บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
4. Kundadhanavagga 33. 1. Kundadhanattherapadanavannana 1- sattaham patisallinantiadikam ayasmato kundadhanattherassa apadanam. Ayampi purimabuddhesu katadhikaro tattha tattha bhavesu vivattupanissayani punnani upacinanto padumuttarassa bhagavato kale hamsavatinagare kulagehe nibbatto hettha 2- vuttanayena bhagavantam upasankamitva dhammam sunanto satthara 3- ekam bhikkhum pathamasalakam ganhantanam aggatthane thapiyamanam 4- disva tam thanantaram patthetva tadanurupam punnam karonto vicari. So ekadivasam padumuttarassa bhagavato nirodhasamapattito vutthaya nisinnassa manosilacunnapinjaram mahantam kadaliphalakannikam upanamesi, 5- tam bhagava patiggahetva paribhunji. So tena punnakammena ekadasakkhattum devesu devarajjamakaresi. Catuvisativare ca raja ahosi cakkavatti. So evam punappunam 6- punnani katva aparaparam 7- devamanussesu samsaranto kassapabuddhakale bhummadevata hutva nibbatti. Dighayukabuddhananca nama na anvaddhamasiko uposatho hoti. 8- Tatha hi vipassissa bhagavato chabbassantare chabbassantare uposatho ahosi, kassapadasabalo pana chatthe chatthe mase patimokkham osaresi, tassa patimokkhassa osaranakale disavasika dve sahayaka bhikkhu "uposatham karissama"ti gacchanti. Ayam bhummadevata cintesi "imesam dvinnam bhikkhunam metti ativiya dalha, kinnu kho bhedake sati bhijjeyya, na bhijjeyya"ti. Tesam okasam olokayamana tesam avidure gacchati. @Footnote: 1 ka. kondadhana... 2 cha.Ma. ayam saddo na dissati. @3 cha.Ma. sattharam. 4 cha.Ma. thapentam. 5 cha.Ma. upanesi. @6 cha.Ma. aparaparam. 7 cha.Ma. ayam saddo na dissati. 8 ka. ahosi. Atheko thero ekassa hatthe pattacivaram thapetva 1- sariravalanjanattham udakaphasukatthanam gantva dhotahatthapado hutva gumbasamipato 2- nikkhamati. Bhummadevata tassa therassa pacchato pacchato 3- uttamarupa itthi hutva kese vidhunitva samvidhaya bandhanti viya pitthiyam pamsum punchamana viya satakam samvidhaya nivasayamana viya ca hutva therassa padanupadika hutva gumbato nikkhanta. Ekamante thito sahayakatthero tam karanam disvava domanassajato "natthodani me imina bhikkhuna saddhim digharattanugato sineho, sacaham evam vinasabhavam 4- janeyyam, ettakam addhanam 5- imina saddhim vissasam na kareyyan"ti cintetva agacchantamyeva nam 6- "ganhahi avuso tuyham pattacivaram, tadisena papena saddhim ekamaggena na gacchami"ti aha. Tam katham sutva tassa lajjibhikkhuno hadayam tikhinasattim gahetva viddham viya ahosi. Tato nam aha "avuso kinnametam vadasi, aham ettakam kalam dukkatamattampi apattim na janami, tvam pana mam ajja `papo'ti vadasi, kim te ditthan"ti. "kimannena ditthena, kim tvam evamvidhena alankatappatiyattena matugamena saddhim ekatthane hutva nikkhanto"ti. "natthetam avuso mayham, naham evarupam matugamam passami"ti tassa yavatatiyam kathentassapi itaro thero katham asaddahitva attana ditthakaranamyeva bhutattam katva ganhanto tena saddhim ekamaggena agantva annena maggena satthu santikam gato. Itaropi bhikkhu annena maggena satthu santikamyeva gato. Tato bhikkhusamghassa uposathagarappavesanavelaya so bhikkhu tam bhikkhum uposathagge disva sanjanitva "imasmim uposathagge evarupo nama papabhikkhu @Footnote: 1 cha.Ma. datva. 2 Ma. gumbassa bhagato. @3 Si. pacchato pacchato gacchanti. 4 Ma. evam visabhagam, evam viraddhabhavam. @5 cha.Ma. kalam. 