บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
22. Sikhibuddhavamsavannana vipassissa aparabhage antarahite ca tasmim kappe tato param ekunasatthiya kappesu buddha loke na uppajjimsu. 2- Apagatabuddhaloko ahosi. Kilesadevaputta- maranam ekarajjam apagatakantakam ahosi. Ito pana ekattimsakappe siniddhasukkhasaradarupacito pahutasappisitto nidhumo sikhi viya sikhi ca vessabhu cati dve sammasambuddha loke uppajjimsu. 2- Tattha sikhi pana bhagava paramiyo puretva tusitapure nibbattitva tato cavitva kusalakaranavati arunavatinagare paramagunavato @Footnote: 1 Si.,i. pupphitam 2-2 Si.,i. ime patha na dissanti Arunavato nama ranno aggamahesiya rattakanakapatibimbarucirappabhaya pabhavatiya nama deviya kucchismim patisandhim gahetva dasa mase vitinametva nisabhuyyane matukucchito nikkhami. Nemittika panassa namam karonta unhisassa sikha viya uggatatta "sikhi"ti namamakamsu. So sattavassahassani agaram ajjhavasi. Sucandakasirigiriyasanarivasabhanamaka tayo pasada ahesum. Sabbakamadevippamukhani catuvisati itthisahassani paccupatthitani ahesum. So cattari nimittani disva sabbakamadeviya gunaganatule atule nama putte uppanne hatthiyanena hatthikkhandhavaragato mahabhinikkhamanam nikkhamitva pabbaji. Tam sattatipurisasatasahassani 1- anupabbajimsu. So tehi parivuto atthamasam padhanacariyam caritva visakhapunnamaya ganasanganikam pahaya sudassananigame piyadassisetthino dhituya dinnam madhupayasam paribhunjitva tarunakhadiravane divaviharam vitinametva anomadassina nama tapasena dinna attha kusatinamutthiyo gahetva pundarikabodhim upasankami. Tassa kira pundarikabodhiyapi pataliya pamanameva pamanam ahosi. Tamdivasameva so pannasaratanakkhandho hutva abbhuggato, sakhapissa pannasaratanamattava. So dibbehi gandhehi pupphehi sanchanno ahosi. Na kevalam puppheheva, phalehipi sanchanno 2- ahosi. Tassa ekapassato tarunani phalani ekato majjhimani ekato natipakkani ekato pakkhittadibbojani viya surasani vannagandharasasampannani tato tato olambanti. Yatha ca so, evam dasasahassicakkavalesu pupphupaga rukkha pupphehi phalupaga rukkha phalehi patimandita ahesum. @Footnote: 1 Ma. sattattimsapurisa... 2 Si.,i. sahito So tattha catuvisatihatthavitthatam tinasantharam santharitva pallankam abhujitva caturangaviriyam adhitthaya nisidi. Evam nisiditva chattimsa yojanavitthatam samaram marabalam vidhamitva sambodhim papunitva "anekajatisamsaram .pe. Tanhanam khayamajjhaga"ti udanam udanetva bodhisamipeyeva sattasattaham vitinametva brahmayacanam sampaticchitva attana saha pabbajitanam sattatiya bhikkhusatasahassanam upanissayasampattim disva surapathena gantva vividhavaranavatiya arunavatiya rajadhaniya samipe migajinuyyane 1- otaritva tehi muniganehi parivuto tesam majjhe dhammacakkam pavattesi. Tada kotisatasahassanam pathamo abhisamayo ahosi. Tena vuttam:- [1] "vipassissa aparena sambuddho dvipaduttamo sikhivhayo asi jino asamo appatipuggalo. [2] Marasenam pamadditva patto sambodhimuttamam dhammacakkam pavattesi anukampaya paninam. [3] Dhammacakkam pavattente sikhimhi jinapungave kotisatasahassanam pathamabhisamayo ahu"ti. Punapi arunavatiya rajadhaniya samipeyeva abhibhurajaputtassa ca sambhavarajaputtassa cati dvinnam saparivaranam dhammam desetva navutikotisahassani