ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 51 : PALI ROMAN Buddha.A. (madhurattha.)

                       4. Kondannabuddhavamsavannana
     dipankare kira bhagavati parinibbute tassa sasanam vassasatasahassam
pavattittha. Atha buddhanubuddhanam savakanam antaradhanena sasanampissa
antaradhayi. Athassa aparabhage ekamasankhyeyyamatikkamitva ekasmim kappe
kondanno nama sattha udapadi. So pana bhagava solasaasankhyeyyam
kappananca satasahassam paramiyo puretva bodhinanam paripacetva
vessantarattabhavasadise attabhave thatva tato cavitva tusitapure nibbattitva tattha
Yavatayukam thatva devatanam patinnam datva tusitapurato cavitva rammavatinagare
sunandassa nama ranno kule sujataya nama deviya kucchismim patisandhim
aggahesi. Tassapi patisandhikkhane dipankarabuddhavamse vuttappakarani dvattimsa
patihariyani nibbattimsu. So devatahi katarakkhasamvidhano dasannam masanam
accayena matukucchito nikkhamitva sabbasattuttaro uttarabhimukho sattapadavitiharena
gantva sabba ca disa viloketva asabhim vacam niccharesi "aggohamasmi
lokassa, jetthohamasmi lokassa, setthohamasmi lokassa, ayamantima jati, natthi
dani punabbhavo"ti. 1-
     Tato kumarassa namakaranadivase namam karonta "kondanno"ti
namamakamsu. So hi bhagava kondannagotto ahosi. Tassa kira tayo pasada
ahesum ramasuramasubhanamaka paramaramaniya. Tesu tini satasahassani natakitthinam
naccagitavaditakusalanam sabbakalam paccupatthitani ahesum. Tassa rucidevi nama
aggamahesi ahosi, vijitaseno namassa putto ahosi. So dasavassasahassani
agaram ajjhavasi.
     So  pana jinnabyadhimatapabbajite disva ajannarathena nikkhamitva
pabbajitva dasa mase padhanacariyam cari. Kondannakumaram pana pabbajantam
dasa janakotiyo anupabbajimsu. So tehi parivuto dasa mase padhanacariyam
caritva visakhapunnamaya sunandagame samasahitaghanapayodharaya yasodharaya nama
setthidhitaya dinnam paramamadhuram madhupayasam paribhunjitva phalapallavankurasamalankate
salavane divaviharam vitinametva sayanhasamaye ganam pahaya sunandakajivakena
dinna attha tinamutthiyo gahetva salakalyanirukkham tikkhattum padakkhinam
@Footnote: 1 di.maha. 10/31/13, Ma.u. 14/207/173
Katva pubbadisabhagam oloketva bodhirukkham pitthito katva atthapannasa-
hatthavitthatam tinasantharam santharitva pallankam abhujitva caturangaviriyam adhitthaya
marabalam vidhamitva rattiya pathamayame pubbenivasanussatinanam visodhetva
majjhimayame dibbacakkhum visodhetva pacchimayame paccayakaram sammasitva
anapanacatutthajjhanato vutthaya pancasu khandhesu abhinivisitva udayabbayavasena 1-
samapannaya lakkhanani disva yava gotrabhunanam vipassanam vaddhetva cattari
maggananani cattari ca phalananani catasso patisambhida catuyoniparicchedakananam
pancagatiparicchedakananam cha asadharanananani sakale ca buddhagune pativijjhitva
paripunnasankappo bodhimule nisinnova:-
         "anekajatisamsaram            sandhavissam anibbisam
          gahakaram gavesanto          dukkha jati punappunam.
          Gahakaraka ditthosi           puna geham na kahasi
          sabba te phasuka bhagga     gahakutam visankhatam
          visankharagatam cittam           tanhanam khayamajjhaga. 2-
          Ayoghanahatasseva            jalato jatavedaso
          anupubbupasantassa            yatha na nayate gati.
