deva sace na viramissasi
natimandalato ceva rajjasirito ca tvam parihayissasi.
     Atitasmim hi maharaja idha baranasiyam pancasilarakkhitam setthikulam
ahosi. Tassa kulassa ekaputtako ahosi matapitunam piyo manapo
pandito tinnam vedanam paragu. So samavayehi tarunehi saddhim
ganabandhehi vicari. Sesa ganabandha macchamamsadini khadanta suram
pivanti. Manavo mamsadini na khadati suram na pivati. Te
cintayimsu ayam suram apivanto amhakam mulam na deti upayena
Nam suram payapessamati. Te sannipatitva samma uyyane
chanakilam kilissamati ahamsu. Samma tumhe suram pivatha aham na
pivami tumheva gacchathati. Samma tava panatthaya khiram
ganhapessamati. So sadhuti sampaticchi. Dhutta uyyanam gantva
paduminipattesu tikhinasuram bandhitva thapayimsu. Atha nesam panakale
manavassa khiram upanayimsu. Eko dhutto pokkharamadhum bho aharathati
te aharapetva paduminipattaputam gahetva hettha chiddam katva
angulim mukhe thapetva akaddhi. Evam itarepi aharapetva
pivimsu. Manavo kimetanti pucchi. Pokkharamadhu namati. Ahampi
thokam labhissamiti. Detha bhoti tassapi dapayimsu. So
pokkharamadhusannaya suram pivi. Atha tassa angarapakkamamsam adamsu.
Tampi khadi. Evamassa punappunam pivantassa mattakale na etam
pokkharamadhu sura esati vadimsu. So ettakam kalam evam madhurarasam
na janami aharatha bhonto suranti aha. Punapi adamsu.
Pipasa mahati ahosi. Athassa punappunam yacantassa khinati
vadimsu. So handa tam bho suram aharathati angulimuddikam adasi.
So sakaladivasam tehi saddhim pivitva matto rattakkho kampanto
vilapanto geham gantva nipajji. Athassa pita suraya pitabhavam
natva vigatepissa made tata ayuttante katam setthikule jatena
suram pivantena ma puna evamakasiti aha. Tata ko mayham
dosoti. Suraya pitabhavenati. Tata kim kathesi maya evarupam
Madhurarasam ettakam kalam aladdhapubbanti. Brahmano punappunam
yaci. Sopi na sakkomi viramitunti aha. Atha brahmano evam
sante amhakam kulavamso upacchijjissati dhananca vinassissatiti
cintetva gathamaha
        manava abhiruposi       kule jatosi sotthiye
        na tvam arahasi tata     abhakkham bhakkhayetaveti.
     Tattha abhakkham bhakkhayetaveti abhakkhitabbayuttakam bhakkhayitum.
     Evanca pana vatva tata viramahi sace na viramissasi
kama ca ito geha ca nikkhama tava rattha pabbajaniyakammam
karessamiti aha. Manavo evam santepi nikkhamissami suram
jahitum na sakkomiti vatva gathadvayamaha
        rasanannataram etam      kasma mam tvam nivaraye
        soham tattha gamissami    yattha lacchami edisam.
        Sovaham nippatissami    na te vacchami santike
        yassa me dassanena tvam  nabhinandasi brahmanati.
     Tattha rasananti lonambilatittakakatukakharikamadhurakasavasankhatanam
sattannam rasanam annataram uttamarasabhutametam majjannama. Sovahanti
so ahameva. Nippatissamiti nikkhamissami.
     Evanca pana vatva naham surapana viramissami tata
yante ruccati tam karohiti aha. Atha brahmano tayi
amhe pariccajante mayampi tam pariccajissamati vatva gathamaha
        Addha annepi dayade     putte lacchama manava
        tvanca jamma vinassassu       yattha pattam na tam suneti.
     Tattha yattha pattanti yattha gatam asukatthane nama vasatiti na
sunomi tattha gacchahiti attho.
     Atha nam vinicchayatthanam netva aputtabhavam katva niharapesi.
So aparabhage nippaccayo kapano pilotikam nivasetva kapalahattho
pindaya caranto annataram kuddam nissaya kalamakasi.
     Idam karanam aharitva kalahatthi ranno dassetva maharaja
sace amhakam vacanam na karissasi pabbajaniyakammante karissantiti
vatva gathamaha
        evameva tuvam raja        dipadinda sunohi me
        pabbajissanti tam rattha     sondamanavakam yathati.
     Evam kalahatthina nanaupamaya anitayapi raja tato
viramitum asakkonto aparampi udaharanam dassanattham aha
        sujato nama namena      bhavitattana savako
        accharam kamayantova        na so bhunji na so pivi.
        Kusaggenudakamadaya        samudde udakam mine
        evam manusika kama      dibbakamana santike.
        Evameva aham kala        bhutva bhakkham rasuttamam
        aladdha manusam mamsam        manne hessami jivitanti.
Vatthu pana hettha vuttasadisamevati.
     Tattha bhavitattananti bhavitattanam tesam pancannam isisatanam.
Accharam kamayantovati so kira tesam isinam mahajambupesiya khadanakale
anagamanam viditva kena nukho karanena nagacchanti sace katthaci
gata janissami no ce atha tesam isinam santike dhammam
sunissamiti uyyanam gantva isinam pade vanditva ganajetthakassa
santike dhammam sunanto nisidi. Suriye atthangate uyyojiyamanopi
ajja idheva vasissamiti vatva isiganam vanditva pannasalam
pavisitva nipajji. Rattibhage sakko devaraja
devaccharasanghaparavuto saddhim attano paricarikahi isiganam vanditum
agato. Sakalaramo ekobhaso ahosi. Sujato kinnu kho
etanti utthaya pannasalachiddena olokento sakkam isiganam
vanditum agatam devaccharaparivutam disva accharanam saha dassanena
ragaratto ahosi. Sakko nisiditva dhammakatham sutva sakatthanameva
gato. Kutumbikopi punadivase isiganam vanditva pucchi bhante
ko nameso rattibhage tumhakam vandanatthaya agatoti.
Sakko avusoti. Tam parivaretva nisinna ka nametati.
Devacchara nametati. So isiganam vanditva geham gantva
gatakalato patthaya accharam me detha accharam me dethati
vilapi. Atha nam nataka parivaretva bhutavittho nukhoti accharam
paharimsu. So naham etam accharam kathemi devaccharam kathemiti
vatva ayam accharati alankaritva anitam bhariyampi ganikampi
Olokento nayam acchara yakkhini esati devaccharam me dethati
vilapanto niraharo tattheva jivitakkhayam papuni. Tena vuttam
        accharam kamayantova     na so bhunji na so pivi
        kusaggenudakamadaya     samudde udakam mineti.
     Tattha samudde udakam mineti samma kalahatthi yo kusaggena
udakam gahetva ettakam siya samudde udakanti tena saddhim upamaya
mineyya so kevalam mineyya kusagge udakam pana atiparittameva yatha
tam evam manusika kama dibbakamanam santike tasma so sujato
annam itthim na olokesi accharameva patthento mato.
Evamevati yatha so dibbakamam alabhanto jivitam jahi evam ahampi
uttamarasam manussamamsam alabhanto jivitam jahissamiti aha.
     Tam sutva kalahatthi ayam raja ativiya rasagiddho sannapessami
nanti sakajatikanam mamsam khaditva akasacarino suvannahamsapi
tavadeva natthati dassetum gathadvayamaha
        yathapi te dhatarattha    hamsa vehasayangama
        ayuttaparibhogena       sabbe abbhatthatam gata.
        Evameva tuvam raja     dipadinda sunohi me
        abhakkham raja bhakkhasi     tasma pabbajissanti tanti.
     Tattha ayuttaparibhogenati attano anajivabhutena paribhogena.
Abbhatthatam gatati sabbe maranameva patta.
     Atite kira cittakute suvannaguhayam navutihamsasahassani salim
Khadanta vasanti. Te vassike cattaro mase na nikkhamanti
sace nikkhameyyum udakapunnehi pakkhehi uppatitum asakkonta
samuddeyeva pateyyum tasma na nikkhamanti. Upakatthe pana
vassakale jatassarato sayanjatasaliyo aharitva guham puretva
salim khadanta vasanti. Tesam pana guham pavitathakale guhadvare eko
rathacakkappamano unnanabhimakkatako ekekasmim mase ekekam jalam
vitthanati. Tassa ekekam suttam gorajjuppamanam hoti. Hamsa tam
jalam bhindissamati ekassa tarunahamsassa dve kotthase denti.
Te vigate deve purato gantva tam jalam bhindanti. Tena maggena
sesa gacchanti. Athekasmim kale pancamase atikkante vasso
vuttho ahosi. Te hamsa khinagocara kinnu kho kattabbanti
mantetva jivanta andani labhissamati pathamam andani
khadimsu. Tato potake tato jinnahamse pancamasaccayena
vasse upagate makkatako panca jalani vitthanati. Hamsa
sakajatikanam mamsam khaditva appathama jata. Dvigunakotthasalabhi
hamsataruno jale paharitva cattari chinditva pancamam chinditum
nasakkhi tattheva laggi. Athassa sisam vijjhitva makkatako
lohitam pivi. Annopi agantva jalam pahari sopi tattheva
laggiti evam sabbesampi makkatako lohitam pivi. Tada dhataratthakulam
ucchinnanti vadanti. Tena vuttam sabbe abbhatthatam gatati.
     Evameva tuvanti yatha te hamsa abhakkhitabbam sakajatikanam
Mamsam khadimsu tatha tvampi khadasi. Tasmim khane sakalanagaram
bhayappattam. Tasma pabbajissanti tanti viramatha maharaja yasma
abhakkham sakajatimamsam bhakkhasi tasma ime nagaravasino tam rattha
pabbajessanti.
     Rajapi annam upamam vattukamo ahosi. Nagara pana
utthaya senapati kim karosi kim manussamamsakhadakacoram gahetva
vicarasi sace na viramissati tvam ratthato tam pabbajehiti
nassa kathetum adamsu. Raja bahunam katham sutva bhito punapi vattum
nasakkhi. Punapi tam senapati kim maharaja viramitum sakkhissi
noti vatva na sakkomiti vutte sabbam orodhagananca puttadhitaro
ca sabbalankarapatimandite ekapasse thapetva maharaja
imam natimandalanca amaccagananca rajjasirinca olokehi ma
evam nassissasi viramatha maharaja manussamamsakhadanatoti aha.
