ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 50 : PALI ROMAN Apa.A.2 (visuddha.2)

                          4. Kundadhanavagga
                 33. 1. Kundadhanattherapadanavannana 1-
     sattaham patisallinantiadikam ayasmato kundadhanattherassa apadanam.
Ayampi purimabuddhesu katadhikaro tattha tattha bhavesu vivattupanissayani punnani
upacinanto padumuttarassa bhagavato kale hamsavatinagare kulagehe nibbatto
hettha 2- vuttanayena bhagavantam upasankamitva dhammam sunanto satthara 3- ekam
bhikkhum pathamasalakam ganhantanam aggatthane thapiyamanam 4- disva tam thanantaram
patthetva tadanurupam punnam karonto vicari. So ekadivasam padumuttarassa bhagavato
nirodhasamapattito vutthaya nisinnassa manosilacunnapinjaram mahantam kadaliphalakannikam
upanamesi, 5- tam bhagava patiggahetva paribhunji. So tena punnakammena
ekadasakkhattum devesu devarajjamakaresi. Catuvisativare ca raja ahosi cakkavatti.
     So evam punappunam 6- punnani katva aparaparam 7- devamanussesu samsaranto
kassapabuddhakale bhummadevata hutva nibbatti. Dighayukabuddhananca nama na
anvaddhamasiko uposatho hoti. 8- Tatha hi vipassissa bhagavato chabbassantare
chabbassantare uposatho ahosi, kassapadasabalo pana chatthe chatthe mase
patimokkham osaresi, tassa patimokkhassa osaranakale disavasika dve
sahayaka bhikkhu "uposatham karissama"ti gacchanti. Ayam bhummadevata cintesi
"imesam dvinnam bhikkhunam metti ativiya dalha, kinnu kho bhedake sati
bhijjeyya, na bhijjeyya"ti. Tesam okasam olokayamana tesam avidure gacchati.
@Footnote: 1 ka. kondadhana...  2 cha.Ma. ayam saddo na dissati.
@3 cha.Ma. sattharam.  4 cha.Ma. thapentam.  5 cha.Ma. upanesi.
@6 cha.Ma. aparaparam.  7 cha.Ma. ayam saddo na dissati.  8 ka. ahosi.
     Atheko thero ekassa hatthe pattacivaram thapetva 1- sariravalanjanattham
udakaphasukatthanam gantva dhotahatthapado hutva gumbasamipato 2- nikkhamati.
Bhummadevata tassa therassa pacchato pacchato 3- uttamarupa itthi hutva kese
vidhunitva samvidhaya bandhanti viya pitthiyam pamsum punchamana viya satakam samvidhaya
nivasayamana viya ca hutva therassa padanupadika hutva gumbato nikkhanta.
Ekamante thito sahayakatthero tam karanam disvava domanassajato "natthodani
me imina bhikkhuna saddhim digharattanugato sineho, sacaham evam vinasabhavam 4-
janeyyam, ettakam addhanam 5- imina saddhim vissasam na kareyyan"ti cintetva
agacchantamyeva nam 6- "ganhahi avuso tuyham pattacivaram, tadisena papena
saddhim ekamaggena na gacchami"ti aha. Tam katham sutva tassa lajjibhikkhuno
hadayam tikhinasattim gahetva viddham viya ahosi. Tato nam aha "avuso kinnametam
vadasi, aham ettakam kalam dukkatamattampi apattim na janami, tvam pana mam
ajja `papo'ti vadasi, kim te ditthan"ti. "kimannena ditthena, kim tvam
evamvidhena alankatappatiyattena matugamena saddhim ekatthane hutva nikkhanto"ti.
"natthetam avuso mayham, naham evarupam matugamam passami"ti tassa yavatatiyam
kathentassapi itaro thero katham asaddahitva attana ditthakaranamyeva bhutattam
katva ganhanto tena saddhim ekamaggena agantva annena maggena satthu
santikam gato. Itaropi bhikkhu annena maggena satthu santikamyeva gato.
     Tato bhikkhusamghassa uposathagarappavesanavelaya so bhikkhu tam bhikkhum
uposathagge disva sanjanitva "imasmim uposathagge evarupo nama papabhikkhu
@Footnote: 1 cha.Ma. datva.  2  Ma. gumbassa bhagato.
@3 Si. pacchato pacchato gacchanti.  4 Ma. evam visabhagam, evam viraddhabhavam.
@5 cha.Ma. kalam.  6 agacchantasseva (mano.pu. 1/234).
