ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 45 : PALI ROMAN Nid.A.1 (saddhammapaj.)

                   7. Tissametteyyasuttaniddesavannana
    [49] Sattame tissametteyyasutte methunamanuyuttassati methunadhammasamayuttassa.
Ititi evamaha. Ayasmati piyavacanametam. Tissoti namam tassa therassa. Sopi hi
tissoti namena. Metteyyoti gottavaseneva 1- esa pakato ahosi. Tasma
atthuppattiyam 2- vuttam "tissametteyya nama dve sahaya"ti. Vighatanti
upaghatam. Bruhiti acikkha. Marisati piyavacanametam. Niddukkhati vuttam hoti.
Sutvana tava sasananti tava vacanam sutva. Viveke sikkhissamaseti sahayam arabbha
dhammadesanam yacanto bhanati, so pana sikkhitasikkhoyeva.
    Methunadhammo namati idam niddisitabbassa methunadhammassa uddesapadam. 3-
Asaddhammoti asatam nicajananam dhammo. Gamadhammoti gamavasinam sevanadhammo.
Vasaladhammoti vasalanam dhammo, kilesavassanato va vassameva 4- vasalo dhammoti vasaladhammo.
Dutthulloti duttho ca kilesehi dutthatta, thulo ca anipunabhavatoti dutthullo.
Yasma ca tassa dhammassa parivarabhutam dassanampi gahanampi amasanampi phusanampi ghattanampi
dutthullam,  tamhapi dutthullo so methunadhammo. Odakantikoti udakam assa
ante suddhattham adiyatiti udakanto, udakantoyeva odakantiko. Raho paticchanne
okase kattabbataya rahasso. Vinaye 5- pana "dutthullam odakantikam rahassan"ti
patho. Tattha tisu padesu yo soti padam parivattetva yam tanti katva yojetabbam
"yantam dutthullam, so methunadhammo, yantam odakantikam so methunadhammo, yantam
rahassam, so methunadhammo"ti. Idha pana "yo so asaddhammo, so methunadhammo .pe. Yo
so rahasso, so methunadhammo"ti evam yojana veditabba. Dvayena dvayena
samapajjitabbato dvayamdvayasamapatti. Tattha yojana:- ya sa dvayamdvayasamapatti,
@Footnote: 1 cha.Ma. gottam, gottavaseneva  2 su.A. 2/371
@3 cha.Ma. upadesapadam  4 cha.Ma. sayameva  5 vi.maha. 1/39/25
So methunadhammo namati. Kimkarana vuccati methunadhammoti kena karanena kena
pariyayena methunadhammoti kathiyati. Tam karanam dassento "ubhinnam rattanan"tiadimaha.
Tattha ubhinnam rattananti dvinnam itthipurisanam ragena ranjitanam. Sarattananti
visesena sutthu ranjitanam. Avassutananti kilesena tintanam. Pariyutthitananti
kusalacaram pariyadiyitva madditva ca thitanam "magge cora pariyutthita"tiadisu
viya. Pariyadinnacittananti kusalacittam pariyadiyitva khepetva thitacittanam.
Ubhinnam sadisananti dvinnam kilesena sadisanam. Dhammoti sabhavo. Tamkaranati tena
karanena. Tam upamaya sadhento "ubho kalahakaraka"tiadimaha. Tattha ubho kalahakarakati
pubbabhage kalahakaraka dve. Methunakati vuccantiti sadisati vuccanti. Bhandanakarakati
tattha tattha gantva bhandanam karonta. Bhassakarakati vacakalaham karonta.
Vivadakarakati nanavacanam karonta. Adhikaranakarakati vinicchayapapunanavisesakaranam
karonta. Vadinoti vadapativadino. Sallapakati vacam kathenta evamevanti
upamasamsandanam.
    Yuttassati sannuttassa. Payuttassati adarena yuttassa. Ayuttassati
visesena yuttassa. Samayuttassati ekato yuttassa. Tancaritassati tam 1-
karontassa. Tabbahulassati tambahulam karontassa. Taggarukassati tamgarum karontassa.
Tanninnassati tasmim natacittassa. Tapponassati tasmim natakayassa. Tappabbharassati
tasmim abhimukhakayassa. Tadadhimuttassati tasmim avasaritassa. 2- Tadadhipateyyassati tam
adhipatim jetthakam katva pavattassa.
    Vighatanti niddesassa uddesapadam. 3- Vighatanti pilanam. Upaghatanti samipam katva
pilanam. Pilananti ghattanam. Ghattananti pilanam. Sabbam annamannavevacanam. Upaddavanti
himsanam. Upasagganti tattha tattha upagantva pilanakaram. 4- Bruhiti kathehi.
Acikkhati
@Footnote: 1 cha.Ma. taccaritassati tamcaritam  2 Si.,cha.Ma. adhiharitassa  3 cha.Ma. uddesavacanam
@4 Si.,Ma. linakaram
Vissajjehi. Desehiti dassehi. Pannapehiti napehi. Patthapehiti thapehi. Vivarati
pakatam karohi. Vibhajati bhajehi. Uttanikarohiti tiram papehi. Pakasehiti pakatam
karohi.
    Tuyham vacananti tava vacam. Byappathanti vacanam. Desananti acikkhanam. Anusasananti
ovadam. Anusitthanti anusasanam. Sutvati sotena sutva. Sunitvati tasseva
vevacanam. Uggahetvati samma gahetva. Upadharayitvati anasetva. Upalakkhayitvati
sallakkhetva.
    [50] Mussate vapi sasananti pariyattipatipattito duvidhampi sasanam nassati.
Vapiti padapuranamattam. Etam tasmim anariyanti tasmim puggale etam anariyam, yadidam
micchapatipada. Garavadhivacananti gunavisitthasattuttamagarunam garubhavavacakavacanam. 1-
Tenahu porana:-
        "bhagavati vacanam settham       bhagavati vacanamuttamam
        garugaravayutto so         bhagava tena vuccati"ti. 2-
    Catubbidham hi 3- namam avatthikam, lingikam, nemittikam, adhiccasamuppannanti.
