บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
24. Kakusandhabuddhavamsavannana vessabhumhi sayambhumhi parinibbute tasmim pana kappe atikkante ekunattimsakappesu jinadivasakara uppajjimsu. 1- Imasmim pana bhaddakappe cattaro buddha nibbattimsu. Katame cattaro? kakusandho konagamano kassapo amhakam @Footnote: 1 cha.Ma. nuppajjimsu Buddhoti. Metteyyo pana bhagava uppajjissati. Evamayam kappo pancahi buddhuppadehi patimanditatta bhaddakappoti bhagavata vannito. Tattha kakusandho nama bhagava paramiyo puretva tusitapure nibbattitva tato cavitva khemavatinagare khemankarassa nama ranno atthadhammanusasakassa aggidattassa nama purohitassa aggamahesiya visakhaya nama brahmaniya kucchismim patisandhim aggahesi. Yada pana khattiya brahmane sakkaronti garukaronti manenti pujenti, tada bodhisatta brahmanakule nibbattanti. Yada pana brahmana khattiye sakkaronti garukaronti manenti pujenti. Tada khattiyakule uppajjanti. Tada kira brahmana khattiyehi sakkariyanti garukariyanti. Tasma saccasandho kakusandho bodhisatto vibhavasirisamudayenakule anakule brahmanakule dasasahassilokadhatum unnadento kampayanto udapadi. Hettha vuttappakarani patihariyani nibbattimsu. Tato dasannam masanam accayena khemavatuyyane 1- matukucchito suvannalatato aggijalo viya nikkhami. So cattari vassasahassani agaram ajjhavasi. Tassa kira kamakamavannakamasuddhinamaka 2- tayo pasada ahesum rocinibrahmanipamukhani timsa itthisahassani paccupatthitani ahesum. So cattari nimittani disva rociniya brahmaniya anuttare uttare nama kumare uppanne payuttena 3- ajannarathena mahabhinikkhamanam nikkhamitva pabbaji. Tam cattalisasahassani anupabbajimsu. So tehi parivuto attha mase padhanacariyam caritva visakhapunnamaya sucirindhanigame vajirindhabrahmanassa dhitaya dinnam madhupayasam paribhunjitva khadiravane divaviharam katva sayanhasamaye @Footnote: 1 Si.,i. khemuyyane 2 Si.,i. sucisurucirativaddhananamaka 3 Ma. chayuttena Subhaddena nama yavapalakena upanita attha tinamutthiyo gahetva sirisabodhim pataliya vuttappamanam dibbagandham upavayamanam upagantva catuttimsahatthavitthatam tinasantharam santharitva pallankam abhujitva sambodhim patva "anekajatisamsaram .pe. Tanhanam khayamajjhaga"ti udanam udanetva sattasattaham vitinametva attana saha pabbajitanam cattalisaya bhikkhusahassanam saccappativedhasamatthatam disva ekaheneva makilanagarasamipe sambhutam isipatanam nama migadayam pavisitva tesam majjhagato bhagava dhammacakkam pavattesi. Tada cattalisaya kotisahassanam pathamo dhammabhisamayo ahosi. Puna kannakujjanagaradvare mahasalarukkhamule yamakapatihariyam katva timsakotisahassanam dhammacakkhum uppadesi, so dutiyo abhisamayo ahosi. Yada pana khemavatinagarassavidure annatarasmim devayatane abhimatanaradevo naradevo nama yakkho dissamanamanussasariro hutva kantaramajjhe ekassa kamalakuvalayuppala- samalankatasalilasitalassa paramamadhurasisiravarino sabbajanasurabhiramassa sarassa samipe thatva kamalakuvalayakallaharadihi satte upalapetva manusse khadati. Tasmim magge pacchinne janasampatarahite mahaatavim pavisitva tattha sampatte satte khadati. So lokavissuto mahakantaramaggo ahosi. Ubhatokantaradvare kira mahajanakayo sannipatitva kantaranittharanatthaya atthasi. Atha vigatabhavabandho kakusandho sattha ekadivasam paccusasamaye