ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 51 : PALI ROMAN Buddha.A. (madhurattha.)

                       26. Kassapabuddhavamsavannana
     konagamanassa pana bhagavato aparabhage tassa sasane ca antarahite
timsavassasahassayuka satta anupubbena parihayitva dasavassayuka hutva puna
vaddhitva aparimitayuka hutva puna anupubbena parihayitva visativassa-
sahassayukesu sattesu jatesu anekamanussapo kassapo nama sattha loke
udapadi. So paramiyo puretva tusitapure nibbattitva tato cavitva
baranasinagare brahmadattassa nama brahmanassa vipulagunavatiya dhanavatiya
nama brahmaniya kucchismim patisandhim gahetva dasannam masanam accayena
isipatane migadaye matukucchito nikkhami. Gottavasena panassa "kassapakumaro"ti
namamakamsu. So dve vassasahassani agaram ajjhavasi. Hamsava yasava sirinandoti
tassa tayo pasada ahesum. Sunandanamabrahmanippamukhani atthacattalisa
itthisahassani paccupatthitani ahesum.
     So cattari nimittani disva sunandaya brahmaniya vijitasene
nama putte uppanne uppannasamvego "mahabhinikkhamanam nikkhamissami"ti
Cintesi. Athassa parivitakkasamanantarameva pasado kulalacakkamiva bhamitva
gaganatalamabbhuggantva paramarucirakaranikaro saradasamayarajanikaro viya taraganaparivuto
anekanarasataparivuto gaganatalamalankaronto viya punnanubhavam pakasento viya
jananayanahadayani akaddhento viya rukkhaggani param sobhayamano viya ca
gantva nigrodhabodhim majjhekatva bhumiyam patitthahi. Atha bodhisatto
mahasatto pathaviyam patitthahitva devadattam arahattaddhajamadaya pabbaji. Tassa
natakitthiyo pasada otaritva addhagavutam maggam gantva saparivara
senasannivesam katva nisidimsu. Tato itthiparicarike thapetva sahagata sabbe
pabbajimsu.
     Mahapuriso kira sattaham tehi parivuto padhanacariyam caritva visakhapunnamaya
sunandaya nama brahmaniya dinnam madhupayasam paribhunjitva khadiravane
divaviharam katva sayanhasamaye somena nama yavapalakena upanita attha
tinamutthiyo gahetva nigrodhabodhim upagantva pancadasahatthayamavitthatam tinasantharam
santharitva tattha nisiditva abhisambodhim papunitva "anekajatisamsaram .pe.
Tanhanam khayamajjhaga"ti udanam udanetva sattasattaham vitinametva attana
saha pabbajitanam bhikkhunam kotiya upanissayasampattim disva gaganatalena
gantva baranasiyam isipatane migadaye otaritva tehi parivuto tattha
dhammacakkam pavattesi, tada visatiya kotisahassanam pathamo dhammabhisamayo ahosi.
Tena vuttam:-
      [1] "konagamanassa aparena       sambuddho dvipaduttamo
          kassapo nama gottena       dhammaraja pabhankaro.
      [2] Sanchadditam kulamulam            bahvannapanabhojanam
          datvana yacake danam        purayitvana manasam
          usabhova alakam bhetva       patto sambodhimuttamam.
      [3] Dhammacakkam pavattente        kassape lokanayake
          visakotisahassanam            pathamabhisamayo ahu"ti.
     Tattha sanchadditanti chadditam ujjhitam pariccattam. Kulamulanti kulagharam,
aparimitabhogakkhandham anekakotisahassadhanasancayam dasasatanayanabhavanasadisabhogam atiduccajam
tinamiva chadditanti attho. Yacaketi yacakanam datva. Alakanti gottham,
yatha usabho gottham bhinditva yathasukham icchitatthanam papunati, evam mahapurisopi
gehabandhanam bhinditva abhisambodhim papuniti attho.
     Puna catumasam janapadacarikam caramane satthari dasakotisahassanam dutiyo
abhisamayo ahosi. Yada pana sundaranagaradvare asanarukkhamule yamakapatihariyam
karonto dhammam desesi, tada pancannam kotisahassanam tatiyo abhisamayo
ahosi. Puna yamakapatihariyam katva suraripudurabhibhavane tavatimsabhavane sudhamma
nama devasabha atthi, tattha nisiditva attano mataram dhanavatidevim pamukham
katva dasasahassilokadhatuya devatanam anuggahakaranattham sattappakaranam
abhidhammapitakam desento tini devatakotisahassani dhammamatam payesi. Tena
vuttam:-
      [4] "catumasam yada buddho       loke carati carikam
          dasakotisahassanam           dutiyabhisamayo ahu.