Adhiccasamuppannam nama lokiyavoharena "yadicchakan"ti vuttam hoti. Tattha vaccho, damo,
balibaddoti evamadi avatthikam, dandi, chatti, sikhi, kariti evamadi lingikam,
tevijjo, chalabhinnoti evamadi nemittikam, sirivaddhako, dhanavaddhakoti evamadi
vacanattham anapekkhitva pavattam adhiccasamuppannam. Idampana bhagavati namam nemittikam,
na mahamayaya, na suddhodanamaharajena, na asitiya natisahassehi katam, na
sakkasantusitadihi devatavisesehi katam. Vakkhati ca "bhagavati netam namam matara katam
.pe. Patilabha sacchika pannatti yadidam bhagava"ti. 4-
@Footnote: 1 cha.Ma. gunavisitthasabbasattuttamagarugaravadhivacanam  2 visuddhi. 1/268
@3 cha.Ma. catubbidham va  4 khu.maha. 29/379/257 (sya)
        "bhagyava bhaggava yutto    bhagehi ca vibhattava
        bhattava vantagamano         bhavesu bhagava tato"ti. 1-
    Tattha:-
        "vannagamo vannavipariyayo,  dve capare vannavikaranasa.
        Dhatunamatthatisayena yogo,   tam vuccate 2- pancavidham niruttin"ti
evam vuttam niruttilakkhanam gahetva padasiddhi veditabba. Tattha "nakkhattarajariva
tarakanan"ti ettha rakaragamo viya avijjamanassa akkharassa agamo vannagamo
nama. "himsana, himso"ti vattabbe "siho"ti viya vijjamanakkharanam hetthupariyavasena
parivattanam  vannavipariyayo nama. "navicchandake dane diyatiti 3- ettha akarassa
ekarapajjanata viya akkharassa 4- annakkharapajjanata vannavikaro nama. "jivanassa
muto jivanamuto"ti vattabbe "jimuto"ti vanakaranam vinaso viya vijjamanakkharavinaso
vannavinaso nama. "pharusahi vacahi pakrubbamano asajja mam tvam vadasi
kumara"ti ettha pakrubbamanoti padassa atibhavamanoti atthapatipadanam viya tattha
tattha yathayogam visesatthayogo dhatunam atthatisayena yogo nama.
    Evam niruttilakkhanam gahetva 5- saddanayena va 5- pisodaradipakkhepalakkhanam
gahetva yasma lokiyalokuttarasukhabhinibbattakam danasiladiparappattam bhagyamassa
atthi, tasma "bhagyava"ti vattabbe "bhagava"ti vuccatiti natabbam.
    Yasma pana lobha dosa moha viparita manasikara ahirikanottappa kodhupanaha makkha
palasa issa macchariya maya satheyya thambha sarambha manatimana madappamada
tanhavijja tividhakusalamula duccaritasankilesamala visamasanna vitakka papanca catubbidha
vipariyesaasava
@Footnote: 1 visuddhi. 1/269  2 Si.,cha.Ma. taduccate  3 Si. navacchedake, cha.Ma. nave channake
@dani diyyati 4 cha.Ma. annakkharassa  5-5 cha.Ma. saddanayena va
@pisodaradinissito patitthaniti
Gantha ogha yogagati tanhupadana pancacetokhila vinibandha nivaranabhinandana chavivadamula
tanhakaya sattanusaya atthamicchatta navatanhamulakadasakusalakammapathadvasatthiditthigata
atthasatatanhaviparitappabheda sabbadarathaparilaha kilesasatasahassani, sankhepato va
pancakilesakkhandhaabhisankharamaccudevaputtamare abhanji, tasma bhaggatta etesam
parissayanam "bhaggava"ti vattabbe "bhagava"ti vuccati. Aha cettha:-
        "bhaggarago bhaggadoso      bhaggamoho anasavo
        bhaggassa papaka dhamma      bhagava tena vuccati"ti. 1-
    Bhagyavataya panassa satapunnalakkhanadharassa 2- rupakayasampatti dipita hoti.
Bhaggadosataya dhammakayasampatti. Tatha lokiyaparikkhakanam 3- bahumatabhavo, gahatthapabbajitehi
abhigamaniyata, abhigatananca nesam kayacittadukkhapanayane patibalabhavo, amisadanadhammadanehi
upakarita, lokiyalokuttarasukhehi ca sannojanasamatthata dipita hoti.
    Yasma ca loke issariyadhammayasasirikamappayattesu chasu dhammesu bhagasaddo pavattati,
paramancassa sakacitte issariyam, animalanghimadikam va lokiyasammatam sabbakaraparipuram
atthi, tatha lokuttaro dhammo, lokattayabyapako yathabhuccagunadhigato
ativiya parisuddho yaso, rupakayadassanabyavatajananayanamanappasadajananasamattha
sabbakaraparipura sabbangapaccangasiri, yam yam etena icchitam patthitam attahitam
va parahitam va, tassa tassa tatheva abhinipphannatta icchitatthanipphattisannito 4-
kamo, sabbalokagarubhavuppattihetubhuto sammavayamasankhato payatto ca atthi,
tasma imehi bhagehi yuttattapi bhaga assa santiti imina atthena "bhagava"ti
vuccati.
    Yasma pana kusaladihi bhedehi sabbadhamme, khandhayatanadhatusaccaindriyapaticca-
samuppadadihi va kusaladidhamme, pilanasankhatasantapaviparinamatthena va dukkham
@Footnote: 1 samanta. 1/131, visuddhi. 1/271  2 cha.Ma. bhagyavantataya cassa satapunnajalakkhanavarassa
@3 cha.Ma. lokiyasarikkhakanam  4 cha.Ma. icchiticchitattha...
Ariyasaccam, ayuhananidanasamyogapalibodhatthena samudayam, nissaranavivekasankhatamatatthena
nirodham, niyyanikahetudassanadhipateyyatthena maggam vibhattava, vibhajitva vivaritva
desitavati vuttam hoti, tasma "vibhattava"ti vattabbe "bhagava"ti vuccati.
    Yasma ca esa dibbabrahmaariyavihare kayacittaupadhiviveke sunnatappanihita-
nimittavimokkhe anne ca lokiyalokuttare uttarimanussadhamme bhaji sevi bahulamakasi,
tasma "bhattava"ti vattabbe "bhagava"ti vuccati.
    Yasma pana tisu bhavesu tanhasankhatam gamanamanena vantam, tasma "bhavesu
vantagamano"ti vattabbe bhavasaddato bhakaram gamanasaddato gakaram vantasaddato
vakaranca digham katva adaya "bhagava"ti vuccati, yatha loke "mehanassa  khassa
mala"ti vattabbe "mekhala"ti vuccati.
    Puna aparampi pariyayam niddisanto "api ca bhaggaragoti bhagava"tiadimaha.
