ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 47 : PALI ROMAN Patisam.A.1 (saddhamma.1)

                        Parinneyyaniddesavannana
     [21] Parinneyyaniddese kincapi parinnasaddena nataparinna
tiranaparinna pahanaparinnati tisso parinna sangahita, hettha "abhinneyya"ti
nataparinnaya vuttatta upari "pahatabba"ti pahanaparinnaya vuttatta
tiranaparinnava idha adhippeta. Phasso sasavo upadaniyoti asavananceva
upadanananca paccayabhuto tebhumakaphasso. Sopi hi attanam arammanam katva
pavattamanehi saha asavehiti sasavo, arammanabhavam upagantva upadana-
sambandhanena upadananam hitoti upadaniyo. Yasma phasse tiranaparinnaya
parinnate phassamukhena sesapi arupadhamma tadanusarena ca rupadhamma parinnayanti,
tasma ekova phasso vutto. Evam sesesupi yathayogam yojetababam.
     Namanti cattaro khandha arupino nibbananca. Rupanti cattari ca
mahabhutani catunnanca mahabhutanam upadaya rupani catuvisati. Cattaro khandha
namanatthena namam. Te hi arammanabhimukha namanti. Sabbampi namanatthena namam.
Cattaro hi khandha arammane annamannam namenti, nibbanam arammanadhipati-
paccayataya 1- attani anavajjadhamme nameti. Santativasena sitadihi ruppanatthena rupam.
Ruppanatthenati kuppanatthena. Santativiparinamavasena hi sitadihi ghattaniyam dhammajatam
rupanti vuccati. Idha pana namanti lokikameva adhippetam, rupam pana ekantena
lokikameva.
     Tisso vedanati sukha vedana dukkha vedana adukkhamasukha vedana. Ta
lokika eva. Aharati paccaya. Paccaya hi attano phalam aharantiti ahaRa.
Kabalikaro aharo phassaharo manosancetanaharo vinnanaharoti cattaro.
@Footnote: 1 Si. arammanaarammanadhipatipaccayataya
Vatthuvasena kavalikatabbatta kabalikaro, ajjhoharitabbatta aharo.
Odanakummasadivatthukaya ojayetam namam. Sa hi ojatthamakarupani aharatiti aharo.
Cakkhusamphassadiko chabbidho phasso tisso vedana aharatiti aharo. Manaso
sancetana, na sattassati manosancetana yatha cittekaggata. Manasa va sampayutta
sancetana manosancetana yatha ajannaratho. Tebhumakakusalakusalacetana. Sa hi
tayo bhave aharatiti aharo. Vinnananti ekunavisatibhedam patisandhivinnanam. Tam
hi patisandhinamarupam aharatiti aharo. Upadanakkhandhati upadanagocara
khandha, majjhapadalopo datthabbo. Upadanasambhuta va khandha upadanakkhandha
yatha tinaggi thusaggi. Upadanavidheyya va khandha upadanakkhandha yatha
rajapuriso. Upadanappabhava va khandha upadanakkhandha yatha puppharukkho
phalarukkho. Upadanani pana kamupadanam ditthupadanam silabbatupadanam
attavadupadananti cattari. Atthato pana bhusam adananti upadanam.
Rupupadanakkhandho vedanupadanakkhandho sannupadanakkhandho sankharupadanakkhandho
vinnanupadanakkhandhoti panca.
     Cha ajjhattikani ayatananiti cakkhayatanam sotayatanam ghanayatanam jivhayatanam
kayayatanam manayatanam.
     Satta vinnanatthitiyoti katama satta. Vuttam hetam bhagavata:-
             santi bhikkhave 1- satta nanattakaya nanattasannino. Seyyathapi
        manussa ekacce ca deva ekacce ca vinipatika. Ayam pathama
        vinnanatthiti.
@Footnote: 1 di.pa. 11/332,357/222,258, an.sattaka. 23/41/41 (sya)
          Santi bhikkhave satta nanattakaya ekattasannino. Seyyathapi
      deva brahmakayika pathamabhinibbatta. Ayam dutiya vinnanatthiti.
