ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext book chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 48 : PALI ROMAN Patisam.A.2 (saddhamma.2)

                        10. Matikakathavannana
     [40] Idani mahathero vipassanakathanantaram sakale patisambhidamagge
nidditthe samathavipassanamagganibbanadhamme akarananattavasena nanapariyayehi
thometukamo nicchatotiadini ekunavisati matikapadani uddisitva tesam
@Footnote: 1 cha.Ma. iti-saddo na dissati
Niddesavasena matikakatham nama kathesi. Tassa ayam apubbatthanuvannana. Matikaya
tava nicchatoti amilato. Sabbepi hi kilesa pilayogato milata ragopi
tava nirantarappapavatto sariram dahati, kim pananne kilesa. "tayome bhikkhave
aggi ragaggi dosaggi mohaggi"ti 1- pana kilesanayaka tayo eva kilesa vutta,
tamsampayuttapi pana dahantiyeva. Evam chatakilesabhavato 2- nicchato. Ko so?
vimokkhasambandhena vimokkhoti datthabbo. Muccatiti mokkho. Vimuccatiti vimokkhoti
attho. Idamekam matikapadam. Vijjavimuttiti vijjayeva vimutti. Idamekam
matikapadam. Jhanavimokkhoti jhanameva vimokkho. Idamekam matikapadam. Sesani
ekekanevati evam ekunavisati matikapadani.
     [41] Nekkhammena kamacchandato nicchatoti nekkhammena kamacchandato
apetatta kamacchandato nikkileso yogi. Tena patiladdham nekkhammampi nicchato
nikkileso vimokkho. Evam sesesupi. Nekkhammena kamacchandato muccatiti
vimokkhoti 3- nekkhammena kamacchandato yogi muccatiti tam nekkhammam vimokkhoti
attho. Evam sesesupi. Vijjatiti vijjati sabhavato vijjati atthi upalabbhatiti
vijja namati attho. Atha va sabhavajananattham patipannehi yogihi sabhavam vediyati
janiyatiti vijja namati attho. Atha va visesalabhattham 4- patipannehi yogihi vediyati
patilabhiyatiti vijja namati attho. Atha va attana vinditabbam bhumim vindati
labhatiti vijja namati attho. Atha va sabhavadassanahetutta sabhavam viditam karotiti
vijja namati attho. Vijjanto muccati, muccanto vijjatiti yathavutto dhammo
yathavuttenatthena vijjamano yathavuttato muccati, yathavuttato muccamano
yathavuttenatthena vijjatiti vijjavimutti namati attho.
@Footnote: 1 khu.iti. 25/93/311, di.pa. 11/305/195  2 ka. jatakilesabhavato
@3 paliyam muccatiti mokkho vimokkho  4 Si.,i. visesabhavalabhattham
     Kamacchandam samvaratthenati kamacchandanivaranatthena tam nekkhammam silavisuddhi
namati attho. Tamyeva avikkhepahetutta avikkhepatthena cittavisuddhi.
Dassanahetutta dassanatthena ditthivisuddhi. Sesesupi eseva nayo. Patippassambhetiti
nekkhammadina kamacchandadikam yogavacaro patippassambhetiti nekkhammadiko dhammo
passaddhi namati attho. Pahinattati tena tena pahanena pahinatta. Natatthena
nananti jhanapaccavekkhanavasena vipassanavasena maggapaccavekkhanavasena natatthena
nekkhammadikam nanam namati attho. Ditthatta dassananti etthapi eseva
nayo. Visujjhatiti yogi, nekkhammadika visuddhi.
     Nekkhammaniddese nekkhammam alobhatta kamaragato nissatanti nissaranam.
Tato nikkhantanti nekkhammam. "rupanametam nissaranam yadidam nekkhamman"ti vuccamane
aruppavisesassa adissanato visesassa dassanattham annattha vuttapathakkameneva
yadidam aruppanti vuttam. Tanca aruppam rupato nikkhantatta nekkhammam namati
adhikaravaseneva vuttam hoti. Bhutanti uppadasamayogadipanam. Sankhatanti paccayabala-
visesadassanam. Paticcasamuppannanti paccayasamayogepi paccayanam abyaparabhavadassanam.
Nirodho tassa nekkhammanti nibbanam tato sankhatato nikkhantatta tassa
sankhatassa nekkhammam nama. Aruppassa ca nirodhassa ca gahanam annattha pathe
vuttakkameneva katam. "kamacchandassa nekkhammam nekkhamman"ti vuccamane punaruttam
hoti. Nekkhammavacaneneva ca tassa nekkhammasiddhiti tam avatva sesanekkhammameva
vuttam. Tam ujukameva. Nissarananiddesepi iminava nayena attho veditabbo.
Nissaraniya dhatuyo panettha ujukameva nekkhammanti vuttam. Pavivekoti pavivittabhavo
nekkhammadikoyeva. Vossajjatiti yogi, nekkhammadayo vossaggo.
Nekkhammam pavattento yogi nekkhammena caratiti vuccati. Tam pana nekkhammam
Cariya. Esa nayo sesesupi. Jhanavimokkhaniddese vattabbam vimokkhakathayam vuttam.