Raja na mayham ete manussamamsato piyataranti vatva tenahi
tumhe maharaja imamha nagara ca rattha ca nikkhamathati vutte
kalahatthi na me rajjenattho nagara nikkhamami ekam pana me
khagganca rasakanca bhajananca dehiti aha. Athassa khagganca
manussamamsapacanabhajananca pacchinca ukkhipapetva rasakanca datva
rattha pabbajaniyakammam karimsu. So khagganca rasakanca adaya nagara
nikkhamitva arannam pavisitva ekasmim nigrodhamule vasanatthanam katva
Tattheva vasanto atavimagge thatva manusse gatagate maretva
aharitva rasakassa deti. Sopissa mamsam pacitva ranno upanamesi.
Evam ubhopi jivanti. Aham manussacoro porisadoti vatva tasmim
pakkhante koci sakabhavena santharetum na sakkoti sabbe bhumiyam
patimsu. Tesu yam yam icchati tam tam uddhampadam adhosiram katva
aharitva rasakassa deti. So ekadivasam aranne kinci manussam
alabhitva agato rasakena kim devati vutte rasaka uddhane
ukkhalim aropehiti aha. Mamsam kaham devati. Labhissami aham mamsanti
aha. So natthi me jivitanti kampamano rajanam vanditva
rodamano uddhane aggim katva ukkhalim aropesi. Atha nam
porisado asina paharitva maretva sayamevassa mamsam pacitva
khadi tato patthaya ekakova jato yam yam labhitva sayameva
pacitva khadati. Porisado manussanam maggam patihanatiti sakalajambudipe
pakato ahosi. Pabbajaniyakandam nitthitam.
     Tada eko sampannavibhavo brahmano pancahi sakatasatehi
voharam karonto pubbantato aparantam sancarati. So cintesi
porisado nama kira coro magge manusse mareti dhanam datva
tam atavim atikkamissamiti. So atavimukhavasinam manussanam mam
atavim atikkamethati sahassam datva tehi saddhim maggam patipajji.
Gacchanto ca sabbasattham purato katva sunahatanulitto
sabbalankarapatimandito setagonayutte sukhayanake nisinno tehi
Ativahikapurisehi parivuto sabbapacchato agamasi. Tasmim khane porisado
rukkham aruyha purise upadharento sesamanussesu kim imesu
khaditabbam atthiti vigatacchando hutva brahmanam ditthakalato patthaya
tam khaditukamataya paggharitakhelo ahosi. So tasmim attano
santikam agate rukkha oruyha aham hare coro porisadoti
tikkhattum namam savetva khaggam parivattento valukaya tesam
manussanam akkhini purento viya pakkhandi. Ekopi santharetum
samattho nama nahosi. Sabbe bhumiyam urena nipajjimsu. So
sukhayanake nisinnam brahmanam pade gahetva pitthiyam adhosisakam
olambetva sisam gopphakehi paharanto ukkhipitva payasi.
Purisa utthaya bho tassa mayam brahmanassa hatthato kahapanasahassam
ganhimha ko nama amhakam purisakaro sakkonto va
asakkonto va thokam anubandhamati tam anubandhimsu. Porisadopi
nivattitva olokento kanci adisva sanikam payasi.
Tasmim khane eko thamasampanno surapuriso vegena anubandhitva
tam sampapuni. So tam disva ekam vatim langhanto khadirakhanukam
atikkami. Khanuko pitthipadena nikkhami. So lohitena
paggharantena khanjiyamano payasi. Atha nam so puriso disva bho
maya esa viddho kevalam tumhe pacchato etha ganhissama
nanti aha. Te dubbalabhavam natva tam anubandhimsu. So tehi
anubandhabhavam natva brahmanam visajjetva attanam sotthimakasi.
Ativahikapurisa brahmanassa laddhakalato patthaya kim amhakam
corenati tatova nivattimsu. Porisadopi attano nigrodhamulam
gantva parohabbhantaram pavisitva nipanno ayye rukkhadevate
sace me sattahabbhantareyeva vanam phasukam katum sakkhissasi
sakalajambudipe ekasatakhattiyanam galalohitena tava khandham dhovitva
antehi parikkhipapetva pancamadhuramamsena balikammam karissamiti
ayacanam akasi. Tassa pana mamsanca annapananca alabhantassa
sariram sussi. Antosattaheyeva vano phasuko ahosi. So
devatanubhavena tassa phasukabhavam sallakkhesi. So katipaham
manussamamsam khaditva balam labhitva evam cintesi bahupakara me
devata ayacanamassa muncissamiti. So khaggam adaya
rukkhamulato nikkhamitva rajano anessamiti payasi.
     Atha nam purimabhave yakkhakale ekato manussamamsakhadako sahayako
yakkho anuvicaranto disva ayam mama atitabhave sahayoti natva
samma mam sanjanasiti pucchi. Na sanjanami sammati. Athassa
purimabhave yakkhakale katakaranam kathesi. So tam sanjanitva
patisantharamakasi. Kaham nibbattositi yakkhena puttho nibbattatthananca
rattha pabbajaniyakarananca idani vasanatthananca khanuna
viddhakarananca devataya ayacana mocanattham gamanakarananca sabbam
arocetva samma tayapi mametam kiccam nittharitabbam ubhopi
mayam gacchama sammati aha. Samma na gacchami ekam pana me
Kammam atthi aham kho pana anaggham padalakkhanam nama mantam janami
so balanca javanca tejussadanca karoti tam mantam ganhahiti.
So sadhuti sampaticchi. Yakkhopissa tam datva pakkami.
Porisado mantam uggahetva tato patthaya vatajavo atisuro
mahabalaparakkamo ahosi. So sattahabbhantareyeva ekasatarajano
uyyanadini gacchante disva vatavegena pakkhanditva namam savetva
vagganto nadanto bhayappatte katva pade gahetva adhosire
katva panhiya sisam paharanto vatavegena netva hatthatalesu
chiddani katva rajjuya nigrodharukkhe olambesi. Aggapadangulihi
bhumiyam phusamanahi atha te sabbe rajano vate paharante
milatakorandakadamani viya parivattenta olambimsu. Sutasomo
mama pitthacariyo hoti sace ganhissami sakalajambudipo tuccho
bhavissatiti tam na nesi. Soham balikammam karissamiti aggim katva
sule tacchento nisidi. Rukkhadevata tam kiriyam disva mayham
kiresa balikammam karoti vanepissa maya kinci phasukam katam natthi
idani tam imesam mahavinasam karissati kinnu kho kattabbanti
cintetva ahametam nivaretum na sakkhissamiti catunnam maharajanam
santikam gantva tamattham kathetva nivaretha nanti aha. Tehipi
na mayam porisadam nivaretum sakkhissamati vutte sakkam upasankamitva
tamattham kathetva nivaretha nanti aha. Sopi naham sakkomi
nivaretum ekamattham pana acikkhissamiti vatva ko namati vutte
Sadevake loke sadiso anno natthi kururatthe pana indapattanagare
korabyarajaputto sutasomo nama tam nibbisevanam katva damessati
rajunanca jivitam dassati tanca manussamamsam khadanato oramapessati
sakalajambudipe amatam viya abhisincissati sacepi rajunam jivitam
datukamo sutasomam anetva balikammam katum vattatiti vadehiti.
Sa sadhuti sampaticchitva khippam agantva pabbajitavesena
tassa avidure payasi. So pana padasaddena raja nukho
koci palato bhavissatiti olokento tam disva pabbajita
nama khattiyava imam gahetva ekasatam puretva balikammam karissamiti
utthaya asihattho anubandhi tiyojanam anubandhitvapi papunitum
nasakkhi. Gatte hi seda muncimsu. So cintesi aham pubbe
hatthimpi assampi rathampi dhavantam anubandhitva ganhami ajja imam
pabbajitam sakaya pakatiya gacchantam sabbathameneva dhavantopi ganhitum
na sakkomi kinnu kho karananti. Tato so pabbajito nama
vacanakaro hoti titthati nam vatva thitam ganhissamiti cintetva
tittha samanati aha. Aham tava thito tvam pana thatum vayamam
karositi. Atha nam bho pabbajita nama jivitahetupi alikam na
bhananti tvam pana musa kathesiti vatva gathamaha
        titthahiti maya vutto    so tvam gacchasi pammukho
        atthito tvam thitomhiti    lapasi brahmacarini
        idam kho samanayuttam       asinca me mannasi kankhapattanti.
     Tattha titthahiti samana titthahi iti vacanam maya vutto so
tvam gacchasi brahmacarini atthito tvam thito amhi iti lapasi
me asinca kankhapattam mannasi. Pammukhoti parammukho.
     Tato devata gathadvayamaha
                thitohamasmi sadhammesu raja
                na namagottam parivattayami
                coranca loke athitam vadanti
                apayikam nerayikam ito cutam.
        Sace me saddhasi raja     sutam ganhahi khattiyam
        tena yannam yajitvana      evam saggam gamissasiti.
     Tattha sadhammesuti maharaja aham sakesu dasakusalakammapathadhammesu
thito asmi bhavami. Na namagottanti yatha tvam pubbe brahmadatto
hutva tam namam jahitva purisado hutva idani kammasapado
jato khattiyakule jatopi abhakkham manussamamsam bhakkhesi attano
namagottam yatha parivattesi naham tatha namagottam parivattayami
loke coranca dasakusalakammapathesu atthitam nama vadanti. Ito
cutanti ito cutam hutva apaye niraye nibbattamanam. So hi
niraye patamano attano patittham na labhati. Sutanti sutasomam.
Bho purisada musavadisi tvam taya mayham sakalajambudipe rajano
anetva balikammam karissamiti vuttam patissutam. Idani ye va
te va dubbalarajano anesi jambudipatale jetthakam
Sutasomamaharajanam na anesi vacanante musa nama ahosi tasma sutasomam
ganhahiti.
     Evanca pana vatva devata pabbajitavesam antaradhapetva
sakeneva vannena akase suriyo viya jajjalamana atthasi.
So tassa katham sutva rupanca oloketva kasi tvanti aha.
Aham imasmim rukkhe nibbattadevatati. So dittha me attana
devatati tussitva sami devaraja ma sutasomassa karana cintayi
attano rukkham pavisahiti. Atha devata tassa passantasseva rukkham
pavisi. Tasmim khane suriyo atthangato cando uggato.
Porisado vedangakusalo nakkhattacaram janati. So nabham
oloketva sve phussanakkhattam bhavissati sutasomo nahayitum uyyanam
gamissati tattha nam ganhissami arakkho panassa maha bhavissati
samanta tiyojanam sakalanagaravasino rakkhanta vicarissanti asamvidahite
arakkhe pathamayameyeva migaciravanuyyanam gantva mangalapokkharanim
otaritva vasissamiti cintetva tattha gantva pokkharanim oruyha
paduminipattena sisam paticchadetva atthasi. Tassa tejena
macchakacchapadayo osakkitva udakapariyante vaggavagga hutva
vicarimsu. Kuto pana laddhayam tejoti. Pubbayogavasena. So hi
kassapadasabalassa kale khirasalakabhattam patthapesi. Tena mahathamo
ahosi. Aggisalam karetva bhikkhusanghassa sitavinodanattham agginca
daruni ca darucchedanavasinca pharasunca adasi. Tena tejava ahosi.
