บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
20. 8. Ratthapalattherapadanavannana padumuttarassa bhagavatotiadikam ayasmato ratthapalattherassa apadanam. Ayampayasma purimabuddhesu katadhikaro tattha tattha bhave vivattupanissayani punnani upacinanto padumuttarassa bhagavato uppattito puretarameva hamsavatinagare gahapatimahasalakule nibbattitva vayappatto pitu accayena gharavase patitthito @Footnote: 1 pali. kanikaram pupphitam. 2 pali. chetvana tam. 3 Si. sadhetva. Ratanakotthagarakammikena dassitam aparimanam vamsanugatam dhanam disva "imam ettakam dhanarasim mayham pituayyakapayyakadayo attana saddhim gahetva gantum nasakkhimsu, maya pana gahetva gantum vattati"ti cintetva kapanaddhikadinam mahadanam adasi. So abhinnalabhim ekam tapasam upasankamitva tena devalokadhipacce niyojito yavajivam punnani katva tato cuto devaloke nibbattitva dibbasampattim anubhavanto tattha yavatayukam thatva tato cuto manussaloke bhinnam rattham sandharetum samatthassa kulassa ekaputtako hutva nibbatti. Tena samayena padumuttaro bhagava loke uppajjitva pavattitavaradhammacakko veneyyasatte nibbanamahanagarasankhatam khemantabhumim sampapesi. Atha so kulaputto anukkamena vinnutam patto ekadivasam upasakehi saddhim viharam gantva sattharam dhammam desentam disva pasannacitto parisapariyante nisidi. Tena kho pana samayena sattha ekam bhikkhum saddhapabbajitanam aggatthane thapesi. So tam disva pasannamanaso satasahassabhikkhuparivutassa 1- bhagavato sattaham mahadanam datva tam thanam patthesi. Sattha anantarayena samijjhanabhavam disva "ayam anagate gotamassa nama sammasambuddhassa sasane saddhapabbajitanam aggo bhavissati"ti byakasi. So sattharam bhikkhusamghanca vanditva utthayasana pakkami. So yavatayukam punnani katva tato cavitva devamanussesu samsaranto ito dvenavute kappe phussassa bhagavato kale satthu vematikesu tisu rajaputtesu sattharam upatthahantesu tesam punnakiriyasu sahayakiccam akasi. Evam tattha tattha bhave bahum kusalam upacinitva sugatisuyeva samsaranto imasmim buddhuppade kururatthe thullakotthikanigame ratthapalasetthino @Footnote: 1 Ma.,i. parivarassa. Gehe nibbatti. Tassa bhinnam rattham sandharetum samatthakule nibbattatta ratthapaloti vamsanugatameva namam ahosi. So mahata parivarena vaddhanto anukkamena yobbanappatto matapituhi patirupena darena samyojito mahante ca yase patitthapito dibbasampattisadisasampattim paccanubhoti. Atha bhagava kururatthe janapadacarikam caranto thullakotthikam anupapuni. Tam sutva ratthapalo kulaputto sattharam upasankamitva satthu santike dhammam sutva patiladdhasaddho pabbajitukamo sattaham bhattacchedam katva kicchena kasirena matapitaro anujanapetva sattharam upasankamitva pabbajjam yacitva satthu anattiya annatarassa santike pabbajitva yonisomanasikarena kammam karonto vipassanam vaddhetva arahattam papuni. Arahattam pana patva sattharam anujanapetva matapitaro passitum thullakotthikam gantva tattha sapadanam pindaya caranto pitu nivesane abhidosikam kummasam labhitva tam amatam viya paribhunjanto pitara nimantito svatanaya adhivasetva dutiyadivase pitu nivesane pindapatam paribhunjitva alankatapatiyatte itthagarajane upagantva "kidisa nama ta ayyaputta accharayo, yasam tvam hetu brahmacariyam carasi"ti- adini 1- vatva palobhanakammam katum araddhe tassadhippayam viparivattetva aniccatadipatisamyuttam dhammam kathento:- "passa cittakatam bimbam arukayam samussitam aturam bahusankappam yassa natthi dhuvam thiti. Passa cittakatam rupam manina kundalena ca atthim tacena onaddham saha vatthehi sobhati. @Footnote: 1 Ma.Ma. 13/301/276. Alattakakata pada mukham cunnakamakkhitam alam balassa mohaya no ca paragavesino. Atthapadakata kesa netta anjanamakkhita alam balassa mohaya no ca paragavesino. Anjaniva nava citta putikayo alankato alam balassa mohaya no ca paragavesino. Odahi migavo pasam nasada vaguram migo bhutva nivapam gacchama kandante migabandhake. Chinno paso migavassa nasada vaguram migo bhutva nivapam gacchama socante migaluddake"ti 1- ima gathayo abhasi. Ima gatha vatva vehasam abbhggantva ranno korabyassa migajinavanuyyane 2- mangalasilapatte nisidi. Therassa kira pita sattasu dvarakotthakesu aggalam dapetva malle anapesi "nikkhamitum ma detha, kasayani apanetva setakani nivasapetha"ti. Tasma thero akasena agamasi. Atha raja korabyo therassa tattha nisinnabhavam sutva tam upasankamitva sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva "idha bho ratthapala pabbajanto byadhiparijunnam va jarabhoganatiparijunnam va patto pabbajati, tvam pana kincipi parijunnam anupagato eva kasma pabbajasi"ti pucchi. Athassa thero "upaniyyati loko addhuvo, atano loko anabhissaro, asarano loko sabbam pahaya gamaniyam, uno loko atitto tanhadaso"ti 3- imesam catunnam @Footnote: 1 Ma.Ma. 13/302/277, khu.thera. 26/769/374. @2 Si. migacira... 