mahakarunasamapattito vutthaya lokam volokento nanajalassa antogatam tam mahesakkham naradevayakkham tanca janasamuhamaddasa. Disva ca pana gaganatalena gantva tassa janakayassa passantasseva bhagava anekavihitam patihariyam karonto tassa naradevayakkhassa bhavane otaritva tassa mangalapallanke nisidi. Atha kho so manussabhakkho yakkho chabbannarasmiyo vissajjentam indadhanuparivutamiva divasakaram munidivasakaram pavanapathenagacchantam disva "dasabalo mamanukampaya idhagacchati"ti pasannahadayo attano parivarayakkhehi saddhim anekamigaganavantam himavantam gantva nanavannagandhani jalajathalajani kusumani paramamanoramani sugandhagandhe samaharitva attano pallanke nisinnam vigatarandham kakusandham lokanayakam malagandhavilepanadihi pujayitva thutisangitani pavattento sirasi anjalim katva namassamano atthasi. Tato manussa tam patihariyam disva pasannahadaya samagamma bhagavantam parivaretva namassamana atthamsu. Atha appatisandho kakusandho bhagava abhipujitanaradevayakkham naradevayakkham kammaphalasambandha- dassanena samuttejetva nirayakathaya santasetva catusaccakatham kathesi, tada aparimitanam sattanam sammabhisamayo ahosi, ayam tatiyo abhisamayo ahosi. Tena vuttam:- [1] "vessabhussa aparena sambuddho dipaduttamo kakusandho nama namena appameyyo durasado. [2] Ugghatetva sabbabhavam cariyaya paramim gato sihova panjaram bhetva patto sambodhimuttamam. [3] Dhammacakkam pavattente kakusandhe lokanayake cattalisakotisahassanam dhammabhisamayo ahu. [4] Antalikkhamhi akase yamakam katva vikubbanam timsakotisahassanam bodhesi devamanuse. [5] Naradevassa yakkhassa catusaccappakasane dhammabhisamayo tassa gananato asankhiyo"ti. Tattha ugghatetvati samuhanitva. Sabbabhavanti sabbam navavidham bhavam, bhavuppattinimittam kammanti attho. Cariyaya paramim gatoti sabbaparaminam puranavasena param gato. 1- Sihova panjaram bhetvati siho viya panjaram munikunjaro bhavapanjaram vinasetvati attho. Kakusandhassa viddhastabhavabandhanassa ekova savakasannipato ahosi. Kannakujjanagare isipatane migadaye attana saha pabbajitehi cattalisaya arahantasahassehi parivuto maghapunnamayam bhagava patimokkham uddisi. Tena vuttam:- [6] "kakusandhassa bhagavato eko asi samagamo khinasavanam vimalanam santacittana tadinam. [7] Cattalisasahassanam tada asi samagamo dantabhumimanuppattanam asavariganakkhaya"ti. Tada amhakam bodhisatto khemo nama raja hutva buddhappamukhassa samghassa pattacivaram mahadanam datva anjanadini sabbabhesajjani ca adasi. Annanca samanaparikkharam datva tassa dhammadesanam sutva pasannahadayo hutva bhagavato santike pabbaji. So pana sattha "anagate imasmimyeva kappe buddho bhavissati"ti byakasi. Tena vuttam:- [8] "ahantena samayena khemo namasi khattiyo tathagate jinaputte danam datva anappakam. [9] Pattanca civaram datva anjanam madhulatthikam imetam patthitam sabbam patiyademi varam varam. [10] Sopi mam buddho byakasi kakusandho vinayako imamhi bhaddake kappe ayam buddho bhavissati. @Footnote: 1 Si. paramim gato [11] Ahu kapilavhaya ramma .pe. Hessama sammukha imam. [13] Nagaram khemavati nama khemo namasaham tada sabbannutam gavesanto pabbajim tassa santike"ti. Tattha anjanam pakatameva. Madhulatthikanti yatthimadhukam. Imetanti imam etam. Patthitanti icchitam. Patiyademiti dajjami, adasinti attho. Varam