ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 52 : PALI ROMAN Cariya.A. (paramatthadi.)

                       6. Temiyacariyavannana 1-
       [48] Punaparam yada homi        kasirajassa atrajo
            mugapakkhoti namena        temiyoti vadanti mam.
       [49] Solasitthisahassanam         na vijjati pumo tada 2-
            ahorattanamaccayena       nibbatto ahamekakoti.
     #[48]  Chatthe kasirajassa atrajoti kasiranno atrajo putto yada homi, tada
mugapakkhoti namena, temiyoti vadanti manti temiyoti namena mugapakkhavatadhitthanena
"mugapakkho"ti matapitaro adim katva sabbeva mam vadantiti sambandho. Mahasattassa hi
jatadivase sakalakasiratthe devo vassi, yasma ca so ranno ceva amaccadinanca hadayam
ularena pitisinehena temayamano uppanno, tasma "temiyakumaro"ti namam ahosi.
     #[49]  Solasitthisahassananti solasannam kasiranno itthagarasahassanam. Na
vijjati pumoti putto na labbhati. Na kevalanca putto eva, dhitapissa natthi eva.
Ahorattanam accayena, nibbatto ahamekakoti aputtakasseva tassa ranno bahunam
@Footnote: 1 pali. mugapakkhacariyavannana(sya)  2 cha.Ma. tatha
Samvaccharanam atitatta anekesam ahorattanam apagamanena 1- sakkadattiyo ahamekakova
bodhipariyesanam caramano tada tassa putto hutva uppannoti sattha vadati.
      Tatrayam anupubbikatha:- atite baranasiyam kasiraja rajjam karesi. Tassa
solasasahassa itthiyo ahesum. Tasu ekapi puttam va dhitaram va na labhati, nagara
"amhakam ranno vamsanurakkhako ekopi putto natthi"ti vippatisari jata
sannipatitva rajanam "puttam patthehi"ti ahamsu. Raja solasasahassa itthiyo
"puttam patthetha"ti anapesi. Ta candadinam upatthanadini katva patthentiyopi na
labhimsu. Aggamahesi panassa maddarajadhita candadevi nama silasampanna ahosi. Raja
"tvampi puttam patthehi"ti aha. Sa punnamadivase uposathika hutva attano
silam avajjetva "sacaham akhandasila, imina me saccena putto uppajjatu"ti
saccakiriyamakasi. Tassa silatejena sakkassa asanam unhakaram dassesi. Sakko
avajjento tam karanam natva "candadeviya puttapatilabhassa upayam karissami"ti
tassa anucchavikam puttam upadharento bodhisattam tavatimsabhavane nibbattitva tattha
yavatayukam thatva tato cavitva uparidevaloke uppajjitukamam disva tassa santikam
gantva "samma tayi manussaloke uppanne paramiyo ca te puressanti, mahajanassa
ca vuddhi bhavissati, ayam kasiranno canda nama aggamahesi puttam pattheti, tassa
kucchiyam uppajjahi"ti aha.
      So "sadhu"ti patissunitva tassa kucchiyam patisandhim ganhi. Tassa sahaya
pancasata devaputta khinayuka devaloka cavitva tasseva ranno amaccabhariyanam
kucchisu patisandhim ganhimsu. Devi gabbhassa patitthitabhavam natva ranno arocesi.
Raja gabbhapariharam dapesi. Sa paripunnagabbha dhannapunnalakkhanasampannam puttam
vijayi. Tamdivasameva amaccagehesu pancakumarasatani vijayimsu. Ubhayampi sutva raja
@Footnote: 1 Si. accayena
"mama puttassa parivara ete"ti pancannam darakasatanam pancadhatisatani pesetva
kumarapasadhanani ca pesesi. Mahasattassa pana atidighadidosavivajjita alambatthana
madhurathanna catusatthidhatiyo datva mahantam sakkaram katva candadeviyapi varam adasi.
Sa gahitakam katva thapesi. Darako mahata parivarena vaddhati. Atha nam ekamasikam
alankaritva ranno santikam anayimsu. Raja piyaputtam oloketva alingitva
anke nisidapetva ramayamano nisidi.
