ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 48 : PALI ROMAN Patisam.A.2 (saddhamma.2)

page250.

6. Patisambhidakatha 1. Dhammacakkappavattanavaravannana [30] Idani viragasankhatamaggavasena siddham patisambhidapabhedam dassentena kathitaya dhammacakkappavattanasuttantapubbangamaya 1- patisambhidakathaya apubbatthanuvannana. Suttante tava baranasiyanti baranasa nama nadi, baranasaya avidure bhava nagari baranaSi. Tassam baranasiyam. Isipatane migadayeti isinam patanuppatanavasena evamladdhaname miganam abhayadanadinnatthanatta migadayasankhate arame. Tattha hi uppannuppanna sabbannuisayo 2- patanti. Dhammacakkappavattanattham nisidantiti attho. Nandamulakapabbharato sattahaccayena nirodhasamapattito vutthita anotattadahe katamukhadhovanakicca akasena agantva paccekabuddhaisayopettha samosaranavasena patanti, uposathatthanca anuposathatthanca sukham sannipatanti, gandhamadanam patigacchanta ca tato ca 3- uppatantitipi imina isinam patanuppatanavasena tam "isipatanan"ti vuccati. "isipadanan"tipi patho. Pancavaggiyeti:- "kondanno bhaddiyo vappo mahanamo ca assaji ete panca mahathera pancavaggati vuccare"ti evam vuttanam pancannam bhikkhunam vaggo pancavaggo, tasmim pancavagge bhava tampariyapannattati pancavaggiya. Te pancavaggiye. Bhikkhu amantesiti dipankaradasabalapadamule katabhiniharato patthaya paramiyo purento anupubbena pacchimabhavam patva pacchimabhave ca katabhinikkhamano anupubbena bodhimandam patva tattha aparajitapallanke nisinno marabalam bhinditva pathamayame pubbenivasam anussaritva majjhimayame dibbacakkhum visodhetva pacchimayamavasane dasasahassilokadhatum unnadento @Footnote: 1 vi.maha. 4/13/13, sam.maha. 19/1081/367 @2 i. uppanna sabbanu isayo 3 tatova (sam-A. 3/387)

--------------------------------------------------------------------------------------------- page251.

Sampakampento sabbannutam patva satta sattahani bodhimande vitinametva mahabrahmuna ayacitadhammadesano buddhacakkhuna lokam voloketva lokanuggahena baranasim gantva pancavaggiye bhikkhu sannapetva dhammacakkam pavattetukamo amantesi. Dveme bhikkhave antati dveme bhikkhave kotthasa. Imassa pana vacanassa samudaharena samudaharanigghoso hettha avicim upari bhavaggam patva dasasahassim lokadhatum pattharitva atthasi, tasmimyeva samaye attharasakotisankha brahmano samagacchimsu. Pacchimadisaya suriyo atthangameti, puratthimaya disaya uttarasalhanakkhattena yutto punnacando uggacchati, tasmim samaye bhagava dhammacakkappavattanasuttantam arabhanto "dveme bhikkhave anta"tiadimaha. Tattha pabbajitenati gihisamyojanavatthukamam chetva pabbajitena. Na sevitabbati na valanjetabba. Pabbajitanamyeva visesato patipattiya bhajanabhutatta "pabbajitena na sevitabba"ti vuttam. Yo cayam kamesu kamasukhallikanuyogoti yo ca ayam vatthukamesu kilesakamasukhassa, kilesakamasukhanissayassa va anuyogo. Hinoti lamako. Gammoti gamavasinam santako. Pothujjanikoti puthujjanena andhabalajanena acinno. Anariyoti na ariyo. Atha va na visuddhanam uttamanam ariyanam santako. Anatthasanhitoti na atthasamhito, sukhavahakaranam anissitoti attho. Attakilamathanuyogoti attano kilamathassa anuyogo, attano dukkhakarananti attho. Dukkhoti kantakapassayaseyyadihi attamaranehi dukkhavaho. Tehi 1- tapassihi "uttamam tapo"ti gahitatta tesam cittanurakkhanattham idha "hino"ti na vuttam, pabbajitanam dhammatta "gammo"ti ca, gihihi asadharanatta "pothujjaniko"ti ca na vuttam. Tattha pana @Footnote: 1 cha.Ma. ayam patho na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page252.