Tattha bhaggo rago assati bhaggarago. Bhaggadosadisupi eseva nayo. Kantakoti 1-
vinivijjhanatthena kilesa eva. Bhajiti uddesavasena vibhagam katva bhajesi. Vibhajiti
niddesavasena vividha bhajesi. Pavibhajiti patiniddesavasena pakarena vibhaji. Uggha
titannunam vasena bhaji. Vipacitannunam vasena vibhaji. Neyyanam vasena pavibhaji.
    Dhammaratananti:-
        "cittikatam mahagghanca         atulam dullabhadassanam
        anomasattaparibhogam          ratanam tena vuccati"ti. 2-
Evam vannitadhammaratanam tividhena bhajesi. Bhavanam antakaroti kamabhavadinam navannam
bhavanam paricchedam pariyantam parivatumam karako. Bhavitakayoti vaddhitakayo. Tatha
@Footnote: 1 cha.Ma. kandakoti  2 khu.A. 149, di.A. 2/38
Itaresupi. Bhajiti sevi. Arannavanapatthaniti gamassa va nagarassa va indakhilato
bahi arannam. Vanapatthani manussupacaratikkantani vanasandani. Pantaniti yattha
manussa na kasanti na vapanti durani senasanani. Keci pana "vanapattaniti
yasma yattha byagghadayo atthi, tam vanam te palayanti rakkhanti, tasma tehi
rakkhitatta vanapattani"ti vadanti. Senasananiti seti ca asati ceva etthati
senasanani. Appasaddaniti vacanasaddena appasaddani. Appanigghosaniti
gamanagaranigghosadisaddena appanigghosani. Vijanavataniti antosancaranakajanassa
sariravatena virahitani. "vijanavadani"tipi patho, antojanavadena virahitaniti attho.
"vijanapatani"tipi patho, janasancaravirahitaniti attho. Manussarahasseyyakaniti
manussanam rahassakaranatthanani. Patisallanasaruppaniti vivekanurupani. Bhagi vati
bhago civaradikotthaso assa atthiti bhagi. Patilabhavasena attharasadibhago assa
atthiti bhagi. Attharasassati hetuphalasampattisankhatassa attharasassa. Dhammarasassati
hetusampattisankhatassa dhammarasassa. Vuttanhetam "hetuphale nanam atthapatisambhida,
hetumhi nanam dhammapatisambhida"ti. 1- Vimuttirasassati phalasampattisankhatassa
vimuttirasassa. Vuttampi cetam "kiccasampattiatthena, raso nama pavuccati"ti. 2-
    Catunnam jhanananti pathamajjhanadinam catunnam jhananam. Catunnam appamannananti
mettadinam pharanappamanavirahitanam catunnam brahmaviharanam. Catunnam
arupasamapattinanti akasanancayatanadinam catunnam arupajjhananam. Atthannam
vimokkhananti "rupi rupani passati"tiadina 3- nayena vuttanam arammanavimuttanam
atthannam vimokkhanam. Abhibhayatanananti ettha abhibhutani ayatanani etesam
jhanananti abhibhayatanani, jhanani. Ayatananiti adhitthanatthena ayatanasankhatani
kasinarammanani. Nanuttariko hi puggalo visadananoti kim ettha
@Footnote: 1 abhi.vi. 35/720/360  2 patisam.A. 1/18, visuddhi. 1/10  3 abhi.san. 34/248/76
Arammane samapajjitabbam, na mayi cittekaggatakarane bharo atthiti tani
arammanani abhibhavitva samapajjati. Saha nimittuppadenevettha appanam
nibbattetiti attho. Evam uppaditani jhanani abhibhayatananiti vuccanti, tesam
atthannam abhibhayatananam. Navannam anupubbaviharasamapattinanti pubbam pubbam anu
anupubbam, anupubbam viharitabbato samapajjitabbato anupubbaviharasamapatti,
anupatipatiya samapajjitabbati attho, tasam navannam anupubbaviharasamapattinam.
Dasannam  sannabhavanananti girimanandasutte 1- agatanam aniccasannadinam
dasannam sannabhavananam. Dasannam kasinasamapattinanti sakalatthena kasinasankhatanam
pathavikasinajjhanadinam dasannam jhananam. Anapanassatisamadhissati
anapanassatisampayuttasamadhissa. Asubhasamapattiyati asubhajjhanasamapattiya. Dasannam
tathagatabalananti dasabalabalanam dasannam. Catunnam vesarajjananti visaradabhavanam catunnam
vesarajjanam. Catunnam patisambhidananti patisambhidanananam catunnam. Channam
abhinnananti iddhividhadinam channam abhinnananam. Channam buddhadhammananti "sabbam
kayakammam nananuparivatti"tiadina 2- nayena upari agatanam channam buddhadhammanam.
    Tattha civaradayo bhagyasampattivasena vutta. Attharasatiko pativedhavasena vutto.
Adhisilatiko patipattivasena. Jhanattiko ruparupajjhanavasena. Vimokkhattiko
samapattivasena. Sannacatukko upacarappanavasena. Satipatthanadayo
sattatimsabodhipakkhiyadhammavasena. Tathagatabalanantiadayo avenikadhammavasena vuttati
veditabba.
    Ito param bhagavati netam namantiadi "atthamanugata ayam pannatti"ti
upanayanattham 3- vuttam. Tattha samana pabbajjupagata. Brahmana bhovadino samitapapa
bahitapapa va. 4- Devata sakkadayo brahmano ca. Vimokkhantikanti vimokkho
arahattamaggo, vimokkhassa anto arahattaphalam, tasmim vimokkhante bhavam vimokkhantikam
@Footnote: 1 an.dasaka. 24/60/86  2 khu.cula. 30/492/239  3 Si.,cha.Ma. napanattham
@4 cha.Ma. samitapapabahitapapa va
Namam. Sabbannubhavo hi arahattamaggena sijjhati, arahattaphaladhigamena siddho hoti.
Tasma sabbannubhavo  vimokkhante bhavo hoti. Tam nemittikampi namam vimokkhante
bhavam namam hoti. Tena vuttam "vimokkhantikametam buddhanam bhagavantanan"ti. Bodhiya
mule saha sabbannutananassa patilabhati mahabodhirukkhamule yathavuttakkhane
sabbannutananassa patilabhena saha. Sacchika pannattiti arahattaphalasacchikiriyaya
sabbadhammasacchikiriyaya va jata pannatti. Yadidam bhagavati ya ayam bhagavati
pannatti.
    Dvihi karanehiti dvihi kotthasehi. Pariyattisasananti tepitakam buddhavacanam.
