ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 50 : PALI ROMAN Apa.A.2 (visuddha.2)

                   20. 8. Ratthapalattherapadanavannana
     padumuttarassa bhagavatotiadikam ayasmato ratthapalattherassa apadanam.
Ayampayasma purimabuddhesu katadhikaro tattha tattha bhave vivattupanissayani
punnani upacinanto padumuttarassa bhagavato uppattito puretarameva hamsavatinagare
gahapatimahasalakule nibbattitva vayappatto pitu accayena gharavase patitthito
@Footnote: 1 pali. kanikaram pupphitam.     2 pali. chetvana tam.         3 Si. sadhetva.
Ratanakotthagarakammikena dassitam aparimanam vamsanugatam dhanam disva "imam ettakam
dhanarasim mayham pituayyakapayyakadayo attana saddhim gahetva gantum nasakkhimsu,
maya pana gahetva gantum vattati"ti cintetva kapanaddhikadinam mahadanam
adasi. So abhinnalabhim  ekam tapasam upasankamitva tena devalokadhipacce
niyojito yavajivam punnani katva tato cuto devaloke nibbattitva
dibbasampattim anubhavanto tattha yavatayukam thatva tato cuto manussaloke bhinnam
rattham sandharetum samatthassa kulassa ekaputtako hutva nibbatti. Tena samayena
padumuttaro bhagava loke uppajjitva pavattitavaradhammacakko veneyyasatte
nibbanamahanagarasankhatam khemantabhumim sampapesi. Atha so kulaputto anukkamena
vinnutam patto ekadivasam upasakehi saddhim viharam gantva sattharam dhammam
desentam disva pasannacitto parisapariyante nisidi.
     Tena kho pana samayena sattha ekam bhikkhum saddhapabbajitanam
aggatthane thapesi. So tam disva pasannamanaso satasahassabhikkhuparivutassa 1-
bhagavato sattaham mahadanam datva tam thanam patthesi. Sattha anantarayena
samijjhanabhavam disva "ayam anagate gotamassa nama sammasambuddhassa sasane
saddhapabbajitanam aggo bhavissati"ti byakasi. So sattharam bhikkhusamghanca
vanditva utthayasana pakkami. So yavatayukam punnani katva tato cavitva
devamanussesu samsaranto ito dvenavute kappe phussassa bhagavato kale satthu
vematikesu tisu rajaputtesu sattharam upatthahantesu tesam punnakiriyasu
sahayakiccam akasi. Evam tattha tattha bhave bahum kusalam upacinitva sugatisuyeva
samsaranto imasmim buddhuppade kururatthe thullakotthikanigame ratthapalasetthino
@Footnote: 1 Ma.,i. parivarassa.
Gehe nibbatti. Tassa bhinnam rattham sandharetum samatthakule nibbattatta
ratthapaloti vamsanugatameva namam ahosi. So mahata parivarena vaddhanto
anukkamena yobbanappatto matapituhi patirupena darena samyojito mahante ca
yase patitthapito dibbasampattisadisasampattim paccanubhoti.
     Atha bhagava kururatthe janapadacarikam caranto thullakotthikam anupapuni.
Tam sutva ratthapalo kulaputto sattharam upasankamitva satthu santike dhammam
sutva patiladdhasaddho pabbajitukamo sattaham bhattacchedam katva kicchena kasirena
matapitaro anujanapetva sattharam upasankamitva pabbajjam yacitva satthu
anattiya annatarassa santike pabbajitva yonisomanasikarena kammam karonto
vipassanam vaddhetva arahattam papuni. Arahattam pana patva sattharam
anujanapetva matapitaro passitum thullakotthikam gantva tattha sapadanam
pindaya caranto pitu nivesane abhidosikam kummasam labhitva tam amatam viya
paribhunjanto pitara nimantito svatanaya adhivasetva dutiyadivase pitu
nivesane pindapatam paribhunjitva alankatapatiyatte itthagarajane upagantva
"kidisa nama ta ayyaputta accharayo, yasam tvam hetu brahmacariyam carasi"ti-
adini 1- vatva palobhanakammam katum araddhe tassadhippayam viparivattetva
aniccatadipatisamyuttam dhammam kathento:-
             "passa cittakatam bimbam       arukayam samussitam
             aturam bahusankappam         yassa natthi dhuvam thiti.
