ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 46 : PALI ROMAN Nid.A.2 (saddhammapaj.)

                   11. Jatukannimanavasuttaniddesavannana
      [65] Ekadasame jatukannisutte:- sutvanaham vira akamakaminti "aham
itipi so bhagava"tiadina 4- nayena vira kamanam akamanato akamakamim buddham
sutva. Akamamagamanti nikkamam bhagavantam pucchitum agatomhi. Sahajanettati
sahajatasabbannutannanacakkhu. Yathatacchanti yathatatham. Bruhi meti puna yacanto
bhanati. Yacanto hi sahassakkhattumpi bhaneyya, ko pana vado dvikkhattum.
      Itipi so bhagava araham sammasambuddhoti imesam padanam attho
hettha vuttova. 5- Vijjahi pana caranena ca sampannatta vijjacaranasampanno.
Tattha vijjati tissopi vijja atthapi vijja. Tisso vijja bhayabheravasutte 6-
vuttanayeneva veditabba, attha ambatthasutte. 7- Tattha hi vipassanananena
manomayiddhiya ca saha cha abhinna pariggahetva attha vijja vutta. Carananti
silasamvaro indriyesu guttadvarata bhojane mattannuta jagariyanuyogo satta
@Footnote: 1 cha.Ma. akusalanam dhammanam    2 ka. mahajanam   3 ka. paggahanena
@4 vi. mahavi. 1/1/1, di.Si. 9/157,255,503/49,87,225, Ma.u. 14/342/305,
@sam. maha. 19/997/296       5 ka. vittharitova
@6 Ma.Ma. 12/34-56/22-31    7 di.Si. 9/254-299/254-299
Saddhamma cattari rupavacarajjhananiti ime pannarasa dhamma veditabba.
Imeyeva hi pannarasa dhamma yasma etehi carati ariyasavako gacchati amatam
disam, tasma "caranan"ti vutta. Yathaha "idha mahanama ariyasavako silava
hoti"ti. Sabbam majjhimapannasake 1- vuttanayena veditabbam. Bhagava imahi
vijjahi imina ca caranena samannagato, tena vuccati vijjacaranasampannoti.
Tattha vijjasampada bhagavato sabbannutam puretva thita, caranasampada
mahakarunikatam. So sabbannutaya sabbasattanam atthanattham natva mahakarunikataya
anattham parivajjetva atthe niyojeti, yathatam vijjacaranasampanno. Tenassa
savaka supatipanna honti, no duppatipanna, vijjacaranavipannanam 2- savaka
attantapadayo 3- viya.
      Sobhanagamanatta sundaram thanam gatatta samma gatatta samma ca
gadatta gadatta sugato. Gamanampi hi gatanti vuccati. Tanca bhagavato
sobhanam parisuddhamanavajjam. Kim pana tanti? ariyamaggo. Tena hesa gamanena
khemam disam asajjamano gatoti sobhanagamanatta sugato. Sundarancesa thanam
gato amatam nibbananti sundaram thanam gatattapi sugato. Samma ca gato tena
tena maggena pahine kilese puna apaccagacchanto.  vuttanhetam:-
           "sotapattimaggena ye kilesa pahina, te kilese na puneti na
         pacceti na paccagacchatiti sugato .pe. Arahattamaggena ye kilesa
         pahina, te kilese na puneti na pacceti na paccagacchatiti
         sugato"ti. 4-
      Samma va gato dipankarapadamulato pabhuti yava bodhimanda tava
samatimsaparamipuritaya suddhaya 5- sammapatipattiya sabbalokassa hitasukhameva
karonto sassatucchedam kamasukham attakilamathanti ime ca ante anupagacchanto
gatoti samma gatattapi sugato. Samma  cesa gadati yuttatthanesu yuttameva
vacam bhasatiti samma gadattapi sugato.
@Footnote: 1 Ma.Ma. 13/23/18       2 cha.Ma.....vipannananahi    3 vi.A. 1/122 (sya)
@4 khu. maha. 29/180/137, khu. cula. 30/192/99 (sya)   5 cha.Ma. ayam patho na dissati
     Tatridam sadhakasuttam:-
          "yam tathagato vacam janati abhutam ataccham anatthasanhitam, sa ca
       paresam appiya amanapa, na tam tathagato vacam bhasati. Yampi
       tathagato vacam janati bhutam taccham anatthasanhitam, sa ca paresam
       appiya amanapa, tampi tathagato vacam na bhasati. Yanca kho
       tathagato vacam janati bhutam taccham atthasanhitam, sa ca paresam
       appiya amanapa, tatra kalannu  tathagato hoti tassa vacaya
       veyyakaranaya. Yam tathagato vacam janati abhutam ataccham anatthasanhitam.