          Evam samma vimuttanam        kamabandhoghatarinam
          pannapetum gati natthi         pattanam acalam sukhan"ti 3-
evam udanam udanetva sattasattaham bodhimuleyeva phalasamapattisukhena
vitinametva atthame sattahe brahmuno ajjhesanam paticca "kassa nu kho
aham pathamam dhammam deseyyan"ti 4- upadharento attana saddhim pabbajita dasa
@Footnote: 1 Si.,i. udayavyayavasena      2 khu.dha. 25/153-4/44   3 khu.u. 25/80/230-1
@4 vi.maha. 4/10/10, Ma.mu. 12/284/245, Ma.Ma. 13/340/322
Bhikkhukotiyo addasa. "ime pana kulaputta samupacitakusalamula mam pabbajantam
anupabbajita maya saddhim padhanam caritva mam upatthahimsu, handaham imesam
sabbapathamam dhammam deseyyan"ti evam upadharetva "idani pana te kattha
vasanti"ti olokento "ito attharasayojanike rammavatinagare 1- devavane
viharanti"ti disva "tesam dhammam desetum gamissami"ti pattacivaramadaya seyyathapi
nama balava puriso saminjitam va baham pasareyya, pasaritam va baham
saminjeyya, evameva bodhimule antarahito devavane paturahosi.
     Tasminca samaye ta dasa bhikkhukotiyo rammavatinagaram 2- upanissaya
devavane viharanti. Te pana bhikkhu dasabalam duratova agacchantam disva
pasannamanasa paccuggantva bhagavato pattacivaram patiggahetva buddhasanam
pannapetva satthu garavam katva bhagavantam vanditva parivaretva ekamantam
nisidimsu. Tatra kondanno dasabalo muniganaparivuto buddhasane nisinno
tidasaganaparivuto dasasatanayano viya vimalagaganatalagato saradasamayarajanikaro viya
taraganaparivuto punnacando viya virocittha. Atha sattha tesam sabbabuddhanisevitam
anuttaram tiparivattam dvadasakaram dhammacakkappavattanasuttantam kathetva
dasabhikkhukotippamukha satasahassadevamanussakotiyo dhammamatam payesi. Tena vuttam:-
      [1] "dipankarassa aparena        kondanno nama nayako
          anantatejo amitayaso       appameyyo durasado.
      [2] Dharanupamo khamanena          silena sagarupamo
          samadhina merupamo 3-      nanena gaganupamo.
      [3] Indriyabalabojjhanga-        maggasaccappakasanam
          pakasesi sada buddho       hitaya sabbapaninam.
@Footnote: 1 Si.,i. amaravatinagare, cha.Ma. arundhavatinagare
@2 Si.,i. amaravatinagaram, cha.Ma. arundhavatinagaram       3 Si. merusamo
      [4] Dhammacakkam pavattente       kondanne lokanayake
          kotisatasahassanam           pathamabhisamayo ahu"ti.
     Tattha dipankarassa aparenati dipankarassa satthuno aparabhageti attho.
Kondanno namati attano gottavasena samadhigatanamadheyyo. Nayakoti
vinayako. Anantatejoti attano silagunananapunnatejena anantatejo. Hetthato
avici upari bhavaggam tiriyato ananta lokadhatuyo etthantare ekapuggalopi
tassa mukham oloketva thatum samattho nama natthi. Tena vuttam "anantatejo"ti.
Amitayasoti anantaparivaro. Tassa hi bhagavato vassasatasahassani yava
parinibbanasamayam etthantare bhikkhuparisaya gananaparicchedo nama nahosi. Tasma
"amitayaso"ti vuccati. Amitagunakittipi "amitayaso"ti vuccati. Appameyyoti
gunaganaparimanavasena nappameyyoti appameyyo. Yathaha:-
                   "buddhopi buddhassa bhaneyya vannam
                    kappampi ce annamabhasamano
                    khiyetha kappo ciradighamantare
                    vanno na khiyetha tathagatassa"ti. 1-
     Tasma appameyyagunaganatta "appameyyo"ti vuccati. Durasadoti
durupasankamaniyo, asajja ghattetva upasankamitumasakkuneyyabhavato durasado,
durabhibhavaniyoti attho.