varanti settham setthanti attho. "yadetam patthitan"tipi patho, tassa yam icchati, etam sabbam adasinti attho. Ayam sundarataro. Tassa pana adandhassa kakusandhassa bhagavato khemam nama nagaram ahosi. Aggidatto nama brahmano pita, visakha nama brahmani mata, vidhuro ca sanjivo ca dve aggasavaka, buddhijo namupatthako, sama ca campa ca dve aggasavika, mahasirisarukkho bodhi, sariram cattalisahatthubbedham ahosi, samanta dasayojanani sarirappabha niccharati, cattalisavassasahassani ayu, bhariya panassa rocini nama brahmani, uttaro nama putto, ajannarathena nikkhami. Tena vuttam:- [14] "brahmano aggidatto ca asi buddhassa so pita visakha nama janika kakusandhassa satthuno. [15] Vasate tattha kheme pure sambuddhassa mahakulam naranam pavaram settham jatimantam mahayasam. [20] Vidhuro ca sanjivo ca ahesum aggasavaka buddhijo namupatthako kakusandhassa satthuno. [21] Sama ca campanama ca ahesum aggasavika bodhi tassa bhagavato sirisoti pavuccati. [23] Cattalisaratanani accuggato mahamuni kanakappabha niccharati samanta dasayojanam. [24] Cattalisavassasahassani ayu tassa mahesino tavata titthamano so taresi janatam bahum. [25] Dhammapanam pasaretva naranarinam sadevake naditva sihanadamva nibbuto so sasavako. [26] Atthangavacanasampanno acchiddani nirantaram sabbam tamantarahitam nanu ritta sabbasankhara"ti. Tattha vasate tattha kheme pureti ayam gatha kakusandhassa jatanagara- sandassanattham vuttati veditabba. Mahakulanti uditoditam bhagavato pitukulam. Naranam pavaram setthanti jativasena sabbamanussanam pavaram setthanti attho. Jatimantanti abhijativantam, uttamabhijatam. Mahayasanti mahaparivaram, kim tam buddhassa mahakulam. Tattha mahakulam kheme pure vasateti padena sambandho datthabbo. Samanta dasayojananti samantato dasa yojanani pharitva niccakalam sarirato nikkhamitva suvannavanna pabha niccharatiti attho. Dhammapananti dhammasankhatam apanam. Pasaretvati bhandavikkinanattham nanabhandasamiddhamapanam viya dhammapanam pasaretvati attho. Naranarinanti veneyyanaranarinam jhana- samapattimaggaphalaratanavisesadhigamatthaya. Sihanadamvati sihanadam viya, abhayanadam naditva. Atthangavacanasampannoti atthangasamannagatasaro sattha. Acchiddaniti chiddadi- bhavarahitani silani acchiddani asabalani akammasani. Atha va acchiddani avivarani savakayugaladini. Nirantaranti satatam sabbakalam. Sabbam tamantarahitanti Sattha ca savakayugaladini ca tam sabbam munibhavamupagantva adassanabhavamupagatanti attho. Apetabandho kakusandhabuddho adandhapanno gatasabbarandho tilokasandho kira saccasandho kheme vane vasamakappayittha. Sesagathasu sabbattha pakatamevati. Kakusandhabuddhavamsavannana nitthita. Nitthito bavisatimo buddhavamso. -------------The Pali Atthakatha in Roman Book 51 page 364-371. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=51&A=8078&modeTY=2 อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=51&A=8078&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33&i=203 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=33&A=8347 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=33&A=10894 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=33&A=10894 Contents of The Tipitaka Volume 33 http://84000.org/tipitaka/read/?index_33
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]