Evam tasmim antouyyanam gateyeva balavapaccusakale samanta tiyojane
arakkham ganhimsu. Rajapi patova bhuttapataraso alankatahatthikhandhavaragato
caturanginiya senaya parivuto nagarato nikkhami.
     Tada takkasilato nando nama brahmano catasso sataraha
gathayo adaya visatiyojanasatikam maggam atikkamma tam nagaram patva
dvaragame vasitva suriye uggate nagaram pavisanto rajanam
pacinadvare nikkhamantam disva hattham pasaretva jayapesi. Raja
disacakkhuko hutva gacchanto unnatappadese thitassa brahmanassa
pasaritahattham disva hatthinagam pesetva brahmanam upasankamitva
pucchanto gathamaha
                kismim nu ratthe vata jatibhumi
                atha kena atthena idhanupatto
                akkhahi me brahmana etamattham
                kimicchasi demi tayajja patthitanti.
      Atha nam so gathamaha
                gatha catasso dharanimahissara
                sugambhiratthavara sagarupama
                taveva atthaya idhagatosmi
                sunohi gatha paramatthasanhitati.
     Tattha dharanimahissarati bhumissara bhumipala catasso gatha
Kimbhuta sugambhiraatthavara sagarupama tava eva atthaya idam
thanam anuppatto asmi bhavami. Sunohiti kassapadasabalena desita
paramatthasanhita ima sataraha gathayo sunohiti attho.
     Brahmano tam vacanam vatva maharaja ima kassapadasabalena
desita catasso sataraha gathayo tumhe sutavittakati sutva
tumhakam desitum agatomhiti aha. Raja tutthamanaso hutva
acariya sutthu te agatam maya pana ito nivattitum na sakka
ajja phussanakkhattayogena sisam nahayitum agatomhiti aham punadivase
agantva sossami tvam ma ukkanthiti vatva gacchatha tumhe
brahmanassa asukagehe sayanam pannapetva detha ghasacchadanam
samvidahathati amacce anapetva gantva uyyanam pavisi. Tam
attharasahatthena pakarena parikkhittam ahosi. Tam annamannam
samghattayanta hatthino parikkhipimsu. Tato assa parikkhipimsu tato
ratha tato dhanuggaha tato pattikati. Sankhubhitamahasamuddo
viya unnadento balanikayoyeva ahosi. Raja olarikani
abharanani omuncitva massukammam karapetva nahanacunnena
ubbattitasariro pokkharaniya anto rajavibhavena nahatva
paccuttaritva udakagahanasatakena nivasetva atthasi. Athassa
dussagandhamalalankarani upanayimsu. Atha porisado cintesi ayam
raja alankatakale bhariko bhavissati sallahukakaleyeva nam
ganhissamiti. So nadanto vagganto maccu viya matthake khaggam
Paribhamanto aham hare coro porisadoti namam savetva angulim
nalate thapetva udaka uttari. Tassa saddam sutva hattharoha
saha hatthihi assaroha saha assehi bhassimsu ratharoha saha
rathehi bhassimsu balanikaya gahitagahitani avudhani chaddetva
urena bhumiyam nipajjimsu. Porisado sutasomam ukkhipitva ganhi.
Sesarajano gahanakale pade gahetva adhosisakam katva panhiya
sisam paharanto gacchati. Bodhisattam pana upagantva onato
ukkhipitva khandhe nisidapesi. So porisado dvarena gamanam
papanco bhavissatiti cintetva gamanam apassanto sammukhatthaneyeva
attharasahatthubbedham pakaram ullanghitva purato ca paggalitapadena
mattavaravaranakumbhe akkamitva pabbatakutani patento viya vatajavena
assarathapitthe akkamanto patetva rathadhure rathasise akkamitva
bhamaracakkam bhamanto viya nilaphalakani nigrodhapattani maddanto viya
ekavegeneva tiyojanamaggam gantva atthi nukho koci sutasomassatthaya
pacchato agacchantoti oloketva kinci adisva sanikam gacchanto
sutasomassa kesaggato udakabinduni attano ure patitani disva
maranassa abhayanakasatto nama natthi sutasomopi maranabhayena
rodati manneti cintetva aha
                na ve rudanti matimanto sapanna
                bahussuta ye bahuthanacintino
                Dipam hi etam paramam naranam
                yam pandita sokanuda bhavanti.
                Attana nati udahu puttadaram
                dhannam dhanam rajatam jatarupam
                kimeva tvam sutasomanutappe
                korabya settha vacanam sunoma teti.
     Tattha yam panditati yam tumhadisa pandita annesam sokanuda
bhavanti etam sokavinodanam annesam dipam mahasamudde bhinnanavanam
dipo viya patittha hoti tasma tumhadisa matimanto na
rudantiti attho. Kimeva tvanti samma sutasoma tumhadise
maranabhayena rodante anne andhabala kim karissanti api ca
tam pucchami imesu attadisu kimeva tvam sutasomanutappeti
kimeva socasi kim cintesiti attho.
     Sutasomo aha
                na cahamattanamanutthunami
                na puttadaram na dhanam na rattham
                satanca dhammo carito purano
                tam sangaram brahmanassanutappe.
                Kato maya sangaro brahmanena
                ratthe sake issariye thitena
                Tam sangaram brahmanasampadaya
                saccanurakkham punaravajissanti.
     Tattha anutthunamiti aham tava neva rodami na socami
imesampi attadinam atthaya na anutthunami na socami api ca
kho satam panditanam carito purano dhammo atthi yam sangaram
katva saccam nama tam sangaram brahmanassa anusocamiti attho.
Saccanurakkhanti saccam anurakkhanto. So hi vata brahmano
takkasilato kassapadasabalassa desita catasso gathayo adaya
agato tassaham agantukavattam karetva nahatva agato
sunissami yava mamagamana agamehiti sangaram katva agato
tvam pana gatha sotum adatvava mam ganhi sace mam visajjesi
tam dhammam sutva saccanurakkham punaravajissanti vadati.
     Atha nam porisado aha
                na vahametam abhisaddahami
                sukhi naro maccumukha pamutto
                amittahattham punaravajeyya
                korabya settha na hi mam upeti.
                Mutto tuvam porisadassa hattha
                gantva sakam mandiram kamakami
                madhuram piyam jivitam laddha raja
                kuto tvam ehisi me sakasanti.
     Tattha sukhiti sukhappatto hutva. Maccumukha pamuttoti
madisassa corassa hatthato muttataya maranamukha mutto nama
hutva puna avajeyya agaccheyya aham etam vacanam na abhisaddahami
korabya settha mam santike na hi upeti. Tattha sutasoma tuvam
porisadassa hatthato mutto. Sakam mandiranti rajadhanigeham.
Kamakamiti kamam kamayamanoti attho. Tuvam me mama santike
kuto ehisi.
     Tam sutva mahasatto kesarasiho viya asambhito aha
                matam vareyya parisuddhasilo
                na jivitam garahito papadhammo
                na hi  tam naram tayate duggatibhi
                yassapi hetu alikam bhaneyya.
                Sacepi vato girimavaheyya
                cando ca suriyo ca chama pateyya
                sabbava najjo patisotam vaheyyum
                na tvevaham raja musa bhaneyyanti.
     Tattha matam vareyyati porisada yo naro parisuddhasilo maranam
iccheyya icchatu patthetuti attho. Na jivitanti papadhammo
pana garahito jivitam na vareyya ma icchatu. Jivitam hi tassa
ayatim abhaddakatta dujjivitam nama. Yassati yassa attano
atthaya dussilo alikam bhaneyya etamattadivatthum tam purisam
Duggatibhi na tayate na rakkhati. Girimavaheyyati samma porisada
maya saddhim  ekacariyakule sikkhito evarupo sahayako hutva aham
jivitahetu musa na kathemi sace puratthimadibhedo vato utthaya
mahantam pabbatam tulapicu viya akase avaheyya tampi saddahatabbam
aham musa na bhaneyyanti idam vacanam tveva saddahatabbam cando
ca suriyo ca attano vimanena saddhim pathaviyam pateyya sabbapi
najjo patisotam vatteyyum bho porisada evarupam vacanam sace
bhane saddahitabbam aham musa bhaneyyam iti vacanam tuyham
janehi vuttam nama tam na saddahitabbam
                nabham phaleyya udadhi visusse
                samvatteyya bhutadhara vasundhara
                siluccayo meru samutthaheyya pabbato
                na tvevaham raja musa bhaneyyanti.
Evam vuttepi so na saddahatiyeva.
     Atha bodhisatto ayam mayham na saddahati sapathenapi nam
saddahapessamiti cintetva samma porisada khandhato tava mam
otarehi sapatham katva tam saddahapessamiti vatva tena
otaretva bhumiyam thapito sapatham karonto gathamaha
                asinca sattinca paramasami
                sapathampi te samma aham karomi
                Taya pamutto anano bhavitva
                saccanurakkham punaravajissanti.
     Tassattho samma porisada sace icchasi evarupehi avudhehi
samvidahitarakkhe khattiyakule me nibbatti nama ma hotuti asinca
sattinca paramasami annam va yam icchasi tam sapathampi te
samma aham karomi yathaham taya pamutto gantva brahmanassa
anano hutva saccamanurakkhanto punagamissamiti.
     Tato porisado ayam sutasomo khattiyehi akattabbam sapatham
karoti kim me imina etu va ma va ahampi khattiyaraja
mameva bahulohitam gahetva devataya balikammam karissami ayam
ativiya kilamatiti cintetva gathamaha
                yo te kato sangaro brahmanena
                ratthe sake issariye thitena
                tam sangaram brahmanasampadaya
                saccanurakkham punaravajassuti.
     Tattha punaravajassuti puna agaccheyyasi.
     Atha nam mahasatto samma porisada ma cintayi catasso
sataraha gathayo sutva dhammakathikassa pujam datva patova
agamissamiti vatva gathamaha
                yo me kato sangaro brahmanena
                ratthe sake issariye thitena
                Tam sangaram brahmanasampadaya
                saccanurakkham punaravajissanti.
     Tattha punaravajissanti puna agacchami.