          Santi bhikkhave satta ekattakaya nanattasannino. Seyyathapi
      deva abhassaRa. Ayam tatiya vinnanatthiti.
          Santi bhikkhave satta ekattakaya ekattasannino. Seyyathapi
      deva subhakinha. Ayam catuttha vinnanatthiti.
          Santi bhikkhave satta sabbaso rupasannanam samatikkama
      patighasannanam atthangama nanattasannanam amanasikara "ananto
      akaso"ti akasanancayatanupaga. Ayam pancami vinnanatthiti.
          Santi bhikkhave satta sabbaso akasanancayatanam samatikkamma
      "anantam vinnanan"ti vinnanancayatanupaga. Ayam chattha
      vinnanatthiti.
          Santi bhikkhave satta sabbaso vinnanancayatanam samatikkamma
      "natthi kinci"ti akincannayatanupaga. Ayam sattami vinnanatthiti.
       Ime kho bhikkhave satta vinnanatthitiyoti. 1-
     Vinnanatthitiyoti patisandhivinnanassa thanani savinnanaka khandha eva.
Tattha seyyathapiti nidassanatthe nipato. Manussati aparimanesupi cakkavalesu
aparimananam manussanam vannasanthanadivasena dvepi ekasadisa natthi. Yepi
vannena va santhanena va sadisa honti, tepi alokitavilokitadihi visadisava
honti, tasma nanattakayati vutta. Patisandhisanna pana nesam tihetukapi
@Footnote: 1 di.pa. 11/332,3577-9, an.sattaka. 23/41/41-(sya)
Duhetukapi ahetukapi hoti, tasma nanattasanninoti vutta. Ekacce ca
devati cha kamavacaradeva. Tesu hi kesanci kayo nilo hoti, kesanci
pitakadivanno, sanna pana nesam tihetukapi duhetukapi hoti, ahetuka na
hoti. Ekacce ca vinipatikati catuapayavinimutta punabbasumata 1- yakkhini,
piyankaramata, phussamitta, dhammaguttati evamadayo anne ca vemanika 2- peta.
Etesam hi odatakalamanguracchavisamavannadivasena ceva kisathularassadighavasena ca
kayo nana hoti, manussanam viya tihetukadvihetukahetukavasena sannapi. Te
pana deva viya na mahesakkha, kapanamanussa viya appesakkha dullabhaghasacchadana
dukkhapilita viharanti. Ekacce kalapakkhe dukkhita junhapakkhe sukhita honti,
tasma sukhasamussayato vinipatitatta vinipatikati vutta. Ye panettha tihetuka,
tesam dhammabhisamayopi hoti piyankaramatadinam viya.
     Brahmakayikati brahmaparisajjabrahmapurohitamahabrahmano. Pathamabhinibbattati
te sabbepi pathamajjhanena nibbatta. Brahmaparisajja pana parittena, brahma-
purohita majjhimena, kayo ca tesam vippharikataro hoti. Mahabrahmano panitena,
kayo pana tesam ativippharikataro hoti. Iti te kayassa nanatta, pathamajjhanavasena
sannaya ekatta nanattakaya ekattasanninoti vutta. Yatha ca te, evam
catusu apayesu satta. Nirayesu hi kesanci gavutam, kesanci addhayojanam, kesanci
tigavutam attabhavo hoti, devadattassa pana yojanasatiko jato. Tiracchanesupi keci
khuddaka honti, keci mahanta. Pettivisayesupi keci satthihattha keci asitihattha
honti keci suvanna keci dubbanna. Tatha kalakancika asuRa. Apicettha
dighapitthika peta nama satthiyojanikapi honti, sanna pana sabbesampi
akusalavipakahetukava hoti. Iti apayikapi "nanattakaya ekattasannino"ti
sankham gacchanti.
