ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 47 : PALI ROMAN Patisam.A.1 (saddhamma.1)

                    18. Bhuminanattanananiddesavannana
     [72] Bhuminanattanananiddese bhumiyoti bhaga pariccheda va. Kamavacarati
ettha duvidho kamo kilesakamo vatthukamo ca. Kilesakamo chandarago, vatthukamo
@Footnote: 1 Si. kalanantaraja
Tebhumakavattam. Kilesakamo kametiti kamo, vatthukamo kamiyatiti kamo. So duvidho
kamo pavattivasena yasmim padese avacarati, so padeso kamo ettha avacaratiti
kamavacaro. So pana padeso catunnam apayanam, manussalokassa, channanca
devalokanam vasena ekadasavidho. Yatha hi yasmim padese sasattha purisa avacaranti,
so vijjamanesupi annesu dvipadacatuppadesu avacarantesu tesam abhilakkhitatta
"sasatthavacaro"ti vuccati, evam vijjamanesupi annesu rupavacaradisu tattha
avacarantesu tesam abhilakkhitatta ayam padeso "kamavacaro"tveva vuccati. Svayam
yatha rupabhavo rupam, evam uttarapadalopam katva "kamo"tveva vuccati. Tappatibaddho
ekeko dhammo imasmim ekadasavidhapadesasankhate kame avacaratiti kamavacaro.
Kincapi hi ettha keci dhamma ruparupabhavesupi avacaranti, yatha pana
sangame avacaranto "sangamavacaro"ti laddhanamo nago nagare carantopi
"sangamavacaro"tveva vuccati, thalajalacara panino athale ajjale ca thitapi
"thalacara jalacara"tveva vuccanti, evam te annattha avacarantapi kamavacarayevati
veditabba. Arammanakaranavasena va etesu vuttappakaresu dhammesu kamo avacaratiti
kamavacaRa. Kamancesa ruparupavacaradhammesupi avacarati, yatha pana "vadatiti vaccho
`mahiyam seti'ti mahiso"ti vutte na yattaka vadanti, mahiyam va senti, sabbesam
tam namam hoti. Evamsampadamidam veditabbam. Ettha sabbe te dhamme ekarasim katva
vuttabhumisaddamapekkhitva kamavacarati atthilingavacanam katam. Rupavacaratiadisu
rupabhavo rupam, tasmim rupe avacarantiti rupavacaRa. Arupabhavo arupam, tasmim arupe
avacarantiti arupavacaRa. Tebhumakavatte pariyapanna antogadhati pariyapanna, tasmim na
pariyapannati apariyapanna.
     Kamavacaradibhuminiddesesu hetthatoti hetthabhagena. Avicinirayanti jalanam
va sattanam va vedananam va vici antaram chiddam ettha natthiti avici. Sukhasankhato
Ayo ettha natthiti nirayo, niratiatthenapi nirayo. Pariyantam karitvati tam
avicisankhatam nirayam antam katva. Uparitoti uparibhagena. Paranimmitavasavatti
deveti paranimmitesu kamesu vasam vattanato evamladdhavohare deve. Anto
karitvati anto pakkhipitva. Yam etasmim antareti ye etasmim okase.
Yanti ca lingavacanavipallaso kato. Etthavacarati imina yasma tasmim antare
annepi caranti kadaci katthaci sambhavato, tasma tesam asanganhanattham avacarati
vuttam. Tena ye etasmim antare ogalha hutva caranti sabbattha sada ca
sambhavato, adhobhage caranti avicinirayassa hettha bhutupadaya pavattibhavena, tesam
sangaho kato hoti. Te hi ogalha caranti, adhobhage carantiti avacaRa.
Ettha pariyapannati imina pana yasma ete etthavacara annatthapi avacaranti,
na pana tattha pariyapanna honti, tasma tesam annatthapi avacarantanam pariggaho
kato hoti.