Atthi, naham tena saddhim uposatham karissami"ti nikkhamitva bahi atthasi. Atha
bhummadevata "bhariyam kammam maya katan"ti mahallakaupasakavannena tassa santikam
gantva "kasma bhante ayyo imasmim thane thito"ti aha. "upasaka imasmim
uposathagge 1- eko papabhikkhu pavittho, ahantena saddhim uposatham na karomiti
bahi thitomhi"ti. "bhante ma bhanatha, 2- parisudadhasilo esa bhikkhu, tumhehi
ditthamatugamo nama aham. Maya tumhakam vimamsanatthaya "dalha nu kho imesam theranam
metti, no dalha"ti bhijjanabhijjanabhavam 3- olokentena tam kammam katanti.
Ko pana tvam sappurisati. Aham eka bhummadevata bhanteti. Devaputto
kathentoyeva dibbanubhavena thatva therassa padamule patitva "mayham bhante
khamatha, therassa eso doso natthi, 4- so thero etam dosam na janati, 4-
uposatham karotha"ti 5- theram yacitva uposathaggam pavesesi. So thero uposatham
tava ekatthane akasi. Mittasanthavavasena pana puna tena saddhim na ekatthane
vasi. Imassa therassa kammam 6- na kathesi. 7- Aparabhage cuditakatthero pana
vipassanaya kammam karonto arahattam papuni.
     Bhummadevata tassa kammassa nissandena ekam buddhantaram apayato na
muccittha. Sace pana kisminci kale 8- manussattam agacchati, annena yena
kenaci kato doso tasseva upari patati. So amhakam bhagavato uppannakale
savatthiyam brahmanakule nibbatti, dhanamanavotissa namam akamsu. So vayappatto
tayo vede ugganhitva mahallakakale satthu dhammadesanam sutva patiladdhasaddho
sasane pabbaji. Tassa upasampannadivasato patthaya eka alankatappatiyatta
@Footnote: 1 cha.Ma. uposathagagam.  2 cha.Ma. ma evam ganhatha.
@3 lajjialajjibhavam (mano.pu. 1/235).  4-4 cha.Ma. ime patha na dissanti.
@5 mano.pu. 1/235.  6 cha.Ma. dosam.
@7 cha.Ma. kammam kathiyati, (mano.pu. 1/235 kammam na kathitam).  8 cha.Ma. kalena kalam.
Itthi tasmim gamam pavisante, saddhimyeva pavisati, nikkhamante nikkhamati, viharam
pavisantepi saddhimyeva 1- pavisati, titthantepi titthatiti evam niccanubandha
pannayati. Thero na tam passati. Tassa pana purimakammanissandena sa annesam
upatthati. 2-
     Game payasayagum bhikkham 3- dadamana itthiyo "bhante ayam eko
kotthaso 4- tumhakam, eko imissa amhakam sahayikaya"ti parihasam karonti.
Therassa mahati vihesa hoti. Viharagatampi nam samanera ceva daharabhikkhu ca
parivaretva "dhano kondo jato"ti parihasam karonti. Athassa teneva
karanena kundadhanattheroti namam jatam. So utthaya samutthaya tehi kayiramanam
kelim sahitum asakkonto ummadam gahetva "tumhe konda, tumhakam
upajjhayo kondo, acariyo kondo"ti vadati. Atha nam satthu arocesum
"kundadhano bhante daharasamanerehi saddhim evam pharusavacam vadati"ti. Sattha tam
pakkosapetva "saccam kira tvam dhana daharasamanerehi saddhim pharusavacam vadasi"ti
pucchi. Tena "saccam bhagava"ti vutte "kasma evam vadasi"ti aha. Aham bhante
nibaddham vihesam sahitum asakkonto evam kathemiti. "tvam pubbe katakammam
yavajjatana 5- jirapetum na sakkosi, puna evarupam 6- pharusavacam ma vada bhikkhu"ti
vatva aha:-
              "mavoca pharusam kanci   vutta pativadeyyu tam
              dukkha hi sarambhakatha  patidanda phuseyyu tam.
              Sace neresi attanam  kamso upahato yatha
              esa pattosi nibbanam  sarambho te na vijjati"ti. 7-
@Footnote: 1 cha.Ma. saddhim.  2 cha.Ma. upatthasi.  3 cha.Ma. yagubhikkham.
@4 cha.Ma. yagukulunko.  5 cha.Ma. yavajjadivasa.
@6 cha.Ma. evam.  7 khu.dha. 25/133/40.
Imanca pana tassa therassa matugamena saddhim vicaranabhavam kosalarannopi
kathayimsu. Raja "gacchatha bhane, nam vimamsatha"ti pesetva sayampi mandeneva
parivarena saddhim therassa santikam gantva ekamantam 1- olokento atthasi.
Tasmim khane thero sucikammam karonto nisinno hoti. Sapissa itthi
aviduratthane thita viya pannayati.