      [5] Yamakam vikubbanam katva        nanadhatum pakittayi
          pancakotisahassanam          tatiyabhisamayo ahu.
      [6] Sudhamma devapure ramme     tattha dhammam pakittayi
          tinikotisahassanam           devanam bodhayi jino.
      [7] Naradevassa yakkhassa         apare dhammadesane
          etesanam abhisamaya        gananato asankhiya"ti.
     Tattha catumasanti catumase. Ayameva va patho. Caratiti acari. Yamakam
vikubbanam katvati yamakapatihariyam katva. Nanadhatunti sabbannutannanasabhavam.
"sabbannanadhatun"tipi 1- vadanti. Pakittayiti mahajanassa pakasesi. Sudhammati
tavatimsabhavane sudhamma nama sabha atthi, tattha nisiditvati attho. Dhammanti
abhidhammam.
     Tada kira anubhavavijitanaradevo naradevo nama mahesakkho hettha
vuttanaradevayakkho viya mahiddhiko yakkho ahosi. So jambudipe ekasmim nagare
ranno yadisam rupam, tadisam rupasanthanam sarakuttim nimminitva tam rajanam
maretva khaditva sahaantepuram rajjam patipajjitva aparimitamamsabhojano ahosi.
So kira itthidhutto ca ahosi. Yada pana tam kusala cheka itthiyo "nayam
amhakam raja, amanusso eso"ti jananti, tada so lajjito hutva ta
sabba khaditva annam nagaram patipajjati. Evameva so naradevayakkho manusse
bhakkhayanto yada sundaranagarabhimukho agamasi, tada tam disva nagaravasino
manussa maranabhayatajjitasantasa sakanagarato nikkhamitva tato tato palayimsu.
Atha te manusse palayamane disva kassapadasabalo tassa naradevassa yakkhassa
purato atthasi. Naradevo evam devadevam thitam disva vissaram ghoram nadam
naditva bhagavato bhayam uppadetum asakkonto tam saranam gantva panham pucchi,
@Footnote: 1 Ma. saccanana...
Panham vissajjetva tam dametva dhamme desiyamane sampattanam naramaranam
gananapathatitanam abhisamayo ahosi. Tena vuttam "naradevassa yakkhassa"tiadi.
Tattha apare dhammadesaneti aparasmim dhammadesane. Etesananti etesam. Ayameva
va patho.
     Tassa pana kassapabhagavato ekova savakasannipato ahosi. Baranasinagare
purohitaputto tisso nama ahosi. So kassapassa bodhisattassa sarire
lakkhanasampattim disva pituno bhasato sutva "nissamsayam eko mahabhinikkhamanam
nikkhamitva buddho bhavissati, etassaham santike pabbajitva samsaradukkhato
muccissami"ti cintetva suddhamuniganavantam himavantam gantva tapasapabbajjam
pabbaji. Tassa parivarabhutani visatitapasasahassani ahesum. So aparabhage
"kassapakumaro nikkhamitva abhisambodhim anuppatto"ti sutva saparivaro agantva
kassapassa bhagavato santike saparivaro ehibhikkhupabbajjaya pabbajitva arahattam
papuni. Tasmim samagame kassapo bhagava maghapunnamayam patimokkham uddisi.
Tena vuttam:-
      [8] "tassapi devadevassa         eko asi samagamo
          khinasavanam vimalanam           santacittana tadinam.
      [9] Visabhikkhusahassanam             tada asi samagamo
          atikkantabhavantanam            hirisilena tadinan"ti.
     Tattha atikkantabhavantananti atikkantaputhujjanasotapannadinam, sabbesam
khinasavanamevati attho. Hirisilena tadinanti hiriya ca silena ca sadisanam.
     Tada amhakam bodhisatto jotipalo nama manavo tinnam vedanam
paragu bhumiyanceva antalikkhe ca pakato ghatikarassa kumbhakarassa sahayo ahosi.
So tena saddhim sattharam upasankamitva tassa dhammakatham sutva tassa santike
pabbaji. So araddhaviriyo tini pitakani uggahetva vattapatipattiya buddhasasanam
sobhesi. Sopi tam sattha byakasi. Tena vuttam:-
      [10] "aham tada manavako          jotipaloti vissuto
           ajjhayako mantadharo          tinnam vedana paragu.
      [11] Lakkhane itihase ca          sadhamme paramim gato
           bhumantalikkhakusalo             katavijjo anavayo. 1-
      [12] Kassapassa bhagavato            ghatikaro namupatthako
           sagaravo sappatisso          nibbuto tatiye phale.