     Dharanupamoti dharanisamo. Khamanenati khantiya, catunahutadhikadviyojanasatasahassabahala
mahapathavi viya pakativatena labhalabhaitthanitthadihi akampanabhavato
@Footnote: 1 su.vi. 1/304/259, su.vi. 3/141/63, pa.su. 3/425/304, adana.A. 360
"dharanupamo"ti vuccati. Silena sagarupamoti silasamvarena velanatikkamanabhavena
sagarasamo. "mahasamuddo bhikkhave thitadhammo velam nativattati"ti 1- hi vuttam.
     Samadhina merupamoti samadhipatipakkhabhutadhammajanitakampabhavato meruna
girivarena samo, sadisoti attho. Merugirivaro viya thiratarasariroti va. Nanena
gaganupamoti ettha bhagavato nanassa anantabhavena anantakasena upama kata.
Cattari anantani vuttani bhagavata. Yathaha:-
           "sattakayo ca akaso     cakkavala canantaka
            buddhananam appameyyam       na sakka ete vijanitun"ti.
     Tasma anantassa nanassa anantena akasena upama katati.
     Indriyabalabojjhangamaggasaccappakasananti etesam indriyabalabojjhanga-
maggasaccanam gahanena satipatthanasammappadhaniddhipadapi gahitava honti. Tasma
indriyadinam catusankhepanam vasena sattattimsabodhipakkhiyadhammanam pakasanadhammam
pakasesi, desesiti attho. Hitayati hitattham. Dhammacakkam pavattenteti
desananane pavattiyamane.
     Tato aparabhage mahamangalasamagame dasasu cakkavalasahassesu devatayo
sukhume attabhave mapetva imasminneva cakkavale sannipatimsu. Tattha kira
annataro devaputto kondannadasabalam mangalapanham pucchi. Tassa bhagava
mangalani kathesi. Tattha navutikotisahassani arahattam papunimsu. Sotapannadinam
gananaparicchedo nama nahosi. Tena vuttam:-
      [5] "tato parampi desente     naramarunam samagame
           navutikotisahassanam         dutiyabhisamayo ahu"ti.
@Footnote: 1 vi. cula. 7/384/206, an. atthaka. 23/109, 110/210 (sya)
     Tattha tato parampiti tato aparabhagepi. Desenteti bhagavati dhammam
desente. Naramarunanti narananceva amarananca, yada pana bhagava gaganatale
titthiyamanamaddanam yamakapatihariyam karonto dhammam desesi, tada asitikoti-
sahassani arahattam papunimsu. Tisu phalesu patitthita gananapatham vitivatta. Tena
vuttam:-
      [6] "titthiye abhimaddanto       yada dhammamadesayi
           asitikotisahassanam         tatiyabhisamayo ahu"ti.
     Tattha tadasaddam anetva attho datthabbo. Yada bhagava dhammam
desesi. Tada asitikotisahassanam dhammabhisamayo ahuti.
     Kondanno kira sattha abhisambodhim patva pathamavassam candavatinagaram
upanissaya candarame vihasi. Tattha sucindharassa nama brahmanamahasalassa
putto bhaddamanavo 2- nama yasodharabrahmanassa putto subhaddamanavo ca
kondannassa buddhassa sammukha dhammadesanam sutva pasannamanasa dasahi
manavakasahassehi saddhim tassa santike pabbajitva arahattam papunimsu.
     Atha kondanno sattha jetthamasapunnamaya subhaddattherappamukhena
kotisatasahassena parivuto patimokkhamuddisi, so pathamo sannipato ahosi. Tato
aparabhage kondannasatthuno putte vijitasene nama arahattam patte tampamukhassa
kotisahassassa majjhe bhagava patimokkham uddisi, so dutiyo sannipato ahosi.
Athaparena samayena dasabalo janapadacarikam caranto udenarajanam nama
navutikotijanaparivaram pabbajesi saddhim taya parisaya. Tasmim pana arahattam
patte tampamukhehi navutiya arahantakotihi bhagava parivuto patimokkham uddisi,
so tatiyo sannipato ahosi. Tena vuttam:-
@Footnote: 1 Si.,i. dhammabhisamayo
      [7] "sannipata tayo asum      kondannassa mahesino
          khinasavanam vimalanam         santacittana tadinam.
      [8] Kotisatasahassanam           pathamo asi samagamo
          dutiyo kotisahassanam        tatiyo navutikotinan"ti.