       Sa ca paresam piya manapa, na tam tathagato vacam bhasati.
       Yampi tathagato vacam janati bhutam taccham anatthasanhitam, sa ca
       paresam piya manapa, tampi tathagato vacam na bhasati. Yanca kho
       tathagato vacam janati  bhutam taccham atthasanhitam, sa ca paresam
       piya manapa, tatra kalannu tathagato hoti tassa vacaya
       veyyakaranaya"ti. 1-
Evam  samma gadattapi sugatoti veditabbo.
      Sabbatha viditalokatta pana lokavidu. So hi bhagava sabhavato samudayato
nirodhato nirodhupayatoti sabbatha lokam avedi annasi pativijjhi. Yathaha:-
          "yattha kho avuso na jayati na jiyati na miyati  na cavati na
      upapajjati. Naham tam gamanena lokassantam nateyyam dittheyyam 2-
      patteyyanti vadami. Na caham avuso  appatvava lokassantam
      dukkhassantakiriyam vadami. Api caham avuso imasmimyeva byamamatte kalevare
      sasannamhi samanake lokanca pannapemi lokasamudayanca lokanirodhanca
      lokanirodhagamininca patipadam.
         Gamanena na pattabbo          lokassanto kudacanam
         na ca appatva lokantam        dukkha atthi pamocanam.
@Footnote: 1 Ma.Ma. 13/86/64          2 cha.Ma. datatheyyam
                 Tasma have lokavidu sumedho
                 lokantagu vusitabrahmacariyo
                 lokassa antam samitavi natva
                 nasimsati lokamimam paranca"ti 1-
      apica:- tayo loka sankharaloko sattaloko okasalokoti. Tattha
"eko loko sabbe satta aharatthitika"ti 2- agatatthane sankharaloko
veditabbo. "sassato lokoti va asassato lokoti va"ti 3- agatatthane
sattaloko.
       "yavata candimasuriya pariharanti disa bhanti virocamana 4-
        tava sahassadha loko         ettha te vattati vaso"ti 5-
agatatthane okasaloko. Tampi bhagava sabbatha avedi. Tathahi "eko
loko sabbe satta aharatthitika. Dve loka namanca rupanca. Tayo
loka tisso vedana. Cattaro loka cattaro ahaRa. Panca loka
pancupadanakkhandha. Cha loka cha ajjhattikani ayatanani. Satta loka
sattavinnanatthitiyo. Attha loka attha lokadhamma. Nava loka nava
sattavasa. Dasa loka dasayatanani. Dvadasa loka dvadasayatanani.
Attharasa loka attharasa dhatuyo"ti 6- ayam sankharalokopi sabbatha vidito.
      Yasma panesa sabbesampi sattanam asayam janati, anusayam janati.
Caritam janati, adhimuttim janati, apparajakkhe maharajakkhe tikkhindriye
mudindriye, svakare dvakare, suvinnapaye dubbinnapaye, bhabbe abhabbe
satte janati. Tasmassa sattalokopi sabbatha vidito. Yatha ca sattaloko,
evam okasalokopi. Tathahesa ekacakkavalam ayamato ca vittharato ca
@Footnote: 1 sam.sa. 15/107/75, an. catukka. 21/45/54    2 khu. pati. 13/112/126
@3 di.Si. 9/421/184, Ma. mu. 12/269/230, sam.sala. 18/749/487 (sya)
@4 ka. virocana     5 Ma.mu. 12/503/445    6 khu.pati. 31/162/186
Yojananam dvadasa satasahassani catutimsa satani ca pannasanca yojanani.
Parikkhepato:-
           sabbam satasahassani       chattimsa parimandalam
           dasa ceva sahassani      addhuddhani satani ca.
Tattha:-
           duve satasahassani       cattari nahutani ca
           ettakam bahalattena      sankhataya vasundhaRa.
Tassayeva sandharakam:-
           cattari satasahassani     attheva nahutani ca
           ettakam bahalattena      jalam vate patitthitam.
Tassapi sandharako:-
           nava satasahassani        maluto nabhamuggato
           satthi ceva sahassani     esa lokassa santhiti.
Evam santhite cettha yojananam:-
           caturasiti sahassani      ajjhogalho mahannave
           accuggato tavadeva     sineru pabbatuttamo.
           Tato upaddhupaddhena      pamanena yathakkamam
           ajjhogalhuggata dibba  nanaratanacittita.
