ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 51 : PALI ROMAN Buddha.A. (madhurattha.)

page244.

8. Sobhitabuddhavamsavannana tasma pana aparabhage tassa sasanepi antarahite sobhito nama bodhisatto kappasatasahassadhikani cattari asankhyeyyani paramiyo puretva tusitapure nibbattitva tattha yavatayukam thatva devehi ayacito tusitapurato cavitva sudhammanagare sudhammarajassa kule sudhammaya nama deviya kucchismim patisandhim aggahesi. So dasannam masanam accayena sudhammuyyane matukucchito parisuddhavirajitaghanameghapatalato 1- punnacando viya nikkhami. Tassa patisandhiyam jatiyanca patihariyani pubbe vuttappakarani. So dasavassasahassani agaram ajjhavasitva sattattimsanatakitthisahassanam 2- aggaya aggamahesiya makhiladeviya kucchismim sihakumare nama putte uppanne cattari nimittani disva sanjatasamvego pasadeseyeva pabbajitva tattheva anapanassatisamadhim bhavetva cattari jhanani patilabhitva sattaham tattheva padhanacariyamacari. Tato makhilamahadeviya dinnam paramamadhuram madhupayasam paribhunjitva abhinikkhamanatthaya cittamuppadesi "ayam pasado alankatapatiyatto mahajanassa passantasseva akasena gantva bodhirukkham majjhekatva pathaviyam otaratu, ima ca itthiyo mayi bodhimule nisinne avutta sayameva pasadato nikkhamantu"ti. Sahacittuppada pasado ca sudhammarajabhavanato uppatitva 3- asitanjanasankasa- makasamabbhugganchi. So samosaritasurabhikusumadamasamalankatapasadatalo sakalampi gaganatalam samalankurumano viya kanakarasadharasadisarucirakaranikaro divasakaro viya ca saradasamayarajanikaro viya ca virocamano vilambamanavividhavicittakinkinikajalo yassa @Footnote: 1 Si.,i....ghanarajito 2 Si.,i. sattatinatakitthisahassanam @3 Si.,i. sahacittupada cassa sudhammarajabhavanam tato uppattitva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page245.

Kira vateritassa sukusalajanavaditassa pancangikassa turiyassa viya saddo vaggu ca rajaniyo ca kamaniyo ca ahosi. Durato patthaya suyyamanena madhurena sarena sattanam sotani odahamano gharacaccara- catukkavithiadisu thatva pavattitakathasallapesu manussesu natinicena natiuccena taruvaravanamatthakavidurenakasena palobhayamano viya taruvarasakhananaratanajuti- visarasamujjalena vannena jananayanani akaddhento viya ca punnanubhavam samugghosayanto viya ca gaganatalam patipajji. Tattha natakitthiyopi pancangikassa varaturiyassa madhurena sarena upagayimsu ceva vilapimsu ca. 1- Caturangini kirassa senapi alankarakayabharanajutisamudayasamujjotananaviragasurabhikusumavasanabharanasobhita amaravarasena viya paramaruciradassana dharani viya gaganatalena pasadam parivaretva agamasi. Tato pasado gantva atthasitihatthubbedham ujuvipulavattakkhandham kusumapallavamakulasamalankatam nagarukkham majjhekatva otaritva bhumiyam patitthahi. Natakitthiyo ca kenaci avuttava tato pasadato otaritva pakkamimsu. Anekagunasobhito kira sobhitopi mahapuriso mahajanakataparivaroyeva rattiya tisu yamesu tisso vijjayo uppadesi. Marabalam panassa dhammatabaleneva yathagatamagamasi. Pasado pana tattheva atthasi. Sobhito pana bhagava sambodhim patva "anekajatisamsaram .pe. Tanhanam khayamajjhaga"ti udanam udanetva bodhisamipeyeva sattasattaham vitinametva brahmuno dhammajjhesanam patijanitva "kassa nu kho pathamam dhammam deseyyan"ti buddhacakkhuna olokento attano vematike kanitthabhatike asamakumaranca sunettakumaranca disva "ime dve kumara upanissayasampanna gambhiram nipunam dhammam pativijjhitum samattha, @Footnote: 1 Si.,i. uggayisu ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page246.

