ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 51 : PALI ROMAN Buddha.A. (madhurattha.)

                        10. Padumabuddhavamsavannana
     anomadassissa pana bhagavato aparabhage vassasatasahassayuka manussa
anukkamena parihayitva dasavassayuka hutva puna anukkamena vaddhitva
asankhyeyyayuka hutva puna parihayamana vassasatasahassayuka ahesum. Tada
@Footnote: 1 pali. sobhati
Padumo nama sattha loke uppajji. Sopi paramiyo puretva tusitapure
nibbattitva tato cavitva campakanagare asamassa nama ranno kule rupadihi
asamaya asamaya nama aggamahesiya kucchismim patisandhim aggahesi. So dasannam
masanam accayena campakuyyane matukucchito nikkhami. Jate pana kumare
akasato sakalajambudipe samuddapariyante padumavassam nipati. Tenassa
namaggahanadivase namam ganhanta nemittaka ca nataka ca "mahapadumakumaro "tveva
namamakamsu. So dasavassasahassani agaram ajjhavasi. Nanduttaravasuttara-
yasuttaranamaka tayo pasada ahesum. Uttaradevippamukhani tettimsa
itthisahassani paccupatthitani ahesum.
     Atha mahasatto uttaraya nama mahadeviya rammakumare nama uppanne
cattari nimittani disva ajannarathena mahabhinikkhamanam nikkhami. Tam pabbajantam
eka purisakoti anupabbaji. So tehi parivuto attha mase padhanacariyam caritva
visakhapunnamaya dhannavatinagare sudhannasetthissa dhitaya dhannavatiya nama dinnam
madhupayasam paribhunjitva mahasalavane 1- divaviharam vitinametva sayanhasamaye
titthakajivakena dinna attha tinamutthiyo gahetva mahasonabodhim upasankamitva
atthattimsahatthavitthatam tinasantharakam pannapetva pallankam abhujitva caturangaviriyam
adhitthaya marabalam vidhamitva tisu yamesu tisso vijja sacchikatva
"anekajatisamsaram .pe. Tanhanam khayamajjhaga"ti udanam udanetva sattasattaham
bodhisamipeyeva vitinametva brahmuno ayacanam adhivasetva dhammadesanaya
bhajanabhute puggale upaparikkhanto attana saha pabbajite kotisankhe
bhikkhu disva tankhaneyeva anilapathena gantva dhannavatinagarasamipe
@Footnote: 1 Si.,i. sahakaravane
Dhananjayuyyane otaritva tehi parivuto tesam majjhe dhammacakkam pavattesi. Tada
kotisatanam abhisamayo ahosi. Tena vuttam:-
       [1] "anomadassissa aparena      sambuddho dipaduttamo
           padumo nama namena        asamo appatipuggalo.
       [2] Tassapi asamam silam          samadhipi anantako
           asankhyeyyam nanavaram        vimuttipi anupama.
       [3] Tassapi atulatejassa        dhammacakkappavattane
           abhisamaya tayo asum        mahatamapavahana"ti.
     Tattha asamam silanti annesam silena asadisam, uttamam setthanti attho.
Samadhipi anantakoti samadhipi appameyyo, tassa anantabhavo lokavivaranayamaka-
patihariyadisu datthabbo. Nanavaranti sabbannutannanam, asadharanananani va.
Vimuttipiti arahattaphalavimuttipi bhagavato. Anupamati upamavirahita. Atulatejassati
atulananatejassa. "atulananateja"tipi patho. Tassa "tayo abhisamaya"ti imina
uttarapadena sambandho datthabbo. Mahatamapavahanati mahamohavinasaka,
mohandhakaraviddhamsakati attho.
     Athaparena samayena padumo bhagava attano kanitthabhataram salakumaranca
upasalakumaranca natisamagame saparivare pabbajetva tesam dhammam desento
navuti kotiyo dhammamatam payesi. Yada pana rammattherassa dhammam desesi, tada
asitikotinam tatiyo abhisamayo ahosi. Tena vuttam:-
       [4] "pathamabhisamaye buddho         kotisatamabodhayi
            dutiyabhisamaye dhiro          navutikotimabodhayi.