3 Ma.Ma. 13/305/281. Dhammuddesanam attana viditabhavam kathetva tassa desanaya anugitim 1- kathento:- "passami loke sadhane manusse laddhana vittam na dadanti moha luddha dhanam 2- sannicayam karonti bhiyyova kame abhipatthayanti. Raja pasayhappathavim vijetva sasagarantam mahimavasanto 3- oram samuddassa atittarupo param samuddassapi patthayetha. Raja ca anne ca bahu manussa avitatanha maranam upenti unava hutvana jahanti deham kamehi lokamhi na hatthi titti. Kandanti nam nati pakiriya kese `aho vata no amara'ti cahu vatthena nam parutam niharitva citam samodhaya tato dahanti. So dayhati sulehi tujjamano ekena vatthena pahaya bhoge na miyamanassa 4- kavanti tana nati ca mitta atha va sahaya. @Footnote: 1 Ma. anuthutim. 2 ka. laddha dhanam. @3 Si. mahiyavasanto. 4 pali. miyyamanassa, evamuparipi. Dayadaka tassa dhanam haranti satto pana gacchati yena kammam na miyamanam dhanamanveti kinci putta ca dara ca dhananca rattham. Na dighamayum labhate dhanena na capi vittena jaram vihanti appam hidam jivitamahu dhira asassatam vipparinamadhammam. Addha dalidda ca phusanti phassam balo ca dhiro ca tatheva phuttho balo hi balya vadhitova seti dhiro ca no 1- vedhati phassaphuttho. Tasma hi pannava dhanena seyya yaya vosanamidhadhigacchati abyositatta hi bhavabhavesu papani kammani karonti 2- moha. Samsaramapajja paramparaya tassappapanno abhisaddahanto upeti gabbhanca paranca lokam. Coro yatha sandhimukhe gahito sakammuna hannati papadhammo @Footnote: 1 pali. na. 2 cha.Ma. karoti. Evam paja pecca paramhi loke sakammuna hannati papadhammo. Kama hi citra madhura manorama viruparupena mathenti cittam adinavam kamagunesu disva tasma aham pabbajitomhi raja. Dumapphalaniva patanti manava dahara ca vuddha ca sarirabheda etampi disvana pabbajitomhi raja apannakam samannameva seyyo. Saddhayaham pabbajito upeto jinasasane avanjha 1- mayham pabbajja anano bhunjami bhojanam. Kame adittato disva jatarupani satthato gabbhavokkantito 2- dukkham nirayesu mahabbhayam. Etamadinavam natva 3- samvegam alabhim tada soham viddho tada santo sampatto asavakkhayam. Paricinno maya sattha katam buddhassa sasanam ohito garuko bharo bhavanetti samuhata. Yassatthaya pabbajito agarasma anagariyam so me attho anuppatto sabbasamyojanakkhayo"ti 4- @Footnote: 1 pali. avajja. 2 pali. gabbhe vokkantito. @3 pali. disva. 4 khu.thera. 26/776-93/375-7. Ima gatha avoca. Evam thero ranno korabyassa dhammam desetva satthu santikameva gato. Sattha ca aparabhage ariyaganamajjhe nisinno theram saddha- pabbajitanam aggatthane thapesi. [97-8] Evam so thero pattaetadaggatthano pubbakammam saritva somanassajato pubbacaritapadanam pakasento padumuttarassa bhagavatotiadimaha. Varanago maya dinnoti tassa bhagavato rupakaye pasiditva varo uttamo settho isadanto rathisasadisadanto urulhava bharavaho 1- rajaraho va. Setacchattopasobhitoti hatthikkhandhe ussapitasetacchattena upasevito sobhamano. Punapi kim visittho varanago? sakappano 2- hatthalankarasahito. Samgharamam Buddhappamukhassa bhikkhusamghassa vasanatthaya aramam viharam akarayim karesim. [99] Catupannasasahassaniti tasmim karapite viharabbhantare catupannasasahassani pasadani ca aham akarayim karesinti attho. Mahoghadanam karitvanati sabbaparikkharasahitam mahoghasadisam mahadanam sajjetva mahesino munino niyyadesinti attho. [100] Anumodi mahaviroti caturasankhyeyyasatasahassesu kappesu abbocchinnaussahasankhatena viriyena mahaviro sayambhu sayameva bhuto jato laddhasabbannutannano aggo settho puggalo anumodi viharanumodanam akasi. Sabbe jane hasayantoti sakalanantaparimane devamanusse hasayanto santutthe kurumano amatanibbanapatisamyuttam catusaccadhammadesanam desesi pakasesi vivari vibhaji uttani akasiti attho. @Footnote: 1 i. saravaho. 2 pali. sathabbano. [101] Tam me viyakasiti tam mayham katapunnam balam visesena pakatam akasi. Jalajuttamanamakoti jale jatam jalajam padumam, padumuttaranamakoti attho. "jalanuttamanayako"tipi patho. Tattha attano pabhaya jalantiti jalana, candimasuriyadevabrahmano, tesam jalananam uttamoti jalanuttamo. Sabbasattanam nayako uttamoti nayako, sambharavante satte nibbanam neti papetiti va nayako, jalanuttamo ca so nayako cati jalanuttamanayako. Bhikkhusamghe nisiditvati bhikkhusamghassa majjhe nisinno ima gatha abhasatha pakatam katva kathesiti attho. Sesam uttanatthamevati. Ratthapalattherapadanavannana nitthita. ----------The Pali Atthakatha in Roman Book 50 page 22-30. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=50&A=480&modeTY=2 อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=50&A=480&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=32&i=20 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=32&A=1404 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=32&A=1847 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=32&A=1847 Contents of The Tipitaka Volume 32 http://84000.org/tipitaka/read/?index_32
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]