Handaham imesam dhammam deseyyan"ti akasenagantva sudhammuyyane otaritva dvepi kumare uyyanapalena pakkosapetva tehi saparivarehi parivuto mahajanamajjhe dhammacakkam pavattesi. Tena vuttam:- [1] "revatassa aparena sobhito nama nayako samahito santacitto asamo appatipuggalo. [2] So jino sakagehamhi manasam vinivattayi patvana kevalam bodhim dhammacakkam pavattayi. [3] Yava hettha avicito bhavagga capi uddhato etthantare ekaparisa ahosi dhammadesane. [4] Taya parisaya sambuddho dhammacakkam pavattayi gananaya na vattabbo pathamabhisamayo ahu"ti. Tattha sakagehamhiti attano bhavaneyeva. Antopasadataleyevati attho. Manasam vinivattayiti cittam parivattesi, sakagehe thatva sattadivasabbhantareyeva puthujjanabhavato cittam vinivattetva buddhattam papuniti attho. Hetthati hetthato. Bhavaggati akanitthabhavanato. Taya parisayati tassa parisaya majjhe. Gananaya na vattabboti gananapathamatitati attho. Pathamabhisamayoti pathamo dhammabhisamayo. Ahuti gananaya na vattabba parisa ahositi attho. "pathame abhisamimsuyevatipi patho, tassa pathamadhammadesane abhisamimsu ye jana, te gananaya na vattabbati attho. Athaparena samayena sudassananagaradvare cittapataliya mule yamakapatihariyam katva navakanakamanimayabhavane tavatimsabhavane paricchattakamule pandukambalasilatale nisiditva abhidhammam desesi. Desanapariyosane navutikotisahassanam dhamsabhisamayo ahosi. Ayam dutiyo abhisamayo ahosi. Tena vuttam:-

--------------------------------------------------------------------------------------------- page247.

[5] "tato parampi desente marunam ca samagame navutikotisahassanam dutiyabhisamayo ahu"ti. Athaparena samayena sudassananagare jayaseno nama rajakumaro yojanappamanam viharam karetva asokassakannacampakanagapunnagavakulasurabhi 1- cutapanasasanasalakundasahakarakaraviraditaruvaranirantaram aramam ropetva buddhappamukhassa bhikkhusamghassa niyyatesi. Dananumodanam katva yagam vannetva bhagava dhammam desesi. Tada kotisatasahassasattanikayassa dhammabhisamayo ahosi. Ayam tatiyabhisamayo ahosi. Tena vuttam:- [6] "punaparam rajaputto jayaseno nama khattiyo aramam ropayitvana buddhe niyyatayi tada. [7] Tassa yagam pakittento dhammam desesi cakkhuma tada kotisahassanam tatiyabhisamayo ahu"ti. Puna uggato nama raja sunandanagare sunandam 2- nama viharam karetva buddhappamukhassa bhikkhusamghassa adasi. Tasmim dane ehibhikkhupabbajjaya pabbajitanam kotisatam arahantanam sannipato, tesam majjhe sobhito bhagava patimokkham uddisi. Ayam pathamo sannipato ahosi. Puna mekhalanagare dhammagano dhammaganaramam nama pavararamam mahaviharam karetva buddhappamukhassa bhikkhusamghassa datva saha sabbaparikkharehi danam adasi. Tasmim samagame ehibhikkhubhavena pabbajitanam navutiya arahantakotinam sannipate patimokkham uddisi. Ayam dutiyo sannipato ahosi. Yada pana bhagava dasasatanayanapure vassam vasitva pavaranaya suravaraparivuto otari, tada asitiya arahantakotihi @Footnote: 1 Si.,i. surabhiti saddo na dissati 2 Si.,i. sunandavatinagare surindam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page248.

Saddhim caturangike sannipate pavaresi. Ayam tatiyo sannipato ahosi. Tena vuttam:- [8] "sannipata tayo asum sobhitassa mahesino khinasavanam vimalanam santacittana tadinam. [9] Uggato nama so raja danam deti naruttame tamhi dane samaganchum arahanta satakotiyo. [10] Punaparam puragano 1- deti danam naruttame tada navutikotinam dutiyo asi samagamo. [11] Devaloke vasitvana yada orohati jino tada asitikotinam tatiyo asi samagamo"ti. Tada kira amhakam bodhisatto rammavatinagare ubhato 2- sukhato 3- sujato nama brahmano hutva sobhitassa bhagavato dhammadesanam sutva saranesu patitthaya buddhappamukhassa bhikkhusamghassa temasam mahadanamadasi. Sopi nam "anagate gotamo nama buddho bhavissati"ti byakasi. Tena vuttam:- [12] "ahantena samayena sujato nama brahmano tada sasavakam buddham annaanena tappayim. [13] Sopi mam buddho byakasi sobhito lokanayako aparimeyyito kappe ayam buddho bhavissati. 4- Ahu kapilavhaya ramma nikkhamitva tathagato. 4- @Footnote: 1 Ma. puragano 2 Si.,i. uggato @3 Si.,i. sujatoti na dissati 4-4 cha.Ma. ime patha na dissanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page249.