6 agacchantasseva (mano.pu. 1/234). Atthi, naham tena saddhim uposatham karissami"ti nikkhamitva bahi atthasi. Atha bhummadevata "bhariyam kammam maya katan"ti mahallakaupasakavannena tassa santikam gantva "kasma bhante ayyo imasmim thane thito"ti aha. "upasaka imasmim uposathagge 1- eko papabhikkhu pavittho, ahantena saddhim uposatham na karomiti bahi thitomhi"ti. "bhante ma bhanatha, 2- parisudadhasilo esa bhikkhu, tumhehi ditthamatugamo nama aham. Maya tumhakam vimamsanatthaya "dalha nu kho imesam theranam metti, no dalha"ti bhijjanabhijjanabhavam 3- olokentena tam kammam katanti. Ko pana tvam sappurisati. Aham eka bhummadevata bhanteti. Devaputto kathentoyeva dibbanubhavena thatva therassa padamule patitva "mayham bhante khamatha, therassa eso doso natthi, 4- so thero etam dosam na janati, 4- uposatham karotha"ti 5- theram yacitva uposathaggam pavesesi. So thero uposatham tava ekatthane akasi. Mittasanthavavasena pana puna tena saddhim na ekatthane vasi. Imassa therassa kammam 6- na kathesi. 7- Aparabhage cuditakatthero pana vipassanaya kammam karonto arahattam papuni. Bhummadevata tassa kammassa nissandena ekam buddhantaram apayato na muccittha. Sace pana kisminci kale 8- manussattam agacchati, annena yena kenaci kato doso tasseva upari patati. So amhakam bhagavato uppannakale savatthiyam brahmanakule nibbatti, dhanamanavotissa namam akamsu. So vayappatto tayo vede ugganhitva mahallakakale satthu dhammadesanam sutva patiladdhasaddho sasane pabbaji. Tassa upasampannadivasato patthaya eka alankatappatiyatta @Footnote: 1 cha.Ma. uposathagagam. 2 cha.Ma. ma evam ganhatha. @3 lajjialajjibhavam (mano.pu. 1/235). 4-4 cha.Ma. ime patha na dissanti. @5 mano.pu. 1/235. 6 cha.Ma. dosam. @7 cha.Ma. kammam kathiyati, (mano.pu. 1/235 kammam na kathitam). 8 cha.Ma. kalena kalam. Itthi tasmim gamam pavisante, saddhimyeva pavisati, nikkhamante nikkhamati, viharam pavisantepi saddhimyeva 1- pavisati, titthantepi titthatiti evam niccanubandha pannayati. Thero na tam passati. Tassa pana purimakammanissandena sa annesam upatthati. 2- Game payasayagum bhikkham 3- dadamana itthiyo "bhante ayam eko kotthaso 4- tumhakam, eko imissa amhakam sahayikaya"ti parihasam karonti. Therassa mahati vihesa hoti. Viharagatampi nam samanera ceva daharabhikkhu ca parivaretva "dhano kondo jato"ti parihasam karonti. Athassa teneva karanena kundadhanattheroti namam jatam. So utthaya samutthaya tehi kayiramanam kelim sahitum asakkonto ummadam gahetva "tumhe konda, tumhakam upajjhayo kondo, acariyo kondo"ti vadati. Atha nam satthu arocesum "kundadhano bhante daharasamanerehi saddhim evam pharusavacam vadati"ti. Sattha tam pakkosapetva "saccam kira tvam dhana daharasamanerehi saddhim pharusavacam vadasi"ti pucchi. Tena "saccam bhagava"ti vutte "kasma evam vadasi"ti aha. Aham bhante nibaddham vihesam sahitum asakkonto evam kathemiti. "tvam pubbe katakammam yavajjatana 5- jirapetum na sakkosi, puna evarupam 6- pharusavacam ma vada bhikkhu"ti vatva aha:- "mavoca pharusam kanci vutta pativadeyyu tam dukkha hi sarambhakatha patidanda phuseyyu tam. Sace neresi attanam kamso upahato yatha esa pattosi nibbanam sarambho te na vijjati"ti. 7- @Footnote: 1 cha.Ma. saddhim. 2 cha.Ma. upatthasi. 3 cha.Ma. yagubhikkham. @4 cha.Ma. yagukulunko. 5 cha.Ma. yavajjadivasa. @6 cha.Ma. evam. 7 khu.dha. 25/133/40. Imanca pana tassa therassa matugamena saddhim vicaranabhavam kosalarannopi kathayimsu. Raja "gacchatha bhane, nam vimamsatha"ti pesetva sayampi mandeneva parivarena saddhim therassa santikam gantva ekamantam 1- olokento atthasi. Tasmim khane thero sucikammam karonto nisinno hoti. Sapissa itthi aviduratthane thita viya pannayati. Raja tam disva "atthi tam karanan"ti tassa thitatthanam agamasi. Sa tasmim agacchante therassa vasanapannasalam pavittha viya ahosi, rajapi taya saddhim eva pannasalameva 2- pavisitva sabbattha olokento adisva "nayam matugamo, therassa eko kammavipako"ti sannam katva pathamam therassa samipena gacchantopi theram avanditva tassa karanassa abbhutabhavam natva pannasalato nikkhamitva theram vanditva ekamantam