Kehici pabbajitapatinnehi ditthadhammanibbanavadehi "yato kho bho ayam atta pancahi kamagunehi samappito samangibhuto paricareti, ettavata kho bho ayam atta ditthadhammanibbanam patto hoti"ti 1- gahitatta tesam cittanurakkhanatthanca paccuppanne sukhatta ca tassa dhammasamadanassa "dukkho"ti na vuttam. Kamasukhallikanuyogo paccuppanne tanhaditthisankilitthasukhatta ayatinca dukkhavipakatta tadanuyuttanam tanhaditthibandhanabaddhatta ca na sevitabbo, attakilamathanuyogo paccuppanne ditthisankilitthadukkhatta ayatinca dukkhavipakatta tadanuyuttanam ditthibandhanabaddhatta ca na sevitabbo, ete teti 2- te ete. Anupagammati na upagantva. Majjhimati sankilitthasukhadukkhanam abhava majjhe bhavati majjhima. Sa eva nibbanam patipajjanti etayati patipada. Abhisambuddhati patividdha. Cakkhukaranitiadisu pannacakkhum karotiti cakkhukarani. Nanakaraniti tasseva vevacanam. Upasamayati kilesupasamaya. Abhinnayati catunnam saccanam abhijananatthaya. Sambodhayati tesamyeva sambujjhanatthaya. Nibbanayati nibbanasacchikiriyatthaya. Atha va dassanamaggananam karotiti cakkhukarani. Bhavanamaggananam karotiti nanakarani. Sabbakilesanam upasamaya. Sabbadhammanam abhinnaya. Arahatphalasambodhaya. Kilesananca khandhananca nibbanaya. Saccakatha abhinneyyaniddese vutta. Evam bhagava saccani pakasetva attani katabahumananam tesam attano pativedhakkamam sutva patipattiya bahumanaropanena patipattiyam thatva saccappativedham passanto idam dukkham ariyasaccanti me bhikkhavetiadina attano pativedhakkamam dassesi. Tattha ananussutesuti na anussutesu, param anugantva assutesuti attho. Cakkhutiadinam attho parato avi bhavissati. Idam dukkham ariyasaccam, idam dukkhasamudayam, idam dukkhanirodham, idam dukkhanirodhagamini patipada ariyasaccanti catunnam saccanam @Footnote: 1 di.Si. 9/94/36 2 cha.Ma. ete khoti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page253.

Dassanapativedho sekhabhumiyam. Parinneyyam. Pahatabbam sacchikatabbam bhavetabbanti catunnam saccanam bhavanapativedho sekhabhumiyamyeva. Parinnatam pahinam sacchikatam bhavitanti catunnam saccanam paccavekkhana asekhabhumiyam. Tiparivattanti saccananakiccananakatananasankhatanam tinnam parivattanam vasena tayo parivatta assati tiparivattam. Ettha hi "idam dukkham, idam dukkhasamudayam, idam dukkhanirodham, idam dukkhanirodhagamini patipada ariyasaccan"ti evam catusu saccesu yathabhutananam saccananam nama. Tesuyeva "parinneyyam pahatabbam sacchikatabbam bhavetabban"ti evam kattabbakiccajananananam kiccananam nama. "parinnatam pahinam sacchikatam bhavitan"ti evam tassa kiccassa katabhavajananananam katananam nama. Dvadasakaranti tesamyeva ekekasmim sacce tinnam tinnam akaranam vasena dvadasa akara assati dvadasakaram. Nanadassananti etesam tiparivattanam dvadasannam akaranam vasena uppannam nanasankhatam dassanam. Attamanati sakamana. Sattanam hi sukhakamatta dukkhapatikulatta pitisomanassayuttamano sakamano nama, pitisomanassehi attamana gahitamana byapitamanati va attho. Abhinandunti abhimukha hutva nandimsu. Veyyakaraneti suttante. Niggathako hi suttanto kevalam atthassa byakaranato veyyakaranam nama. Bhannamaneti kathiyamane. Vattamanasamipe vattamanavacanam katam, bhaniteti attho. Virajanti vigataragadirajam. Vitamalanti vigataragadimalam. Ragadayo hi ajjhottharanatthena rajo nama, dussanatthena malam nama. Dhammacakkhunti katthaci pathamamaggananam, katthaci adini tini maggananani, katthaci catutthamaggananampi. Idha pana pathamamaggananameva. Yam kinci samudayadhammam, sabbantam nirodhadhammanti vipassanavasena evam pavattassa dhammacakkhum udapaditi attho. Dhammacakketi pativedhanane ca desananane ca. Bodhipallanke nisinnassa hi bhagavato catusu saccesu dvadasakaram pativedhananampi isipatane nisinnassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page254.