Patipattiti patipajjati etayati patipatti. Yam tassa pariyaputanti tena puggalena
yam pariyaputam sajjhayitam, karanatthe samivacanam. "pariyaputtan"tipi patho. Suttanti
ubhatovibhanganiddesakhandhakaparivara, suttanipate mangalasutta 1- ratanasutta 2-
tuvatakasuttani, 3- annampi ca suttanamakam tathagatavacanam suttanti veditabbam.
Geyyanti sabbampi sagathakam suttam geyyanti veditabbam, visesena samyuttake sakalopi
sagathavaggo. Veyyakarananti sakalam abhidhammapitakam niggathakasuttam, yanca annampi
atthahi angehi asangahitam buddhavacanam, tam "veyyakaranan"ti veditabbam. Gathati
dhammapadatheragathatherigathasuttanipate nosuttanamika suddhikagatha ca "gatha"ti
veditabba. Udananti somanassananamissakagathapatisamyutta 4- dveasiti suttanta
"udanan"ti veditabbam. Itivuttakanti "vuttam hetam bhagavata"tiadinayappavatta 5-
dasuttarasatasuttanta "itivuttakan"ti veditabbam. Jatakanti apannakajatakadini 6-
pannasadhikani pancajatakasatani "jatakan"ti veditabbam. Abbhutadhammanti "cattarome
bhikkhave acchariya abbhutadhamma anande"tiadinayappavatta 7- sabbepi
acchariyabbhutadhammapatisamyutta suttanta
@Footnote: 1 khu.su. 25/1,-/3384  2 khu.su. 25/1/56  3 khu.su. 25/922/514
@4 Si.,cha.Ma....mayika...  5 khu.iti. 25/1/233  6 khu.ja. 27/1/1
@7 di.maha. 10/209/127, an.catukka. 21/130/150
"abbhutadhamman"ti veditabbam. Vedallanti culavedallamahavedallasammaditthisakkapanha-
sankharabhajaniyamahapunnamasuttadayo 1- 3- 4- 5- sabbepi vedanca tutthinca laddha
laddha pucchitasuttanta "vedallan"ti veditabbam. Idam pariyattisasananti idam
vuttappakaram tepitakam buddhavacanam pariyapunitabbatthena pariyatti, anusasanatthena
sasananti katva pariyattisasanam. Tampi mussatiti tampi pariyattisasanam nassati.
Parimussatiti 6- adito nassati. Paribahiro hotiti parammukho hoti.
    Katamam patipattisasananti lokuttaradhammato pubbabhago tadattham patipajjiyatiti
patipatti. Sasiyanti ettha veneyyati sasanam. Sammapatipadatiadayo vuttanaya eva.
    Panampi hanatiti jivitindriyampi ghateti. Adinnampi adiyatiti
parapariggahitampi vatthum ganhati. Sandhimpi chindatiti gharasandhimpi chindati.
Nillopampi haratiti game paharitva mahavilopampi karoti. Ekagarikampi karotiti
pannasamattehipi satthimattehipi parivaretva jivaggaham gahetvapi dhanam aharapeti.
Paripanthepi titthatiti panthaduhanakammam karoti. Paradarampi gacchatiti paradaresu carittam
apajjati. Musapi bhanatiti atthabhanjanakam musapi vadati. Anariyadhammoti anariyasabhavo.
    [51] Eko pubbe caritvanati pabbajjasankhatena va ganavavassaggatthena
va pubbe loke vicaritva. 7- Yanam bhantamva tam loke, hinamahu puthujjananti tam
vibbhantakam puggalam yatha hatthiyanadiyanam adantam visamampi arohati, arohanakampi
bhanjati, papatepi papatati, evam kayaduccaritadivisamarohanena nirayadisu,
atthabhanjanena jatipapatadisu papatanena ca yanam bhantamva hinam puthujjananca ahuti.
    Pabbajjasankhatena vati pabbajjakotthasena va "pabbajito samano"ti
gananaropanena va. Ganavavassaggatthena vati ganasanganikaramatam vissajjetva
caranatthena 8- va.
@Footnote: 1 Ma.mu. 12/460/410  2 Ma.mu. 12/449/401  3 Ma.mu. 12/89/63
@4 di.maha. 10/344/226  5 Ma.u. 14/85/67  6 cha.Ma. sammussatiti
@7 Si.,cha.Ma. viharitva  8 cha.Ma. vassaggatthena
    Eko patikkamatiti ekakova gamato nivattati. Yo nisevatiti niddesassa uddesapadam.
Aparena samayenati annasmim kale  aparabhage. Buddhanti sabbannubuddham.
Dhammanti svakkhatatadigunayuttam dhammam. Samghanti suppatipannatadigunayuttam samgham.
Sikkhanti adhisiladisikkhitabbam sikkham. Paccakkhayati buddhadim patikkhipitva.
Hinayati hinatthaya gihibhavaya. Avattitvati nivattitva. Sevatiti ekavaram
sevati. Nisevatiti anekavidhena sevati. Samsevatiti alliyitva sevati. Patisevatiti
punappunam sevati.
    Bhantanti vibbhantam. Adantanti dantabhavam anupanitam. Akaritanti susikkhitakiriyam
asikkhapitam. Avinitanti acarasampattiya 1- asikkhitam. Uppatham ganhatiti
vuttappakaram yanam adantatadiyuttam 2- bhantam visamamaggam upeti. Visamam khanumpi
pasanampi abhiruhatiti visamam hutva thitam khadiradikhanumpi 3- tatha pabbatapasanampi
arohati. Yanampi arohanakampi bhanjatiti vayhadiyanam arohantassa pajentassa
hatthapadadimpi bhindati. Papatepi papatatiti ekato chinnapabbharapapatepi pateti. So
vibbhantakoti so patikkantako. Bhantayanapatibhagoti anavatthitayanasadiso. Uppatham
ganhatiti kusalakammapathato patikkamitva apayapathabhutam uppatham micchamaggam upeti.
Visamam kayakammam abhiruhatiti samassa patipakkham kayaduccaritasankhatam visamam kayakammam
arohati. Sesesupi eseva nayo. Niraye attanam bhanjatiti nirassadasankhate niraye
attabhavam cunnavicunnam karoti. Manussaloke attanam bhanjatiti vividhakammakaranavasena
bhanjati. Devaloke attanam bhanjatiti piyavippayogadidukkhavasena. Jatipapatampi papatatiti
jatipapatepi pateti. Jarapapatadisupi eseva nayo. Manussaloketi idha adhippetalokameva
dasseti.
