ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 51 : PALI ROMAN Buddha.A. (madhurattha.)

                       18. Siddhatthabuddhavamsavannana
     dhammadassimhi bhagavati parinibbute antarahite cassa sasane tasmim
kappe atite kappasahasse ca sattasu kappasatesu ca chasu kappesu ca atikkantesu
ito catunavutikappamatthake ekasmim kappe ekova lokatthacaro adhigataparamattho
siddhattho nama sattha loke paturahosi. Tena vuttam:-
       [1] "dhammadassissa aparena       siddhattho lokanayako
             nihanitva tamam sabbam        suriyo abbhuggato yatha"ti.
     Siddhattho bodhisattopi paramiyo puretva tusitabhavane nibbattitva
tato cavitva vebharanagare udenassa nama ranno aggamahesiya suphassaya
nama deviya kucchismim patisandhim gahetva dasannam masanam accayena viriyuyyane
matukucchito nikkhami. Jate pana mahapurise sabbesam araddhakammanta ca
icchita ca attha siddhimagamamsu, tasma panassa nataka "siddhattho"ti namamakamsu.
So dasavassahassani agaramajjhe vasi. Tassa kokasuppalapadumanamaka tayo
pasada ahesum. Somanassadevippamukhani atthacattalisa itthisahassani paccupatthitani
ahesum.
     So cattari nimittani disva somanassadeviya putte anupamakumare
uppanne asalhipunnamiyam suvannasivikaya nikkhamitva viriyuyyanam gantva
pabbaji. Tam kotisatasahassamanussa anupabbajimsu. Mahapuriso kira tehi saddhim
dasa mase padhanacariyam caritva visakhapunnamayam asadisabrahmanagame sunettaya
nama brahmanakannaya dinnam madhupayasam paribhunjitva divaviharam vitinametva
sayanhasamaye varunena nama yavapalena dinna attha tinamutthiyo gahetva
kanikarabodhim upagantva cattalisahatthavitthatam tinasantharam santharitva pallankam
abhujitva sabbannutam papunitva "anekajatisamsaram .pe. Tanhanam
khayamajjhaga"ti udanam udanetva sattasattaham vitinametva attana
saha pabbajitanam bhikkhunam kotisatasahassanam catusaccapativedhasamatthatam disva
anilapathena gantva gayamigadaye otaritva tesam dhammacakkam pavattesi, tada
kotisatasahassanam pathamo abhisamayo ahosi. Tena vuttam:-
       [2] "sopi patvana sambodhim      santarento sadevakam
           abhivassi dhammameghena        nibbapento sadevakam.
       [3] Tassapi atulatejassa        ahesum abhisamaya tayo
           kotisatasahassanam           pathamabhisamayo ahu"ti.
     Tattha sadevakanti sadevakam lokam. Dhammameghenati dhammakathameghavassena.
Puna bhimarathanagare bhimarathena nama ranna nimantito nagaramajjhe kate santhagare
nisinno karavikarutamanjuna savanasukhena paramamadhurena panditajanahadayangamena
amatabhisekasadisena brahmassarena dasa disa paripurento dhammamatadundubhimahani,
tada navutikotinam dutiyo abhisamayo ahosi. Tena vuttam:-
       [4] "punaparam bhimarathe          yada ahani dundubhim
           tada navutikotinam           dutiyabhisamayo ahu"ti.
     Yada pana vebharanagare natisamagame buddhavamsam desento navutikotinam
dhammacakkhum uppadesi, so tatiyo abhisamayo ahosi. Tena vuttam:-
       [5] "yada buddho dhammam desesi    vebhare so naruttamo 1-
            tada navutikotinam           tatiyabhisamayo ahu"ti.
     Amararuciradassane 2- amaranagare nama sambalo ca 3- sumitto ca dve
bhataro rajjam karesum. Atha siddhattho sattha tesam rajunam upanissayasampattim
disva gaganatalena gantva amaranagaramajjhe otaritva cakkalankatatalehi caranehi
pathavitalam maddanto viya padacetiyani dassetva amaruyyanam gantva paramaramaniye
attano karunasitale silatale nisidi. Tato dvepi bhatikarajano dasabalassa
padacetiyani disva padani anugantva siddhattham adhigataparamattham sattaram
@Footnote: 1 cha.Ma. puruttame      2 Si.,i. ruciradassano      3 Si.,i. sambahulo ca
Sabbalokanetaram saparivaram upasankamitva abhivadetva bhagavantam parivaretva
nisidimsu. Tesam bhagava ajjhasayanurupam dhammam desesi. Tassa te dhammakatham
sutva sanjatasaddha hutva sabbeva pabbajitva arahattam papunimsu. Tesam
kotisatanam khinasavanam majjhe bhagava patimokkham uddisi, so pathamo sannipato
ahosi. Vebharanagare natisamagame pabbajitanam navutikotinam majjhe patimokkham
uddisi, so dutiyo sannipato ahosi. Sudassanavihare sannipatitanam asitikotinam
majjhe patimokkham uddisi, so tatiyo sannipato ahosi. Tena vuttam:-
       [6] "sannipata tayo asum      siddhatthassa mahesino 1-
           khinasavanam vimalanam         santacittana tadinam.