nisinno "kacci bhante pindapatena na kilamatha"ti pucchi. Thero "vattati maharaja"ti aha. "janamaham bhante ayyassa katham, evarupena upakilesena saddhim carantanam tumhakam ke nama pasidissanti, ito patthaya te 3- katthaci gamanakiccam natthi. Aham catuhi paccayehi upatthahissami, tumhe yonisomanasikare ma pamajjittha"ti vatva nibaddhabhikkham patthapesi. Thero rajanam upatthambhakam labhitva bhojanasappayena ekaggacitto hutva vipassanam vaddhetva arahattam papuni. Tato patthaya sa itthi antaradhayi. Tada mahasubhadda ugganagare micchaditthikakule vasamana "sattha mam anukampatu"ti uposatham 4- adhitthaya niramagandha hutva uparipasadatale thita "imani pupphani antare atthatva dasabalassa matthake vitanam hutva titthantu, @Footnote: 1 cha.Ma. ekamante, evamuparipi. 2 cha.Ma. pannasalayam. @3 cha.Ma. vo. 4 cha.Ma. uposathangam. Dasabalo imaya sannaya sve pancahi bhikkhusatehi saddhim mayham bhikkham ganhatu"ti saccakiriyam katva attha sumanapupphamutthiyo vissajjesi. Pupphani gantva dhammadesanavelaya satthu matthake vitanam hutva atthamsu. Sattha tam sumanapupphavitanam disva citteneva subhaddaya bhikkham adhivasetva punadivase arune utthite anandattheram aha "ananda mayam ajja duram bhikkhacaram gamissama, puthujjananam adatva ariyanamyeva salakam dehi"ti. Thero bhikkhunam arocesi "avuso sattha ajja duram bhikkhacaram gamissati. Puthujjana salakam 1- ma ganhantu, ariyava salakam ganhantu"ti. Kundadhanatthero "avuso salakam me dehi"ti 2- pathamamyeva hattham pasaresi. Anandatthero "avuso 3- sattha tadisanam bhikkhunam salakam na dapeti, ariyanamyeva dapeti"ti vitakkam uppadetva gantva satthu arocesi. Sattha "aharapentassa salakam dehi"ti aha. Thero cintesi "sace kundadhanassa salakam datum na yuttam, 4- atha sattha patibaheyya, bhavissati ettha karanan"ti "kundadhanassa salakam dassami"ti gamanam abhinihari. Kundadhano tassa pure agamane 5- eva abhinnapadakam catutthajjhanam samapajjitva iddhiya akase thatva "aharavuso ananda sattha mam janati, madisam bhikkhum pathamam salakam ganhantam na sattha vareti"ti hattham pasaretva salakam ganhi. Sattha tam atthuppattim katva theram imasmim thane pathamam salakam ganhantanam aggatthane thapesi. Yasma ayam thero rajanam upatthambham labhitva sappayaharapatilabhena samahitacitto vipassanaya kammam karonto upanissaya- sampannataya chalabhinno ahosi. Evambhutassapi imassa therassa gune ajananta ye puthujjana bhikkhu "ayam pathamam salakam ganhati kim nu kho etan"ti vimatim @Footnote: 1 cha.Ma. ayam patho na dissati. 2 cha.Ma. "aharavuso salakan"ti. @3 cha.Ma. ayam patho na dissati. 4 cha.Ma. salaka datum yutta. 5 cha.Ma. puragamana. Uppadenti. Tesam vimatividhamanattham thero akasam abbhuggantva iddhipatihariyam dassetva annapadesena annam byakaronto "panca chinde"ti gatham abhasi. [1] Evam so puritapunnasambharanurupena arahattam patva 1- pattaetadaggatthano attano pubbakammam saritva somanassavasena pubbacaritapadanam pakasento sattaham patisallinantyadimaha. Tattha sattaham sattadivasam nirodhasamapattiviharena patisallinam vivekabhutanti attho. Sesam uttanamevati. Kundadhanattherapadanavannana nitthita. -----------The Pali Atthakatha in Roman Book 50 page 56-62. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=50&A=1221&modeTY=2 อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=50&A=1221&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=32&i=33 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=32&A=1873 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=32&A=2417 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=32&A=2417 Contents of The Tipitaka Volume 32 http://84000.org/tipitaka/read/?index_32
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]