     Tada kira amhakam bodhisatto vijitavi nama cakkavatti hutva
candavatinagare pativasati. So kira anekanaravaraparivuto salilanidhinivasanam
sameruyugandharam aparimitavasudharam vasundharam adandena asatthena dhammena paripaleti. Atha
kondanno buddhopi kotisatasahassakhinasavaparivuto janapadacarikam caramano
anupubbena candavatinagaram sampapuni.
     So vijitavi kira raja "sammasambuddho kira amhakam nagaram
anuppatto"ti sutva paccuggantva bhagavato vasanatthanam samvidahitva svatanaya
saddhim bhikkhusamghena nimantetva punadivase bhattavidhim sutthu patiyadetva
kotisatasahassasamghassa buddhappamukhassa bhikkhusamghassa mahadanam adasi. Bodhisatto
bhagavantam bhojetva anumodanavasane "bhante temasam mahajanasangaham karonto
idheva vasatha"ti yacitva tayo mase nirantaram buddhappamukhassa bhikkhusamghassa
asadisamahadanam adasi.
     Atha sattha bodhisattam "anagate gotamo nama buddho bhavissati"ti
byakaritva dhammamassa desesi. So satthu dhammakatham sutva rajjam niyyatetva
pabbajitva tini pitakani uggahetva attha samapattiyo panca ca abhinnayo
uppadetva aparihinajjhano brahmaloke nibbatti. Tena vuttam:-
      [9] "ahantena samayena           vijitavi nama khattiyo
          samuddam antamantena           issariyam vattayamaham.
      [10] Kotisatasahassanam             vimalanam mahesinam
           saha lokagganathena           paramannena tappayim.
      [11] Sopi mam buddho byakasi       kondanno lokanayako
           aparimeyyito kappe          buddho loke bhavissati
           1- ahu kapilavhaya ramma      nikkhamitva tathagato. 1-
      [12] Padhanam padahitvana            katva dukkarakarikam
           2- ajapalarukkhamulasmim         nisiditva tathagato
           tattha payasam paggayha         neranjaramupehati.
           Neranjaraya tiramhi           pasayam adi so jino
           patiyattavaramaggena            bodhimulamhi ehiti.
           Tato padakkhinam katva          bodhimandam anuttaram 2-
           assattharukkhamulamhi 3-         bujjhissati mahayaso.
      [13] Imassa janika mata          maya nama bhavissati
           pita suddhodano nama         ayam hessati gotamo.
      [14] Kolito upatisso ca          agga hessanti savaka
           4- anasava vitaraga        santacitta samahita 4-
           anando namupatthako        upatthissati tam jinam.
      [15] Khema uppalavanna ca         agga hessanti savika
           5- anasava vitaraga        santacitta samahita 5-
           bodhi tassa bhagavato           assatthoti pavuccati.
@Footnote: 1-1 cha.Ma. ime patha na dissanti        2-2 cha.Ma. ime patha na dissanti
@3 cha.Ma. assatthamule sambuddho           4-4 cha.Ma. ime patha na dissanti
      [16] Citto ca hatthalavako         agga hessantupatthaka
           nandamata ca uttara         agga hessantupatthika
           ayu vassasatam tassa           gotamassa yasassino.
      [17] Idam sutvana vacanam            asamassa mahesino
           amodita naramaru            buddhabijam kira ayam. 1-
      [18] Ukkutthisadda vattanti         apphotenti dasanti ca
           katanjali namassanti            dasasahassidevata. 2-
      [19] Yadimassa lokanathassa          virajjhissama sasanam
           anagatamhi addhane          hessama sammukha imam.
      [20] Yatha manussa nadim taranta      patitittham virajjhiya
           hetthatitthe 3- gahetvana    uttaranti mahanadim.
      [21] Evameva mayam sabbe          yadi muncamimam jinam
           anagatamhi addhane          hessama sammukha imam.
      [22] Tassaham vacanam sutva          bhiyyo cittam pasadayim
           tameva attham sadhento        maharajjam jine adam
           maharajjam daditvana 4-        pabbajim tassa santike.
      [23] Suttantam vinayancapi           navangam satthusasanam
           sabbam pariyapunitvana          sobhayim jinasasanam.
