ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 48 : PALI ROMAN Patisam.A.2 (saddhamma.2)

                        9. Vipassanakathavannana
     [36] Idani vipassanapatisamyuttaya satipatthanakathaya anantaram vipassanapabhedam
dassentena kathitaya suttantapubbangamaya vipassanakathaya apubbatthanuvannana.
Tattha suttante tava soiti sabbanamatta yo va so va sabbopi
sangahito hoti. Vatati ekamsatthe nipato. Kanci sankharanti appamattakampi
sankharam. Anulomikaya khantiyati ettha vipassanananameva lokuttaramaggam
Anulometiti anulomikam, tadeva khantimapekkhitva anulomika. Sabbasankhara tassa
aniccato dukkhato anattato khamanti ruccantiti khanti. Sa muduka majjhima tikkhati
tividha. Kalapasammasanadika udayabbayananapariyosana mudukanulomika khanti.
Bhanganupassanadika sankharupekkhananapariyosana majjhimanulomika khanti.
Anulomananam tikkhanulomika khanti. Samannagatoti upeto. Netam thanam vijjatiti
yathavuttam etam thanam etam karanam na vijjati. Sammattaniyamanti ettha
"hitasukhavaho me bhavissati"ti evam asisato tatheva sambhavato asubhadisu ca
asubhantiadiaviparitappavattisabbhavato ca samma sabhavoti sammatto, anantaraphaladanaya
arahattuppattiya ca niyamabhutatta niyamo, nicchayoti attho. Sammatto ca so
niyamo cati sammattaniyamo. Ko so? lokuttaramaggo, visesato pana
sotapattimaggo. Tena hi magganiyamena niyatatta "niyato sambodhiparayano"ti 1- vuttam.
Tam sammattaniyamam okkamissati pavisissatiti etam atthananti attho. Gotrabhuno
pana maggassa avajjanatthaniyatta 2- tam anadiyitva anulomikakhantiya anantaram
sammattaniyamokkamanam vuttanti veditabbam. Atha va attharasasu mahavipassanasu gotrabhu
vivattananupassana hotiti anulomikakhantiya eva sangahita hoti. Catusupi suttantesu
iminava nayena attho veditabbo. Etehi anulomikakhantisammattaniyamacatuariyaphalavasena
ca cha dhammati chakkanipate 3- cattaro suttanta vutta. Kanhapakkhasukkapakkhadvayavasena
hi cattaro suttantava hontiti.
     [37] Katihakarehitiadike pucchapubbangame suttantaniddese pancakkhandhe
aniccatotiadisu namarupanca namarupassa paccaye ca pariggahetva kalapasammasana-
vasena araddhavipassako yogavacaro pancasu khandhesu ekekam khandham aniccanti
kataya adiantavataya ca aniccato passati. Uppadavayapatipilanataya dukkhavatthutaya
@Footnote: 1 vi.mahavi. 1/21/12, di.Si. 9/373/156  2 ka. avajjanatthanikatta 3 an.chakka.
@22/369/491 (sya)
Ca dukkhato. Paccayayapaniyataya rogamulataya ca rogato. Dukkhatasulayogitaya 1-
kilesasucipaggharanataya uppadajarabhangehi uddhumataparipakkapabhinnataya ca
gandato. Pilajanakataya antotudanataya dunniharaniyataya 2- ca sallato. Vigarahaniyataya
avaddhiavahanataya aghavatthutaya ca aghato. Aseribhavajanakataya abadhapadatthanataya
ca abadhato. Avasataya avidheyyataya ca parato. Byadhijaramaranehi
lujjanapalujjanataya palokato. Anekabyasanavahanataya itito. Aviditanamyeva vipulanam
anatthanam avahanato sabbupaddavavatthutaya ca upaddavato. Sabbabhayanam akarataya
ca dukkhavupasamasankhatassa paramassasassa patipakkhabhutataya ca bhayato. Anekehi anatthehi
anubaddhataya dosupasatthataya 3- upasaggo viya anadhivasanarahataya ca upasaggato.
Byadhijaramaranehi ceva labhadihi ca lokadhammehi pacalitataya calato. Upakkamena
ceva sarasena ca pabhangupagamanasilataya pabhanguto. Sabbavatthanipatitaya
thirabhavassa ca abhavataya addhuvato. Atayanataya ceva alabbhaneyyakhemataya ca
atanato. Alliyitum anarahataya allinanampi ca lenakiccakaritaya alenato.