     Atha nam porisado maharaja tumhe khattiyehi akattabbam
sapatham karittha tam anussareyyathati vatva samma porisada tvam
mam daharakalato patthaya janasi hassenapi me musa na
kathitapubba kim musa kathessami svaham idani rajje patitthito
dhammadhammam jananto kim musa kathessami saddahasi mayham ahante
sve balikammam papunissamiti saddahapito tenahi gaccha maharaja
tumhesu anagatesu balikammam na bhavissati devatapi tumhehi vina
na sampaticchi ma me balikammassa antarayam karitthati mahasattam
uyyojesi. So rahumukha muttacando viya nagabalo thamasampanno
khippameva nagaram papuni.
     Atha senapissa sutasomamaharaja pandito madhuradhammakathiko
ekam dve katha kathetum labhanto porisadam dametva sihamukha
muttamattavaravarano viya agamissati ime rajanam porisadassa
datva agatati amhe nagaravasino jana garahissantiti cintetva
bahinagareyeva thita tam durato agacchantam disva paccuggantva vanditva
katham maharaja porisadena kilamitoti patisantharam katva porisadena
mayham matapituhi dukkaram katam tatharupo nama cando sahasiko
Mama dhammakatham sutva mam visajjesiti vutte rajanam alankaritva
hatthikkhandham aropetva parivaretva nagaram pavisi. Tam disva
sabbe nagara tussimsu. Sopi dhammagarutaya dhammasondataya
matapitaro adisvava pacchapi te passissamiti rajanivesanam pavisitva
rajasane nisiditva brahmanam pakkosapetva massukammadini cassa
anapetva kappitamassum nahatanulittam vatthalankarapatimanditam
katva anetva dassitakale sayam paccha nahatva tassa attano
bhojanam dapesi. Tasmim bhutte sayam bhunjitva tam maharahe pallanke
nisidapetva dhammagarukataya assa gandhamaladihi pujam katva sayam
nicasane nisiditva tumhehi mayham anita sataraha gatha sunomi
acariyati yaci.
     Tamattham pakasento sattha aha
                mutto ca so porisadassa hattha
                gantvana tam brahmana etadavoca
                sunomi gathayo satarahayo
                ya me suta assu hitaya brahmeti.
     Tattha etadavocati etam avoca.
     Atha brahmano bodhisattena yacitakale gandhehi hatthe
ubbattetva pasibbaka manoramam potthakam niharitva ubhohi hatthehi
gahetva tenahi maharaja kassapadasabalena desita ragamadanadinimmadana
amatamahanibbanasampapika catasso sataraha gathayo sunohiti vatva
Potthakam olokento aha
        sakideva sutasoma          sabbhi hoti samagamo
        sa nam sangati paleti      nasabbhi bahusangamo.
        Sabbhireva samasetha        sabbhi kubbhetha santhavam
        satam saddhammamannaya        seyyo hoti na papiyo.
                Jiranti ve rajaratha sucitta
                atho sarirampi jaram upeti
                satanca dhammo na jaram upeti
                santo have sabbhi pavedayanti.
                Nabhanca dure pathavi ca dure
                param samuddassa tadahu dure
                tato have durataram vadanti
                satanca dhammo asatanca rajati.
     Tattha sakidevati ekavarameva. Sabbhiti sappurisehi. Sa
nanti sa sabbhi saha sangati samagamo ekavaram pavattopi tam
puggalam paleti rakkhati gopeti. Nasabbhiti asappurisehi pana bahu
sucirampi kato sangamo ekatthane nivaso na paleti anatthavaho
hotiti attho. Samasethati saddhim nisideyya sabbairiyapathe
panditeheva saddhim pavatteyyati attho. Santhavanti mittasanthavam.
Satam saddhammanti panditanam buddhadinam sattatimsabodhipakkhiyadhammasankhatam
saddhammam. Seyyoti etam dhammam natva vuddhiyeva hoti hani
Nama natthiti attho. Rajarathati rajunam arohaniyaratha. Sucittati
suparikammakata. Sabbhi pavedayantiti buddhadayo santo sabbhiti
samkhyam gatam sobhanam uttamam nibbanam pavedayanti so nibbanasankhato
satam dhammo jaram na upeti na jirati. Nabhanti akaso. Dureti
pathavi hi patittha sangahana akaso niralambo appatittho
iti ubho ete ekabaddhapi visamyogatthena anupalittatthena dure
nama honti. Paranti orimatirato paratiram . Tadahuti tam ahu.
     Iti brahmano catasso sataraha gathayo kassapadasabalena
desitaniyamena kathetva tunhi ahosi.
     Tam sutva mahasatto saphalam vata me agamananti tutthacitto
hutva ima gatha neva savakabhasita na isibhasita na
kavibhasita sabbannubhasita kim nukho agghantiti cintetva imasam
sakalampi cakkavalam yava brahmaloka sattaratanaparipunnam katva
dadamano neva anucchavikam katum sakkoti aham panassa tiyojanasate
kururatthe sattayojanike indapattanagare rajjam datum pahomi atthi
nukhvassa rajjam katum bhagyanti angavijjanubhavena olokento naddasa
tato senapatitthanadini olokento ekagamabhojakassapi bhagyam
adisva dhanalabhassa olokento kotidhanato patthaya oloketva
catunnamyeva kahapanasahassanam bhagyam disva ettakena nam pujessamiti
catasso sahassatthavika dapetva acariya tumhe annesam khattiyanam
ima gatha desetva kittakam dhanam labhitthati pucchi. Ekekaya
Satam satam maharajati teneva sataraha gatha nama jatati. Atha
nam mahasatto acariya tvam attano gahetva vicaranabhandassa
aggham na janasi ito patthaya eta gatha sahassaraha nama
hontuti vatva gathamaha
        sahassiyo ima gatha     nayima gatha sataraha
        cattari tvam sahassani     khippam ganhahi brahmanati.
     Athassa ekam sukhayanakam datva brahmanam sotthina geham
sampapethati purise anapetva tam uyyojesi. Tasmim khane
sutasomaranna sataraha gatha sahassaraha katva pujita sadhu sadhuti
mahasadhukarasaddo ahosi. Tassa matapitaro tam saddam sutva
kimsaddo namesoti pucchitva yathabhutam sutva dhanalobhataya
mahasattassa kujjhimsu. Sopi brahmanam uyyojetva tesam santikam
gantva vanditva atthasi. Athassa pita katham tata evarupassa
sahasikassa corassa hatthato muttositi patisantharamattampi akatva
attano dhanalobhataya saccam kira tata taya catasso gatha sutva
cattari sahassani dinnaniti pucchitva saccanti vutte aha
                asitiya navutiya ca gatha
                sataraha capi bhaveyyu gatha
                accantameva sutasoma vijanahi
                sahassiyo nama ka atthi gathati.
     Tattha accantamevati attanava janahi. Ka atthiti kuhim
atthi.
     Atha nam mahasatto naham tava dhanena vuddhim icchami sutena
icchamiti sannapento aha
                icchami voham sutavuddhimattano
                santova mam sappurisa bhajeyyum
                aham savantihi mahodadhiva
                na hi tata tappami subhasitena.
                Aggi yatha tinakattham dahanto
                na tappati sagarova nadihi
                evampi me pandita rajasettha
                sutva na tappanti subhasitena.
                Sakassa dasassa yatha sunomi
                gatham aham atthavatim janinda
                tameva sakacca nisamayami
                na hi tata dhammesu mamatthi tittiti.
     Tattha voti nipatamattam. Santoti eteva mam bhajeyyunti
icchami. Savantihiti nadihi. Sakassati titthatu nandabrahmano
yada aham attano dasassapi sunomi.
     Evanca pana vatva ma mam tata dhanassa hetu paribhasasi
aham dhammam sutva agamissamiti sapatham katva agato idanaham
Porisadassa santikam gamissami idam vo rajjam ganhathati rajjam
niyyadento gathamaha
                idante rattham sadhanam sayoggam
                sakayuram sabbakamupapannam
                kim kamahetu paribhasase mam
                gacchamaham porisadassa nanteti.
     Tattha nanteti santike.
     Tasmim samaye pituranno hadayam unham ahosi. So tata
sutasoma kinnametam kathesi caturanginiya senaya coram ganhissamiti
vatva gathamaha
                attanurakkhaya bhavanti heke
                hattharoha rathika pattika ca
                assarohayeva dhanuggahase
                senam payunjama hanama sattunti.
     Tattha hanamati sace evam payojita sena tam gahetum
sakkonti atha nam sakalaratthavasino gahetva gantva hanama
sattum marema tam amhakam paccamittanti.
     Atha nam matapitaro assupunnamukha rodamana vilapanta
tata ma gaccha gantum na labbhati yacimsu. Solasasahassanatakitthiyopi
sesaparijanapi amhe anathe katva kuhim gacchasi devati
paridevimsu. Sakalanagare ca koci sakabhavena santharetum na sakkoti.
Porisadassa kira patinnam gahetva agato idani catasso
sataraha gatha sutva dhammakathikassa sakkaram katva matapitaro
vanditva puna kira corassa santikam gamissatiti sakalanagaram ekakolahalam
ahosi. Sopi matapitunam vacanam sutva mahasatto imam gathamaha
                sudukkaram purisado akasi
                jivam gahetvana visajjayi mam
                tam tadisam pubbakiccam saranto
                dubbhe aham tassa katham janindati.
     Tattha jivam gahetvanati jivamanam gahetvana. Tam tadisanti
tam tena katam tatharupam. Pubbakiccanti purimaupakaram. Janindati
pitaram alapati.
     So matapitaro anusasetva ammatata tumhe mayham
ma cintayittha katakalyano aham mama chakamavacaraissariyam na
dullabhanti matapitaro vanditva apucchitva sesajane anusasetva
pakkami.
     Tamattham pakasento sattha aha
                vanditva so pitaram mataranca
                anusasetva nigamanca balanca
                saccavadi saccanurakkhamano
                agamasi so yattha porisadoti.
     Tattha saccanurakkhamanoti saccam anurakkhamano agamasiti.
     Bodhisatto tam rattim nivesaneyeva vasitva punadivase patova
arunuggamanavelaya matapitaro vanditva apucchitva sesajanam
anusasetva assumukhena nanappakaram paridevantena itthagaradi-
mahajanena anugato nagara nikkhamitva tam janam parivattetum asakkonto
mahamagge dandakena tiriyam lekham katva sace mayi sineho atthi
imam ma atikkamathati aha. Mahajano silavato tejavantassa
anam atikkamitum asakkonto mahasaddena paridevamano tam
sihavijambhitena gacchantam oloketva tasmim mahasatte dassanupacaram
atikkante ekaravam ravanto nagaram pavisi. Sopi agatamaggeneva
tassa santikam gato. Tena vuttam agamasi so yattha porisadoti.
Dhammassavanakandam nitthitam.