      [13] Adaya mam ghatikaro          upaganchi kassapam jinam
           tassa dhammam sunitvana          pabbajim tassa santike.
      [14] Araddhaviriyo hutva          vattavattesu kovido
           na kvaci parihayami           puresim jinasasanam.
      [15] Yavata buddhabhanitam            navangam jinasasanam
           sabbam pariyapunitvana          sobhayim jinasasanam.
      [16] Mama acchariyam disva           sopi buddho viyakari
           imamhi bhaddake kappe         ayam buddho bhavissati.
      [17] Ahu kapilavhaya ramma .pe.    hessama sammukha imam.
      [30] Tassapi vacanam sutva          bhiyyo cittam pasadayim
           uttarim vatamadhitthasim           dasaparamipuriya.
@Footnote: 1 Si.,i. anamayo
      [31] Evamaham samsaritva            parivajjento anacaram
           dukkaranca katam mayham           bodhiyayeva karana"ti.
     Tattha bhumantalikkhakusaloti bhumisikkhasu ca 1- antalikkhesu ca joticakkacare
jotivijjaya ca kusaloti attho. Upatthakoti upatthayako. Sappatissoti
sappatissayo. Nibbutoti vinito, vissuto va. Tatiye phaleti nimittasattami,
tatiyaphaladhigamahetu nibbutoti attho. Adayati mam gahetva, vattavattesuti
khuddakavattamahavattesu. Kovidoti tesam purane kusalo. Na kvaci parihayamiti
kvacipi silesu va samadhisamapattiadisu va katthaci kutopi na parihayami,
sabbattha me parihani nama na vijjatiti dipeti. "na koci parihayami"tipi
patho, soyevattho.
     Yavatati paricchedavacanametam, yavatakanti attho. Buddhabhanitanti buddhavacanam.
Sobhayinti sobhesim pakasesim. Mama acchariyanti mama sammapatipattim annehi
asadharanam acchariyam abbhutam kassapo bhagava disvati attho. Samsaritvati samsare
samsaritva. 2- Anacaranti anacaram akattabbam, akaraniyanti attho.
     Tassa pana kassapassa bhagavato jatanagaram baranasi nama ahosi,
brahmadatto nama brahmano pita, paramagunavati dhanavati nama brahmani mata,
tisso ca bharadvajo ca dve aggasavaka, sabbamitto namupatthako, anula ca
uruvela ca dve aggasavika, nigrodharukkho bodhi, sariram visatihatthubbedham ahosi,
visativassasahassani ayu, sunanda namassa aggamahesi, vijitaseno nama putto,
pasadayanena nikkhami. Tena vuttam:-
@Footnote: 1 Si.,i. bhumiparikkhasu ca       2 Ma. sandhavitva
      [32] "nagaram baranasi nama       kiki namasi khattiyo
           vasate tattha nagare         sambuddhassa mahakulam.
      [33] Brahmano brahmadattova     asi buddhassa so pita
           dhanavati nama janika         kassapassa mahesino.
      [34] 1- Duve vassasahassani      agaram ajjhavasi so
           hamso yaso siricando        tayo pasadamuttama.
      [35] Tisolasasahassani           nariyo samalankata
           sunanda nama sa nari      vijitaseno nama atrajo.
      [36] Nimitte caturo disva       pasadenabhinikkhami
           sattaham padhanacaram         acari purisuttamo.
      [37] Brahmuna yacito santo     kassapo lokanayako
           vattacakko mahaviro        migadaye naruttamo. 1-
      [38] Tisso ca bharadvajo ca     ahesum aggasavaka
           sabbamitto namupatthako     kassapassa mahesino.
      [39] Anula uruvela ca         ahesum aggasavika
           bodhi tassa bhagavato         nigrodhoti pavuccati.
      [41] Uccattanena so buddho      visatiratanuggato
           vijjulatthiva akase        candova gahapurito.
      [42] Visativassasahassani          ayu tassa mahesino
           tavata titthamano so      taresi janatam bahum.
@Footnote: 1-1 cha.Ma. ime patha na dissanti
      [43] Dhammatalakam mapayitva       silam datva vilepanam
           dhammadussam nivasetva       dhammamalam vibhajjiya.
      [44] Dhammavimalamadasam           thapayitva mahajane
           keci nibbanam patthenta     passantu me alankaram.
      [45] Silakancukam datvana          jhanakavacavammitam
           dhammacammam parupitva        datva sannahamuttamam.
      [46] Satiphalakam datvana           tikhinam nanakuntimam
           dhammakhaggavaram datva         silasamsaggamaddanam.
      [47] Tevijjabhusanam datvana       avelam caturo phale
           chalabhinnabharanam datva        dhammapupphapilandhanam.