       [7] Kotisatanam navutinam          asitiyapi ca kotinam
           ete asum tayo thana     vimalanam samagame"ti.
     Tattha navutinam, asitiyapi ca kotinanti navutinam kotinam asitiyapi ca
kotinam sannipata ahesunti attho. Ete asum tayo thanati etani tini
sannipatatthanani ahesunti attho. "thananetani tini ahesun"tipi patho.
     Tada amhakam bodhisatto surasenanagare mangalo nama brahmano hutva
vedavedanganam param gantva anekakotisankham dhanasannicayam dinanathadinam
pariccajitva vivekaramo hutva tapasapabbajjam pabbajitva jhanabhinnayo
nibbattetva viharanto "siddhattho nama buddho loke uppanno"ti sutva
tam upasankamitva vanditva tassa dhammakatham sutva yaya jambuya ayam jambudipo
pannayati, iddhiya tam jambum upasankamitva tato phalam aharitva navutikotibhikkhu-
parivaram siddhattham sattharam surasenavihare nisidapetva jambuphalehi santappesi
@Footnote: 1 cha.Ma. tasmimpi dvipatuttame
Sampavaresi. Atha sattha tam phalam paribhunjitva "ito catunavutikappamatthake
gotamo nama buddho bhavissati"ti byakasi. Tena vuttam:-
       [8] "ahantena samayena        mangalo nama tapaso
           uggatejo duppasaho       abhinnabalasamahito.
       [9] Jambuto phalamanetva      siddhatthassa adasaham
           patiggahetva sambuddho     idam vacanamabravi.
      [10] Passatha imam tapasam         jatilam uggatapanam
           catunavutito kappe         ayam buddho bhavissati
           1- ahu kapilavhaya ramma   nikkhamitva tathagato. 1-
      [11] Padhanam padahitvana .pe.    hessama sammukha imam.
      [12] Tassapi vacanam sutva       bhiyyo cittam pasadayim
           uttarim vatamadhitthasim        dasaparamipuriya"ti.
     Tattha duppasahoti durasado. Ayameva va patho. Tassa pana bhagavato
nagaram vebharam nama ahosi. Udeno nama raja pita, jayasenotipi tasseva
namam, suphassa nama mata, sambalo ca sumitto ca dve aggasavaka, revato
namupatthako, sivala ca surama ca dve aggasavika, kanikararukkho bodhi,
sariram satthihatthubbedham ahosi. Vassasatasahassam ayu, somanassa nama aggamahesi
ahosi, anupamo nama putto, suvannasivikaya nikkhami, tena vuttam:-
      [13] "vebharam nama nagaram        udeno nama khattiyo
           suphassa nama janika       siddhatthassa mahesino.
@Footnote: 1-1 cha.Ma. ime patha na dissanti
      [18] Sambalo ca sumitto ca      ahesum aggasavaka
           revato namupatthako      siddhatthassa mahesino.
      [19] Livala ca surama ca       ahesum aggasavika
           bodhi tassa bhagavato        kanikaroti vuccati.
      [21] So buddho satthiratanam       ahosi nabhamuggato
           kancanagghiyasankaso        dasasahassi virocati.
      [22] Sopi buddho asamasamo      atulo appatipuggalo
           vassasasatasahassani         loke atthasi cakkhuma.
      [23] Vipulappabham dassayitva       pupphapetvana savake
           vilasetva samapatya 1-  nibbuto so sasavako"ti.
     Tattha satthiratananti satthiratanappamanam nabham uggatoti attho. Kancanagghiyasankasoti
nanaratanavicittakanakamayaagghiyasadisadassanoti attho. Dasasahassi virocatiti
dasasahassiyam virocati. Vipulanti ularam obhasam. Pupphapetvanati jhanabhinna-
maggaphalasamapattipupphehi pupphite paramasobhaggappatte katvati attho. Vilasetvati
vilasayitva kilitva, samapatyati lokiyalokuttarahi samapattihi ca. Nibbutoti
anupadaparinibbanena nibbuto.
     Siddhattho kira sattha kancanavelunagare anomuyyayena parinibbayi.
Tatthevassa ratanamayam catuyojanubbedham cetiyamakamsuti. Sesagathasu sabbattha
pakatamevati.
                     Siddhatthabuddhavamsavannana nitthita.
                      Nitthito solasamo buddhavamso.
                        ----------------
@Footnote: 1 pali. varasamapattiya



             The Pali Atthakatha in Roman Book 51 page 322-327. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=51&A=7158&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=51&A=7158&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33&i=197              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=33&A=8045              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=33&A=10362              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=33&A=10362              Contents of The Tipitaka Volume 33 http://84000.org/tipitaka/read/?index_33

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]