     Bodhisattassa gatakalato patthaya porisado cintesi sace
mama sahayo sutasomo agantukamo agacchatu anagantukamo
ma agacchatu rukkhadevata yam mayham icchati tam karotu ime
rajano maretva pancamadhuramamsena balikammam karissamiti. Citakam
katva aggim jaletva angara tava hontuti tassa sule
tacchantassa nisinnakale bodhisatto tassa santikam gato. Atha nam
porisado disva tutthacitto samma gantva kattabbakiccante
katanti pucchi. Mahasatto ama maharaja kassapadasabalena
Desita me gatha suta dhammakathikasakkaro ca kato tasma
gantva kattabbakiccam katam nama hotiti dassento gathamaha
                kato maya sangaro brahmanena
                ratthe sake issariye thitena
                tam sangaram brahmanasampadaya
                saccanurakkham punaragatosmi
                yajassu yannam khada mam porisadati.
     Tattha yajassuti mam maretva devataya va yannam yajassu
mamsam va me khadahiti.
     Tam sutva porisado ayam raja na bhayati vigatamaranabhayo
hutva kathesi kissa nukho eso anubhavoti cintetva annam
natthi ayam sutasomo kassapadasabalena desita gatha me sutati
vadati tasam etenanubhavena bhavitabbam ahametam rajanam kathapetva
gatha sossami evam aham nibbhayo bhavissamiti sannitathanam katva
gathamaha
                na hayate khaditum mayham paccha
                citaka ayam tava sadhumaka ca
                niddhumake pacitam sadhu pakkam
                sunoma gathayo satarahayoti.
     Tattha khaditunti khadanam tava khadanam mayham paccha va pure
va na parihayati pacchapi hi tvam khaditabbova. Pacitanti
Niddhume nijjale aggimhi pakkamamsam sadhu pakkam nama hoti.
     Tam sutva mahasatto ayam porisado papadhammo aham
imam thokam niggahetva lajjapetva kathessamiti cintetva aha
                adhammiko tvam purisadakasi
                ratthato bhattho udarassa hetu
                dhammancima abhivadanti gatha
                dhammo adhammo ca kuhim sameti.
        Adhammikassa luddassa        niccam lohitapanino
        natthi saccam kuto dhammo     kim sutena karissasiti.
     Tattha dhammancimati ima ca gatha navalokuttaradhammam
abhivadanti. Kuhim sametiti kattha samagacchati dhammo hi sugatim va
papeti nibbanam va adhammo duggatim. Saccanti vacisaccamattampi
natthi kuto dhammo. Kim sutenati tvam etena sutena kim karissasi
mattikabhajanam viya hi sihavasaya abhajanam tvam dhammassa.
     So evam kathitepi nevassa kujjhi kasma mahasattassa
mettabhavanaya mahantataya. Atha nam kim pana samma sutasoma
ahameva adhammikosmiti vatva gathamaha
                yo mamsahetu migavam haneyya
                yo va haneyya purisam attahetu
                ubhopi te pecca sama bhavanti
                kasma no adhammikam brusi mam tvanti.
     Tattha kasma noti ye jambudipatale rajano alankatapatiyatta
mahabalaparivara rathavaragata migavam caranta tikhinehi sarehi mige
vijjhitva marenti te avatva kasma tvam manneva adhammikam
vadasi yadi te niddosa ahampi niddoso evati dipeti.
     Tam sutva mahasatto tassa laddhim bhindanto aha
        panca panca na kha bhakkha    khattiyena pajanata
        abhakkham raja bhakkhesi       tasma adhammiko tuvanti.
     Tassattho samma porisada khattiyena nama khattiyadhammam
janantena panca pancapi hatthiadayo daseva satta mamsavasena
abhakkha na khaditabbayuttaka. Na khotveva va patho. Aparo
nayo khattiyena khattiyadhammam janantena pancanakhesu sattesu sasako
sallako godho savi kummoti ime panceva satta bhakkha
bhakkhitabbayuttaka na anne tvam pana abhakkham manussamamsam bhakkhesi
tasma tuvam adhammikoti.
     Iti so tena niggahito annam patisaranam adisva attano
papam sampaticchadento gathamaha
                mutto tuvam porisadassa hattha
                gantva sakam mandiram kamakami
                amittahattham punaragatosi
                na khattiyadhamme kusalosi rajati.
     Tattha na khattiyadhammeti tvam khattiyadhammasankhate nitisatthe
Na kusalo yo attano atthanattham na janasi akaraneneva
te loke panditoti kitti patthata aham pana te panditabhavam
na passami na janami atibalositi vadati.
     Tam sutva mahasatto samma khattiyadhamme kusalena nama
maya sadiseneva bhavitabbam aham hi tam janami na pana tathattaya
patipajjamiti vatva gathamaha
                ye khattiyadhamme kusala bhavanti
                payena te nerayika bhavanti
                tasma aham khattiyadhammam pahaya
                saccanurakkham punaragatosmi
                yajassu yannam khada mam porisadati.
     Tattha kusalati tathattaya patipajjanakusala. Payenati yebhuyyena
nerayika ye pana tattha na nibbattanti te sesapayesu
nibbattanti.
     Porisado aha
                pasadavasa pathavigavassa
                kamitthiyo kasikacandananca
                sabbam tahim labhasi samitaya
                saccena kim passati anisamsanti.
     Tattha pasadavasati samma sutasoma tava tinnam utunam anucchavika
dibbavimanakappa tayo nivasapasada. Pathavigavassati pathavi ca
Gavo ca assa ca. Kamitthiyoti kamavatthubhuta itthiyo.
Kasikacandanancati kasikavatthanca lohitacandananca. Sabbam tahinti
etanca annanca upabhogaparibhogam sabbam tvam tahim attano nagare
samitaya labhasi sami hutva yatha icchasi tatha paribhunjitum
labhasi so tvam sabbametam pahaya saccanurakkhi idhagacchanto
saccena kimanisamsam passasiti.
     Tato bodhisatto aha
                ye kecime atthi rasa pathabya
                saccam tesam sadhutaram rasanam
                sacce thita samanabrahmana ca
                taranti jatimaranassa paranti.
     Tattha sadhutaranti yasma sabbepi rasa sattanam sabbakaleyeva
panita honti tasma saccam tesam sadhutaram yasma va viratisaccavacisacce
thita jatimaranasankhatassa tebhumikavattassa param amatamahanibbanam
taranti papunanti tasma sadhutaranti.
     Evamassa mahasatto sacce anisamsam kathesi. Tato porisado
vikasitapadumapunnacandasassirikamivassa mukham oloketva ayam sutasomo
angaracitakam passatipi mam sulam tacchentam passatipi cittutrasamattampissa
natthi kim nukho esa satarahanam gathanam anubhavo udahu saccassa
annasseva va kassaciti cintetva pucchami tava nanti pucchanto
gathamaha
                Mutto tuvam porisadassa hattha
                gantva sakam mandiram kamakami
                amittahattham punaragatosi
                nahi nuna te maranabhayam janinda
                alinacitto casi saccavaditi.
     Atha mahasattopissa acikkhanto aha
                kata me kalyana anekarupa
                yanna yittha ye vipula pasattha
                visodhito paralokassa maggo
                dhamme thito ko maranassa bhaye.
                Kata me kalyana anekarupa
                yanna yittha ye vipula pasattha
                ananutappam paralokam gamissam
                yajassu yannam khada mam porisada.
                Pita ca mata ca upatthita me
                dhammena me issariyam pasattham
                visodhito paralokassa maggo
                dhamme thito ko maranassa bhaye.
                Pita ca mata ca upatthita me
                dhammena me issariyam pasattham
                Ananutappam paralokam gamissam
                yajassu yannam khada mam porisada.
                Natisu mittesa katupakara
                dhammena me issariyam pasattham
                visodhito paralokassa maggo
                dhamme thito ko maranassa bhaye.
                Natisu mittesu katupakara
                dhammena me issariyam pasattham
                ananutappam paralokam gamissam
                yajassu yannam khada mam porisada.
                Dinnam me danam bahudha bahunam
                santappita samanabrahmana ca
                visodhito paralokassa maggo
                dhamme thito ko maranassa bhaye.
                Dinnam me danam bahudha bahunam
                santappita samanabrahmana ca
                ananutappam paralokam gamissam
                yajassu yannam khada mam porisadati.
     Tattha kalyana anekarupati annadivasena anekadha. Yannati
dasavidhadanavatthupariccagavasena ativipula panditapasattha yanna ca
yittha pavattita. Dhamme thitoti evam dhamme thito madiso ko
Nama maranassa bhayeyya. Ananutappanti ananutappamano.
Dhammena me issariyam pasatthanti dasavidham rajadhammam akopetva
dhammeneva maya rajjam pasasitam. Katupakarati natisu natikiccani
mittesu ca mittakiccani. Dananti savatthukacetana. Bahudhati bahuhi
akarehi. Bahunanti na pancannam na dasannam satassapi sahassassapi
dinnameva. Santappitati gahitabhajanani puretva sutthu tappita.
     Tam sutva porisado ayam sutasomo maharaja sappuriso
nanasampanno madhuradhammakathiko sacaham etam khadeyyam muddhapi
me sattadha phaleyya pathavi va pana me vivaram dadeyyati bhitatasito
hutva samma sutasoma na tvam maya khaditabbayuttarupoti vatva
gathamaha
                visam pajanam puriso adeyya
                asivisam jalitam uggatejam
                muddhapi tassa viphaleyya sattadha
                yo tadisam saccavadim adeyyati.
     Tattha visanti tattheva maranasamattham halahalavisam. Jalitanti
attano visatejena jalitam teneva uggatejam aggikkhandham viya carantam
asivisam va pana so givayam ganheyya.
     Iti so mahasattam halahalavisasadiso tvam samma ko tam
khadissatiti vatva gatha sotukamo tam yacitva tena
Dhammagaravajananattham evarupanam anavajjagathanam tvam abhajananti
patikkhittopi sakalajambudipe imina sadiso pandito nama natthi ayam
mama hattha muncitva gantva ta gatha sutva dhammakathikassa
sakkaram katva nalatena maccum adaya punagato ativiya sadhurupa
gatha bhavissantiti sutthutaram sanjatasavanadaro hutva tam yacanto
gathamaha
        sutva dhammam vijananti     nara kalyanapapakam
        api gatha sunitvana      dhamme me ramati manoti .
     Tassattho samma sutasoma nara nama dhammam sutva kalyanampi papakampi
jananti appeva nama ta gatha sutva mamapi dasakusalakammapathadhamme
mano rameyyati.
     Atha mahasatto sotukamodani porisado kathessamiti cintetva
tenahi samma sadhukam sunohiti tam ohitasotam katva nandabrahmanena
kathitaniyameneva gathanam thutim kathetva chakamavacaradevesu
ekakolahalam katva devatasu sadhukaram dadamanasu mahasatto
purisadassa dhammam desento aha
        sakideva maharaja        sabbhi hoti samagamo
        sa nam sangati paleti     nasabbhi bahusangamo.