Kevalam tattha "janatiti jhanavimokkho"ti 1- vuttam, idha pana "janatiti, jhayati"ti 2-
puggaladhitthanava desana katati ayam viseso.
     [42] Bhavanadhitthanajivitaniddese ca puggaladhitthana desana kata.
Dhammato pana bhavana nama nekkhammadayova. Adhitthanam nama nekkhammadivasena
patitthapitacittameva. Jivitam nama nekkhammadivasena patitthapitacittassa sammaajivo
nama. Ko so sammaajivo nama? micchajiva virati, dhammena samena
paccayapariyesanavayamo ca. Tattha samam jivatiti samam jivitam jivati, bhavanapumsakavacanam va,
samena jivatiti vuttam hoti. No visamanti "samam jivati"ti vuttasseva atthassa
patisedhavasena avadharanam katam. Samma jivatiti akaranidassanam. No micchati tasseva
niyamanam. Visuddham jivatiti sabhavavisuddhiya visuddham jivitam jivati. No kilitthanti
tasseva niyamanam. Yannadevatiadihi yathavuttanam tissannam sampadanam 3- anisamsam
dasseti. Yannadevatiadihi yam yam eva. Khattiyaparisanti khattiyanam sannipatam. Ye 4-
hi samantato sidanti ettha akatabuddhinoti parisati vuccati. Eseva nayo itarattaye.
Khattiyadinamyeva agamanasampattiya ca nanasampattiya ca samannagatatta tasamyeva
catassannam gahanam, na suddaparisaya. 5- Visaradoti tihi sampadahi sampanno 6-
vigatasarajjo, nibbhayoti attho. Amankubhutoti asankucito na nittejabhuto. Tam
kissa hetuti tam visaradattam kena hetuna kena karanena hotiti ceti attho.
@Footnote: 1 khu.pati. 31/217/261  2 Si. "jhayati"ti, ka. jayatiti
@3 Si. yannadevatiadihi sampattiya yathavuttanam tissannam sampadanam  4 cha.Ma. so
@5 Si. suddhaparisaya  6 ka. dhitisampanno
Idani tatha hiti tassa karanavacanam. Yasma pana 1- evam tisampadasampanno, tasma
"visarado hoti"ti visaradabhavassa karanam dassetva nitthapesiti. 2-
                 Saddhammappakasiniya patisambhidamaggatthakathaya
                      matikakathavannana nitthita.
                   Nitthita culavaggassa apubbatthanuvannana
             ettavata ca tivaggasangahitassa samatimsakathapatimanditassa
                patisambhidamaggassa atthavannana nitthita hotiti.
                      --------------------
@Footnote: 1 cha.Ma. ayam na dissati  2 ka. nitthapesiti
                             Nigamanakatha
             mahavaggo majjhimo ca   culavaggo ca namato
             tayo vagga idha vutta  pamanapatipatiya.
             Vagge vagge dasa dasa   katha ya ta udirita
             uddanakathavannana 1-  ima tasam yathakkamam.
             Nanam ditthi anapanam   indriyam vimokkhapancamam
             gati kammam vipallaso    maggo mandoti ta 2- dasa.
             Yuganaddhasaccabojjhanga   metta viragapancama
             patisambhida dhammacakkam    lokuttarabalasunnata.
             Panna iddhi abhisamayo   viveko cariyapancamo
             patihiram samasisa- 3-    sati vipassanamatika.
             Yo so sugatasutanam     adhipatibhutena bhutahitaratina
             therena thiragunavata     vutto patisambhidamaggo.
             Tassatthavannana ya     pubbatthakathanayam tatha yuttim
             nissaya mayaraddha     nitthanamupagata esa.
             Yam tam uttaramanti       mantigunayuto 4- yuto ca saddhaya
             karayi mahavihare     parivenamanekasadhugunam.
@Footnote: 1 cha.Ma. uddanagatha sabbasam  2 Si.,i. te
@3 i. samasisi  4 i. mantigunayutto
             Therenettha nivasata    samapitayam mahabhidhanena
             tatiye vasse cutito    moggallanassa bhupatino.
             Samayam anulomenti      theranam theravadadipanam
             nittham gata yathayam      atthakatha lokahitajanani.
             Dhammam anulomenta     attahitam parahitanca sadhenta
             nittham gacchantu tatha     manoratha sabbasattanam.
             Saddhammappakasiniya     atthakathayettha ganitakusalehi
             ganita tu bhanavara    vinneyya atthapannasa.
             Anutthubhena 1- assa  chandobandhena ganiyamana tu
             cuddasasahassasankha      gathayo 2- panca ca satani.
             Sasanaciratthitattham       lokahitatthanca sadarena maya
             punnam imam racayata      yam pattamanappakam vipulam.
             Punnena tena loko    saddhammarasayanam dasabalassa
             upabhunjitva vimalam      pappotu sukham sukhenevati.
                Saddhammappakasini nama patisambhidamaggappakaranassa
                          atthakatha nitthita.
                           ----------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 48 page 370-376. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=48&A=8378&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=48&A=8378&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=31&i=737              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=31&A=10975              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=31&A=12812              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=31&A=12812              Contents of The Tipitaka Volume 31 http://84000.org/tipitaka/read/?index_31

first pageprevious pagedispage pageNumbernext book chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]