ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 51 : PALI ROMAN Buddha.A. (madhurattha.)

                      16. Atthadassibuddhavamsavannana
     piyadassimhi sammasambuddhe parinibbute tassa sasane ca antarahite
parihayitva vaddhitva aparimitayukesu manussesu 1- anukkamena parihayitva
vassasatasahassayukesu jatesu paramatthadassi atthadassi nama buddho loke
uppajji. So paramiyo puretva tusitapure nibbattitva tato cavitva paramasobhane
sobhane nama nagare sagarassa nama ranno kule aggamahesiya sudassanadeviya
kucchismim patisandhim gahetva dasa mase gabbhe vasitva sucindhanuyyane
matukucchito nikkhami. Matukucchito mahapurise nikkhantamatte sucirakalanihitani
kulaparamparagatani mahanidhanani dhanasamika patilabhimsuti tassa namaggahanadivase
"atthadassi"ti namamakamsu. So dasavassasahassani agaram ajjhavasi. Amaragirisuragiri-
girivahananamaka paramasurabhijanaka tayo cassa pasada ahesum. Visakhadevippamukhani
tettimsa itthisahassani ahesum.
     So cattari nimittani disva visakhadeviya selakumare nama putte
uppanne sudassanam nama assarajam abhiruhitva mahabhinikkhamanam nikkhamitva
pabbaji. Tam nava manussakotiyo anupabbajimsu. Tehi parivuto so mahapuriso
@Footnote: 1 Ma. aparimitayuka manussa hutva
Attha mase padhanacariyam caritva visakhapunnamaya sucindharanagina 1- upaharatthaya
anitam madhupayasam mahajanena sandissamanasabbasariraya nagiya saha
suvannapatiya dinnam madhupayasam paribhunjitva tarunatarusatasamalankate tarunasalavane
divaviharam vitinametva sayanhasamaye dhammarucina maharucina nama nagarajena
dinna attha kusatinamutthiyo gahetva campakabodhim upasankamitva tepannasa-
hatthayamavitthatam kusatinasantharam santharitva pallankam abhujitva sambodhim patva
sabbabuddhacinnam "anekajatisamsaram .pe. Tanhanam khayamajjhaga"ti udanam
udanetva sattasattaham bodhisamipeyeva vitinametva brahmuna dhammadesanayacanam
sampaticchitva attana saha pabbajitanavabhikkhukotiyo ariyadhammapativedhasamatthe
disva akasena gantva anomanagarasamipe anomuyyane otaritva tehi
parivuto tattha dhammacakkam pavattesi. Tada kotisatasahassanam pathamo dhammabhisamayo
ahosi.
     Puna bhagavati lokanayake devalokacarikam caritva tattha dhammam desente
kotisatasahassanam dutiyo abhisamayo ahosi. Yada pana bhagava atthadassi amhakam
bhagava viya kapilavatthuparam sobhanapuram pavisitva dhammam desesi, tada kotisatasahassanam
tatiyo dhammabhisamayo ahosi. Tena vuttam:-
       [1] "tattheva mandakappamhi      atthadassi mahayaso
           mahatamam nihantvana        patto sambodhimuttamam.
       [2] Brahmuna yacito santo    dhammacakkam pavattayi
           amatena tappayi lokam       dasasahassi sadevakam.
@Footnote: 1 Ma. sucinandanagiya
       [3] Tassapi lokanathassa       ahesum abhisamaya tayo
           kotisatasahassanam          pathamabhisamayo ahu.
       [4] Yada buddho atthadassi      carati devacarikam
           kotisatasahassanam          dutiyabhisamayo ahu.
       [5] Punaparam yada buddho       desesi pitu santike
           kotisatasahassanam          tatiyabhisamayo ahu"ti.
     Tattha tatthevati tasmimyeva kappeti attho. Ettha pana varakappo "mandakappo"ti
adhippeto. "yasmim kappe tayo buddha nibbattanti, so kappo varakappo"ti
hettha padumuttarabuddhavamsavannanayam vutto. Tasma varakappo idha "mandakappo"ti
vutto. Nihantvanati nihanitva. Ayameva va patho. Santoti samano.
Amatenati maggaphaladhigamamatapanena. Tappayiti atappayi, pinesiti attho.
Dasasahassiti dasasahassilokadhatum. Devacarikanti devanam vinayanattham devalokacarikanti
attho.
     Sucandakanagare kira santo ca rajaputto upasanto ca purohitaputto
tisu vedesu sabbasamayantaresu ca saramadisva nagarassa catusu dvaresu cattaro
pandite visarade ca manusse thapetum "yam pana tumhe panditam samanam va brahmanam
va passatha sunatha va, tam amhakam agantva arocetha"ti. Tena ca samayena
atthadassi lokanatho sucandakanagaram sampapuni. Atha tehi nivedita purisa
gantva tesam dasabalassa tatthagamanam pativedesum. Tato te santopasanta
tathagatagamanam sutva pahatthamanasa sahassaparivara dasabalam asamam paccuggantva
abhivadetva nimantetva sattaham buddhappamukhassa samghassa asadisam mahadanam
datva sattame divase sakalanagaravasihi manussehi saddhim dhammakatham sunimsu. Tasmim
Kira divase atthanavutisahassani ehibhikkhupabbajjaya pabbajitva arahattam
papunimsu. Taya parisaya majjhe bhagava patimokkham uddisi, so pathamo sannipato
ahosi.
