ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 51 : PALI ROMAN Buddha.A. (madhurattha.)

                       14. Sujatabuddhavamsavannana
     tato tassaparabhage tasmimyeva mandakappe anupubbena aparimitayukesu sattesu
anukkamena parihayitva navutivassasahassayukesu jatesu sujatarupakayo parisuddhajato
sujato nama sattha loke udapadi. Sopi paramiyo puretva tusitapure
nibbattitva tato cavitva sumangalanagare uggatassa nama ranno kule
pabhavatiya nama aggamahesiya kucchismim patisandhim gahetva dasannam masanam
accayena matukucchito nikkhami. Namaggahanadivase cassa yamam karonto
sakalajambudipe sabbasattanam sukham janayanto jatoti "sujato "tvevassa namamakamsu.
So navavassasahassani agaram ajjhavasi. Siri upasiri sirinando cati tassa tayo
pasada ahesum. Sirinandadevippamukhani tevisati itthisahassani paccupatthitani
ahesum.
     So cattari nimittani disva sirinandadeviya upasene nama putte
uppanne hamsavaham nama varaturangamaruyha mahabhinikkhamanam nikkhamitva pabbaji.
Tam pana pabbajantam manussanam koti anupabbaji. Atha so tehi parivuto nava
mase padhanacariyam caritva visakhapunnamaya sirinandananagare sirinandanasetthissa
dhitaya dinnam paramamadhuram madhupayasam paribhunjitva salavane divaviharam vitinametva
sayanhasamaye sunandajivakena dinna attha tinamutthiyo gahetva velubodhim
upasankamitva tettimsahatthavitthatam tinasantharam santharitva suriye dharamaneyeva
samaram marabalam vidhamitva sammasambodhim pativijjhitva sabbabuddhanucinnam udanam
udanetva sattasattaham bodhisamipeyeva vitinametva brahmuna ayacito
attano kanitthabhatikam sudassanakumaram purohitaputtam devakumaranca catusaccadhamma-
pativedhasamatthe disva akasena gantva sumangalanagarasamipe sumangaluyyane
otaritva uyyanapalena attano bhatikam sudassanakumaram purohitaputtam
devakumaranca pakkosapetva tesam saparivaranam majjhe nisinno dhammacakkam
pavattesi. Tattha asitiya kotinam dhammabhisamayo ahosi. Ayam pathamabhisamayo ahosi.
     Yada pana bhagava sudassanuyyanadvare mahasalamule yamakapatihariyam
katva devesu tavatimsesu vassavasam upagami, tada sattattimsasatasahassanam 1-
dhammabhisamayo ahosi. Ayam dutiyo abhisamayo ahosi. Yada pana sujato dasabalo
pitusantikam agamasi, tada satthisatasahassanam dhammabhisamayo ahosi. Ayam tatiyo
abhisamayo ahosi. Tena vuttam:-
       [1] "tattheva mandakappamhi      sujato nama nayako
           sihahanusabhakkhandho          appameyyo durasado.
@Footnote: 1 Si.,i. sattattimsasahassanam, evamuparipi
       [2] Candova vimalo buddho      sataramsiva patapava
           evam sobhati sambuddho      jalanto siriya sada.
       [3] Papunitvana sambuddho      kevalam bodhimuttamam
           sumangalamhi nagare         dhammacakkam pavattayi.
       [4] Desente 1- pavaram dhammam   sujate lokanayake 2-
           asitikoti abhisamimsu         pathame dhammadesane.
       [5] Yada sujato amitayaso     deve vassamupagami
           sattattimsasatasahassanam       dutiyabhisamayo ahu.
       [6] Yada sujato asamo 3-    upaganchi pitusantikam
           satthisatasahassanam          tatiyabhisamayo ahu"ti.
     Tattha tattheva mandakappamhiti yasmim mandakappe sumedho bhagava uppanno
tattheva kappe sujatopi bhagava uppannoti attho. Sihahanuti sihassa viya hanu
assati sihahanu. Sihassa pana hetthimahanumeva punnam hoti, na uparimam.
Assa pana mahapurisassa sihassa hetthimahanu viya dvepi paripunnani dvadasiyam
pakkhassa candasadisani honti. 4- Tena vuttam "sihahanu"ti. 4- Usabhakkhandhoti
usabhasseva samappavattakkhandho, suvattitasuvannalingasadisakkhandhoti attho.
Sataramsivati divasakaro viya. Siriyati buddhasiriya. Bodhimuttamanti uttamam sambodhim.