Dvadasakarameva saccadesanaya pavattam desanananampi dhammacakkam nama. Ubhayampi hetam dasabalassa pavattananameva. Tam imaya desanaya pakasentena bhagavata dhammacakkam pavattitam nama. Tam panetam dhammacakkam yava annatakondannatthero attharasahi brahmakotihi saddhim sotapattiphale na patitthati, tava bhagava pavatteti nama, patitthite pana pavattitam nama. Tam sandhaya "pavattite ca bhagavata dhammacakke"ti vuttam. Bhumma devati bhummatthaka deva. Saddamanussavesunti ekappapahareneva sadhukaram datva etam bhagavatatiadini vadanta saddam anusavayimsu. Appativattiyanti "nayidam tatha"ti patilomam vattetum asakkuneyyam. Sannipatita cettha devabrahmano desanapariyosane ekappahareneva sadhukaram adamsu, sannipatam anagata pana bhummadevadayo tesam tesam saddam sutva sadhukaramadamsuti veditabbam. Tesu pana pabbatarukkhadisu nibbatta bhummadeva. 1- Te catumaharajikapariyapanna hontapi idha visum katva vutta. Catumaharajikati ca dhataratthavirulhakavirupakkhakuverasankhata catumaharaja devata etesanti catumaharajika. Te sineruvemajjhe honti. Tesu pabbatatthakapi atthi akasatthakapi. Tesam parampara cakkavalapabbatam patta. Khiddapadosika manopadosika sitavalahaka unhavalahaka candima devaputto suriyo devaputtoti ete sabbepi catumaharajikadevalokattha eva. Tettimsa jana tattha uppannati tavatimsa. Apica "tavatimsa"ti tesam devanam namamevatipi vuttam. Tepi atthi pabbattatthaka atthi akasatthaka. Tesam parampara cakkavalapabbatam patta, tatha yamadinam. Ekadevalokepi hi devanam parampara cakkavalapabbatam appatta nama natthi. Dibbam sukham yata payata sampattati yama. Tuttha pahatthati tusita. Pakatipatiyattarammanato atirekena ramitukamakale yatharucite bhoge nimminitva @Footnote: 1 i. nibbattabhummadeva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page255.

Nimminitva ramantiti nimmanarati. Cittacaram natva paranimmitesu bhogesu vasam vattentiti paranimmitavasavatti. Brahmakaye brahmaghataya niyuttati brahmakayika. Sabbepi pancavokarabrahmano gahita. Tena khanenati vacanam visesetva tena muhuttenati vuttam. Muhuttasankhatena khanena, na paramatthakhanenati vuttam hoti. Yava brahmalokati brahmalokam antokatva. Saddoti sadhukarasaddo. Dasasahassiti dasasahassacakkavalavati. Sankampiti uddham uggacchanti sutthu kampi. Sampakampiti uddham uggacchanti adho okkamanti sutthu pakampi. Sampavedhiti catudisa agacchanti sutthu pavedhi. Sambuddhabhavaya matukucchim okkamante ca bodhisatte tato nikkhamante ca mahapathavi punnatejena akampittha, abhisambodhiyam pativedhananatejena. Dhammacakkappavattane desanananatejena sadhukaram datukama viya pathavi devatanubhavena akampittha, ayusankharossajjane mahaparinibbane ca karunnena cittasankhobham asahamana viya pathavi devatanubhavena akampittha. Appamanoti vuddhappamano. Olaroti ettha "ularani ularani khadaniyani khadanti"tiadisu 1- madhuram ularanti vuttam. "ularaya vatthabhogaya cittam namati"tiadisu 2- panitam ularanti vuttam. "ularaya khalu bhavam vacchayano samanam gotamam pasamsaya pasamsati"tiadisu settham ularanti vuttam. Idha pana "vipulo ularo"ti vutto. Obhasoti desananananubhavena ca devatanubhavena ca jataobhaso. Loketi cakkavalassa dasasahassasiyamyeva. Atikkammeva devanam devanubhavanti devanam ayam anubhavo:- nivatthavatthappabha dvadasa yojanani pharati, tatha sarirassa alankarassa vimanassa ca. Tam devanam devanubhavam atikkamitvayevati attho. Udananti somanassananamayikam udaharam. Udanesiti udahari. Annasi vata bho kondannoti imassapi udanassa udaharanaghoso dasasahassilokadhatum pharitva atthasi. Annasikondannoti 3- bhusam natakondannoti attho. @Footnote: 1 Ma.mu. 12/366/329 2 an.navaka. 23/20/322 3 Si. annakondannoti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page256.