     #[50]  Tasmim khane cattaro cora anita. Raja tesu ekassa sakantakahi
kasahi paharasahassam anapesi, ekassa sankhalikaya bandhitva bandhanagarappavesanam,
ekassa sarire sattippaharadanam, ekassa sularopanam. Mahasatto pitu katham
sutva samvegappatto hutva "aho mama pita rajjam nissaya bhariyam nirayagamikammam
karoti"ti cintesi. Punadivase nam setacchattassa hettha alankatasirisayane nipajjapesum.
      So thokam niddayitva patibuddho akkhini ummiletva setacchattam
olokento 1- mahantam sirivibhavam passi, athassa pakatiyapi samvegappattassa atirekataram
bhayam uppajji. So "kuto nu kho aham imam rajageham agato"ti upadharento
jatissarananena devalokato agatabhavam natva tato param olokento ussadaniraye pakkabhavam
passi. Tato param olokento tasmimyeva nagare rajabhavam passi. Atha so "aham
visativassani rajjam karetva asitivassasahassani ussadaniraye paccim, idani punapi
imasmim coragehe nibbattosmi, pitapi me hiyyo catusu coresu anitesu tatharupam
pharusam nirayasamvattanikam katham kathesi. Na me imina aviditavipulanatthavahena 2- rajjena
attho, katham nu kho imamha corageha mucceyyan"ti cintento nipajji. Atha nam eka
devadhita "tata temiya kumara ma bhayi, tini angani adhitthahitva tava sotthi
bhavissati"ti samassasesi. Tam sutva mahasatto rajjasankhata anatthato muccitukamo
solasasamvaccharani tini angani acaladhitthanavasena adhitthahi. Tena vuttam:-
@Footnote: 1 Ma. oloketva  2 Si. avirata...
       [50] "kicchaladdham piyam puttam      abhijatam jutindharam
            setacchattam dharayitvana     sayane posesi mam pita.
       [51] Niddayamano sayanavare     pabujjhitvanaham tada
            addasam pandaram chattam        yenaham nirayam gato.
       [52] Saha ditthassa me chattam      taso uppajji bheravo
            vinicchayam samapanno        kathaham imam muncissam.
       [53] Pubbasalohita mayham       devata atthakamini
            sa mam disvana dukkhitam      tisu thanesu yojayi.
       [54] Ma pandiccayam vibhavaya      balamato bhava sabbapaninam
            sabbo tanjano ocinayatu   evam tava attho bhavissati.
       [55] Evam vuttayaham tassa      idam vacanamabravim
            karomi tetam vacanam         yam mam bhanasi devate
            atthakamasi me amma      hitakamasi devate.
       [56] Tassaham vacanam sutva       sagareva thalam labhim
            hattho samviggamanaso       tayo ange adhitthahim.
       [57] Mugo ahosim badhiro        pakkho gativivajjito
            ete ange adhitthaya     vassani solasam vasin"ti.
      Tattha kicchaladdhanti kicchena kasirena cirakalapatthanaya laddham. Abhijatanti
jatisampannam. Kayajutiya ceva nanajutiya ca samannagatatta jutindharam. Setacchattam
dharayitvana, sayane poseti nam pitati pita me kasiraja "ma nam kumaram rajo
va ussavo va"ti jatakalato patthaya setacchattassa hettha sirisayane
sayapetva mahantena parivarena mam poseti.
     #[51]  Niddayamano sayanavare pabujjhitva aham olokento pandaram setacchattam
addasam. Yenaham nirayam gatoti yena setacchattena tato tatiye attabhave aham nirayam
gato, setacchattasisena rajjam vadati.
     #[52]  Saha ditthassa me chattanti tam setacchattam ditthassa ditthavato me saha tena
dassanena, dassanasamakalamevati attho. Taso uppajji bheravoti suparividitadinavatta
bhayanako cittutraso udapadi. Vinicchayam samapanno, kathaham imam muncissanti katham
nu kho aham imam rajjam kalakannim munceyyanti evam vicaranam apajjim.