       [5] Yada ca padumo buddho        ovadi sakamatrajam
           tada asitikotinam            tatiyabhisamayo ahu"ti.
     Yada pana subhavitatto nama raja padumassa buddhassa buddhapadumavadanassa
santike kotisatasahassaparivaro ehibhikkhupabbajjaya pabbajito, tasmim sannipate
bhagava patimokkham uddisi, so pana pathamo sannipato ahosi.
     Athaparena samayena mahapadumo munivasabho usabhasamagati usabhavatinagaram
upanissaya vassam upaganchi. Nagaravasino manussa bhagavantam dassanakama
upasankamimsu. Tesam bhagava dhammam desesi. Tattha ca bahavo manussa pasannacitta
pabbajimsu. Tato dasabalo tehi ca annehi ca tihi bhikkhusatasahassehi saddhim
visuddhipavaranam pavaresi. So dutiyo sannipato ahosi. Ye pana tattha na
pabbajimsu, te kathinanisamsam sutva patipade pancasu masesu pancanisamsadayakam
kathinacivaramadamsu. Tato tam bhikkhu dhammasenapatim aggasavakam visalamatim salattheram
kathinattharattham yacitva kathinacivaram tassadamsu. Therassa kathinacivare kayiramane
bhikkhu sibbane sahayaka ahesum. Padumo pana sammasambuddho sucicchidde
suttani avunitva adasi. Nitthite pana civare bhagava tihi bhikkhusatasahassehi
carikam pakkami.
     Athaparena samayena sihavikkantagami purisasiho viya buddhasiho
gosingasalavanasadise paramasurabhikusumaphalabharavinamitasakhavitape vimalakamalakuvalayasamalankate
sisiramadhuravarivahena paripurite rurucamarasihabyagghagajahayagavayamahimsadi-
vividhamigaganavicarite surabhikusumagandhavabaddhahadayahi bhamaramadhukarayuvatihi anubhutappacarahi
samantato gumbagumbayamane 1- phalarasapamuditahadayahi kakalisadisamadhuravirutahi kokilavadhuhi
@Footnote: 1 Si.,i. gumugumayamane
Upagiyamane paramaramaniye vivitte vijane yoganukule pavane vassavasamupaganchi. Tasmim
viharantam saparivarakam dasabalam tathagatam dhammarajam buddhasiriya virocamanam disva
manussa tassa dhammam sutva pasiditva ehibhikkhupabbajjaya pabbajimsu. Tada
dvihi bhikkhusatasahassehi parivuto pavaresi. So tatiyo sannipato ahosi. Tena
vuttam:-
       [6] "sannipata tayo asum       padumassa mahesino
           kotisatasahassanam            pathamo asi samagamo.
       [7] Kathinattharasamaye            uppanne kathinacivare
           dhammasenapatitthaya          bhikkhu sibbimsu civaram.
       [8] Tada te vimala bhikkhu        chalabhinna mahiddhika
           tini satasahassani            samimsu aparajita.
       [9] Punaparam so narasabho        pavane vasam upagami
           tada samagamo asi         dvinnam satasahassinan"ti.
     Tattha kathinattharasamayeti kathinacivarattharanasamaye. Dhammasenapatitthayati
dhammasenapatisalattherattham. Aparajitati na parajita, vibhattilopo datthabbo.
Soti so mahapadumo. Pavaneti mahavane. Vasanti vassavasam. Upagamiti
upagato. Dvinnam satasahassinanti dvinnam satasahassanam. "tada asi samagamo"tipi
patho yadi atthi sundaro bhaveyya.
     Tada tathagate tasmim vanasande vasante amhakam bodhisatto siho
hutva sattaham nirodhasamapattim samapajjitva nisinnam disva pasannacitto
hutva padakkhinam katva sanjatapitisomanasso tikkhattum sihanadam naditva
sattaham buddharammanam pitim avijahitva pitisukheneva gocaraya apakkamitva
Jivitapariccagam katva payirupasamano atthasi. Atha sattha tassa sattahassa
accayena nirodhasamapattiyo vutthaya narasiho siham oloketva "bhikkhusamghepissa
cittappasado hotuti samgho agacchatu"ti cintesi. Anekakotibhikkhu tavadeva
aganchimsu. Siho samghepi cittam pasadesi. Atha sattha tassa cittam oloketva
"anagate gotamo nama buddho bhavissati"ti byakasi. Tena vuttam:-
       [10] "ahantena samayena       siho asim migabhibhu
            pavivekamanubruhantam        pavane addasam jinam.