Nissitanam bhayasarakattabhavena asaranato. Yathaparikappitehi dhuvasubhasukhattabhavehi 4-
rittataya rittato. Rittatayeva tucchato, appakatta va. Appakampi hi loke
tucchanti vuccati. Saminivasivedakakarakadhitthayakavirahitataya sunnato. Sayanca
assamikabhavaditaya anattato. Pavattidukkhataya dukkhassa ca adinavataya
adinavato. Atha va adinam vati gacchati pavattatiti adinavo. Kapanamanussassetam
adhivacanam, khandhapi ca kapanayevati 5- adinavasadisataya adinavato. Jaraya ceva
maranena cati dvedha parinamapakatitaya viparinamadhammato. Dubbalataya pheggu
viya sukhabhanjaniyataya ca asarakato. Aghahetutaya aghamulato. Mittamukhasapatto
viya vissasaghatitaya 6- vadhakato. Vigatabalataya vibhavasambhutataya ca vibhavato.
@Footnote: 1 Ma. dukkhatamulayogitaya  2 ka. dunniharanataya  3 Ma. dosupatthanataya
@4 ka. dhuvasubhattabhavehi  5 i. parinamakataya  6 i. vissasamatitaya ca
Asavapadatthanataya sasavato. Hetupaccayehi abhisankhatataya sankhatato.
Maccumarakilesamaranam amisabhutataya maramisato. Jatijarabyadhimaranapakatitaya
jatijarabyadhimaranadhammato. Sokaparidevaupayasahetutaya sokaparidevaupayasadhammato.
Tanhaditthiduccaritasankilesanam visayadhammataya sankilesikadhammato passati. Sabbesu ca
imesu "passati"ti pathaseso datthabbo.
     [38] Pancakkhandheti samuhato vuttepi ekekakkhandhavasena atthavannana
kalapasammasananananiddese visum visum agatatta pariyosane ca visum visum khandhanam
vasena anupassananam ganitatta samuhe pavattavacananam avayavepi pavattisambhavato ca
katati veditabba. Visum visum pavattasammasananam ekato sankhipitva vacanavasena va
"pancakkhandhe"ti vuttanti veditabbam. "ekappaharena pancahi khandhehi
vutthati"ti 1- atthakathavacanasabbhavato va pancannam khandhanam ekato sammasanam va
yujjatiyevati. Pancannam khandhanam nirodho niccam nibbananti passantoti
adinavanananiddese vuttanayena vipassanakale santipadananavasena niccam nibbananti
passanto. Sammattaniyamam okkamatiti maggakkhane okkamati. Phalakkhane pana
okkanto nama hoti. Eseva nayo sabbesupi niyamokkamanapariyayesu.
Arogyanti arogyabhutam. Visallanti sallavirahitam. Eseva nayo idisesu.
Anabadhanti abadhavirahitam, abadhapatipakkhabhutam va. Esa nayo idisesu.
Aparappaccayanti annapaccayavirahitam. Upasaggatoti ca anupassagganti ca keci samyogam
katva pathanti. Paramasunnanti sabbasankharasunnatta uttamatta ca paramasunnam.
Paramatthanti sankhatasankhatanam aggabhutatta uttamattham. Lingavipallasavasena napumsakavacanam.
Nibbanassa ca sunnatta anattatta ca imasmim dvaye patilomapariyayo
na vutto. Anasavanti asavavirahitam. Niramisanti amisavirahitam. Ajatanti
@Footnote: 1 visuddhi. 3/304
Jativirahitatta anuppannam. Amatanti bhangabhavato maranavirahitam. Maranampi hi
napumsakabhavavacanavasena "matan"ti vuccati.
     [39] Evamimaya patipatiya vuttasu akarabhedabhinnasu cattalisaya
anupassanasu sabhavasangahavasena tisuyeva anupassanasu ekasangaham karonto aniccatoti
aniccanupassanatiadimaha. Tasu yathanurupam aniccadukkhanattatte yojana katabba.
Avasane paneta visum visum gananavasena dassita. Gananasu ca gananapatipativasena
pathamam anattanupassana ganitati. 1- Tattha pancavisatiti "parato rittato tucchato
sunnato anattato"ti ekekasmim khandhe panca panca katva pancasu khandhesu pancavisati
anattanupassana. Pannasati "aniccato palokato calato pabhanguto addhuvato
viparinamadhammato asarakato vibhavato sankhatato maranadhammato"ti ekekasmim khandhe
dasa dasa katva pancasu khandhesu pannasam aniccanupassana. Satam pancavisati
cevati sesa "dukkhato rogato"tiadayo ekekasmim khandhe pancavisati pancavisati
katva pancasu khandhesu pancavisatisatam dukkhanupassana. Yani dukkhe pavuccareti ya
anupassana dukkhe khandhapancake gananavasena pavuccanti, ta satam pancavisati cevati
sambandho veditabbo. "yani"ti cettha lingavipallaso datthabboti.
                      Vipassanakathavannana nitthita.
                       ------------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 48 page 366-370. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=48&A=8284&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=48&A=8284&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=31&i=731              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=31&A=10812              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=31&A=12608              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=31&A=12608              Contents of The Tipitaka Volume 31 http://84000.org/tipitaka/read/?index_31

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]