    Puthujjanati niddesassa uddesapadam. Tattha puthujjanati:-
        puthunam jananadihi            karanehi puthujjano
        puthujjanantogadhatta         puthuvayam jano iti.
@Footnote: 1 cha.Ma. na vinitam acarasampattiya  2 cha.Ma. adantatiyuttam  3 cha.Ma. kharakhanumpi
    So hi puthunam nanappakaranam kilesadinam jananadihipi karanehi puthujjano.
Tam vibhagato dassetum "puthu kilese janenti"tiadimaha. Tattha bahunam nanappakaranam
sakkayaditthinam avihatatta ta janenti, tahi janitati va puthujjana. Avihatameva va 1-
janasaddo vadati. Puthu sattharanam mukhullokikati ettha puthu jana 2- satthupatinna
etesanti puthujjanati vacanattho. Puthu sabbagatihi avutthitati ettha janetabba
jayanti 3- va etthati jana, gatiyo. Puthu jana etesanti puthujjana. Ito
pare jayanti etehiti jana, abhisankharadayo. Te etesam vijjantiti puthujjana.
Abhisankharanadiattho eva janasaddo datthabbo. Nanasantapehi santappantiti
ragaggiadayo santapa. Te eva va sabbepi va kilesaparilaha. Puthu pancasu
kamagunesuti ettha jayatiti jano, rago gedhoti evamadiko, puthu jano etesanti
puthujjana. Puthu jata rattati evam ragadiatthe 4- eva va janasaddo datthabbo.
Palibuddhati sambaddha. 5- Avutati avunita. 6- Nivutati varita. Ophutati 7-
uparibhagena 8- pihita. Pihitati hetthabhagena pihita. Paticchannati apakata.
Patikujjitati adhomukha kata. 9-
    Atha va puthunam va gananapathamatitanam ariyadhammaparammukhanam nicadhammasamacaranam
jananam antogadhattapi puthujjana. Puthu va ayam visumyeva sankhyangato, visamsattho
silasutadigunayuttehi ariyehi janotipi puthujjano.
    Evam ye te:-
        "duve puthujjana vutta      buddhenadiccabandhuna
        andho puthujjano eko      kalyaneko puthujjano"ti
dve puthujjana vutta, tesu andhaputhujjano vutto hotiti veditabbo.
@Footnote: 1 cha.Ma. avihatamevattham  2 cha.Ma. puthu nana jana  3 cha.Ma. janayanti  4 cha.Ma. ragadiattho
@5 Si. paripanna  6 cha.Ma. avarita  7 cha.Ma. ovutati  8 cha.Ma. uparito
@9 cha.Ma. adhomukhagata
    [52] Yaso kitti cati labhasakkaro pasamsa ca. Pubbeti pabbajitabhave.
Hayate vapi tassa sati tassa vibbhantakassa sato so ca yaso sa ca kitti
hayati. Etampi disvati etampi pubbe yasakittinam labham paccha ca hanim disva.
Sikkhetha  methunam vippahataveti tisso sikkhayo sikkhetha. Kimkarana? methunam
Vippahatave, methunappahanatthayati vuttam hoti.
    Kittivannabhatoti 1- bhatakittivanno, 2- kittisaddanceva gunavannanca 3-
ukkhipitva vadanto hotiti attho. Cittam nananayena kathanam assa atthiti cittakathi.
Kalyanapatibhanoti sundarapanno.
    Hayatiti niddesassa uddesapadam. Parihayatiti samantato hayati. Paridhamsatiti
adho 4- patati. Paripatatiti samantato apagacchati. Antaradhayatiti adassanam yati.
Vippalujjatiti ucchijjati.
    Khuddako silakkhandhoti thullaccayadini. 5- Mahanto silakkhandhoti
parajikasamghadisesa.
    Methunadhammassa pahanayati tadangadippahanena pajahanatthaya. Vupasamayati
malanam vupasamanatthaya. Patinissaggayati pakkhandanapariccagapatinissaggatthaya.
Patipassaddhiyati patipassaddhisankhatassa phalassa atthaya.
    [53] Yo hi methunam na vippajahati sankappehi .pe. Tathavidhoti. 6- Tattha
paretoti samannagato. Paresam nigghosanti upajjhayadinam nindavacanam. Manku hotiti
dummano hoti.
@Footnote: 1 cha.Ma. kittivannagatoti  2 cha.Ma. bhagava kittivanno  3 cha.Ma. gunnca
@4 cha.Ma. adhopathavim  5 cha.Ma. thullaccayadi  6 cha.Ma. itisaddo na dissati
    Kamasankappenati kamapatisamyuttena vitakkena. Uparitthepi eseva nayo. Phutthoti
vitakkehi phusito. Paretoti aparihino. Samohitoti samma ohito anto pavittho. Kapano
viyati duggatamanusso viya. Mando viyati annani viya. Momuho viyati sammohabhuto
viya. Jhayatiti cinteti. Pajjhayatiti bhusam cinteti. Nijjhayatiti anekavidhena
cinteti. Apajjhayatiti tato apagantva cinteti. Ulukoti ulukasakuno. Rukkha-
sakhayanti rukkhe utthitasakhayam, vitape va. Musikam magayamanoti musikam gavesamano,
"maggayamano"tipi pathanti. Kotthuti sigalo. Bilaroti babbu. Sandhisamalasapankatire-
ti 1- dvinnam gharanam antare ca udakaniddhamanacikkhallakacavaranikkhipanatthane ca thandile
ca. Vahacchinnoti pitthigivamamsacchinno. Ito para gatha pakatasambandha eva.
    [54] Tasu satthaniti kayaduccaritadini. Tani hi attano paresanca chedanatthena
"satthani"ti vuccanti. Tesu cayam 2- visesena tava adito musavacanasatthaneva
karoti, "imina karanenaham vibbhanto"ti bhananto. Tenevaha "esa khvassa
mahagedho, mosavajjam pagahati"ti. Tattha esa khvassati esa kho assa. Mahagedhoti
mahabandhanam. Katamoti ce? yadidam mosavajjam pagahati, svassa 3- musavadajjhogaho
"mahagedho"ti veditabbo.
