บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
18. Siddhatthabuddhavamsavannana dhammadassimhi bhagavati parinibbute antarahite cassa sasane tasmim kappe atite kappasahasse ca sattasu kappasatesu ca chasu kappesu ca atikkantesu ito catunavutikappamatthake ekasmim kappe ekova lokatthacaro adhigataparamattho siddhattho nama sattha loke paturahosi. Tena vuttam:- [1] "dhammadassissa aparena siddhattho lokanayako nihanitva tamam sabbam suriyo abbhuggato yatha"ti. Siddhattho bodhisattopi paramiyo puretva tusitabhavane nibbattitva tato cavitva vebharanagare udenassa nama ranno aggamahesiya suphassaya nama deviya kucchismim patisandhim gahetva dasannam masanam accayena viriyuyyane matukucchito nikkhami. Jate pana mahapurise sabbesam araddhakammanta ca icchita ca attha siddhimagamamsu, tasma panassa nataka "siddhattho"ti namamakamsu. So dasavassahassani agaramajjhe vasi. Tassa kokasuppalapadumanamaka tayo pasada ahesum. Somanassadevippamukhani atthacattalisa itthisahassani paccupatthitani ahesum. So cattari nimittani disva somanassadeviya putte anupamakumare uppanne asalhipunnamiyam suvannasivikaya nikkhamitva viriyuyyanam gantva pabbaji. Tam kotisatasahassamanussa anupabbajimsu. Mahapuriso kira tehi saddhim dasa mase padhanacariyam caritva visakhapunnamayam asadisabrahmanagame sunettaya nama brahmanakannaya dinnam madhupayasam paribhunjitva divaviharam vitinametva sayanhasamaye varunena nama yavapalena dinna attha tinamutthiyo gahetva kanikarabodhim upagantva cattalisahatthavitthatam tinasantharam santharitva pallankam abhujitva sabbannutam papunitva "anekajatisamsaram .pe. Tanhanam khayamajjhaga"ti udanam udanetva sattasattaham vitinametva attana saha pabbajitanam bhikkhunam kotisatasahassanam catusaccapativedhasamatthatam disva anilapathena gantva gayamigadaye otaritva tesam dhammacakkam pavattesi, tada kotisatasahassanam pathamo abhisamayo ahosi. Tena vuttam:- [2] "sopi patvana sambodhim santarento sadevakam abhivassi dhammameghena nibbapento sadevakam. [3] Tassapi atulatejassa ahesum abhisamaya tayo kotisatasahassanam pathamabhisamayo ahu"ti. Tattha sadevakanti sadevakam lokam. Dhammameghenati dhammakathameghavassena. Puna bhimarathanagare bhimarathena nama ranna nimantito nagaramajjhe kate santhagare nisinno karavikarutamanjuna savanasukhena paramamadhurena panditajanahadayangamena amatabhisekasadisena brahmassarena dasa disa paripurento dhammamatadundubhimahani, tada navutikotinam dutiyo abhisamayo ahosi. Tena vuttam:- [4] "punaparam bhimarathe yada ahani dundubhim tada navutikotinam dutiyabhisamayo ahu"ti. Yada pana vebharanagare natisamagame buddhavamsam desento navutikotinam dhammacakkhum uppadesi, so tatiyo abhisamayo ahosi. Tena vuttam:- [5] "yada buddho dhammam desesi vebhare so naruttamo 1- tada navutikotinam tatiyabhisamayo ahu"ti. Amararuciradassane 2- amaranagare nama sambalo ca 3- sumitto ca dve bhataro rajjam karesum. Atha siddhattho sattha tesam rajunam upanissayasampattim disva gaganatalena gantva amaranagaramajjhe otaritva cakkalankatatalehi caranehi pathavitalam maddanto viya padacetiyani dassetva amaruyyanam gantva paramaramaniye attano karunasitale silatale nisidi. Tato dvepi bhatikarajano dasabalassa padacetiyani disva padani anugantva siddhattham adhigataparamattham sattaram @Footnote: 1 cha.Ma. puruttame 2 Si.,i. ruciradassano 3 Si.,i. sambahulo ca Sabbalokanetaram saparivaram upasankamitva abhivadetva bhagavantam parivaretva nisidimsu. Tesam bhagava ajjhasayanurupam dhammam desesi. Tassa te dhammakatham sutva sanjatasaddha hutva sabbeva pabbajitva arahattam papunimsu. Tesam kotisatanam khinasavanam majjhe bhagava patimokkham uddisi, so pathamo sannipato ahosi. Vebharanagare natisamagame pabbajitanam navutikotinam majjhe patimokkham uddisi, so dutiyo sannipato ahosi. Sudassanavihare sannipatitanam asitikotinam majjhe patimokkham uddisi, so tatiyo sannipato ahosi. Tena vuttam:- [6] "sannipata