dhammamatam payesi. So dutiyo abhisamayo ahosi. Tena vuttam:- [4] "aparampi dhammam desente ganasetthe naruttame navutikotisahassanam dutiyabhisamayo ahu"ti. Yada pana suriyavatinagaradvare campakarukkhamule titthiyamadamanabhanjanattham sabbajanabandhanamokkhatthanca yamakapatihariyam karonto bhagava dhammam desesi, tada asitikotisahassanam tatiyo abhisamayo ahosi. Tena vuttam:- @Footnote: 1 Si.,i. migaciruyyane [5] "yamakapatiharayam 1- dassayante sadevake asitikotisahassanam tatiyabhisamayo ahu"ti. Abhibhuna ca sambhavena ca rajaputtena saddhim pabbajitanam arahantanam satasahassanam majjhe nisiditva patimokkham uddisi, so pathamo sannipato ahosi. Arunavatinagare natisamagame pabbajitanam asitiya bhikkhusahassanam majjhe nisiditva patimokkham uddisi, so dutiyo sannipato ahosi. Dhananjayanagare dhanapalanagavinayanasamaye 2- pabbajitanam sattatiya bhikkhusahassanam majjhe bhagava patimokkham uddisi, so tatiyo sannipato ahosi. Tena vuttam:- [6] "sannipata tayo asum sikhissapi mahesino khinasavanam vimalanam santacittana tadinam. [7] Bhikkhusatasahassanam pathamo asi samagamo asitibhikkhusahassanam dutiyo asi samagamo. [8] Sattatibhikkhusahassanam tatiyo asi samagamo anupalitto padumamva toyamhi sampavaddhitan"ti. Tattha anupalitto padumamvati toye jatam toyeva vaddhitam padumam viya toyena anupalittam, sopi bhikkhu sannipato loke jatopi lokadhammehi anupalitto ahositi attho. Tada kira amhakam bodhisatto katthaci asamsattho paribhuttanagare arindamo nama raja hutva sikhimhi paribhuttanagaramanuppatte saparivaro raja bhagavato paccuggantva pasadavaddhitahadayanayanasoto dasabalassa amalacaranakamalayugalesu @Footnote: 1 cha.Ma. yamakapatihariyanca 2 Si.,i. dhanapalakagahapativinayanasamaye Saparivaro sirasa abhivanditva dasabalam nimantetva sattaham issariyakulavibhava- saddhanurupam mahadanam datva dussabhandagaradvarani vivarapetva buddhappamukhassa bhikkhusamghassa mahagghani vatthani adasi. Attano ca balarupalakkhanajavasampanna- hemajalamalasamalankatam navakanakaruciradandakosacamarayugavirajitam vipulamudukannam candarajivirajitavadanasotam eravanavaranamiva arivaranam varavaranam datva varanappamanameva katva kappiyabhandanca adasi. Sopi nam sattha "ito ekattimsakappe buddho bhavissati"ti byakasi. Tena vuttam:- [9] "ahantena samayena arindamo nama khattiyo sambuddhappamukham samgham annapanena tappayim. [10] Bahudussavaram datva dussakotim anappakam alankatam hatthiyanam sambuddhassa adasaham. [11] Hatthiyanam nimminitva kappiyam upanamayim purayim manasam mayham niccam dalhamupatthitam. [12] Sopi mam buddho byakasi sikhi lokagganayako ekattimse ito kappe ayam buddho bhavissati. [13] Ahu kapilavhaya ramma .pe. Hessama sammukha imam. [14] Tassapi vacanam sutva bhiyyo cittam pasadayim uttarim vatamadhitthasim dasaparamipuriya"ti. Tattha nimminitvati tassa hatthino pamanena tulayitva. Kappiyanti kappiyabhandam, bhikkhunam yam bhandam kappati gahetum tam kappiyabhandam nama. Purayim manasam mayhanti mama cittam danapitiya purayim, mayham hasuppadanasamattham akasinti attho. Niccam dalhamupatthitanti "niccakalam danam dassami"ti danavasena dalham upatthitam cittanti attho. Tassa pana bhagavato nagaram arunavati nama ahosi. Arunava nama raja pita, pabhavati