    Tini satthaniti tayo chedaka. Kayaduccaritam kayasattham. Vacisatthadisupi eseva
nayo. Tam vibhagato dassetum "tividham kayaduccaritam kayasatthan"ti aha. Sampajanamusa
bhasatiti jananto tuccham vacam bhasati. Abhirato aham bhante ahosim pabbajjayati
sasane pabbajjaya anabhirativirahito aham asim. Mata me posetabbati mata
maya positabba. Tenamhi vibbhantoti bhanatiti tena karanena patikkanto asmiti
katheti. Pita maya posetabbotiadisupi eseva nayo.
@Footnote: 1 cha.Ma. sandhisamalasankatireti  2 cha.Ma. vayam  3 cha.Ma. svayam
    Eso tassa mahagedhoti tassa puggalassa eso mahabandho. Mahavananti
mahantam vanam. 1- Gahananti duratikkamam. Kantaroti corakantaradisadiso. Visamoti
kantakavisamo. Kutiloti vankasadiso. 2- Pankoti pallalasadiso. Palipoti kaddamasadiso.
Palibodhoti mahaduggo. 3- Mahabandhananti mahantam dummocayabandhanam. Yadidam
sampajanamusavadoti yo ayam sampajanamusavado.
    Sabhaggato vati sabhayam thito va. Parisaggato vati gamaparisaya thito va.
Natimajjhagato vati dayadanam majjhe thito va. Pugamajjhagato vati seninam majjhe
thito va. Rajakulamajjhagato vati rajakulassa majjhe mahavinicchaye thito va. Abhinitoti
pucchanatthaya nito. Sakkhiputthoti sakkhim katva pucchito. Ehi bho purisati 4-
alapanametam. Attahetu va parahetu vati attano va parassa va hatthapadadihetu va dhanahetu
va. Amisakincikkhahetu vati ettha amisanti labho adhippeto. Kincikkhanti yam
va tam va appamattakam, antamaso tittiravattakasappipindanavanitapindadimattakassapi 5-
kassaci 6- labhassa hetuti attho. Sampajanamusa bhasatiti janantoyeva musavadam karoti.
    Puna annam pariyayam dassento "api ca tihakarehi musavado hoti,
pubbevassa hoti"tiadimaha. Tattha tihakarehiti sampajanamusavadassa angabhutehi
tihi karanehi. Pubbevassa hotiti pubbabhageyeva assa puggalassa evam hoti
"musa bhanissan"ti. Bhanantassa hotiti bhanamanassa hoti. Bhanitassa hotiti bhanite
assa hoti. Yam vattabbam tasmim vutte hotiti attho. Atha va bhanitassati vuttavato
nitthitavacanassa hotiti. Evam yo pubbabhagepi janati, bhanantopi janati, pacchapi
janati "musa maya bhanitan"ti, so evam vadanto musavadakammuna bajjhatiti
ayamettha attho dassito. Kincapi dassito, atha kho ayamettha viseso:- puccha
@Footnote: 1 cha.Ma. dutthavanam  2 cha.Ma. vankakatakasadiso  3 cha.Ma. mahadukkho
@4 cha.Ma. ehambho purisati  5 ka....mattam  6 cha.Ma. ayam patho na dissati
Tava hoti, "musa bhanissan"ti pubbabhago atthi, "musa maya bhanitan"ti pacchabhago
natthi. Vuttamattameva hi koci pamussati kim tassa musavado hoti, na hotiti? sa
evam atthakathasu vissajjita:- pubbabhage "musa bhanissan"ti ca, bhanantassa "musa
bhanami"ti ca janato pacchabhage "musa maya bhanitan"ti na sakka na bhavitum, sacepi
na hoti, musavadoyeva. Purimameva hi angadvayam pamanam. Yassapi pubbabhage "musa
bhanissan"ti abhogo natthi, bhananto pana "musa bhanami"ti janati. Bhanitepi "musa
maya bhanitan"ti janati. So musavadena na karetabbo. Pubbabhago hi pamanataro.
Tasmim asati dava bhanitam va, rava bhanitam va hotiti.
    Ettha ca tannanata ca nanasamodhananca pariccajitabbam. Tannanata
pariccajitabbati yena cittena "musa bhanissan"ti janati, teneva "musa bhanami"ti
ca, "musa maya bhanitan"ti ca janatiti evam ekacitteneva tisu khanesu janatiti
ayam tannanata pariccajitabba. Na hi sakka teneva cittena tam cittam janitum,
yatha na sakka teneva asina so asi chinditunti. Purimam purimam pana cittam
pacchimassa pacchimassa cittassa yathauppattipaccayo 1- hutva nirujjhati. Tenetam
vuccati:-
        "pamanam pubbabhago ca       tasmim sati na hessati
        sesadvayanti nattheta-       miti vaca tivangika"ti. 2-
    Nanasamodhanam pariccajitabbanti etani tini cittani ekakkhane uppajjantiti
na gahetabbani. Idam hi cittam nama:-
        "aniruddhamhi pathame         na uppajjati pacchimam
        nirantaruppajjanato          ekam viya pakasati"ti. 2-
@Footnote: 1 cha.Ma. tatha uppattiya paccayo  2 samanta. 1/610
    Ito param pana yvayam ajanamyeva "janami"tiadina nayena sampajanamusa
bhanati, yasma so "idam abhutan"ti evamditthiko hoti, tassa hi attheva ayam
laddhi. Tatha "idam abhutan"ti evamassa khamati ceva ruccati ca. Evamassa sanna,
evam sabhavameva cassa cittam "idam abhutan"ti. Yada pana musa vattukamo hoti, tada tam
ditthim va ditthiya saha khantim va ditthikhantihi saddhim rucim va ditthikhantirucihi
saddhim sannam va ditthikhantirucisannahi saddhim bhavam va vinidhaya nikkhipitva
paticchadetva avibhutam 1- katva bhanati. Tasma tesampi vasena angabhedam dassetum
"api ca catuhakarehi"tiadi vuttam.
    Ettha ca vinidhaya ditthinti balavadhammavinidhanavasenetam vuttam. Vinidhaya
khantintiadini tato dubbalanam vinidhanavasena vinidhaya sannanti idampanettha
sabbadubbaladhammavinidhanavasena. Sannamattampi nama avinidhaya sampajanamusa bhasissatiti
netam thanam vijjatiti.
    [55] Mandova parikissatiti panavadhadini karonto tatonidananca
dukkhamanubhonto bhogapariyesanarakkhanani ca karonto momuho viya parikilissati.
    Tamenam rajano gahetva vividha kammakarana karentiti na rajano karonti,
rajavidhanapurisa 2- nanavidhani kammakaranani karonti. Kasahipi talentiti
kusadandakehipi tajjenti. 3- Vettehiti vettalatahi. Addhadandakehiti muggarehi,
paharasadhanattham va catuhatthadandam dvidha chinditva 4- gahitadandakehi.