     Idani te ettha pariyapanne dhamme rasisunnatapaccayabhavato ceva sabhavato
ca dassento khandhatuayatanatiadimaha. Brahmalokanti pathamajjhanabhumisankhatam
brahmatthanam akanittheti uttamatthena na kanitthe. Samapannassati samapattim
samapannassa. Etena kusalajjhanam vuttam. Upapannassati vipakavasena brahmaloke
upapannassa. Etena vipakajjhanam vuttam. Ditthadhammasukhaviharissati ditthe
dhamme paccakkhe attabhave sukho viharo ditthadhammasukhaviharo, so assa
atthiti ditthadhammasukhavihari, araha. Tassa ditthadhammasukhaviharissa. Etena
kiriyajjhanam vuttam. Cetasikati cetasi bhava cetasika, cittasampayuttati attho.
Akasanancayatanupageti akasanancayatanasankhatam bhavam upagate. Dutiyapadepi eseva
nayo. Maggati cattaro ariyamagga. Maggaphalaniti cattani ariyamaggaphalani. Asankhata
ca dhatuti paccayehi akata nibbanadhatu.
     Aparapi catasso bhumiyoti ekekacatukkavasena veditabba. Cattaro
satipatthanati kayanupassanasatipatthanam vedananupassanasatipatthanam citta-
nupassanasatipatthanam dhammanupassanasatipatthanam. Tassattho:- patitthatiti patthanam,
upatthati okkanditva 1- pakkhanditva pavattatiti attho. Satiyeva patthanam sati-
patthanam. Atha va saranatthena sati, upatthanatthena patthanam, sati ca sa patthanancatipi
satipatthanam. Arammanavasena bahuka ta satiyoti satipatthana. Cattaro sammappadhanati
anuppannanam akusalanam anuppadaya sammappadhanam, uppannanam akusalanam
pahanaya sammappadhanam, anuppannanam kusalanam uppadaya sammappadhanam,
uppannanam kusalanam thitiya sammappadhanam. Padahanti vayamanti etenati padhanam,
viriyassetam namam. Sammappadhananti aviparitappadhanam karanappadhanam upayappadhanam
yonisopadhanam. Ekameva viriyam kiccavasena catudha katva sammappadhanati vuttam.
Cattaro iddhipadati chandiddhipado cittiddhipado viriyiddhipado vimamsiddhi-
pado. Tassattho vuttoyeva. Cattari jhananiti vitakkavicarapitisukhacittekaggatavasena
pancangikam pathamajjhanam, pitisukhacittekaggatavasena tivangikam dutiyajjhanam,
sukhacittekaggatavasena duvangikam tatiyajjhanam, upekkhacittekaggatavasena duvangikam
catutthajjhanam. Imani hi angani arammanupanijjhanatthena jhananti
vuccanti. Catasso appamannayoti metta karuna mudita upekkha.
Pharanaappamanavasena appamannayo. Etayo hi arammanavasena appamane va
satte pharanti, ekam sattampi va anavasesapharanavasena pharantiti
pharanaappamanavasena appamannayoti vuccanti. Catasso arupasamapattiyoti
akasanancayatanasamapatti vinnanancayatanasamapatti akincannayatanasamapatti
nevasannanasannayatanasamapatti. Catasso patisambhida vuttattha eva.
@Footnote: 1 Si. okkantitva
     Catasso patipadati "dukkhapatipadadandhabhinna, dukkhapatipadakhippabhinna,
sukhapatipadadandhabhinna, sukhapatipadakhippabhinna"ti 1- vutta catasso patipada.
Cattari arammananiti parittam parittarammanam, parittam appamanarammanam,
appamanam parittarammanam, appamanam appamanarammananti 2- vuttani cattari
arammanani. Kasinadiarammananam avavatthapetabbato arammanavantani jhanani
vuttaniti veditabbani. Cattaro ariyavamsati ariya vuccanti buddha ca
paccekabuddha ca tathagatasavaka ca, tesam ariyanam vamsa tantiyo paveniyoti
ariyavamsa. Ke pana te? civarasantoso pindapatasantoso senasanasantoso
bhavanaramatati ime cattaro. Gilanapaccayasantosopi pindapatasantose
vutte vuttoyeva hoti. Yo hi pindapate santuttho, so katham gilanapaccaye
asantuttho bhavissati.