     Raja tam disva "atthi tam karanan"ti tassa thitatthanam agamasi. Sa
tasmim agacchante therassa vasanapannasalam pavittha viya ahosi, rajapi taya
saddhim eva pannasalameva 2- pavisitva sabbattha olokento adisva "nayam
matugamo, therassa eko kammavipako"ti sannam katva pathamam therassa samipena
gacchantopi theram avanditva tassa karanassa abbhutabhavam natva pannasalato
nikkhamitva theram vanditva ekamantam nisinno "kacci bhante pindapatena na
kilamatha"ti pucchi. Thero "vattati maharaja"ti aha. "janamaham bhante
ayyassa katham, evarupena upakilesena saddhim carantanam tumhakam ke nama
pasidissanti, ito patthaya te 3- katthaci gamanakiccam natthi. Aham catuhi paccayehi
upatthahissami, tumhe yonisomanasikare ma pamajjittha"ti vatva nibaddhabhikkham
patthapesi. Thero rajanam upatthambhakam labhitva bhojanasappayena ekaggacitto
hutva vipassanam vaddhetva arahattam papuni. Tato patthaya sa itthi
antaradhayi.
     Tada mahasubhadda ugganagare micchaditthikakule vasamana "sattha mam
anukampatu"ti uposatham 4- adhitthaya niramagandha hutva uparipasadatale thita
"imani pupphani antare atthatva dasabalassa matthake vitanam hutva titthantu,
@Footnote: 1 cha.Ma. ekamante, evamuparipi.  2 cha.Ma. pannasalayam.
@3 cha.Ma. vo.  4 cha.Ma. uposathangam.
Dasabalo imaya sannaya sve pancahi bhikkhusatehi saddhim mayham bhikkham ganhatu"ti
saccakiriyam katva attha sumanapupphamutthiyo vissajjesi. Pupphani gantva
dhammadesanavelaya satthu matthake vitanam hutva atthamsu. Sattha tam sumanapupphavitanam
disva citteneva subhaddaya bhikkham adhivasetva punadivase arune utthite
anandattheram aha "ananda mayam ajja duram bhikkhacaram gamissama,
puthujjananam adatva ariyanamyeva salakam dehi"ti. Thero bhikkhunam arocesi
"avuso sattha ajja duram bhikkhacaram gamissati. Puthujjana salakam 1- ma
ganhantu, ariyava salakam ganhantu"ti. Kundadhanatthero "avuso salakam me
dehi"ti 2- pathamamyeva hattham pasaresi. Anandatthero "avuso 3- sattha tadisanam
bhikkhunam salakam na dapeti, ariyanamyeva dapeti"ti vitakkam uppadetva gantva
satthu arocesi. Sattha "aharapentassa salakam dehi"ti aha. Thero cintesi
"sace kundadhanassa salakam datum na yuttam, 4- atha sattha patibaheyya, bhavissati
ettha karanan"ti "kundadhanassa salakam dassami"ti gamanam abhinihari.
Kundadhano tassa pure agamane 5- eva abhinnapadakam catutthajjhanam
samapajjitva iddhiya akase thatva "aharavuso ananda sattha mam janati,
madisam bhikkhum pathamam salakam ganhantam na sattha vareti"ti hattham pasaretva
salakam ganhi. Sattha tam atthuppattim katva theram imasmim thane pathamam salakam
ganhantanam aggatthane thapesi. Yasma ayam thero rajanam upatthambham labhitva
sappayaharapatilabhena samahitacitto vipassanaya kammam karonto upanissaya-
sampannataya chalabhinno ahosi. Evambhutassapi imassa therassa gune ajananta
ye puthujjana bhikkhu "ayam pathamam salakam ganhati kim nu kho etan"ti vimatim
@Footnote: 1 cha.Ma. ayam patho na dissati.  2 cha.Ma. "aharavuso salakan"ti.
@3 cha.Ma. ayam patho na dissati.  4 cha.Ma. salaka datum yutta.  5 cha.Ma. puragamana.
Uppadenti. Tesam vimatividhamanattham thero akasam abbhuggantva iddhipatihariyam
dassetva annapadesena annam byakaronto "panca chinde"ti gatham abhasi.
     [1] Evam so puritapunnasambharanurupena arahattam patva 1- pattaetadaggatthano
attano pubbakammam saritva somanassavasena pubbacaritapadanam pakasento sattaham
patisallinantyadimaha. Tattha sattaham sattadivasam nirodhasamapattiviharena patisallinam
vivekabhutanti attho. Sesam uttanamevati.
                   Kundadhanattherapadanavannana nitthita.
                           -----------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 50 page 56-62. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=50&A=1221&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=50&A=1221&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=32&i=33              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=32&A=1873              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=32&A=2417              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=32&A=2417              Contents of The Tipitaka Volume 32 http://84000.org/tipitaka/read/?index_32

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]