     Sudhammavatinagare sudhammuyyane agatanam manussanam dhammam desetva
satthisatasahassani ehibhikkhubhavena pabbajetva tesam majjhe patimokkham uddisi,
so pathamo sannipato ahosi. Tato param tidivorohane bhagavato pannasasatasahassanam
@Footnote: 1 paliyam desentoti dissati            2 paliyam sujato lokanayakoti dissati
@3 cha.Ma.,i. asamasamo                4-4 Si.,i. ime patha na dissanti
Dutiyo sannipato ahosi. Puna "sudassanakumaro bhagavato santike pabbajitva
arahattam patto"ti sutva "mayampi pabbajissama"ti agatani cattari
purisasatasahassani gahetva sudassanatthero sujatam narasabham upasankami. Tesam
bhagava dhammam desetva ehibhikkhupabbajjaya pabbajetva caturangasamannagate
sannipate patimokkham uddisi, so tatiyo sannipato ahosi. Tena vuttam:-
       [7] "sannipata tayo asum       sujatassa mahesino
           khinasavanam vimalanam          santacittana tadinam.
       [8] Abhinnabalappattanam          appattanam bhavabhave
           satthisatasahassani            pathamam sannipatimsu te.
       [9] Punaparam sannipate          tidivorohane jine
           pannasasatasahassanam          dutiyo asi samagamo.
      [10] Upasankamanto narasabham        sudassano 1- aggasavako 2-
           catuhi satasahassehi           sambuddham upasankami"ti.
     Tattha appattananti bhavabhave asampattananti attho. "appavatta
bhavabhavetipi patho, soyevattho, tidivorohaneti saggalokato otarante
kattukarake datthabbo. Karakavipallasena vuttam. Atha va tidivorohaneti
tidivato otarane. Jineti jinassa, samiatthe bhummam datthabbam.
     Tada kira amhakam bodhisatto cakkavattiraja hutva "buddho loke
uppanno"ti sutva bhagavantam upasankamitva dhammakatham sutva buddhappamukhassa
bhikkhusamghassa sattahi ratanehi saddhim catumahadiparajjam 3- datva satthu santike
@Footnote: 1 Si.,i. tassa yo     2 paliyam upasankamma narasabham tassa yo aggasavakoti dissati
@3 Si.,i. catudipikamaharajjam
Pabbaji. Sakaladipavasino jana ratthuppadam gahetva aramikakiccam sadhetva
buddhappamukhassa samghassa niccam mahadanamadamsu. Sopi nam sattha "anagate
gotamo nama buddho bhavissati"ti byakasi. Tena vuttam:-
       [11] "ahantena samayena       catudipamhi issaro
            antalikkhacaro asim       cakkavatti mahabbalo.
       [13] Catudipe maharajjam        ratane satta uttame
            buddhe niyyatayitvana     pabbajim tassa santike.
       [14] Aramika janapade       utthanam patipindiya
            upanenti bhikkhusamghassa      paccayam sayanasanam.
       [15] Sopi mam tada 1- byakasi dasasahassimhi issaro
            timsakappasahassamhi 2-      ayam buddho bhavissati
            ahu kapilavhaya ramma     nikkhamitva tathagato.
       [16] Padhanam padahitvana .pe.   hessama sammukha imam.
       [17] Tassapi vacanam sutva      bhiyyo hasam janesaham 3-
            adhitthahim vatam uggam        dasaparamipuriya.
       [18] Suttantam vinayancapi       navangam satthusasanam
            sabbam pariyapunitvana      sobhayim jinasasanam.
       [19] Tatthappamatto viharanto    brahmam bhavetva bhavanam
            abhinnaparamim gantva 4-  brahmalokamaganchahan"ti.
@Footnote: 1 cha.ma  buddho               2 paliyam. timsakappasahassananti dissati
@3 paliyam jane ahanti dissati      4 pali. patva
     Tattha catudipamhiti saparivaradipanam catunnam mahadipananti attho. Antalikkhacaroti
cakkaratanam purakkhatva akasacaro. Ratane sattati hatthiratanadini satta ratanani.
Uttameti uttamani. Atha va uttame buddheti attho datthabbo. Niyyatayitvanati
datvana. Utthananti ratthuppadam, ayanti attho. Patipindiyati rasim
katva sankaddhitva. Paccayanti civaradivividham paccayam. Dasasahassimhi issaroti
dasasahassilokadhatuyam issaro, tadetam jatikkhettam sandhaya vuttanti veditabbam.
Anantanam lokadhatunam issaro bhagava. Timsakappasahassamhiti ito patthaya
timsakappasahassanam matthaketi attho.
     Tassa pana sujatassa bhagavato sumangalam nama nagaram ahosi. Uggato
nama raja pita, pabhavati nama mata, sudassano ca sudevo 1- ca dve
aggasavaka, narado namupatthako, naga ca nagasamala ca dve aggasavika,
mahavelurukkho bodhi, so kira mandacchiddo ghanakkhandho paramaramaniyo
veluriyamanivannehi vimalehi pattehi sanchannavipulasakho mayurapinchakalapo viya
virocittha. Tassa pana bhagavato sariram pannasahatthubbedham ahosi. Ayu
navutivassasahassani, sirinanda namassa aggamahesi, upaseno nama putto,
tungavarayanena nikkhami. So pana candavatinagare silarame parinibbayi. Tena
vuttam:-
       [20] "sumangalam nama nagaram       uggato nama khattiyo
            mata pabhavati nama       sujatassa mahesino.