[14] Padhanam padahitvana katva dukkarakarikam .pe. Evameva mayam sabbe yadi muncamimam jinam anagatamhi addhane hessama sammukha imam. [15] Tassapi vacanam sutva hattho samviggamanaso tamevatthamanuppattiya uggam dhitimakasahan"ti. Tattha tamevatthamanuppattiyati tassa buddhattassa anuppattiattham, tassa pana sobhitabuddhassa "anagate ayam gotamo nama buddho bhavissati"ti vacanam sutva "avitathavacana hi buddha"ti buddhattappattiatthanti attho. Ugganti tibbam ghoram. Dhitinti viriyam. Akasahanti asim aham. Tassa pana sobhitassa bhagavato sudhammam nama nagaram ahosi, pita sudhammo nama raja, mata sudhamma nama devi, asamo ca sunetto ca dve aggasavaka, anomo namupatthako, nakula ca sujata ca dve aggasavika, nagarukkho bodhi, atthapannasahatthubbedham sariram ahosi, navutivassasahassani ayuppamanam, makhila namassa mahadevi, sihakumaro nama atrajo, natakitthinam sattattimsasahassani, 1- navavassasahassani agaram ajjhavasi. Pasadena abhinikkhami. Jayaseno nama raja upatthako setarame 2- kira vasiti. Tena vuttam:- [16] "sudhammam nama nagaram sudhammo nama khattiyo sudhamma nama janika sobhitassa mahesino. [21] Asamo ca sunetto ca ahesum aggasavaka anomo namupatthako sobhitassa mahesino. @Footnote: 1 Si.,i. sattati sahassani 2 Si.,i. sotarame

--------------------------------------------------------------------------------------------- page250.

[22] Nakula ca sujata ca ahesum aggasavika bujjhamano ca so buddho nagamule abujjhatha. [23] Rammo ceva sunetto ca 1- ahesum aggupatthaka nakula ceva citta ca 2- ahesum aggupatthika. 3- [24] Atthapannasaratanam accuggato mahamuni obhaseti disa sabba sataramsiva uggato. [25] Yatha suphullam pavanam nanagandhehi dhupitam tatheva tassa pavacanam silagandhehi dhupitam. [26] Yathapi sagaro nama dassanena atappiyo tatheva tassa pavacanam savanena atappiyam. [27] Navutivassasahassani ayu vijjati tavade tavata titthamano so taresi janatam bahum. [28] Ovadam anusitthinca datvana sesake jane hutasanova tapetva nibbuto so sasavako. [29] So ca buddho asamasamo tepi 4- savaka balappatta sabbam tamantarahitam nanu ritta sabbasankhara"ti. Tattha sataramsivati adicco viya, sabba disa obhasetiti attho, pavananti mahavanam. Dhupitanti mahavanam. Dhupitanti vasitam gandhitam. Atappiyoti atittikaro, atittijanano va. Tavadeti tasmim kale, tavatakam kalanti attho. Taresiti tarayi. Ovadanti sakim vado ovado nama. Anusitthinti punappunam vacanam anusitthi nama. Sesake janeti saccappativedham appattassa sesajanassa, samiatthe bhummavacanam. Hutasanova @Footnote: 1 cha. padumo kunjaroceva 2 cha. sirima ceva yasavati @3 Si.,i,Ma. ayam gatha na dissanti 4 pali. te ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page251.

Tapetvati aggi viya tappetva. Ayameva va patho, upadanakkhaya bhagava parinibbutoti attho. Sesagathasu sabbattha uttanamevati. Sobhitabuddhavamsavannana nitthita nitthito chattho buddhavamso. -----------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 51 page 244-251. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=51&A=5433&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=51&A=5433&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33&i=187              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=33&A=7496              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=33&A=9414              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=33&A=9414              Contents of The Tipitaka Volume 33 http://84000.org/tipitaka/read/?index_33

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]