        Sabbhireva samasetha       sabbhi kubbhetha santhavam
        satam saddhammamannaya       seyyo hoti na papiyo.
                Jiranti ve rajaratha sucitta
                atho sarirampi jaram upeti
                satanca dhammo na jaram upeti
                santo have sabbhi pavedayanti.
                Nabhanca dure pathavi ca dure
                param samuddassa tadahu dure
                tato have durataram vadanti
                satanca dhammo asatanca rajati.
     Tassa tena sukathitatta ceva attano panditabhavena ca ta gatha
sabbannubuddhakathita viyati cintentasseva sakalasariram pancavannaya
pitiya paripuri. Bodhisatte muducittam ahosi. Setacchattassa
dayakam sakapitaram viya tam amanni. So aham sutasomassa databbam
kinci hirannasuvannam na passami ekekaya pana gathaya ekekam
varam dassamiti cintetva gathamaha
                gatha ima atthavati subyanjana
                subhasita tuyha janinda sutva
                anandi vitto sumano patito
                cattari te samma vare dadamiti.
     Tattha ananditi anandajato. Sesani tasseva vevacanani.
Cattaropi hete tutthakara eva.
     Atha nam mahasatto kim nametam varam dassasiti apasadento
gathamaha
                yo nattano maranam bujjhase tuvam
                hitahitam vinipatanca saggam
                giddho rase duccarite nivittho
                kim tvam varam dassasi papadhammam.
                Ahanca tam dehi varanti vajjam
                tvancapi datvana avakareyya
                sanditthikam kalahamimam vivadam
                ko pandito janamupabbajeyyati.
     Tattha yoti yo tvam maranadhammohamasmiti attanopi maranam na
bujjhasi na janasi papadhammameva karosi. Hitahitanti idam me
kammam hitam idam ahitam idam vinipatam nessati idam sagganti na
janasi. Raseti manussamamsarase. Vajjanti vadeyyam. Avakareyyati
vacaya datva dehi me nam varanti vuccamano na avakareyyasi.
Upabbajeyyati ko imam kalaham pandito upagaccheyya.
     Tato porisado nayam mayham saddahati saddahapessami
     nanti cintetva gathamaha
                na tam varam arahati jantu datum
                yam vapi datvana avakareyya
                Varassu samma avikampamano
                panam cajitvanapi dassamevati.
     Tattha avikampamanoti anolinamanaso.
     Atha nam mahasatto ativiya suro hutva katheti karissati
me vacanam varam ganhissamiti sace pana manussamamsam na khaditabbanti
pathamameva varam yacissam so ativiya kilamissati pathamam anne
tayo vare gahetva paccha etam varam ganhissamiti cintetva gathamaha
                ariyassa ariyena sameti sakkhi
                pannassa pannanavata sameti
                passeyya tam vassasatam arogam
                etam varanam pathamam varamiti.
     Tattha ariyassati acaraariyassa. Sakkhiti sakkhidhammo
mittadhammo. Pannanavatati nanasampannena. Sametiti gangodakam
viya yamunodakena samsandati. Dhatuso hi satta samsandanti. Passeyya
tanti  sutasomo porisadassa ciram jivitam icchanto viya pathamam jivitavaram
yacati panditassa hi mama jivitam dehiti vattum ayuttam api ca
so tam sutva mayhameva esa arogyam icchatiti cintetva
evamaha.
     Sopi tam sutva ayam issariya dhamsitva idani mamsam khaditukamassa
evam mahaanatthakarakassa mahacorassa mayhameva jivitam icchati
aho mama hitakamoti tutthamanaso hutva vancetva varassa
Gahitabhavam anujanitva tam varam dadamano gathamaha
                ariyassa ariyena sameti sakkhi
                pannassa pannanavata sameti
                passeyya mam vassasatam arogam
                evam varanam pathamam dadamiti.
     Tattha varananti catunnam varanam pathamam.
     Tato bodhisatto aha
                ye khattiyase idha bhumipala
                muddhabhisitta katanamadheyya
                na tadise bhumipati adesi
                etam varanam dutiyam varamiti.
     Tattha katanamadheyyati muddhani abhisittatta ca muddhabhisittati
katanamadheyya. Na tadiseti tadise khattiye na adesi ma khadi.
     Iti so dutiyam varam ganhanto parosatanam khattiyanam jivitavaram
ganhi. Porisadopissa varam dadamano aha
                ye khattiyase idha bhumipala
                muddhabhisitta katanamadheyya
                na tadise bhumipati ademi
                etam varanam dutiyam dadamiti.
     Kim pana te sabbe tesam saddam sunantiti. Na sabbam sunanti.
Porisadena hi rukkhassa dhumajalupaddavabhayena patikkamitva aggi
Kato aggino ca rukkhassa ca antare nisiditva mahasatto tena
saddhim kathesi. Tasma sabbam asunitva upaddhupaddham sunimsu. Te
idani sutasomo porisadam damessati ma bhayitthati annamannam
samassasesum. Tasmim khane mahasatto imam gathamaha
                parosatam khattiya te gahita
                talavuta assumukha rudanta
                sake te ratthe patipadayahi
                etam varanam tatiyam varamiti.
     Tattha parosatanti atirekasatam. Te gahitati taya gahita.
Talavutati hatthatalesu avuta.
     Iti so mahasatto tatiyam varam ganhanto tesam khattiyanam
sakaratthaniyyatanavaram ganhi. Kimkaranati. So akhadantopi
veribhayena sabbe te dase katva aranneyeva vasapeyya
maretva va chaddeyya paccantam va netva vikkineyya tasma
tesam sakaratthaniyyatanavaram ganhi. Itaropissa dadamano imam gathamaha
                parosatam khattiya me gahita
                talavuta assumukha rudanta
                sake te ratthe patipadayami
                etam varanam tatiyam dadamiti.
     Catuttham pana varam ganhanto bodhisatto imam gathamaha
                Chiddante rattham byathita bhaya hi
                puthu nara lenamanuppavittha
                manussamamsam viramahi raja
                etam varanam catuttham varamiti.
     Tattha chiddanta ghanasannivasam tattha tattha gamadinam utthitatta
savivaram. Byathita bhayahiti porisado idani agamissatiti tava
bhayena kampita. Lenamanuppavitthati darake hatthesu gahetva
tinagahanadiniliyanatthanam pavittha. Manussamamsanti duggandham jeguccham
patikkulam manussamamsam pajaha. Nissakkatthe va upayogam. Manussamamsato
viramahiti attho.
     Evam vutte porisado panim paharitva hasanto samma sutasoma
kim nametam kathesi kathaham tumhakam etam varam panasamam dassami
sace ganhitukamosi annam ganhahiti vatva gathamaha
                addha hi so bhakkho mamam manapo
                etassa hetumhi vanam pavittho
                soham katham etto uparameyyam
                annam varanam catuttham varassuti.
    Tattha vananti rajjam pahaya imam vanam pavittho.
    Atha nam mahasatto tvam manussamamsassa piyataratta tato viramitum
na sakkomiti vadasi yo hi piyam nissaya papam karoti ayam
andhabaloti vatva gathamaha
                Na ve piyam meti janinda tadiso
                attam nirankatva piyani sevati
                attava seyyo paramava seyyo
                labbha piya ocitattena pacchati.
     Tattha tadisoti janinda tadiso yuva abhirupo mahayaso
idannama me piyanti piyavatthulobhena attanam nirankatva sabbasugatihi
ceva sukhavisayehi ca cavitva niraye patetva na ve piyani sevati.
Paramava seyyoti purisassa hi paramamha piyavatthumha attava
varataro. Kimkarana. Labbha piyati piya nama piyavisayavasena
ceva punnena ca ocitattena ca vuddhitattena ca ditthadhamme ceva
parattha ca devamanussasampattim katva sakka laddhum.
     Evam vutte porisado bhayappatto hutva ahanhi sutasomena
gahitam varam visajjapetumpi na sakkomi manussamamsato viramitumpi na
sakkomi kim nu kho karissami sace so annam varam catuttham
yacati khippameva tassa dassami kathamaham jivissamiti assupunnehi
nettehi gathamaha
        piyam me manussamamsam        sutasoma vijanahi
        namhi sakka nivaretum     annam tuvam samma varam varassuti.
     Tattha vijanahiti vijanahi.
     Tato bodhisatto aha
                Yo ve piyam meti piyanurakkhi
                attam nirankatva piyani sevati
                sondo pivitvana visamissa panam
                teneva so hoti dukkhi parattha.
                Yo cidha sankhaya piyani hitva
                kicchenapi sevati ariyadhamme
                dukkhena pivitvana yathosadhani
                teneva so hoti sukhi paratthati.
     Tattha yo veti samma porisada yo puriso idam me piyanti
papakiriyaya attanam nirankatva piyani vatthuni sevati so surapemena
visamissam suram pivitva sondo viya tena papakammena parattha nirayadisu
dukkhi hoti. Sankhayati janitva tulayitva. Piyani hitvati
adhammapatisamyuttani piyani chaddetva.
     Evam vutte porisado kalunam paridevanto gathamaha
                ohayaham pitaram mataranca
                manapike kamagunepi panca
                etassa hetumhi vanam pavittho
                tante varam kintimaham dadamiti.
     Tattha etassati manussamamsam dasseti. Kintimahanti kinti
katva aham varam demi.
     Tato mahasatto imam gathamaha
                Na pandita digunamahu vakyam
                saccappatinnava bhavanti santo
                varassu samma iti mam avoca
                iccabravi tvam na hi te sametiti.
    Tattha digunanti samma porisada pandita nama ekam vatva
puna tam visamvadento dutiyavacanam na vadanti. Iti mam avocati
samma sutasoma varassu varanti evam mam abhasasi. Iccabraviti tasma yam
tvam iti abravi tante idani na sameti.
     So puna rodanto evam gathamaha
                apunnalabham ayasam akittim
                papam bahum duccaritakilesam
                manussamamsassa bhavo upaga
                tante varam kintimaham dadeyyanti.
     Tattha papanti kammapatham appattam. Duccaritanti kammapathappattam.
Kilesanti dukkham. Manussamamsassa bhavoti manussamamsassa hetu. Upagati
upagatomhi. Tanteti tam tuyham kathaham varam demi ma mam varayi
anukampam karunnam mayi karohi annam varam ganhahiti aha.
     Atha nam mahasatto aha
                na tam varam arahati jantu datum
                yam vapi datvana avakareyya
                Varassu samma avikampamano
                panam cajitvanapi dassamevati.