      [24] Tatthappamatto viharanto        nissajjatthanacankame
           abhinnaparamim gantva         brahmalokamaganchahan"ti.
@Footnote: 1 Si.,i. ka. buddhabijankuro ayam      2 dasasahassi sadevaka (sya)
@3 hetthatittham (sya)             4 Si.,i. cajitvana
     Tattha ahantena samayenati aham tasmim samaye. Vijitavi namati evamnamako
cakkavattiraja ahosim. Samuddam antamantenati ettha cakkavalapabbatam simam
mariyadam katva thitam samuddam antam katva issariyam vattayamiti attho. Ettavata
na pakatam hoti.
     Raja kira cakkavatti cakkaratananubhavena vamapassena sinerum katva
samuddassa uparibhagena atthayojanasahassappamanam pubbavideham gacchati. Tattha raja
cakkavatti "pano na hantabbo, adinnam nadatabbam, kamesumiccha na
caritabba, musa na bhasitabba, majjam na patabbam, yathabhuttanca bhunjatha"ti
ovadam deti. 1- Evam ovade dinne tam cakkaratanam vehasam abbhuggantva
puratthimam samuddam ajjhogahati. Yatha yatha ca tam ajjhogahati, tatha tatha
sankhittaumivippharam hutva ogacchamanam mahasamuddasalilam yojanamattam oggantva
antosamuddam ubhosu passesu veluriyamanibhitti viya paramadassaniyam hutva titthati,
evam puratthimasagarapariyantam gantva tam cakkaratanam patinivattati. Patinivattamane
ca tasmim sa parisa aggato hoti, majjhe raja cakkavatti ante cakkaratanam
hoti. Tampi jalam jalantena viyogam asahamanamiva nemimandalapariyantam abhihanantameva
tiramupagacchati.
     Evam raja cakkavatti puratthimasamuddapariyantam pubbavideham abhivijinitva
dakkhinasamuddapariyantam jambudipam vijetukamo cakkaratanadesitena maggena dakkhina-
samuddabhimukho gacchati. Tam dasasahassayojanappamanam jambudipam abhivijinitva dakkhina-
samuddato paccuttaritva sattayojanasahassappamanam amaragoyanam vijetum hettha vutta-
nayeneva gantva tampi sagarapariyantam abhivijinitva pacchimasamuddatopi uttaritva
@Footnote: 1 di.maha. 10/244/151, di.pa. 11/86/53, Ma.u. 14/256/22
Atthayojanasahassappamanam uttarakurum vijetum tatheva gantva tam samuddapariyantam
katva tatheva abhivijiya uttarasamuddatopi paccuttarati. Ettavata ranna
cakkavattina sagarapariyantaya pathaviya issariyam adhigatam hoti. Tena vuttam:-
"samuddam antamantena, issariyam vattayamahan"ti.
     Kotisatasahassananti kotisatasahassani. Ayameva va patho. Vimalananti
khinasavanam. Saha lokagganathenati saddhim dasabalena kotisatasahassananti attho.
Paramannenati panitena annena. Tappayinti tappesim. Aparimeyyito kappeti
ito patthaya satasahassakappadhikani tini asankhyeyyani atikkamitva ekasmim
bhaddakappeti attho.
     Padhananti viriyam. Tameva attham sadhentoti tameva buddhakarakamattham
danaparamim purento sadhento nipphadentoti attho. Maharajjanti cakkavattirajjam.
Jineti bhagavati, sampadanatthe va bhummam datthabbam. Adanti adasim. Evamattham
sadhentoti imina sambandho datthabbo. "maharajjam jine dadin"ti pathanti
keci. Daditvanati cajitva. Suttantanti suttantapitakam. Vinayanti vinayapitakam.
Navanganti suttageyyadinavangam. Sobhayim jinasasananti agamadhigamehi lokiyehi
samalankarim. Tatthati tassa bhagavato sasane. Appamattoti satisampanno.
Brahmalokamaganchahanti brahmalokam aganchim aham.