Bilangathalikanti kanjikaukkhalikakammakaranam. Tam karonta sisakapalam uppatetva
tattam ayogulam sandasena gahetva tattha pakkhipanti, tena matthalungam
pakkutthitva upari uttarati. Sankhamundikanti sankhamundakammakaranam. Tam karonta
uttarotthaubhatokannaculikagalavatakaparicchedena cammam chinditva sabbakese ekato
ganthim katva dandakena
@Footnote: 1 cha.Ma. abhutam  2 cha.Ma. rajadhinapurisa  3 cha.Ma. kasadandakehipi vitajjenti
@4 cha.Ma. dvedha chetva
Vethetva uppatenti, saha kesehi cammam utthahati. Tato sisakataham thulasakkharahi
ghamsitva dhovanta sankhavannam karonti. Rahumukhanti rahumukhakammakaranam. Tam karonta
sankuna mukham vivaritva antomukhe dipam jalenti, kannaculikahi va patthaya
mukham nikhadanena khananti, lohitam paggharitva mukham pureti.
    Jotimalikanti sakalasariram telapilotikaya vethetva alimpenti. Hatthapajjotikanti
hatthe telapilotikaya vethetva dipam viya pajjalenti. Erakavattikanti
erakavattakammakaranam. Tam karonta hetthagivato patthaya cammavatte 1- kantitva 2-
gopphake patenti. Atha nam yottehi bandhitva kaddhanti. So attano cammavatte
akkamitva akkamitva patati. Cirakavasikanti cirakavasikakammakaranam. Tam karonta tatheva
cammavatte kantitva katiyam thapenti, katito patthaya kantitva gopphakesu thapenti,
uparimehi hetthimasariram cirakanivasananivattham viya hoti. Eneyyakanti
eneyyakakammakaranam. Tam karonta ubhosu kappuresu jannukesu ca ayovalayani datva
ayasulani kottenti, so catuhi ayasulehi bhumiyam patitthahati. Atha nam parivaretva
aggim karonti. "eneyyako jotipariggaho yatha"ti agatatthanepi idameva vuttam.
Tam sandhito 3- sulani apanetva catuhi atthikotihiyeva thapenti. Evarupa karana 4-
nama natthi.
    Balisamamsikanti ubhatomukhehi balisehi paharitva cammamamsanharuni uppatenti.
Kahapanikanti sakalasariram tinhahi vasihi kotito patthaya kahapanamattam 5- patenta
kottenti. Kharapatacchikanti sariram tattha tattha avudhehi paharitva kocchehi kharam
ghamsenti, cammamamsanharuni paggharitva savanti, atthikasankhalika va titthati.
Palighaparivattikanti ekena passena nipajjapetva kannacchiddena ayasulam kottetva
pathaviya ekabaddham karonti. Atha nam pade gahetva avijjhanti. 6- Palalapithakanti
@Footnote: 1 Ma. cammabandhe  2 Si. akkamitva akkamitva  3 cha.Ma. sandhito sandhito
@4 cha.Ma. kammakarana  5 cha.Ma. kahapanamattam kahapanamattam  6 cha.Ma. avinchanti
Cheka karanika chavicammam acchinditva nisadapotakahi atthini bhinditva 1- kesesu
gahetva ukkhipanti, mamsarasiyeva hoti. Atha nam keseheva pariyonandhitva ganhanti,
palalapitham viya katva palivethenti. Sunakhehipiti katipayani divasani aharam adatva
chatasunakhehi khadapenti. Te muhuttena atthisankhalikameva karonti. Evampi kissatiti
evampi vighatam papunati. Parikissatiti sabbabhagena vighatam papunati.
Parikilissatiti utrasam 2- papunati.
    Puna annam karanam dassento "atha va kamatanhaya abhibhuto"tiadimaha. Tattha
kamatanhayati pancakamagunikalobhena. Abhibhutoti maddito. 3- Pariyadinnacittoti
kusalacaram khepetva gahitacitto. Bhoge pariyesantoti dhanam gavesamano.
Navaya mahasamuddam pakkhandatiti taranisankhataya navaya mahantam lonasagaram pavisati.
Sitassa purakkhatoti sitam purato katva. Unhassa purakkhatoti unham purato katva.
Damsati pingalamakkhika. Makasati makasa eva. Rissamanoti 4- damsadisamphassehi
hesiyamano. 5- Khuppipasaya piliyamanoti 6- khuddapipasaya maddiyamano. 7-
Gumbam 8- gacchatitiadini mulapadam gacchatitipariyosanani catuvisati padani ratthanamena
vuttani. Marukantaram gacchatiti valikakantaram 9- tarakasannaya gacchati. Jannupathanti
januhi gantabbamaggam. Ajapathanti ajehi gantabbamaggam. Mendapathepi eseva nayo.
    Sankupathanti khanuke kottetva tehi okkamitabbam khanumaggam, tam gacchamano
pabbatapade thatva ayasinghatakam yottena bandhitva  uddham khipitva pabbate
laggapetva yottenaruyha vajiraggena lohadandena pabbatam vijjhitva khanukam
kottetva tattha thatva singhatakam akaddhitva puna upari laggapetva tattha
thito cammayottam olambetva tam adaya otaritva hetthimakhanuke bandhitva
vamahatthena yottam gahetva dakkhinahatthena muggaram adaya yottam paharitva
@Footnote: 1 cha.Ma. chinditva  2 cha.Ma. upatapam  3 cha.Ma. tena maddito  4 cha.Ma. piliyamanoti
@5 cha.Ma. vihesiyamano  6 cha.Ma. miyyamanoti  7 cha.Ma. maramano  8 cha.Ma. tigumbam
@9 cha.Ma. valukakantaram
Khanukam niharitva puna abhiruhati. Etenupayena pabbatamatthakam abhiruyha parato otaranto
purimanayeneva pathamam pabbatamatthake khanukam kottetva cammapasibbake yottam bandhitva
khanuke vethetva sayam antopasibbake nisiditva makkatakanam suttavissajjanakarena
yottam vinivethetva otarati. Tena vuttam "khanuke kottetva tehi okkamitabbam
maggan"ti. 1- Chattapathanti cammachattena vatam gahetva 2- sakunehi viya otaritabbam
maggam. Vamsapathanti venugumbam chedanasatthena chinditva rukkhe pharasuna kottetva
maggam karonto veluvane nissenim katva velugumbe aruyha velum chinditva
aparassa velugumbassa upari patetva velugumbamatthakeneva gantabbam maggam sandhaya
"vamsapatham gacchati"ti vuttanti veditabbam.