@Footnote: 1 uttaramata su.vi. 2/109, mano.pu. 3/44,45/180    2 ganthipade. vematika
     Abhassarati dandaukkaya acci viya etesam sarirato abha chijjitva chijjitva
patanti viya sarati visaratiti abhassaRa. Tesu pancakanaye dutiyatatiyajjhanadvayam parittam
bhavetva uppanna parittabha nama honti, majjhimam bhavetva uppanna
appamanabha nama honti, panitam bhavetva uppanna abhassara nama
honti. Idha pana ukkatthaparicchedavasena sabbeva te gahita. Sabbesam hi tesam
kayo ekavippharova hoti, sanna pana avitakkavicaramatta ca avitakkaavicara
cati nana.
     Subhakinhati subhena vokinna vikinna, subhena sarirappabhavannena
ekagghanati attho. Etesam hi na abhassaranam viya chijjitva chijjitva pabha
gacchatiti. Catukkanaye tatiyassa, pancakanaye catutthassa parittamajjhimapanitassa jhanassa
vasena parittasubhaappamanasubhasubhakinha nama hutva nibbattanti. Iti sabbepi
te ekattakaya ceva catutthajjhanasannaya ekattasannino cati veditabba.
Vehapphalapi catutthavinnanatthitimeva bhajanti. Asannasatta vinnanabhava ettha
sangaham na gacchanti, sattavasesu gacchanti.
     Suddhavasa vivattapakkhe thita na sabbakalika, kappasatasahassampi asankhyeyyampi
buddhasunne loke na uppajjanti, solasakappasahassabbhantare buddhesu
uppannesuyeva uppajjanti, dhammacakkappavattassa bhagavato khandhavarasadisa honti,
tasma neva vinnanatthitim, na ca sattavasam bhajanti. Mahasivatthero pana:-
"na kho pana so sariputta sattavaso sulabharupo, yo maya anavutthapubbo
imina dighena addhuna annatra suddhavasehi devehi"ti 1- imina suttena
suddhavasapi catuttham vinnanatthitim catuttham sattavasanca bhajantiti vadati, tam
appatibahitatta suttassa anunnatam.
@Footnote: 1 Ma.mu. 12/60/124
     Nevasannanasannayatanam yatheva sannaya, evam vinnanassapi sukhumatta
nevavinnanam navinnanam, tasma vinnanatthitisu na vuttam.
     Attha lokadhammati labho alabho yaso ayaso ninda pasamsa sukham dukkhanti
ime attha lokappavattiya sati anuparamadhammakatta lokassa dhammati lokadhamma.
Etehi mutto satto nama natthi, buddhanampi hontiyeva. Yathaha:-
           "atthime bhikkhave lokadhamma lokam anuparivattanti, loko ca
        attha lokadhamme anuparivattati. Katame attha, labho ca alabho ca
        yaso ca ayaso ca ninda ca pasamsa ca sukhanca dukkhanca. Ime
        kho bhikkhave attha lokadhamma lokam anuparivattanti, loko ca attha
        lokadhamme anuparivattati"ti. 1-
Tattha anuparivattantiti anubandhanti nappajahanti, lokato na nivattantiti attho.
Labhoti pabbajitassa civaradi, gahatthassa dhanadhannadi labho. Soyeva alabbhamano
labho alabho. Na labho alabhoti vuccamane atthabhavapattito parinneyyo
na siya. Yasoti parivaro. Soyeva alabbhamano yaso ayaso. Nindati
avannabhananam. Pasamsati vannabhananam. Sukhanti kamavacaranam kayikacetasikam. Dukkhanti
puthujjanasotapannasakadagaminam kayikacetasikam, anagamiarahantanam kayikameva.
      Nava sattavasati sattanam avasa, vasanatthananiti attho. Tani pana
tathapakasita khandha eva. Katame nava. Vuttam hetam bhagavata:-
          navayime bhikkhave 2- sattavasa. Katame nava. Santi bhikkhave satta
        nanattakaya nanattasannino, seyyathapi manussa ekacce ca deva
        ekacce ca vinipatika. Ayam pathamo sattavaso.
@Footnote: 1 an.atthaka. 23/95(5)/157 (sya)
@2 di.pa. 11/341,359/232-3,272-3, an.navaka. 23/228(24)/413-4 (sya)
           Santi bhikkhave satta nanattakaya ekattasannino, seyyathapi
        deva brahmakayika pathamabhinibbatta. Ayam dutiyo sattavaso.