             Passa cittakatam rupam         manina kundalena ca
             atthim tacena onaddham       saha vatthehi sobhati.
@Footnote: 1 Ma.Ma. 13/301/276.
             Alattakakata pada        mukham cunnakamakkhitam
             alam balassa mohaya       no ca paragavesino.
             Atthapadakata kesa       netta anjanamakkhita
             alam balassa mohaya       no ca paragavesino.
             Anjaniva nava citta       putikayo alankato
             alam balassa mohaya       no ca paragavesino.
             Odahi migavo pasam        nasada vaguram migo
             bhutva nivapam gacchama      kandante migabandhake.
             Chinno paso migavassa      nasada vaguram migo
             bhutva nivapam gacchama      socante migaluddake"ti 1-
ima gathayo abhasi. Ima gatha vatva vehasam abbhggantva ranno
korabyassa migajinavanuyyane 2- mangalasilapatte nisidi. Therassa kira pita sattasu
dvarakotthakesu aggalam dapetva malle anapesi "nikkhamitum ma detha,
kasayani apanetva setakani nivasapetha"ti. Tasma thero akasena
agamasi. Atha raja korabyo therassa tattha nisinnabhavam sutva tam upasankamitva
sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva "idha bho ratthapala pabbajanto
byadhiparijunnam va jarabhoganatiparijunnam va patto pabbajati, tvam pana
kincipi parijunnam anupagato eva kasma pabbajasi"ti pucchi. Athassa thero
"upaniyyati loko addhuvo, atano loko anabhissaro, asarano loko sabbam
pahaya gamaniyam, uno loko atitto tanhadaso"ti 3- imesam catunnam
@Footnote: 1 Ma.Ma. 13/302/277, khu.thera. 26/769/374.
@2 Si. migacira...              3 Ma.Ma. 13/305/281.
Dhammuddesanam attana viditabhavam kathetva tassa desanaya anugitim 1- kathento:-
                   "passami loke sadhane manusse
                   laddhana vittam na dadanti moha
                   luddha dhanam 2- sannicayam karonti
                   bhiyyova kame abhipatthayanti.
                   Raja pasayhappathavim vijetva
                   sasagarantam mahimavasanto 3-
                   oram samuddassa atittarupo
                   param samuddassapi patthayetha.
                   Raja ca anne ca bahu manussa
                   avitatanha maranam upenti
                   unava hutvana jahanti deham
                   kamehi lokamhi na hatthi titti.
                   Kandanti nam nati pakiriya kese
                   `aho vata no amara'ti cahu
                   vatthena nam parutam niharitva
                   citam samodhaya tato dahanti.
                   So dayhati sulehi tujjamano
                   ekena vatthena pahaya bhoge
                   na miyamanassa 4- kavanti tana
                   nati ca mitta atha va sahaya.
@Footnote: 1 Ma. anuthutim.       2 ka. laddha dhanam.
@3 Si. mahiyavasanto.     4 pali. miyyamanassa, evamuparipi.
                   Dayadaka tassa dhanam haranti
                   satto pana gacchati yena kammam
                   na miyamanam dhanamanveti kinci
                   putta ca dara ca dhananca rattham.
                   Na dighamayum labhate dhanena
                   na capi vittena jaram vihanti
                   appam hidam jivitamahu dhira
                   asassatam vipparinamadhammam.
                   Addha dalidda ca phusanti phassam
                   balo ca dhiro ca tatheva phuttho
                   balo hi balya vadhitova seti
                   dhiro ca no 1- vedhati phassaphuttho.
                   Tasma hi pannava dhanena seyya
                   yaya vosanamidhadhigacchati
                   abyositatta hi bhavabhavesu
                   papani kammani karonti 2- moha.
                   Samsaramapajja paramparaya
                   tassappapanno abhisaddahanto
                   upeti gabbhanca paranca lokam.
                   Coro yatha sandhimukhe gahito
                   sakammuna hannati papadhammo
@Footnote: 1 pali. na.                        2 cha.Ma. karoti.