    Gavesanto na vindati, alabhamulakampi dukkham domanassam patisamvedetiti
avindanamulakampi kayikacetasikam dukkham patilabhati.
    Laddhati labhitva. Arakkhamulakanti rakkhanamulakampi. Kinti me bhogeti kena
upayena mama bhoge. Neva rajano hareyyum .pe. Na appiya dayada hareyyunti.
Gopayatoti manjusadihi gopayantassa. Vippalujjantiti vinassanti.
    [56] Etamadinavam natva, muni pubbapare idhati etam "yaso kitti ca
ya pubbe, hayate vapi tassa sa"ti ito pabhuti vuttam pubbaparam 3- imasmim
sasane pubbato apare samanabhavato vibbhantakabhave adinavam muni natva.
    Dalham kareyyati niddesapadassa uddesapadam. Thiram kareyyati asithilam kareyya.
Dalham samadano assati thirapatinno bhaveyya. Avatthitasamadanoti sannitthanapatinno.
    [57] Etam ariyanamuttamanti yadidam vivekacariya, etam buddhadinam  ariyanam
uttamam. Tasma vivekamyeva sikkhethati adhippayo. Na tena settho mannethati
@Footnote: 1 cha.Ma. khanumagganti  2 cha.Ma. gahapetva  3 cha.Ma. vutte pubbapare idha
Tena ca pavivekena attanam "settho ahan"ti na manneyya, tena manatthaddho
na bhaveyyati vuttam hoti.
    Unnatinti ussapanam. Unnamanti uggantva patthapanam. Mananti ahankaram.
1- Thambhanti balakkaram. Bandhanti bandhakaranam. 1- Thaddhoti amaddavo. 2- Patthaddhoti
visesena amaddavo. Paggahitasiroti utthitasiso. Samantati na araka. Asanneti na
dure. Avidureti samipe. Upakattheti santike.
    [58] Rittassati vivittassa, kayaduccaritadihi virahitassa. Oghatinnassa
pihayanti, kamesu gadhita pajati vatthukamesu lagga satta tassa caturoghatinnassa
pihayanti inayika viya ananassati 3- arahattanikutena desanam nitthapesi.
    Rittassati sabbakilesehi tucchassa. Vivittassati sunnassa. Pavivittassati
ekakassa. Idani yehi ritto hoti, te dassento "kayaduccaritena
rittassa"tiadimaha. Tattha kilesapatipatiya maggapatipatiyati dvidha rittata
veditabba. Kilesapatipatiya tava rago moho thambho sarambho mano madoti imehi chahi
kilesehi arahattamaggena ritto hoti, doso kodho upanaho pamadoti imehi
catuhi kilesehi anagamimaggena ritto hoti, atimano makkho palaso issa
macchariyam maya satheyyanti imehi sattahi sotapattimaggena ritto hoti.
    Maggapatipatiya pana sotapattimaggena atimano makkho palaso issa
macchariyam maya satheyyanti imehi sattahi ritto hoti, anagamimaggena doso
kodho upanaho pamadoti imehi catuhi, arahattamaggena rago moho thambho sarambho
mano madoti imehi chahi ritto hoti. Tini duccaritani sabbakilesehitiadina nayena
avasesapi yathayogam yojetabba.
@Footnote: 1-1 Si.,cha.Ma. thamanti balakkaram. thambhanti thaddhakaranam  2 Si.abandhuro
@3 cha.Ma. ananyassati
    Vatthukame parijanitvati tebhumake vatthukame natatiranaparinnahi samapanavasena
janitva. Kilesakame pahayati chandadayo kilesakame pahanaparinnaya jahitva.
Byantikaritvati vigatantam vigatakotim karitva.
    Kamogham tinnassati anagamimaggena avattanasankhatam 1- kamogham taritva
thitassa. Bhavoghanti arahattamaggena. Ditthoghanti sotapattimaggena. Avijjoghanti
arahattamaggena. Sabbasankharapathanti 2- sabbakhandhadhatuayatanapatipatisankhatam patham
arahattamaggeneva taritva thitassa. Sotapattimaggena uttinnassa. Sakadagamimaggena
nittinnassa. Anagamimaggena kamadhatum atikkantassa. Arahattamaggena sabbabhavam
samatikkantassa. Phalasamapattivasena vitivattassa. Param gatassatiadini nibbanavasena
vuttani. Yatha inayika ananyanti samvaddhikainam 3- adaya vicaranta ananyam.
Patthentiti patthanam uppadenti. Abadhika arogyanti pittadirogatura 4-
bhesajjakiriyaya rogavupasamanam 5- arogyam. Yatha bandhanabandhati nakkhattadivase bandhanagare
bandhapurisa. 6- Yatha dasa bhujissanti yasma bhujissa purisa yam icchanti, tam
karonti, na nam koci balakkarena tato nivatteti, tasma dasa bhujissabhavam
patthenti. Yatha kantaraddhanam pakkhannati 7- yasma balavanto purisa hatthabharam
gahetva sajjitavudha 8- saparivara kantaram patipajjanti, te cora duratova disva
palayanti. Te sotthina kantaram nittharitva khemantam patva hatthatuttha honti.
Tasma 9- kantarapakkhanna purisa 9- khemantabhumim patthenti. Desanapariyosane tisso
sotapattiphalam patva paccha pabbajitva arahattam sacchakasiti. 10-
                  Saddhammapajjotikaya mahaniddesatthakathaya
                 tissametteyyasuttaniddesavannana nitthita.
                              Sattamam.
@Footnote: 1 cha.Ma. avasanasankhatam  2 cha.Ma. sabbam samsarapathanti  3 cha.Ma. samvaddhikainam
@4 cha.Ma. pittadirogaturo  5 cha.Ma. tam rogavupasamanattham  6 cha.Ma. baddhapurisa
@7 cha.Ma. pakkhandati  8 cha.Ma. sajjavudha  9-9 cha.Ma. kantarapakkhanda
@10 cha.Ma. itisaddo na dissati



             The Pali Atthakatha in Roman Book 45 page 259-280. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=45&A=5998&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=45&A=5998&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=29&i=224              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=29&A=3084              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=29&A=3333              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=29&A=3333              Contents of The Tipitaka Volume 29 http://84000.org/tipitaka/read/?index_29

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]