           Santi bhikkhave satta ekattakaya nanattasannino, seyyathapi
        deva abhassaRa. Ayam tatiyo sattavaso.
           Santi bhikkhave satta ekattakaya ekattasannino, seyyathapi
        deva subhakinha. Ayam catuttho sattavaso.
           Santi bhikkhave satta asannino appatisamvedino, seyyathapi deva
        asannasatta. Ayam pancamo sattavaso.
           Santi bhikkhave satta sabbaso rupasannanam samatikkama
        patighasannanam atthangama nanattasannanam amanasikara "ananto
        akaso"ti akasanancayatanupaga. Ayam chattho sattavaso.
           Santi bhikkhave satta sabbaso akasanancayatanam samatikkamma
        "anantam vinnanan"ti vinnanancayatanupaga. Ayam sattamo
        sattavaso.
           Santi bhikkhave satta sabbaso vinnanancayatanam samatikkamma
        "natthi kinci"ti akincannayatanupaga. Ayam atthamo sattavaso.
           Santi bhikkhave satta sabbaso akincannayatanam samatikkamma
        nevasannanasannayatanupaga. Ayam navamo sattavaso. Ime kho bhikkhave
        nava sattavasati. 1-
@Footnote: 1 di.pa. 11/341,359/232-3, an.navaka. 23/228/413-4 (sya)
     Dasayatananiti cakkhayatanam rupayatanam sotayatanam saddayatanam ghanayatanam
gandhayatanam jivhayatanam rasayatanam kayayatanam photthabbayatananti evam dasa.
Manayatanadhammayatanani pana lokuttaramissakatta na gahitani. Imesu dasasu
vissajjanesu vipassanavasena tiranaparinna vutta, "sabbam bhikkhave parinneyyan"ti-
adisu pana anannatannassamitindriyadinam tinnam, nirodhapatipadanam sacchikiriya-
bhavanatthanam tesamyeva pativedhatthanam dukkhadinam nissaranassa anuppadadinam panca-
dasannam, pariggahatthadinam ekattimsaya, uttaripativedhatthadinam tinnam, magganganam
atthannam, "payoganam patippassaddhattho"tiadinam dvinnam, asankhatatthassa vuttha-
natthadinam dvinnam, niyyanatthassa anubujjhanatthadinam tinnam, anubodhanatthadinam
tinnam, anubodhapakkhiyadinam tinnam, ujjotanatthadinam catunnam, patapanatthadinam 1-
attharasannam, vivattananupassanadinam navannam, khayenanaanuppadenananam panna-
vimuttinibbanananti imesam dhammanam patilabhavasena tiranaparinna vutta, sesanam
yathayogam vipassanavasena ca patilabhavasena ca tiranaparinna vuttati veditabba.
     Yesam yesam dhammanam patilabhatthaya vayamantassa, te te dhamma patiladdha
honti. Evante dhamma parinnata ceva honti tirita cati hi
kiccasamapanatthena tiranaparinna 2- vutta. Kicce hi samapite te dhamma patiladdha
hontiti. Keci pana "avipassanupaganam 3- nataparinna"ti vadanti. Abhinneyyena
nataparinnaya vuttatta tam na sundaram. Parinnata ceva honti tirita
cati te patiladdha eva dhamma parinnata ca nama honti, tirita ca namati
attho. Evam kiccasamapanatthavasena parinnatattho vutto hoti.
@Footnote: 1 Si. pakasanatthadinam 2 Ma. tiranaparinnata 3 Si. dandhavipassanupaganam
     [22] Idani tamevattham ekekadhamme patilabhavasena yojetva ante ca
nigametva dassetum nekkhammantiadimaha. Tam sabbam pubbe vuttanusareneva
veditabbanti.
                    Parinneyyaniddesavannana nitthita.
                          ------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 47 page 119-127. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=47&A=2656&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=47&A=2656&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=31&i=56              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=31&A=456              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=31&A=622              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=31&A=622              Contents of The Tipitaka Volume 31 http://84000.org/tipitaka/read/?index_31

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]