      [48] Saddhammapandaracchattam         datva papanivaranam
           mapayitvabhayam puppham         nibbuto so sasavako.
      [49] Eso hi sammasambuddho     appameyyo durasado
           eso hi dhammaratano        svakkhato ehipassiko.
      [50] Eso hi samgharatano         suppatipanno anuttaro
           sabbam tamantarahitam           nanu ritta sabbasankhara"ti.
     Tattha vijjulatthivati ghanabhavena 1- santhita vijjulata viya. Candova
gahapuritoti parivesagahaparikkhitto punnacando viya. Dhammatalakam mapayitvati
pariyattidhammatalakam mapayitva. Silam datva vilepananti catuparisuddhisilasankhatam
@Footnote: 1 Si.,i. meghabhavena
Cittasantativibhusanattham vilepanam datva. Dhammadussam nivasetvati hirottappadhamma-
sankhatam satakayugam nivasetva. Dhammamalam vibhajjiyati sattattimsabodhipakkhiyadhamma-
kusumamalam vibhajitva, vidahitvati 1- attho.
     Dhammavimalamadasanti vimalam sotapattimaggasankhatam adasam savajja-
navajjakusalakusaladhammasallakkhanattham mahajanassa dhammatalakatire dhammadasam thapetvati
attho. Mahajaneti mahajanassa. Keciti ye keci. Nibbanam patthentati
sabbakusalamalavilayakaram amatamasankhatamanitikam paramasantam accutirasam nibbanam patthenta
vicaranti. Te imam alankaram vuttappakaram maya dassitam passantuti attho.
"nibbanamabhipatthenta, passantu mam alankaran"tipi patho, soyevattho. Alankaranti
rassam katva vuttam.
     Silakancukam datvanati pancasiladasasilacatuparisuddhisilamayam kancukam datva.
Jhanakavacavammitanti catukkapancakajjhanakavacabandham bandhitva. Dhammacammam parupitvati
satisampajannasankhatadhammacammam parupitva. Datva sannahamuttamanti uttamam
caturangasamannagatam viriyasannaham datvati attho. Satiphalakam datvanati ragadi-
dosaripapanivaranattham catusatipatthanaphalakanivaranam datva. Tikhinam nanakuntamanti
pativedhasamattham tikhinavipassanananakuntavantam, vipassananananisitakuntavaranti attho,
kilesabalanidhanakarasamattham va yogavacarayodhavaram thapetvati attho. Dhammakhaggavaram
datvati tassa yogavacarassa viriyupalatalanisitadharam maggapannavarakhaggam datva.
Silasamsaggamaddananti ariyam lokuttarasilam kilesasamsaggamaddanatthaya,
kilesanighatanatthayati attho.
@Footnote: 1 Si.,i. viracitva
     Tevijjabhusanam datvanati tevijjamayam vibhusanam datva. Avelam caturo
phaleti cattari phalani vatamsakam katva. Chalabhinnabharananti abharanatthaya
alankarakaranatthaya cha abhinnayo datva. Dhammapupphapilandhananti navalokuttara-
dhammasankhatam kusumamalam katva. Saddhammapandaracchattam, datva papanivarananti
accantavisuddham vimuttisetacchattam sabbakusalatapanivaranam datva. Mapayitvabhayam
pupphanti abhayapuragaminam atthangikamaggam puppham katvati attho.
     Kassapo kira bhagava kasiratthe setabyanagare setabyuyyane parinibbayi.
Dhatuyo kirassa na vikirimsu. Sakalajambudipavasino manussa sannipatitva ekekam
suvannitthakam kotiagghanakam ratanavicittam bahicinanattham 1- ekekam addhakotiagghanakam
abbhantarapuranattham manosilaya mattikakiccam telena udakakiccam karonto
yojanubbedham thupamakamsu.
                    Kassapopi bhagava katakicco
                    sabbasattahitameva karonto
                    kasirajanagare migadaye
                    lokanandakaro nivasiti.
Sesagathasu sabbattha pakatamevati.
                   Iti madhuratthavilasiniya buddhavamsatthakathaya
                      kassapabuddhavamsavannana nitthita.
     Ettavata catuvisatiya buddhanam buddhavamsavannana sabbakarena nitthita.
                         --------------
@Footnote: 1 Si. bahiracanattham



             The Pali Atthakatha in Roman Book 51 page 378-388. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=51&A=8375&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=51&A=8375&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33&i=205              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=33&A=8446              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=33&A=11076              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=33&A=11076              Contents of The Tipitaka Volume 33 http://84000.org/tipitaka/read/?index_33

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]