tayo asum siddhatthassa mahesino 1- khinasavanam vimalanam santacittana tadinam. [7] Kotisatanam navutinam asitiyapi ca kotinam ete asum tayo thana vimalanam samagame"ti. Tattha navutinam, asitiyapi ca kotinanti navutinam kotinam asitiyapi ca kotinam sannipata ahesunti attho. Ete asum tayo thanati etani tini sannipatatthanani ahesunti attho. "thananetani tini ahesun"tipi patho. Tada amhakam bodhisatto surasenanagare mangalo nama brahmano hutva vedavedanganam param gantva anekakotisankham dhanasannicayam dinanathadinam pariccajitva vivekaramo hutva tapasapabbajjam pabbajitva jhanabhinnayo nibbattetva viharanto "siddhattho nama buddho loke uppanno"ti sutva tam upasankamitva vanditva tassa dhammakatham sutva yaya jambuya ayam jambudipo pannayati, iddhiya tam jambum upasankamitva tato phalam aharitva navutikotibhikkhu- parivaram siddhattham sattharam surasenavihare nisidapetva jambuphalehi santappesi @Footnote: 1 cha.Ma. tasmimpi dvipatuttame Sampavaresi. Atha sattha tam phalam paribhunjitva "ito catunavutikappamatthake gotamo nama buddho bhavissati"ti byakasi. Tena vuttam:- [8] "ahantena samayena mangalo nama tapaso uggatejo duppasaho abhinnabalasamahito. [9] Jambuto phalamanetva siddhatthassa adasaham patiggahetva sambuddho idam vacanamabravi. [10] Passatha imam tapasam jatilam uggatapanam catunavutito kappe ayam buddho bhavissati 1- ahu kapilavhaya ramma nikkhamitva tathagato. 1- [11] Padhanam padahitvana .pe. hessama sammukha imam. [12] Tassapi vacanam sutva bhiyyo cittam pasadayim uttarim vatamadhitthasim dasaparamipuriya"ti. Tattha duppasahoti durasado. Ayameva va patho. Tassa pana bhagavato nagaram vebharam nama ahosi. Udeno nama raja pita, jayasenotipi tasseva namam, suphassa nama mata, sambalo ca sumitto ca dve aggasavaka, revato namupatthako, sivala ca surama ca dve aggasavika, kanikararukkho bodhi, sariram satthihatthubbedham ahosi. Vassasatasahassam ayu, somanassa nama aggamahesi ahosi, anupamo nama putto, suvannasivikaya nikkhami, tena vuttam:- [13] "vebharam nama nagaram udeno nama khattiyo suphassa nama janika siddhatthassa mahesino. @Footnote: 1-1 cha.Ma. ime patha na dissanti [18] Sambalo ca sumitto ca ahesum aggasavaka revato namupatthako siddhatthassa mahesino. [19] Livala ca surama ca ahesum aggasavika bodhi tassa bhagavato kanikaroti vuccati. [21] So buddho satthiratanam ahosi nabhamuggato kancanagghiyasankaso dasasahassi virocati. [22] Sopi buddho asamasamo atulo appatipuggalo vassasasatasahassani loke atthasi cakkhuma. [23] Vipulappabham dassayitva pupphapetvana savake vilasetva samapatya 1- nibbuto so sasavako"ti. Tattha satthiratananti satthiratanappamanam nabham uggatoti attho. Kancanagghiyasankasoti nanaratanavicittakanakamayaagghiyasadisadassanoti attho. Dasasahassi virocatiti dasasahassiyam virocati. Vipulanti ularam obhasam. Pupphapetvanati jhanabhinna- maggaphalasamapattipupphehi pupphite paramasobhaggappatte katvati attho. Vilasetvati vilasayitva kilitva, samapatyati lokiyalokuttarahi samapattihi ca. Nibbutoti anupadaparinibbanena nibbuto. Siddhattho kira sattha kancanavelunagare anomuyyayena parinibbayi. Tatthevassa ratanamayam catuyojanubbedham cetiyamakamsuti. Sesagathasu sabbattha pakatamevati. Siddhatthabuddhavamsavannana nitthita. Nitthito solasamo buddhavamso. ---------------- @Footnote: 1 pali. varasamapattiyaThe Pali Atthakatha in Roman Book 51 page 322-327. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=51&A=7158&modeTY=2 อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=51&A=7158&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33&i=197 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=33&A=8045 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=33&A=10362 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=33&A=10362 Contents of The Tipitaka Volume 33 http://84000.org/tipitaka/read/?index_33
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]