           Yugandharo isindharo 1-   karaviko sudassano
           nemindharo vinatako      assakanno giribraha.
           Ete satta mahasela   sinerussa samantato
           maharajanamavasa     devayakkhanisevita.
           Yojananam satanucco     himava panca pabbato
           yojananam sahassani      tini ayamavitthato. 2-
@Footnote: 1 cha.Ma. isadharo      2 cha.Ma. ayata....
           Caturasitisahassehi       kutehi patimandito
           tipancayojanakkhandha-      parikkhepa nagavhaya.
           Pannasayojanakkhandha-     sakhayama samantato
           satayojanavitthinna       tavadeva ca uggata
           jambu yassanubhavena     jambudipo pakasito. 1-
      Yancetam jambuya pamanam, etadeva asuranam cittapataliya, garulanam
simbalirukkhassa, amaragoyane kadambassa, uttarakurusu kapparukkhassa,  pubbavidehe
sirisassa, tavatimsesu paricchattakassati tenahu porana:-
          "patali simbali jambu      devanam parichattako
           kadambo kapparukkho ca    sirisena bhavati sattamam.
           Dveasitisahassani       ajjhogalho mahannave
           accuggato tavadeva     cakkavalasiluccayo
           parikkhipitva tam sabbam     lokadhatumayanthito"ti. 1-
      Tattha candamandalam ekunapannasayojanam, suriyamandalam pannasayojanam,
tavatimsabhavanam dasasahassayojanam, tatha asurabhavanam avicimahanirayo jambudipo ca.
Amaragoyanam sattasahassayojanam. Tatha pubbavideho. Uttarakuru atthasahassayojano.
Ekameko cettha mahadipo pancasatapancasataparittadipaparivaro. Tam sabbampi
ekam cakkavalam eka lokadhatu. Tadantaresu lokantarikaniraya. Evam anantani
cakkavalani ananta lokadhatuyo bhagava anantena buddhananena avedi
annasi pativijjhi. Evamassa okasalokopi sabbatha vidito.  evampi sabbatha
viditalokatta lokavidu.
      Attano pana gunehi visitthatarassa kassaci abhavato natthi
etassa uttaroti anuttaro. Tathahesa silagunenapi sabbalokam abhibhavati
samadhipannavimuttivimuttinanadassanagunenapi. Silagunenapi asamo asamasamo
@Footnote: 1 vi. suddhi. 1/263, vi. A. 1/125-6 (sya), abhi. A. 1/356-7
Appatimo appatibhago appatipuggalo .pe. Vimuttinanadassanagunenapi. Yathaha:-
"na kho panaham passami sadevake loke .pe. Sadevamanussaya attana
silasampannataran"ti. 1- Vittharo.
      Evam aggappasadasuttadini 2- "na me acariyo atthi"tiadina 3-
gathayo ca vittharetabba.
      Purisadamme saretiti purisadammasarathi, dameti vinetiti vuttam hoti.
Tattha purisadammati adanta dametum yutta tiracchanapurisapi manussapurisapi
amanussapurisapi. Tatha hi bhagavata tiracchanapurisapi apalalo nagaraja
culodaro mahodaro aggisikho dhumasikho aravalo nagaraja dhanapalako hatthiti
evamadayo damita nibbisa kata, saranesu ca silesu ca patitthapita.
Manussapurisapi saccakaniganthaputtaambatthamanavapokkharasatisonadantakutadantadayo.
Amanussapurisapi alavakasucilomakharalomayakkhasakkadevarajadayo damita vinita
vicitrehi vinayupayehi. "aham kho kesi purisadamme sanhenapi vinemi, pharusenapi
vinemi. Sanhapharusenapi vinemi"ti idam cettha suttam 4- vitkaretabbam. Apica
bhagava visuddhasiladinam pathamajjhanadini sotapannadinanca uttarimaggapatipadam
acikkhanto dantepi dametiyeva.
      Atha va anuttaro purisadammasarathiti ekamevidam atthapadam. Bhagava hi
tatha purisadamme sareti, yatha ekapallankeneva nisinna attha disa
asajjamana dhavanti. Tasma "anuttaro purisadammasarathi"ti vuccati.
"hatthidamakena bhikkhave hatthi dammo sarito ekamyeva disam dhavati"ti
idancettha suttam vittharetabbam.
      Viriyavati ariyamaggena sabbapapakehi virato. Pahuti pabhu. Visaviti
parasantane viriyuppadako. Alamattoti samatthacitto.