     #[53]  Pubbasalohita mayhanti pubbe ekasmim attabhave mama matubhutapubba
tasmim chatte adhivattha devata mayham atthakamini hitesini. Sa mam disvana
dukkhitam, tisu thanesu yojayiti sa devata mam tatha cetodukkhena dukkhitam disva
mulapakkhabadhirabhavasankhatesu tisu rajjadukkhato nikkhamanakaranesu yojesi.
     #[54]  Pandiccayanti pandiccam, ayameva va patho. Ma vibhavayati ma
pakasehi. Balamatoti baloti nato. Sabboti sakalo antojano ceva bahijano ca.
Ocinayatuti niharathetam kalakanninti avajanatu. Evam tava attho bhavissatiti
evam yathavuttanayena avajanitabbabhave sati tuyham gehato nikkhamanena hitam
paramiparipuranam bhavissati.
     #[55]  Tetam vacananti te etam tini angani adhitthahiti vacanam. Atthakamasi
me ammati amma devate mama atthakama asi. Hitakamati tasseva pariyayavacanam.
Atthoti va ettha sukham veditabbam. Hitanti tassa karanabhutam punnam.
     #[56]  Sagareva thalam labhinti coragehe vataham jato, ahu me mahavatanatthoti
sokasagare osidanto tassa devataya aham vacanam sutva sagare osidanto viya thalam
patittham alabhim, rajjakulato nikkhamanopayam alabhinti attho. Tayo ange adhitthahinti
yava gehato nikkhamim, tava tini angani karanani adhitthahim.
     #[57]  Idani tani sarupato dassetum "mugo ahosin"ti gathamaha.
      Tattha pakkhoti pithasappi. Sesam suvinneyyameva.
      Evam pana mahasatte devataya dinnanaye thatva jatavassato patthaya
mugadibhavena attanam dassente matapitaro dhatiadayo ca "muganam hanupariyosanam
nama evarupam na hoti, badhiranam kannasotam nama evarupam na hoti, pithasappinam
hatthapada nama evarupa na honti, bhavitabbamettha karanena, vimamsissama nan"ti
cintetva "khirena tava vimamsissama"ti sakaladivasam khiram na denti, so sussantopi
khiratthaya saddam na karoti.
      Athassa mata "putto me chato, khiramassa detha"ti khiram dapesi. Evam
antarantara khiram adatva ekasamvaccharam vimamsantapi antaram na passimsu. Tato
"kumaraka nama puvakhajjakam piyayanti, phalaphalam piyayanti, kilanabhandakam piyayanti,
bhojanam piyayanti"ti tani tani palobhaniyani upanetva vimamsanavasena palobhenta
yava pancavassakala antaram na passimsu. Atha nam "daraka nama aggito bhayanti,
mattahatthito bhayanti, sappato bhayanti, ukkhittasikapurisato bhayanti, tehi
vimamsissama"ti yatha tehissa anattho na jayati, tatha purimameva samvidahitva
atibhayanakakarena upagacchante karesum.
      Mahasatto nirayabhayam avajjetva "ito satagunena sahassagunena satasahassagunena
nirayo bhayitabbo"ti niccalova hoti. Evampi vimamsitva antaram na passanta
puna "daraka nama samajjatthika honti"ti samajjam karetvapi mahasattam saniya
parikkhipitva ajanantasseva catusu passesu sankhasaddehi bherisaddehi ca sahasa
ekaninnadam karetvapi andhakare ghatehi dipam upanetva sahasa alokam
dassetvapi sakalasariram phanitena makkhetva bahumakkhike thane nipajjapetvapi
nhapanadini akatva uccarapassavamatthake nipannam ajjhupekkhitvapi tattha ca
Palipannam sayamanam parihasehi akkosanehi ca ghattetvapi hetthamance aggikapallam
katva unhasantapena piletvapiti evam nanavidhehi upayehi vimamsantapissa
antaram na passimsu.
