ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 47 : PALI ROMAN Patisam.A.1 (saddhamma.1)

                    19. Dhammananattanananiddesavannana
     [73] Dhammananattanananiddese kammapatheti kammani ca tani patha
ca apayagamanayati kammapatha, te kammapathe. Dasa kusalakammapatha nama
panatipata adinnadana kamesumicchacara veramaniti tini kayasucaritani,
musavada pisunaya vacaya pharusaya vacaya samphapphalapa veramaniti cattari
vacisucaritani, anabhijjha abyapado sammaditthiti tini manosucaritani. Dasa
akusalakammapatha nama panatipato adinnadanam kamesumicchacaroti tini
kayaduccaritani, musavado pisunavaca  pharusa vaca samphapphalapoti cattari vaci-
duccaritani, abhijjha byapado micchaditthiti tini manoduccaritani. Kusalakusalapi
ca patisandhijanakayeva kammapathati vutta, vuttavasesa patisandhijanane anekantikatta
kammapathati na vutta. Olarikakusalakusalaggahaneneva sesakusalakusalapi gahitati
veditabba. Rupanti bhutopadayabhedato atthavisatividham rupam. Vipakanti kamavacara-
kusalavipakanam solasannam, akusalavipakanam sattannanca vasena tevisatividham vipakam.
Kiriyanti tinnamahetukakiriyanam atthannam sahetukakiriyananca vasena ekadasavidham
kamavacarakiriyam. Vipakabhavato kiriyamattati kiriya. Ettavata kamavacarameva
rupabyakatavipakabyakatakiriyabyakatavasena vuttam.
     Idhatthassati imasmim loke thitassa. Yebhuyyena manussaloke jhanabhavanasabbhavato
manussalokavasena vuttam, jhanani pana kadaci karahaci devalokepi
Labbhanti, rupi brahmalokepi tatrupapattikahetthupapattikauparupapattikanam vasena
labbhanti. Suddhavase pana arupavacare ca hetthupapattika natthi. Ruparupavacaresu
abhavitajjhana hettha nibbattamana kamavacarasugatiyamyeva nibbattanti, na duggatiyam.
Tatrupapannassati vipakavasena brahmaloke upapannassa patisandhibhavangacutivasena
vattamanani cattari vipakajjhanani. Ruparupavacarajjhanasamapattisu kiriyabyakatani
na vuttani. Kincapi na vuttani, atha kho kusalehi samanappavattitta
kusalesu vuttaneva hontiti veditabbani. Yatha patthane "kusalakusale niruddhe
vipako tadarammanata uppajjati"ti 1- kusalajavanaggahaneneva kiriyajavanam sangahitam,
evamidhapi datthabbam. Samannaphalaniti cattari samannaphalani. Etena
lokuttaravipakabyakatam vuttam. Nibbananti nibbanabyakatam.
     Pamojjamulakati pamojjam mulam adi etesanti pamojjamulaka,
pamojjadikati attho. Pamojjena hi samagataneva honti aniccato
manasikaroto pamojjam jayatiti ettha yonisomanasikarotoyeva pamojjam jayati,
na ayonisomanasikaroto. Ayoniso hi manasikaroto kusaluppattiyeva natthi, pageva
vipassana. Kasma sarupena vuttanti ce? pamojjassa balavabhavadassanattham.
Pamojje hi asati pantesu ca senasanesu adhikusalesu ca dhammesu arati ukkanthita
uppajjati. Evam sati bhavanayeva ukkamati. Pamojje pana sati aratiabhavato
bhavana paripurim gacchati. Yonisomanasikarassa pana mulabhavena bhavanaya bahupakarattam
dassetum upari navakam vakkhati.
             "yato yato sammasati         khandhanam udayabbayam
              labhati pitipamojjam          amatantam vijanatan"ti 2-
@Footnote: 1 abhi.pa. 40/406 adi/124-5 2 khu.dha. 25/374/82
Vacanato vipassakassa vipassanapaccaya pamojjam uppajjati. Idha pana kalapasammasana-
paccaya pamojjam gahetabbam. Pamuditabhavo pamojjam, dubbala piti. Adikammatthe
pakaro datthabbo pamuditassati tena pamojjena pamuditassa tutthassa
pamoditassatipi patho, so evattho. Pititi balavapiti. Pitimanassati pitiyuttamanassa.
Yuttasaddassa lopo datthabbo yatha assarathoti. Kayoti namakayo, rupakayena
saha va. Passambhatiti vupasantadaratho hoti. Passaddhakayoti ubhayappassaddhiyogena
nibbutakayo. Sukham vedetiti cetasikam sukham vindati, kayikasukhena saha va. Sukhinoti
sukhasamangissa. Cittam samadhiyatiti cittam samam adhiyati, ekaggam hoti. Samahite
citteti bhavena bhavalakkhanatthe bhummavacanam. Cittasamahitabhavena hi yathabhutam jananam
lakkhiyati. Yathabhutam janatiti udayabbayananadivasena sankharam yathasabhavam janati.
Passatiti tamyeva cakkhuna dittham viya phutam katva pannacakkhuna passati.
Nibbindatiti navavidhavipassanananayogena sankharesu ukkanthati. Nibbindam
virajjatiti tam vipassanam sikham papento maggananayogena sankharehi viratto hoti.
Viraga vimuccatiti viragasankhatamaggahetu phalavimuttiya imasmim vare "samahitena
cittena idam dukkhan"ti yathabhutam pajanati"tiadi saccanayo likhito, sopi kesuci
potthakesu "idam dukkhanti yonisomanasi karoti"tiadina nayena likhito. Varadvayepi
byanjanatoyeva viseso, na atthato. "nibbindam virajjati"ti hi maggananassa vuttatta
magganane ca siddhe catusaccabhisamayakiccam siddhameva hoti. Tasma catusaccanayena
vuttavaropi imina varena atthato avisitthoyeva.
     [74] Idani aniccatotiadihi arammanassa avisesetva vuttatta
arammanam visesento rupam aniccato manasi karotitiadimaha. Yonisomanasikara-
mulakati yonisomanasikaro mulam patittha etesanti yonisomanasikaramulaka. Yonisomanasi
karam muncitvayeva hi pamojjadayo nava na honti. Samahitena cittenati
Karanabhutena cittena. Yathabhutam pajanati pannaya pajanati. "idam dukkhanti
yonisomanasi karoti"ti vuccamane anussavavasena pubbabhagasaccanubodhopi sangayhati.
Yonisomanasikaroti ca upayena manasikaro.
     Dhatunanattam paticca uppajjati phassananattanti cakkhadidhatunanattanca
paticca cakkhusamphassadinanattam uppajjatiti attho. Phassananattam paticcati cakkhu-
samphassadinanattam paticca. Vedanananattanti cakkhusamphassajadivedanananattam.
Sannananattanti kamasannadinanattam. Sankappananattanti kamasankappadi-
nanattam. Chandananattanti sankappananattaya rupe chando sadde chandoti evam
chandananattam uppajjati. Parilahananattanti chandananattataya rupaparilaho
saddaparilahoti evam parilahananattam uppajjati. Pariyesanananattanti
parilahananattataya rupapariyesanadinanattam uppajjati. Labhananattanti
pariyesanananattataya rupappatilabhadinanattam uppajjatiti.
                  Dhammananattanananiddesavannana nitthita.
                          -------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 47 page 317-320. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=47&A=7083&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=47&A=7083&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=31&i=177              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=31&A=2051              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=31&A=2461              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=31&A=2461              Contents of The Tipitaka Volume 31 http://84000.org/tipitaka/read/?index_31

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]