       [21] 2- Navavassasahassani       agaram ajjhavasi so
            siri upasiri cando         tayo pasadamuttama. 2-
@Footnote: 1 Si.,i. devo      2-2 cha.Ma. ime patha na dissanti
       [22] 1- Tevisatisahassani       nariyo samalankata
            sirinanda nama nari       upaseno nama atrajo.
       [23] Nimitte caturo disva      assayanena nikkhami
            anunanavamasani           padhanam padahi jino.
       [24] Brahmuna yacito santo    sujato lokanayako
            vattacakko mahaviro       sumangaluyyanamuttame. 1-
       [25] Sudassano sudevo ca 2-    ahesum aggasavaka
            narado namupatthako      sujatassa mahesino.
       [26] Naga nagasamala 3- ca   ahesum aggasavika
            bodhi tassa bhagavato        mahaveluti vuccati.
       [27] So ca rukkho ghanakkhandho 4- acchiddo hoti pattiko
            uju vamso braha hoti      dassaniyo manoramo.
       [28] Ekakkhandho pavaddhitva     tato sakha pabhijjati
            yatha subaddho morahattho    evam sobhati so dumo.
       [29] Na tassa kantaka honti     napi chiddam maha ahu
            vitthinnasakho aviralo      sandacchayo manoramo.
       [30] 5- Sudatto ceva citto ca  ahesum aggupatthaka
            subhadda ceva paduma ca     ahesum aggupatthika. 5-
       [31] Pannasaratano asi        uccattanena so jino
            sabbakaravarupeto        sabbagunamupagato.
@Footnote: 1-1 cha.Ma. ime patha na dissanti     2 Si.,i. sudassano ca devo ca
@3 paliyam nagasamanati dissati         4 Si.,i. jataruciro, Ma. ghanaruciro
@5-5 cha.Ma. ayam gatha na dissanti
       [32] Tassa pabha asamasama       niddhavati samantato
            appamano atuliyo        opammehi anupamo.
       [33] Navutivassasahassani         ayu vijjati tavade
            tavata titthamano so     taresi janatam bahum.
       [34] Yathapi sagare umi        gagane taraka yatha
            evam tada pavacanam        arahantehi cittitam. 1-
       [35] So ca buddho asamasamo     gunani ca tani atuliyani
            sabbam tamantarahitam          nanu ritta sabbasankhara"ti.
     Tattha acchiddoti appacchiddo. "anudara kanna"tiadisu viya datthabbam.
Keci "../../bdpicture/chiddam hoti parittakan"ti pathanti. Pattikoti bahupatto, kacamanivannehi 2-
pattehi sanchannoti attho. Ujuti avanko akutilo. Vamsoti velu. Brahati
samantato maha. Ekakkhandhoti avaniruho eko adutiyo cati attho.
Pavaddhitvati vaddhitva. Tato sakha pabhijjatiti tato vamsaggato pancavidha
sakha nikkhamitva pabhijjatha. "tato sakha pabhijjatha"tipi patho. Subaddhoti sutthu
pancabandhanakarena baddho. Morahatthoti atapasannivaranattham kato baddho
morapinchakalapo vuccati.
     Na tassa kantaka hontiti tassa vamsassa kantakinopi rukkhassa kantaka
nahesum. Aviraloti aviralasakhasanchanno. Sandacchayoti ghanacchayo aviralattava
sandacchayoti vutto. Pannasaratano asiti pannasahattho ahosi. Sabbakara-
varupetoti sabbena akarena varehiyeva upeto sabbakaravarupeto nama.
Sabbagunamupagatoti anantarapadasseva vevacanamattam.
@Footnote: 1 paliyam cittakanti dissati      2 Ma. marakatamanivannehi
     Appamanoti pamanarahito, pamanam gahetum asakkuneyyatta va appamano.
Atuliyoti atulo, kenaci asadisoti attho. Opammehiti upamitabbehi. Anupamoti
upamarahito, "imina ca imina ca sadiso"ti vattum asakkuneyyabhavato anupamoti
attho. Gunani ca taniti guna ce te, sabbannutannanadayo gunati attho.
Lingavipallasena vuttam. Sesam sabbattha uttanatthamevati.
                      Sujatabuddhavamsavannana nitthita.
                      Nitthito dvadasamo buddhavamso.
                         ---------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 51 page 293-301. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=51&A=6523&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=51&A=6523&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33&i=193              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=33&A=7835              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=33&A=9990              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=33&A=9990              Contents of The Tipitaka Volume 33 http://84000.org/tipitaka/read/?index_33

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]