     Imassa pana kondannabuddhassa rammavati nama nagaram ahosi, sunando
nama raja pita, sujata nama devi mata, bhaddo ca subhaddo ca dve
aggasavaka, anuruddho namupatthako, tissa ca upatissa ca dve aggasavika,
salakalyanirukkho bodhi, atthasitihatthubbedham sariram, vassasatasahassani ayuppamanam
Ahosi, tassa rucidevi nama aggamahesi ahosi, vijitaseno 1- namassa putto,
cando namupatthako raja. Candarame kira vasiti. Tena vuttam:-
      [25] "nagaram rammavati nama        sunando nama khattiyo
           sujata nama janika        kondannassa mahesino.
      [26] Dasavassasahassani           agaramajjhe ca so vasi
           ruci suruci subho ca          tayo pasadamuttama.
      [27] Tini satasahassani           nariyo samalankata
           rucidevi nama sa nari      jivitaseno nama atrajo.
      [28] Nimitte caturo disva       rathayanena nikkhami
           anunadasamasani            padhanam padahi jino.
      [29] Brahmuna yacito sanno     kondanno dipaduttamo
           vattacakko mahaviro        devananca mahavane.
      [30] Bhaddo ceva subhaddo ca      ahesum aggasavaka
           anuruddho namupatthako      kondannassa mahesino.
      [31] Tissa ca upatissa ca       ahesum aggasavika
           salakalyaniko bodhi        kondannassa mahesino.
      [32] Sono ca upasono ca       ahesum aggupatthaka
           nanda ceva sirima ca       ahesum aggupatthika.
      [33] So atthasiti hatthani       accuggato mahamuni
           sobhate ulurajava         suriyo majjhantike yatha.
@Footnote: 1 Si.,i. jinaseno
      [34] Vassasatasahassani           ayu vijjati tavade
           tavata titthamano so      taresi janatam bahum.
      [35] Khinasavehi vimalehi         vicitta asi medani
           yatha hi gaganamulubhi          evam so upasobhatha.
      [36] Tepi naga appameyya     asankhobha durasada
           vijjupatamva dassetva       nibbuta te mahayasa.
      [37] Sa ca atuliya jinassa iddhi   nanaparibhavito ca samadhi
           sabbam tamantarahitam 1-        nanu ritta sabbasankhara"ti.
     Tattha salakalyanikoti salakalyanirukkho, so buddhakale ceva
cakkavattikale ca nibbattati, nannada. So ekaheneva utthati kira.
Khinasavehi vimalehi, vicitta asi medaniti ayam medani khinasavehi ekakasavapajjota
vicitta paramadassaniya ahosi. Yatha hiti opammatthe nipato. Ulubhiti
nakkhattehi, taraganehi gaganatalam viya khinasavehi vicitta ayam medani sobhitthati
attho.
     Asankhobhati atthahi lokadhammehi akkhobha avikaRa. Vijjupatamva dassetvati
vijjupatam viya dassayitva, "vijjuppatamva"tipi patho. Kondannabuddhassa kira
kale parinibbayamana bhikkhu sattatalappamanamakasamabbhuggantva
asitajaladharavivaragata vijjutala viya samantato vijjotamana tejodhatum samapajjitva
nirupadana dahana viya parinibbayimsu. Tena vuttam "vijjupatamva dassetva"ti.
Atuliyati atulya asadisa. Nanaparibhavitoti nanena vaddhito. Sesagatha
hettha vuttanayatta uttana evati.
@Footnote: 1 Si.,Ma. samantarahitam
       Kondanno nama sambuddho 1-     candaramamhi nibbuto 2-
       tattheva 3- cetiyo tassa        sattayojanamussitoti. 4-
       Na heva dhatuyo tassa           satthuno vikirimsu ta
       thita ekaghana hutva           suvannapatima viyati.
     Sakalajambudipavasino manussa samagantva sattayojanikam sattaratanamayam
haritalamanosilaya mattikakiccam telasappihi udakakiccam katva nitthapesunti.
                     Kondannabuddhavamsavannana nitthita.
                       Nitthito dutiyo buddhavamso.
                         ---------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 51 page 193-207. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=51&A=4317&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=51&A=4317&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33&i=183              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=33&A=7264              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=33&A=9018              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=33&A=9018              Contents of The Tipitaka Volume 33 http://84000.org/tipitaka/read/?index_33

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]