      Mahasatto hi sabbattha nirayabhayameva avajjetva adhitthanam avikopento
niccalova ahosi. Evam pannarasavassani vimamsitva atha solasavassakale
"pithasappino va hontu mugabadhira va rajaniyesu arajjanta dussaniyesu adussanta
nama natthiti natakanissa paccupatthapetva vimamsissama"ti kumaram gandhodakena
nhapetva devaputtam viya alankaritva devavimanakappam pupphagandhadamadihi
ekamodapamodam pasadam aropetva uttamarupadhara bhavavilasasampanna
devaccharapatibhaga itthiyo upatthapesum "gacchatha naccadihi  kumaram abhiramapetha"ti.
Ta upagantva tatha katum vayamimsu. So buddhisampannataya "ima me sarirasamphassam ma
vindimsu"ti assasapassase nirundhi. Ta tassa sarirasamphassam avindantiyo
"thaddhasariro esa, nayam manusso, yakkho bhavissati"ti pakkamimsu.
      Evam solasa vassani solasahi mahavimamsahi anekahi ca khuddakavimamsahi
parigganhitum asakkunitva matapitaro "tata temiyakumara mayam tava amugadibhavam
janama, na hi tesam evarupani mukhakannasotapadani honti, tvam amhehi
patthetva laddhaputtako, ma no nasehi, sakalajambudipe rajunam santika garahato
mocehi"ti saha visum visunca anekavaram yacimsu. So tehi evam yaciyamanopi
asunanto viya hutva nipajji.
      [58]  Atha raja mahasattassa ubho pade kannasote jivham ubho ca hatthe
kusalehi purisehi vimamsapetva "yadipi apithasappiadinam viyassa padadayo, tathapi
ayam pithasappi mugabadhiro manne, idise kalakannipurise imasmim gehe vasante tayo
antaraya pannayanti jivitassa va chattassa va mahesiya va"ti lakkhanapathakehi
Idani kathitam, jatadivase pana "tumhakam domanassapariharanattham `dhannapunnalakkhano'ti
vuttan"ti amaccehi arocitam sutva antarayabhayena bhito "gacchatha nam
avamangalarathe nipajjapetva pacchimadvarena niharapetva amakasusane nikhanatha"ti
anapesi. Tam sutva mahasatto hattho 1- udaggo ahosi "cirassam vata me manoratho
papunissati"ti. Tena vuttam:-
      #[58] "tato me hatthe pade ca  jivham sotanca maddiya
            anunatam me passitva       kalakanniti nindisum.
       [59] Tato janapada sabbe      senapatipurohita
            sabbe ekamana hutva     chaddanam anumodisum.
       [60] Soham tesam matim sutva      hattho samviggamanasova
            yassatthaya tapo cinno     so me attho samijjhatha"ti.
      Tattha maddiyati maddanavasena vimamsitva. Anunatanti hatthadihi avikalatam.
Nindisunti "evam anunavayavopi samano mugadi viya dissamano rajjam karetum
abhabbo, kalakannipuriso ayan"ti garahimsu. "niddisun"tipi patho, vadimsuti attho.
     #[59]  Chaddanam anumodisunti rajadassanattham agata sabbepi janapadavasino
senapatipurohitappamukha rajapurisa te sabbepi ekamana samanacitta hutva
antarayapariharanattham ranna anatta bhumiyam nikhananavasena mama chaddanam mukhasankocam
akatva abhimukhabhavena sadhu sutthu idam kattabbamevati anumodimsu.
     #[60]  So me attho samijjhathati yassatthaya yadattham tato
mugadibhavadhitthanavasena dukkaracaranam cinnam caritam, so attho mama samijjhati. Tesam mama
@Footnote: 1 Ma. tutthahattho
Matapituadinam matim adhippayam sutva so aham mama adhippayasamijjhanena hattho
anupadharetva bhumiyam nikhanananujananena samviggamanasova ahosinti vacanasesena
sambandho veditabbo.
      [61]  Evam kumarassa bhumiyam nikhanane ranna anatte candadevi tam pavattim
sutva rajanam upasankamitva deva tumhehi mayham varo dinno, maya ca gahitakam
katva thapito, tam me idani dethati. Ganha deviti. Puttassa me rajjam dethati.