     Evantena pathamam vuttam gatham aharitva dassetva varadane
ussahento aha
                panam cajanti satam nesa dhammo
                saccappatinnava bhavanti santo
                datva varam khippamavakarohi
                etena sampajja surajasettha.
                Caje dhanam angavarassa hetu
                angam caje jivita rakkhamano
                angam dhanam jivitancapi sabbam
                caje naro dhammamanussarantoti.
     Tattha pananti jivitam santo nama api jivitam cajanti khippamavakarohi
idha khippam mayham dehiti attho. Etenati etena dhammena ceva
saccena ca sampajja sampanno upapanno hoti. Surajasetthati
tam pagganhanto alapati. Caje dhananti samma porisada pandito
puriso hatthapadadimhi ange vijjamane tassa rakkhanatthaya
bahumpi dhanam cajeyya. Dhammamanussarantoti angadhanajivitani
pariccajantopi satam dhammam na vitikkamissamiti evam dhammam anussaranto.
     Evam mahasatto imehi karanehi tam sacce patitthapetva
idani attano garubhavam dassetum gathamaha
                Yassa hi dhammam puriso vijanna
                ye cassa kankham vinayanti santo
                tanhissa dipanca parayananca
                na tena mettim jirayetha pannoti.
     Tattha yassati yamha purisa. Dhammanti kusalakusalajotakam karanam.
Vijannati vijaneyya. Tanhissati tam acariyapuggalam etassa puggalassa
patitthanatthena dipam uppanne bhaye gantabbatthanatthena parayananca. Na
tena mettinti tena acariyapuggalena saha pandito kenacipi karanena
mettim na jirayetha na vinaseyyati attho.
     Evanca pana vatva samma porisada gunavantassa acariyassa
vacanam nama bhinditum na vattati ahanca tarunakalepi tava pitthacariyo
bahum sippam sikkhapesim idani buddhalilaya sataraha gatha te kathesim
tena me vacanam katum arahasiti aha.
     Tam sutva porisado sutasomo mayham acariyo ceva varo
cassa maya dinno kim sakka katum ekasmim attabhave maranam
nama dhuvam manussamamsam na khadissami dassami varanti assudharahi
pavattamanahi utthaya sutasomanarindassa pade vanditva tam varam
dadamano imam gathamaha
                addha hi so bhakkho mama manapo
                etassa hetumhi vanam pavittho
                Sace ca mam yacasi etamattham
                etampi te samma varam dadamiti.
     Atha nam mahasatto samma sise thitassa maranampi varam maharaja
taya dinnam varam ganhami tuvanca ajjato patthaya ariyapathe
patitthitosi evam santepi tam yacami sace te mayi sineho
atthi panca silani ganhahi maharajati aha. Sadhu samma
dehi me panca silaniti. Ganha maharajati. So mahasattam
pancangapatitthitena vanditva ekamantam nisidi. Mahasattopi tam
silesu patitthapesi. Tasmim khane tattha sannipatita bhumma devata
mahasatte pitim janetva avicito yava bhavagga anno porisadam
manussamamsato nivaretum samattho nama natthi aho sutasomena
dukkaram katanti mahantena saddena vanaghatam unnadento sadhukaramakamsu.
Tesam sutva catummaharajikati evam yava barhmaloka ekakolahalam
ahosi. Rukkhe laggitarajanopi tam devatanam sadhukarasaddam sunimsu.
Rukkhadevatapi vimane thitava sadhukaramadamsu. Iti devatanam
sadhukarasaddova anusuyyati rupam na dissati. Devatanam sadhukarasaddam
sutva rajano cintayimsu sutasomam nissaya no jivitam laddham dukkaram
katam sutasomena porisadam damentenati bodhisattassa thutim karimsu.
Porisado mahasattassa pade vanditva ekamantam atthasi. Atha
nam bodhisatto samma ime khattiye mocehiti aha. So cintesi
aham etesam paccamitto ete maya mocita ganhatha no
Paccamittanti mam himseyyum maya jivitam cajantenapi na sakka sutasomassa
santika gahitam silam bhinditum imina saddhimyeva gantva mocessami
evam me bhayam na bhavissatiti. Atha bodhisattam vanditva samma
sutasoma ubhopi gantva khattiye mocessamati vatva gathamaha
                sattha ca me hosi sakha ca mesi
                vacanampi te samma aham akasim
                tvampi me samma karohi vakyam
                ubhopi gantvana pamocayamati.
     Tattha satthati saggamaggassa desitatta sattha tarunakalato
patthaya sakha.
     Atha nam bodhisatto aha
                sattha ca te homi sakha ca tyamhi
                vacanampi me samma tuvam akasi
                ahampi te samma karomi vakyam
                ubhopi gantvana pamocayamati .
     Evam vatva te upasankamitva aha
                kammasapadena vihethitamha
                talavuta assumukha rudanta
                na jatu dubbhetha imassa ranno
                saccappatinnam me patisunathati.
     Tattha kammasapadenati idam mahasatto ubhopi gantva
Pamocayamati sampaticchitva khattiya nama manathaddha muttamattava
imina vihethitamhati porisadam potheyyumpi haneyyumpi na kho panesa tesu
dubbhissati aham ekakova gantva patinnam tava nesam ganhissamiti
cintetva tattha gantva te khattiye hatthatalesu avunitva
porisadena aggapadangulisu bhumim phusamanasu rukkhasakhasu olaggite
vatappaharanakale nagadantesu olaggitakarandakadamani viya
samparivattante addasa. Tepi tam disva idanimha arogati
ekappahareneva mahaviravam viravimsu. Atha te mahasatto ma
bhayitthati assasetva porisadato tumhakam abhayam patiggahitam tumhe
pana me vacanam karothati vatva evamaha. Tattha na jatuti ekamsena
na ca dubbhetha.
     Te ahamsu
                kammasapadena vihethitamha
                talavuta assumukha rudanta
                na jatu dubbhema imassa ranno
                saccappatinnam te patisunomati.
     Tattha patisunomati evam patinnam adhivasema sampaticchama apica
kho pana mayam kilamanta kathetum na sakkoma tumhe sabbasattanam
patisaranam tumheva kathetha mayam vo vacanam sutva patinnam dassamati.
     Atha te bodhisatto tenahi patinnam dethati vatva gathamaha
                Yatha pita va athavapi mata
                anukampika atthakama pajanam
                evampi vo hotu ayanca raja
                tumhe ca vo hotha yatheva puttati.
     Tepi sampaticchamana imam gathamahamsu
                yatha pita va athavapi mata
                anukampika atthakama pajanam
                evampi no hotu ayanca raja
                mayampi hessama yatheva puttati.
     Tattha tumhe ca voti vokaro nipatamattam.
     Iti mahasatto tesam patinnam gahetva porisadam pakkositva
ehi samma khattiye mocehiti aha. So khaggam gahetva ekassa
ranno bandhanam chindi. Raja sattaham niraharo hutva
vedanappatto saha bandhanaccheda mutto bhumiyam patati. Tam disva
mahasatto karunnam katva samma porisada ma evam chindahi ekam
rajanam ubhopi dalham gahetva ure katva idani bandhanam chindamati
aha. Porisado khaggena chindi. Mahasatto thamasampannataya
tam ure nipajjapetva orasaputtam viya muducittena otaretva
bhumiyam nipajjapesi. Evampi te sabbe bhumiyam nipajjapetva
vane dhovitva darakanam kannato suttakam viya sanikam rajjuyo
Nikkaddhitva pubbalohitam dhovitva vane niddose katva samma
porisada etam rukkhatacam pasane ghamsitva aharathati aharapetva
saccakiriyam katva tesam hatthatalesu makkhesi. Tam khananneva phasukam
ahosi. Porisado tandulam gahetva varanam paci. Ubhopi jana
parosatam khattiye varanam payesum.
     Iti te sabbeva santappita suriyo atthangato. Punadivasepi
pato ca majjhantike ca sayanhe ca varanameva payetva
tatiyadivase sasitthakam yagum payesum. Yavata te aroga ahesum.
Atha ne mahasatto gantum sakkhissathati pucchitva gacchamati
vutte ehi samma porisada sakam rattham gacchamati aha. Sutva
so rodamano tassa padesu patitva tvam samma rajano gahetva
gaccha aham idheva vanamulaphalani khadanto vasissamiti aha.
Samma idha kim karissasi samma ramaniyante rattham baranasiyam
rajjam karehiti. Samma kim kathesi na sakka maya tattha gantum
sakalanagaravasino hi me verino te mayham imina mata khadita
mayham pitati mam paribhasissanti ganhatha imam coranti ete dandena
va ledduna va muggarena va sattiya va pharasuna va mam jivita
voropessanti ahanca tumhakam santike silesu patitthito
jivitahetupi na sakka maya param maretum tasma naham gacchami aham
manussamamsato virahitatta kittakam jivissami idani mama tumhakam
dassanam natthiti roditva gacchatha tumheti aha. Atha mahasatto
Tassa pitthim parimajjitva samma porisada sutasomo namaham maya
tadiso kakkhalo pharuso sahasiko vinito baranasivasikesu
janesu kim atthi aham tam tattha patitthapessami asakkonto
attano rajjam dvidha bhinditva tava dassamiti tumhakampi nagare
mama verino atthiyevati vutte imina mama vacanam karontena
dukkaram katam yena kenaci upayena poranakayase patitthapetabbo
esa mayati cintetva tassa palobhanatthaya nagarasampattim vannento
aha
                catuppadam sakunancapi mamsam
                sudehi randham sukatam sunitthitam
                sudhamva indo paribhunjamano
                hitva katheko ramasi aranne.
                Ta khattiya vellivilakamajjha
                alankata samparivarayanta
                indamva devesu pamodayimsu
                hitva katheko ramasi aranne.
                Tambupadhane bahugonakamhi
                subhamhi sabbasayanamhilankate
                sayanassa majjhamhi sukham sayitva
                hitva katheko ramasi aranne.
                Panissaram kumbhathunam nissive
                athopi ve nippurisampi turiyam
                bahum sugitanca suvaditanca
                hitva katheko ramasi aranne.
                Uyyana sampannapahutamalyam
                migajinupetapuram surammam
                hayehi nagehi rathehupetam
                hitva katheko ramasi aranneti.
     Tattha sukatanti nanappakarehi sutthu katam. Sunitthitanti
nanasambharayojanena sutthu nitthitam. Katham eko ramasiti mulaphaladini
khadanto katham ramissasi ehi maharaja gamissamati. Vellivilakamajjhati
ettha velliti rasi vilakamajjhati vilaggamajjha uttattaghanasuvannarasipabha
ceva tanudighamajjha cati. Devesuti devaloke acchara
indam viya ramaniye baranasinagare pubbe pamodayimsu ta
hitva idha kim karissasi ehi samma gacchamati. Tambupadhaneti
rattupadhane. Sabbasayanamhiti sabbattharanatthate sayane. Alankateti
anekabhumika dassetva addharattalankatayutte tattha tuvam pubbe sayiti
attho. Sukhanti tadisassa sayanassa majjhamhi sukham sayitva idani katham
aranne ramissasi ehi gacchama sammati. Nissiveti rattibhage.