     Cattari sangahavatthuniti cattari janasanganhanakaranani, dananca
peyyavajjanca atthacariya ca samanattata cati 3- imani cattari. Dananti yatharaham
danam. Peyyavajjanti yatharaham piyavacanam. Atthacariyati tattha tattha kattabbassa
karanavasena kattabbakattabbanusasanavasena ca vuddhikiriya. Samanattatati saha
manena samano, saparimano saparigananoti attho. Samano parassa atta
etenati samanatto, samanattassa bhavo samanattata, ayam maya hino, ayam
maya sadiso, ayam maya adhiko"ti pariganetva tadanurupena upacaranam karananti
attho. "samanasukhadukkhata samanattata"ti ca vadanti.
     Cattari cakkaniti ettha cakkam nama darucakkam ratanacakkam dhammacakkam
iriyapathacakkam sampatticakkanti pancavidham. Tattha "yam pana tam deva cakkam chahi masehi
@Footnote: 1 di.pa. 11/311/204         2 abhi.san. 34/185/589
@3 an.catukka. 21/32,256/44,353
Nitthitam charattunehi"ti 1- idam darucakkam. "cakkam vattayato pariggahetva"ti 2-
idam ratanacakkam. "maya pavattitam cakkan"ti 3- idam dhammacakkam. "catucakkam
navadvaran"ti 4- idam iriyapathacakkam. "cattarimani bhikkhave cakkani, yehi
samannagatanam devamanussanam catucakkam vattati. Katamani cattani. Patirupadesavaso
sappurisapassayo 5- attasammapanidhi pubbe ca katapunnata"ti 6- idam sampatticakkam.
Idhapi etadeva adhippetam. Tattha patirupadesavasoti yattha catasso parisa sandissanti,
evarupe anucchavike dese vaso. Sappurisapassayoti buddhadinam sappurisanam
apassayo 7- sevanam bhajanam. Attasammapanidhiti attano samma patitthanam. Sace pubbe
assaddhadihi samannagato hoti, tani pahaya saddhadisu patitthapanam. Pubbe ca
katapunnatati pubbe upacitakusalata. Idameva cettha pamanam. Yena hi
nanasampayuttacittena kusalakammam katam hoti, tadeva kusalam tam purisam patirupadese
upaneti, sappurise bhajapeti, so eva ca puggalo attanam samma thapetiti.
     Cattari dhammapadaniti cattaro dhammakotthasa. Katamani cattari.
Anabhijjha dhammapadam, abyapado dhammapadam, sammasati dhammapadam, sammasamadhi
dhammapadam. Anabhijjhadhammapadam nama alobho va anabhijjhavasena adhigatajjhana-
vipassanamaggaphalanibbanani va. Abyapado dhammapadam nama akodho va
mettasisena adhigatajjhanadini va. Sammasamadhi dhammapadam nama
atthasamapatti va atthasamapattisisena adhigatajjhanadini va. Dasaasubhavasena va
adhigatajjhanadini anabhijjha dhammapadam, catubrahmaviharavasena adhigatani
abyapado dhammapadam, dasanussatiaharepatikulasannavasena adhigatani sammasati
@Footnote: 1 an.tika. 20/15/107   2 khu.ja. 27/1791/352 (sya)
@3 khu.su. 25/563/448    4 sam.sa. 15/29/18
@5 cha.Ma. sappurisavassayo, pali. sappurisupassayo
@6 an.catukka. 21/31/37 7 cha.Ma. avassayanam
Dhammapadam, dasakasinaanapanavasena adhigatani sammasamadhi dhammapadanti. Ima catasso
bhumiyoti ekekam catukkavaseneva yojetabbam.
                   Bhuminanattanananiddesavannana nitthita.
                          -------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 47 page 311-317. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=47&A=6959&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=47&A=6959&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=31&i=171              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=31&A=2029              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=31&A=2429              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=31&A=2429              Contents of The Tipitaka Volume 31 http://84000.org/tipitaka/read/?index_31

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]