Putto te kalakanni, na sakka datunti tena hi deva yavajivam adento satta
vassani dethati. Tampi na sakkati. Cha vassani panca cattari tini dve ekam
vassam, satta mase cha panca cattaro tayo dve ekam masam addhamasam sattaham
dethati. Sadhu ganhati.
      Sa puttam alankarapetva "temiyakumarassa idam rajjan"ti nagare bherim
carapetva alankarapetva puttam hatthikkhandham aropetva setacchattam matthake
karapetva nagaram padakkhinam katva agatam alankatasirisayane nipajjapetva
sabbarattim yaci "tata temiya tam nissaya solasa vassani niddam alabhitva
rodamanaya me akkhini uppakkani, sokena hadayam bhijjati viya, tava apithasappiadibhavam
janami, ma mam anatham kari"ti. Imina niyamena cha divase yaci. Chatthe divase va
raja sunandam nama sarathim pakkosapetva "sve patova avamangalarathena
kumaram niharitva amakasusane bhumiyam nikhanitva pathavivaddhanakakammam katva ehi"ti
aha. Tam sutva devi "tata kasiraja tam sve amakasusane nikhanitum anapesi.
Sve maranam papunissati"ti aha.
      Mahasatto tam sutva "temiya solasa vassani taya kato vayamo matthakam
patto"ti hattho udaggo ahosi. Matuya panassa hadayam bhijjanakaram viya ahosi.
Atha tassa rattiya accayena patova sarathi ratham adaya dvare thapetva sirigabbham
pavisitva "devi ma mayham kujjhi, ranno ana"ti puttam alingitva nipannam
Devim pitthihatthena apanetva kumaram ukkhipitva pasada otari. Devi uram
paharitva mahasaddena paridevitva mahatale ohiyi.
      Atha nam mahasatto oloketva "mayi akathente matu soko balava bhavissati"ti
kathetukamo hutvapi "sace kathessami solasa vassani kato vayamo mogho bhavissati,
akathento panaham attano ca matapitunanca paccayo bhavissami"ti adhivasesi.
Sarathi "mahasattam ratham aropetva pacchimadvarabhimukham ratham pesessami"ti
pacinadvarabhimukham pesesi. Ratho nagara nikkhamitva devatanubhavena tiyojanatthanam gato.
Mahasatto sutthutaram tutthacitto ahosi. Tattha vanaghatam sarathissa amakasusanam viya
upatthasi. So "idam thanam sundaran"ti ratham okkamapetva maggapasse thapetva ratha
oruyha mahasattassa abharanabhandam omuncitva katva thapetva kuddalam adaya
avidure avatam khanitum arabhi. Tena vuttam:-
      #[61] "nhapetva anulimpitva   vethetva rajavethanam
            abhisincitva chattena       karesum puram padakkhinam.
       [62] Sattaham dharayitvana       uggate ravimandale
            rathena mam niharitva        sarathi vanamupagami.
       [63] Ekokase ratham katva     sajjassam hatthamuccito 1-
            sarathi khanati kasum         nikhatum pathaviya maman"ti.
      Tattha nhapetvati solasahi gandhodakaghatehi nhatva. Anulimpitvati
surabhivilepanena vilimpetva. Vethetva rajavethananti kasirajunam paveniyagatam
rajamakutam sile patimuncitva. Abhisincitvati tasmim rajakule rajabhisekaniyamena
abhisincitva. Chattena karesum puram padakkhinanti setacchattena dhariyamanena mam nagaram
padakkhinam karesum.
@Footnote: 1 pali. hatthamuncito, i. hatthamuncitam (sya)
     #[62]  Sattaham dharayitvanati mayham matu candadeviya varalabhanavasena 1-
laddham sattaham mama setacchattam dharayitva. Uggate ravimandaleti tato punadivase
suriyamandale uggatamatte avamangalarathena mam nagarato niharitva bhumiyam nikhananattham
sarathi sunando vanamupagacchi.