     Yada pana bhagava attano puttassa selattherassa dhammam desento
atthasitisahassani pasadetva ehibhikkhubhavena pabbajetva arahattam papetva
patimokkham uddisi, so dutiyo sannipato ahosi. Puna mahamangalasamagame
maghapunnamayam devamanussanam dhammam desento atthasattatisahassani arahattam
papetva patimokkham uddisi, so tatiyo sannipato ahosi. Tena vuttam:-
       [6] "sannipata tayo asum      tassapi ca mahesino
           khinasavanam vimalanam         santacittana tadinam.
       [7] Atthanavutisahassanam 1-       pathamo asi samagamo
           atthasitisahassanam 2-       dutiyo asi samagamo.
       [8] Atthasattatisahassanam 3-      tatiyo asi samagamo
           anupada vimuttanam         vimalanam mahesinan"ti.
     Tada kira amhakam bodhisatto campakanagare susimo nama brahmana-
mahasalo lokasammato ahosi. So sabbavibhavajatam dinanathakapanaddhikadinam
vissajjetva himavantasamipam gantva tapasapabbajjam pabbajitva attha
samapattiyo panca abhinnayo ca nibbattetva mahiddhiko mahanubhavo hutva
mahajanassa kusalakusalanam dhammanam anavajjasavajjabhavanca dassetva buddhappadam
agamayamano atthasi.
@Footnote: 1 Ma. atthanavutisatasahassanam      2 Ma. atthasitisatasahassanam
@3 Ma. atthasattatisatasahassanam
     Athaparena samayena atthadassimhi lokanayake loke uppajjitva
sudassanamahanagare atthannam parisanam majjhe dhammamatavassam vassente tassa
dhammam sutva saggalokam gantva dibbani mandaravapadumaparicchattakadini pupphani
devalokato aharitva attano anubhavam dassento dissamanasariro catusu
disasu catuddipikamahamegho viya pupphavassam vassetva samantato pupphamandapam
pupphamayagghitoranahemajaladini pupphamayani katva mandaravapupphacchattena dasabalam
pujesi. Sopi nam bhagava "anagate gotamo nama buddho bhavissati"ti byakasi.
Tena vuttam:-
       [9] "ahantena samayena           jatilo uggatapano
           susimo nama namena          mahiya setthasammato.
      [10] Dibbam mandaravam puppham          padumam parichattakam
           devaloka haritvana 1-       sambuddhamabhipujayim.
      [11] Sopi mam buddho byakasi       atthadassi mahamuni
           attharase kappasate          ayam buddho bhavissati.
           1- Ahu kapilavhaya ramma      nikkhamitva tathagato. 1-
      [12] Padhanam padahitvana .pe.       hessama sammukha imam.
      [13] Tassapi vacanam sutva          tuttho 2- samviggamanaso
           uttarim vatamadhitthasim           dasaparamipuriya"ti.
     Tattha jatiloti jata assa atthiti jatilo. Mahiya setthasammatoti
sakalenapi lokena settho uttamo pavaroti evam sammato sambhavitoti attho.
@Footnote: 1-1 cha.Ma. ime patha na dissanti            2 cha.Ma. hattho
     Tassa pana bhagavato sobhanam nama nagaram ahosi. Sagaro nama raja
pita, sudassana nama mata, santo upasanto ca dve aggasavaka, abhayo
namupatthako, dhamma ca sudhamma ca dve aggasavika, campakarukkho bodhi,
sariram asitihatthubbedham ahosi. Sarirappabha samantato sabbakalam yojanamattam
pharitva atthasi, ayu vassasatasahassam, visakha namassa aggamahesi, selo nama
putto, assayanena nikkhami. Tena vuttam:-
      [14] "sobhanam nama nagaram         sagaro nama khattiyo
           sudassana nama janika       atthadassissa mahesino. 1-
      [19] Santo ca upasanto ca       ahesum aggasavaka
           abhayo namupatthako        atthadassissa mahesino. 1-
      [20] Dhamma ceva sudhamma ca      ahesum aggasavika
           bodhi tassa bhagavato         campakoti pavuccati.
      [22] Sopi buddho asamasamo       asitihatthamuggato
           sobhate salarajava        ulurajava purito.
      [23] Tassa pakatika ramsi         anekasatakotiyo
           uddham adho dasa disa        pharanti yojanam sada.
      [24] Sopi buddho narasabho       sabbasattuttamo muni
           vassasatasahassani           loke atthasi cakkhuma.
      [25] Atulam dassetva obhasam     virocetva sadevake 2-
           sopi aniccatam patto        yathaggupadanasankhaya"ti.
@Footnote: 1-1 cha.Ma. satthuno          2 Si.,Ma. atulam dassayitvana obhasetva sadevake
     Tattha ulurajava puritoti saradasamayaparipunnavimalasakalamandalo tarakaraja
viyati attho. Pakatikati pakativasena uppajjamana, na adhitthanavasena.
Yada icchasi bhagava, tada anekakotisatasahassepi cakkavale abhaya phareyya.
Ramsiti rasmiyo. Upadanasankhayati upadanakkhaya indhanakkhaya aggi viya
sopi bhagava catunnam upadananam khayena anupadisesaya nibbanadhatuya
anupamanagare anomarame parinibbayi. Dhatuyo panassa adhitthanena vikirimsu.
Sesamettha gathasu uttanamevati.
                     Atthadassibuddhavamsavannana nitthita.
                      Nitthito cuddasamo buddhavamso.
                        -----------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 51 page 311-317. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=51&A=6913&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=51&A=6913&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33&i=195              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=33&A=7951              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=33&A=10192              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=33&A=10192              Contents of The Tipitaka Volume 33 http://84000.org/tipitaka/read/?index_33

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]