@Footnote: 1 sam. sa. 15/173/168, an. catukka. 21/21/24
@2 an. catukka. 21/34/39, khu.iti. 25/90/307
@3 vi. maha. 4/11/11, Ma.mu. 12/285/246, abhi. ka. 37/405/245
@4 an. catukka. 21/111/128
      Viratoti ariyamaggena 1- sabbapapakehi virato. 1- Ariyamaggeneva viratatta
ayatim appatisandhiko. Sabbapapakehi nirayadukkhamaticcati ayatim appatisandhitaya
nirayadukkham aticca thito. Viriyavasoti viriyaniketo. So viriyavati so khinasavo
"viriyava"ti vattabbatam arahati. Padhanava viro taditi imani panassa thutivacanani.
So hi padhanava maggajjhanappadhanena, viro kilesarividdhamsanasamatthataya, tadi
nibbikarataya. Pavuccate tathattati tatharupo "viriyava"ti pavuccati.
      Te kamakaminoti ete rupadivatthukame icchanta. Ragaraginoti
ragena ranjita. Sannasanninoti ragasannaya sannino. Na kame
kametiti rupadivatthukame na pattheti. Akamoti kamehi virahito. Nikkamoti
nikkhantakamo.
      Sabbannutannananti tiyaddhagatam sabbam neyyapatham janatiti sabbannu,
tassa bhavo sabbannuta,  sabbannuta eva nanam sabbannutannanam,
sabbannutannanasankhatam nettanca vasanaya saha kilese parajetva jitatta
jinabhavo ca apubbam acarimam  apure apaccha ekasmim khane ekasmim kale
uppanna 2- pubbantato uddham pannati uppanna. 3-
      [66] Teji tejasati tejena samannagato tejasa abhibhuyya. Yamaham
vijannam jatijaraya idha vippahananti yamaham jatijaraya pahanabhutam dhammam
idheva janeyyam.
      Jagatiti pathavi. Sabbam akasagatanti sakalam akase pavattam patthatam.
Tamagatanti tamameva tamagatam andhakaram yatha guthagatam muttagatanti. Abhivihaccati
nasetva. Andhakaram vidhamitvati cakkhuvinnanuppattinivarakam 4- andhakaram
padaletva. 5- Alokam dassayitvati suriyalokam dassayitva. Akaseti ajatakase.
Antalikkheti antaradhatusamatthe tucchokase. Gamanapatheti 6- devatanam gamanamagge
@Footnote: 1-1 cha.Ma. ime patha na dissanti   2 cha.Ma. uppanno   3 cha.Ma. pannoti uppanno
@4 ka....nivaranam   5 cha.Ma. palapetva   6 cha.Ma. taganapatheti
Gacchati. Sabbam abhisankharasamudayanti sakalam kammam samudayam uppadam, tanhanti
attho. Kilesatamam avijjandhakaram vidhamitvati kilesatamasankhatam annanam
avijjandhakaram niharitva nasetva. Nanalokanti pannalokam dassayitva.
Vatthukame parijanitvati rupadivatthukame natatiranaparinnaya janitva.
Kilesakame pahayati upatapanasankhate kilesakame pahanaparinnaya pajahitva.
      [67] Athassa bhagava tam dhammam acikkhanto uparupari gathayo abhasi.
Tattha nekkhammam datthu khematoti nibbananca nibbanagamininca patipadam
"kheman"ti disva. Uggahitanti tanhavasena ditthivasena gahitam. Nirattam vati
nirassitabbam va, muncitabbanti vuttam hoti. Ma te vijjitthati ma te ahosi.
Kincananti ragadikincanam, tampi te ma vijjittha.
       Muncitabbanti muncitva na puna gahetabbam. Pajahitabbanti vajjitabbam. 1-
Vinodetabbanti khipitabbam. Byantikatabbanti vigatantam katabbam. Anabhavam
gametabbanti anu anu abhavam gametabbam.
      [68-9] Pubbeti atite sankhare arabbha uppannakilesa. 2-
Brahmanati bhagava jatukannim alapati. Sesam sabbattha pakatameva.
      Evam bhagava idampi suttam arahattanikuteneva desesi. Desanapariyosane
ca pubbasadiso eva dhammabhisamayo ahositi.
                  Saddhammappajjotikaya culaniddesatthakathaya
                  jatukannimanavasuttaniddesavannana nitthita.
                            Ekadasamam.
                         ---------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 46 page 37-45. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=46&A=921&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=46&A=921&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=30&i=388              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=30&A=3559              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=30&A=3882              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=30&A=3882              Contents of The Tipitaka Volume 30 http://84000.org/tipitaka/read/?index_30

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]