Cakkhuadinam niddese dassanatthenatiadisu ekameva nanam yathavuttassa neyyassa cakkhu viya dassanakiccakaranena cakkhu. Nanakiccakaranena nanam. Nanappakarato jananakiccakaranena panna. Anavasesapativedhakaranena vijja. Sabbada obhasakiccakaranena aloko namati attho. Cakkhum dhammotiadisupi ekamyeva nanam kiccananattena pancadha vannitam. Arammanati upatthambhanatthena. Gocarati visayatthena. Dassanatthenatiadisu nanakiccam pancadha vuttam. Imina nayena tisu varesu ekekasmim panca panca katva pannarasa dhamma, pannarasa attha, dvisu pannarasakesu timsu niruttiyo, pannarasasu dhammesu pannarasasu atthesu timsaya niruttisuti satthi nanani veditabbani. Sesaariyasaccesupi eseva nayo. Catusu ariyasaccesu ekekasmim ariyasacce pannarasannam pannarasannam dhammanam atthananca vasena satthi dhamma, satthi attha, satthiya dhammesu satthiya atthesu ca visasatam niruttiyo, visadhikam satanti attho. Satthiya dhammesu satthiya atthesu visuttarasate niruttisuti evam cattarisanca dve ca nanasatani. 2-3. Satipatthanavaradivannana [31-32] Satipatthanasuttantapubbangame iddhipadasuttantapubbangame ca patisambhidaniddese iminava nayena attho ca ganana ca veditabba. 4-8. Sattabodhisattavaradivannana [33-37] Sattannam bodhisattanam suttantesu ekekasmimyeva samudaye cakkhadayo panca, nirodhe pancati dasa dhamma, samudaye dassanatthadayo panca, nirodhe pancati dasa attha, tesam vasena visati niruttiyo cattarisam 1- nanani. Satta ekato katva vuttaganana suvinneyya eva. Sabbannutananavasena @Footnote: 1 Si. cattarisa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page257.

Vuttapatisambhidaniddese ekekamulakesu "nato dittho vidito sacchikato phussito pannaya"ti 1- imesu pancasu vacanesu ekekasmimyeva cakkhadayo panca, dassanatthadayo pancati pancapancakanam vasena pancavisati dhamma, pancavisati attha, taddiguna niruttiyo, taddigunani nanani neyyani. Panca ekato katva vuttavarepi pancakkhattum panca pancavisati katva pancavisasatam dhamma, pancavisasatam attha, taddiguna niruttiyo, taddigunani nanani neyyani. Addhateyyaniti cettha dve satani ca pannasanca. Khandhadisupi eseva nayo. Iminava nayena saccavarapatisambhidavare ca dhammadiganana veditabba. 9. Chabuddhadhammavaravannana [38] Buddhadhammavare diyaddhasatanti chakkhattum pancavisati satanca pannasanca honti, taddiguna niruttiyo taddigunani nanani. Patisambhidadhikaraneti patisambhidadhikare. Addhanavadhammasataniti pathamam vuttesu catusu saccesu satthi, catusu satipatthanesu satthi, catusu sammappadhanesu satthi, sattabodhisattaveyyakaranesu sattati, abhinnatthadisu pancasu pancavisasatam, khandhadisu pancasu pancavisasatam, puna catusu ariyasaccesu satam, catusu patisambhidasu satam, chasu buddhadhammesu diyaddhasatanti evam atthasatani ca pannasanca dhamma honti. Evam atthapi tattaka eva honti. Evameva saccadisu 2- tisu thanesu visasatam niruttiyo, sattasu veyyakaranesu cattarisasatam niruttiyo, abhinnatthadisu khandhatthadisu ca addhateyyani addhateyyani niruttisatani, ariyasaccesu patisambhidasu ca dve dve niruttisatani, buddhadhammesu tini niruttisataniti evam niruttisahassanca satta niruttisatani ca honti. Evameva @Footnote: 1 khu.pati. 31/121/137 2 Si.,i. saddhadisu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page258.

Saccadisu 1- tisu thanesu cattarisadhikani dve dve nanasatani, sattasu veyyakaranesu asitiadhikani dve nanasatani, abhinnatthadisu khandhatthadisu ca panca panca nanasatani, saccesu patisambhidasu ca cattari cattari nanasatani, buddhadhammesu cha nanasataniti evam tini ca nanasahassani cattari ca nanasatani hontiti. Patisambhidakathavannana nitthita. -------------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 48 page 250-258. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=48&A=5626&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=48&A=5626&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=31&i=598              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=31&A=8833              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=31&A=10178              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=31&A=10178              Contents of The Tipitaka Volume 31 http://84000.org/tipitaka/read/?index_31

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]