       [11] Vanditva sirasa pade    katvana tam padakkhinam
            tikkhattum abhinaditva      sattaham jinamupatthaham.
       [12] Sattaham varasamapattiya    vutthahitva tathagato
            manasa cintayitvana       kotibhikkhu samanayi.
       [13] Tadapi so mahaviro      tesam majjhe viyakari
            aparimeyyito kappe      ayam buddho bhavissati
            1- ahu kapilavhaya ramma  nikkhamitva tathagato. 1-
       [14] Padhanam padahitvana .pe.   hessama sammukha imam.
       [15] Tassapi vacanam sutva      bhiyyo cittam pasadayim
            uttarim vatamadhitthasim       dasaparamipuriya"ti.
     Tattha pavivekamanubruhantanti nirodhasamapattim samapannanti attho.
Padakkhinanti tikkhattum padakkhinam katva. Abhinaditvati tikkhattum sihanadam naditva.
Upatthahanti upatthahim. Ayameva va patho. Varasamapattiyati nirodhasamapattito
@Footnote: 1-1 cha.Ma. ime patha na dissanti
Vutthahitva. Manasa cintayitvanati "sabbepi bhikkhu idha agacchantu"ti manasava
cintetva. Samanayiti samahari.
     Tassa pana padumassa bhagavato campakam nama nagaram ahosi. Asamo nama
raja pita ahosi. Matapi tassa asama nama, salo ca upasalo ca dve
aggasavaka, varuno namupatthako, radha ca suradha ca dve aggasavika,
mahasonarukkho bodhi, atthapannasahatthubbedham sariram, ayu vassasatasahassam
ahosi, rupadihi gunehi anuttara uttara namassa aggamahesi, rammakumaro
namassa atirammo tanayo ahosi. Tena vuttam:-
       [16] "campakam nama nagaram       asamo nama khattiyo
            asama nama janika       padumassa mahesino.
       [21] Salo ca upasalo ca     ahesum aggasavaka
            varuno namupatthako      padumassa mahesino.
       [22] Radha ceva suradha ca    ahesum  aggasavika
            bodhi tassa bhagavato       mahasonoti vuccati.
       [24] Atthapannasaratanam         accuggato mahamuni
            pabha niddhavati tassa      asama sabbato disa.
       [25] Candappabha suriyappabha     ratanaggimanippabha
            sabbapi ta hata honti   patva jinapabhuttamam.
       [26] Vassasatasahassani         ayu vijjati tavade
            tavata titthamano so    taresi janatam bahum.
       [27] Paripakkamanase satte     bodhayitva asesato
            sesake anusasitva      nibbuto so sasavako.
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. sabbaso      2 pali. sesanne anusasetva
       [28] Uragova tacam jinnam         vaddhapattamva padapo
            jahitva sabbasankhare      nibbuto so yatha sikhi"ti.
     Tattha ratanaggimanippabhati ratanappabha ca aggippabha ca manippabha ca.
Hatati abhibhuta. Jinapabhuttamanti jinassa sarirappabham uttamam patva hatati attho.
Paripakkamanaseti paripakkindriye veneyyasatte. Vaddhapattanti puranapattam.
Padapovati padapo viya. Sabbasankhareti sabbepi ajjhattikabahire sankhare.
"hitva sabbasankharan"tipi patho, soyevattho. Yatha sikhiti aggi viya
nirupadano nibbutim sugato gatoti. Sesamettha gathasu hettha vuttanayatta
uttanamevati.
                      Padumabuddhavamsavannana nitthita.
                       Nitthito atthamo buddhavamso.
                          -------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 51 page 258-265. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=51&A=5760&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=51&A=5760&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33&i=189              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=33&A=7605              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=33&A=9599              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=33&A=9599              Contents of The Tipitaka Volume 33 http://84000.org/tipitaka/read/?index_33

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]