                   Evam paja pecca paramhi loke
                   sakammuna hannati papadhammo.
                   Kama hi citra madhura manorama
                   viruparupena mathenti cittam
                   adinavam kamagunesu disva
                   tasma aham pabbajitomhi raja.
                   Dumapphalaniva patanti manava
                   dahara ca vuddha ca sarirabheda
                   etampi disvana pabbajitomhi raja
                   apannakam samannameva seyyo.
             Saddhayaham pabbajito       upeto jinasasane
             avanjha 1- mayham pabbajja  anano bhunjami bhojanam.
             Kame adittato disva    jatarupani satthato
             gabbhavokkantito 2- dukkham  nirayesu mahabbhayam.
             Etamadinavam natva 3-     samvegam alabhim tada
             soham viddho tada santo    sampatto asavakkhayam.
             Paricinno maya sattha      katam buddhassa sasanam
             ohito garuko bharo      bhavanetti samuhata.
             Yassatthaya pabbajito       agarasma anagariyam
             so me attho anuppatto   sabbasamyojanakkhayo"ti 4-
@Footnote: 1 pali. avajja.                 2 pali. gabbhe vokkantito.
@3 pali. disva.                  4 khu.thera. 26/776-93/375-7.
Ima gatha avoca. Evam thero ranno korabyassa dhammam desetva satthu
santikameva gato. Sattha ca aparabhage ariyaganamajjhe nisinno theram saddha-
pabbajitanam aggatthane thapesi.
     [97-8] Evam so thero pattaetadaggatthano pubbakammam saritva
somanassajato pubbacaritapadanam pakasento padumuttarassa bhagavatotiadimaha.
Varanago maya dinnoti tassa bhagavato rupakaye pasiditva varo uttamo
settho isadanto rathisasadisadanto urulhava bharavaho 1- rajaraho va.
Setacchattopasobhitoti hatthikkhandhe ussapitasetacchattena upasevito sobhamano.
Punapi kim visittho varanago? sakappano 2- hatthalankarasahito. Samgharamam
Buddhappamukhassa bhikkhusamghassa vasanatthaya aramam viharam akarayim karesim.
     [99] Catupannasasahassaniti tasmim karapite viharabbhantare
catupannasasahassani pasadani ca aham akarayim karesinti attho.
Mahoghadanam karitvanati sabbaparikkharasahitam mahoghasadisam mahadanam sajjetva
mahesino munino niyyadesinti attho.
     [100] Anumodi mahaviroti caturasankhyeyyasatasahassesu kappesu
abbocchinnaussahasankhatena viriyena mahaviro sayambhu sayameva bhuto jato
laddhasabbannutannano aggo settho puggalo anumodi viharanumodanam akasi.
Sabbe jane hasayantoti sakalanantaparimane devamanusse hasayanto
santutthe kurumano amatanibbanapatisamyuttam catusaccadhammadesanam desesi pakasesi
vivari vibhaji uttani akasiti attho.
@Footnote: 1 i. saravaho.                    2 pali. sathabbano.
     [101] Tam me viyakasiti tam mayham katapunnam balam visesena pakatam
akasi. Jalajuttamanamakoti jale jatam jalajam padumam, padumuttaranamakoti attho.
"jalanuttamanayako"tipi patho. Tattha attano pabhaya jalantiti jalana,
candimasuriyadevabrahmano, tesam jalananam uttamoti jalanuttamo. Sabbasattanam
nayako uttamoti nayako, sambharavante satte nibbanam neti papetiti va
nayako, jalanuttamo ca so nayako cati jalanuttamanayako. Bhikkhusamghe nisiditvati
bhikkhusamghassa majjhe nisinno ima gatha abhasatha pakatam katva kathesiti
attho. Sesam uttanatthamevati.
                   Ratthapalattherapadanavannana nitthita.
                           ----------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 50 page 22-30. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=50&A=480&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=50&A=480&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=32&i=20              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=32&A=1404              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=32&A=1847              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=32&A=1847              Contents of The Tipitaka Volume 32 http://84000.org/tipitaka/read/?index_32

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]