Hetvati evarupam sampattim chaddetva. Uyyana sampannapahutamalyanti
maharaja tava uyyanam sampannananavidhapuppham. Migajinupetapuram
Surammanti tam uyyanam migajinam nama namena tena upetam purampi
te sutthu rammam. Hitvati evarupam manoramam nagaram chaddetva.
     Iti mahasatto appeva namesa pubbe anubhuttam upabhogaparibhogarasam
saritva gantukamo bhaveyyati porisadam pathamam bhojanena palobhesi.
Dutiyam kilesavasena tatiyam sayanena catuttham naccagitavaditena pancamam
uyyanena ceva nagarena cati imehi ettakehi palobhetva
ehi maharaja ahantam adaya baranasiyam patitthapetva paccha
sakarattham gamissami sace baranasiyam rattham na labhissasi mama upaddharajjam
te dassami kinte arannavasena mama vacanam karohiti aha.
Tassa vacanam sutva gantukamo hutva sutasomo mayham atthakamo
anukampako pathamam mam kalyane patitthapetva idani poranayaseva
patitthapessamiti vadati sakkhissati cesa patitthapetum imina saddhimyeva
gantum vattati kim me arannavasenati cintetva tutthacitto tassa
gunam nissaya vannam kathetukamo samma sutasoma kalyanamittasamsaggato
sadhutaram papamittasamsaggato papataram nama natthiti vatva aha
        kalapakkhe yatha cando         hayateva suve suve
        kalapakkhupamo raja            asatam hoti samagamo.
        Tathaham rasakamagamma            sudam kapurisadhamam
        akasim papakam kammam            yena gacchami duggatim.
        Sukkapakkhe yatha cando         vaddhateva suve suve
        sukkapakkhupamo raja            satam hoti samagamo.
        Tathaham tavamagamma             sutasoma vijanahi
        kahami kusalam kammam            yena gacchami suggatim.
                Thale yatha vari janinda vuttham
                anaddhaneyyam na ciratthitikam
                evampi me hoti asatam samagamo
                anaddhaneyyam udakam thaleva.
                Sare yatha vari janinda vuttham
                ciratthitikam naravirasettha
                evampi me hoti satam samagamo
                ciratthitiko udakam sareva.
                Abyayiko hoti satam samagamo
                yavampi tittheyya tatheva hoti
                khippam hi veti asatam samagamo
                tasma satam dhammo asabbhi arakati.
     Tattha suve suveti divase divase. Anaddhaneyyanti na addhanakkhamam.
Sareti samudde. Naravirasetthati narapurisena settha. Udakam sarevati
samudde vutthaudakam viya. Abyayikoti avigacchanako. Yavampi
tittheyyati yattakam kalam jivitam tittheyya tattakam kalam tatheva
hoti na jirati sappurisehi mittabhavoti.
     Iti porisado sattahi gathahi mahasattassa gunam kathesi.
Mahasattopi porisadanca te ca rajano gahetva paccantagamam
agamasi. Paccantagamavasino mahasattam disva nagaram gantva
acikkhimsu. Amacca balanikayam adaya gantva parivarayimsu.
Mahasatto tena parivarena baranasim agamasi. Antaramagge
janapadavasino pannakaram datva anugacchimsu. Mahasatto
mahaparivaro ahosi tena saddhim baranasim papuni. Tada
porisadassa putto raja hoti senapati kalahatthiyeva. Nagara
ranno arocayimsu maharaja sutasomo kira porisadam dametva
adaya idhagacchati nagarassa pavisitum na dassamati sigham nagaradvarani
pidahitva avudhahattha atthamsu. Mahasatto dvaranam pidahitabhavam
natva porisadanca parosate ca rajano ohaya katipayehi amaccehi
saddhim dvarasamipam gantva aham sutasomamaharaja dvaram vivarathati
aha. Purisa gantva ranno arocesum. So raja
sutasomamaharaja pandito dhammaraja sile thito nissamsayam no
bhayam natthiti vatva khippam vivarathati vivarapesi. Mahasatto nagaram
pavisi. Raja ca kalahatthi cassa paccuggamanam katva tam adaya
pasadam aropayimsu. So rajasane nisiditva porisadassa
aggamahesinca sesaamacce ca pakkosapetva rajanam aha kalahatthi
kasma ranno nagaram pavisitum na dethati. So rajjam karento
imasmim nagare bahu manusse khadi khattiyehi akattabbakammam kari
Sakalajambudipe chiddam akasi evarupo papadhammo tena karanenati.
Idani so evarupam karissatiti tumhe ma cintayittha ahantam
dametva silesu patitthapesim jivitahetupi kinci na vihethessati
natthi vo tato bhayam evam ma karittha puttehi nama matapitaro
patijaggitabba matapituposaka hi saggam gacchanti itare jana
nirayam gacchantiti.
     Evam so nicasane nisinnassa rajaputtassa ovadam datva
kalahatthi tvam ranno sahayo ceva sevako ca rannapi mahante
issariye patitthapito tayapi ranno attham caritum vattatiti
senapatim anusasetva devi tvampi kulageha agantva tassa
santike aggamahesitthanam patva puttadhitahi vuddhippatta tayapi
tassa attham caritum vattatiti deviyapi ovadam datva tamevattham
matthakam papetum dhammam desento aha
                na so raja yo ajeyyam jinati
                na so sakha yo sakharam jinati
                na sa bhariya ya patino na vibheti
                na te putta ye na bharanti jinnam.
                Na sa sabha yattha na santi santo
                na te santo ye na bhananti dhammam
                raganca dosanca pahaya moham
                dhammam bhanantayeva bhavanti santo.
        Nabhasamanam jananti      missam balehi panditam
        bhasamananca jananti      desentam amatam padam.
        Bhasaye jotaye dhammam     pagganhe isinam dhajam
        subhasitadhaja isayo       dhammova isinam dhajoti.
     Tattha ajeyyanti ajeyya nama matapitaro te jinanto
raja nama na hoti sace tava pitusantakam rajjam labhitva tassa
patisattu ahosi akiccakari nama bhavissasi. Sakharam jinatiti
kutattena jinati sace tvam kalahatthi ranna saddhim mittadhammam
na puresi adhammattho hutva niraye nibbattissasi. Na vibhetiti
na bhayati sace tvam ranno na bhayasi bhariya dhamme thita
nama nahosi. Jinnanti mahallakam tasmim hi kale abharanta
putta putta nama na honti. Santoti pandita. Dhammanti
ye pucchita saccasabhavam na vadanti na te pandita nama.
Dhammam bhanantati ete ragadayo pahaya parassa hitanukampaka
hutva sabhavam bhananta pandita nama honti. Nabhasamananti
na abhasamanam. Amatam padanti amatamahanibbanam desentam panditoti
jananti. Teneva porisado dhammadesanam sutva pasannacitto cattaro
vare datva pancasu silesu patitthito. Bhasayeti tasma pandito
puriso dhammam bhaseyya joteyya. Buddhadayo hi isayo yasma
dhammo etesam dhajo tasma subhasitadhaja nama subhasitam pagganhanti
bala pana subhasitam pagganhanta nama natthiti.
     Imassa dhammakatham sutva raja ca senapati ca tussitva
gacchama tam rajanam anessamati nagare bherincarapetva nagare
sannipatetva tumhe ma bhayittha raja kira dhamme patitthito
etha nam anessamati mahajanam adaya mahasattam purato katva
ranno santikam gantva vanditva kappake upatthapetva kappitakesamassum
nahatanulittapasadhitam rajanam ratanarasimhi thapetva abhisincitva
nagaram pavesesum. Porisadaraja parosatanam khattiyanam mahasattassa
ca mahasakkaram karesi. Sutasomanarindena kira porisado dametva
rajje patitthapitoti sakalajambudipe mahakolahalam udapadi.
Indapattanagaravasino agacchantuti dute pahinimsu. So tattha
masamattam vasitva samma gacchama mayam tvam appamatto hohi
catusu nagaradvaresu ca nivesanadvare cati panca danasalayo
karapehi danam dehi dasa rajadhamme akopetva agatigamanam
pajaha maharajati porisadam ovadi. Parosatahi rajadhanihi
balanikaya yebhuyyena sannipatita. So tehi balanikayehi parivuto
baranasito nikkhami. Porisadopi nikkhamitva upaddhapatha
nivattati. Mahasatto abahananam rajunam bahanani datva sabbe
te uyyojesi. Tepi tena saddhim sammoditva yatharaham vandanalapanadini
katva attano attano janapadam agamamsu. Mahasattopi nagaram
pavisitva indapattanagaravasihi janehi devanagaram viya alankatanagaram
pavisitva matapitaro vanditva madhurapatisantharam katva mahatalam
Abhiruhi. So dhammena rajjam karento cintesi rukkhadevata mayham
bahupakara balikammalabhamassa karissamiti. So nigrodharukkhassa
avidure mahantam talakam karetva bahuni kulani thapetva gamam
nivasapesi. Gamo maha ahosi asitimaggaapanasahassena
patimandito. Tampi rukkhamulam sakhantato patthaya bhumim samatalam karetva
parikkhittavedikapakaratoranadvarayuttam karesi. Devata abhippasidi.
Kammasapadassa damitatthane nivutthatta so gamo kammasapadanigamo
nama jato. Te sabbepi rajano mahasattassa ovade thatva
danadini punnani katva saggapadam purayimsu.
     Sattha imam dhammadesanam aharitva saccani pakasetva naham
bhikkhave idaneva angulimalam damesim pubbepi angulimalo maya
damitoyevati vatva jatakam samodhanesi tada porisado angulimalo
ahosi kalahatthi sariputto nandabrahmano anando rukkhadevata
kassapo sakko anuruddho sesarajano buddhaparisa matapitaro
maharajakulani ahesum sutasomaraja pana ahameva sammasambuddhoti.
                   Sutasomajatakam nitthitam.
                        Pancamam.
                Iti asitinipatavannana nitthita.


             The Pali Atthakatha in Roman Book 42 page 405-483. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=42&A=8275&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=42&A=8275&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=28&i=315              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=28&A=2258              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=28&A=2687              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=28&A=2687              Contents of The Tipitaka Volume 28 http://84000.org/tipitaka/read/?index_28

first pageprevious pagedispage pageNumbernext book chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]