nama mata, abhibhu ca sambhavo ca dve aggasavaka, khemankaro namupatthako, sakhila 1- ca paduma ca dve aggasavika, pundarikarukkho bodhi, sariram cassa sattatihatthubbedham ahosi. Sarirappabha niccakalam yojanattayam pharitva atthasi. Sattativassasahassani ayu, sabbakama namassa aggamahesi, atulo namassa putto, hatthiyanena nikkhami. Tena vuttam:- [15] "nagaram arunavati nama aruno nama khattiyo pabhavati nama janika sikhissapi mahesino. [16] 2- Sattavassasahassani agaram ajjhavasi so suvaddhako giri vahano tayo pasadamuttama. [17] Catuvisatisahassani nariyo samalankata sabbakama nama sa nari atulo nama atrajo. [18] Nimitte caturo disva hatthiyanena nikkhami atthamasam padhanacaram acari purisuttamo. [19] Brahmuna yacito santo sikhi lokagganayako vattacakko mahaviro migadaye naruttamo. 2- [20] Abhibhu sambhavo ceva ahesum aggasavaka khemankaro namupatthako sikhissapi mahesino. @Footnote: 1 Si.,i. makhila 2-2 cha.Ma. ime patha na dissanti [21] Sakhila ca 1- paduma ca ahesum aggasavika bodhi tassa bhagavato pundarikoti vuccati. [22] Sirivaddho ca nando ca ahesum aggupatthaka citta ceva sucitta 2- ca ahesum aggupatthika. [23] Uccattanena so buddho sattatihatthamuggato kancanagghiyasankaso dvattimsavaralakkhano. [24] Tassapi byamappabha kaya niccharanti 3- nirantaram disodisam niccharanti tini yojanaso 4- pabha. [25] Sattativassasahassani ayu tassa mahesino tavata titthamano so taresi janatam bahum. [26] Dhammamegham vassitvana 5- temayitva sadevake khemantam papayitvana nibbuto so sasavako. [27] Anubyanjanasampannam dvattimsavaralakkhanam sabbam tamantarahitam nanu ritta sabbasankhara"ti. Tattha pundarikoti setambarukkho. Tini yojanaso pabhati tini yojanani pabha niccharantiti attho. Dhammameghanti dhammavassam, dhammavassanako buddhamegho. Temayitvati dhammakathasalilena temetva, sincitvati attho. Sadevaketi sadevake satte. Khemantanti khemantam nibbanam. Anubyanjanasampannanti tambanakhatunganasa- vattangulitadihi asitiya anubyanjanehi sampannam, dvattimsamahapurisalakkhana- patimanditam bhagavato sariranti attho. Sikhi kira sammasambuddho silavatinagare assarame parinibbayi. @Footnote: 1 Si.,i. makhila ca 2 cha.Ma. sugutta 3 cha.Ma. divarattim @4 pali. yojanani 5 cha.Ma. pavassetva Sikhiva loke 1- tapasa jalitva sikhiva meghagamane naditva sikhi mahesindhanavippahino sikhiva santim sugato gato so. Sikhissa kira bhagavato dhatuyo ekagghanava hutva atthamsu na vippakirimsu. Sakalajambudipavasino pana manussa tiyojanubbedham sattaratanamayam himagirisadisasobham thupamakamsu. Sesamettha gathasu pakatamevati. Sikhibuddhavamsavannana nitthita. Nitthito visatimo buddhavamso. -------------The Pali Atthakatha in Roman Book 51 page 349-356. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=51&A=7747&modeTY=2 อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=51&A=7747&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33&i=201 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=33&A=8243 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=33&A=10710 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=33&A=10710 Contents of The Tipitaka Volume 33 http://84000.org/tipitaka/read/?index_33
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]