     #[63]  Sajjassanti sannaddho assam, yuge yojitassam me ratham maggato
ukkamapanavasena ekokase katva. Hatthamuccitoti muccitahattho, rathapacanato
muttahatthoti attho. Atha va hatthamuccitoti hatthamutto mama hatthato muccitvati
attho. Kasunti avatam. Nikhatunti nikhanitum.
      [64-65]  Idani yadattham maya solasa vassani mugavatadiadhitthanena
dukkaracariya adhitthita, tam dassetum:-
      #[64] "adhitthitamadhitthanam         tajjento vividhakarana
            na bhindimva tamadhitthanam       bodhiyayeva karana.
      #[65] Mata pita na me dessa  atta me na ca dessiyo
            sabbannutam piyam mayham        tasmava tamadhitthahin"ti
gathadvayamaha.
      Tattha tajjento vividhakaranati dvimasikakalato patthaya yava solasasamvacchara
thannapatisedhanadihi vividhehi nanappakarehi karanehi tajjayanto bhayaviddhamsanavasena
vihethiyamano. Sesam suvinneyyameva.
      Atha mahasatto sunande kasum khanante "ayam me vayamakalo"ti utthaya
attano hatthapade sambahitva ratha otaritum me balam atthiti natva cittam
uppadesi. Tavadevassa padapatitthanatthanam vatapunnabhastacammam viya uggantva
@Footnote: 1 Ma. varayacanavasena
Rathassa pacchimantam ahaccam atthasi. So otaritva katipaye vare aparaparam
cankamitva "yojanasatampi gantum me balam atthi"ti natva ratham pacchimante gahetva
kumarakanam kilanayanakam viya ukkhipitva "sace sarathi maya saddhim pativirujjheyya,
atthi me pativirujjhitum balan"ti sallakkhetva pasadhanatthaya cittam uppadesi.
Tankhananneva sakkassa bhavanam unhakaram dassesi. Sakko tam karanam natva
vissakammam anapesi "gaccha kasirajaputtam alankarohi"ti. So "sadhu"ti vatva
dibbehi manusehi ca alankarehi sakkam viya tam alankari. So devarajalilaya
sarathissa khananokasam gantva avatatire thatva:-
            "kinnu santaramanova        kasum khanasi sarathi
            puttho me samma akkhahi     kim kasuya karissasi"ti 1-
aha.
     Tena uddham anoloketvava:-
            "ranno mugo ca pakkho ca    putto jato acetaso
            somhi ranna samajjhittho     puttam me nikhanam vane"ti 1-
vutte mahasatto:-
            "na badhiro na mugosmi       na pakkho na ca vikalo 2-
            adhammam sarathi kayira        mam ce tvam nikhanam vane.
            Uru bahunca 3- me passa    bhasitanca sunohi me
            adhammam sarathi kayira        mam ce tvam nikhanam vane"ti 1-
vatva puna tena avatakhananam pahaya uddham oloketva tassa rupasampattim disva
"manusso va devo va"ti ajanantena:-
@Footnote: 1 khu.ja. 28/3-6/127  2 pali. na ca pingulo (sya)  3 pali. uru bahu ca (sya)
            "devata nusi gandhabbo      adu sakko purindado
            ko va tvam kassa va putto  katham janemu tam mayan"ti 1-
vutte:-
            "namhi devo na gandhabbo    napi sakko purindado
            kasiranno aham putto       yam kasuya nikhannasi. 2-
            Tassa ranno aham putto      yam tvam sammupajivasi
            adhammam sarathi kayira        mam ce tvam nikhanam vane.
            Yassa rukkhassa chayaya       nisideyya sayeyya va
            na tassa sakham bhanjeyya      mittadubbho hi papako.
            Yatha rukkho tatha raja     yatha sakha tatha aham
            yatha chayupago poso       evam tvamasi sarathi
            adhammam sarathi kayira        mam ce tvam nikhanam vane"ti- 1-
adina nayena dhammam desetva tena nivattanattham yacito anivattanakaranam pabbajjachandam
tassa ca hetu nirayabhayadikam atitabhave attano pavattim vittharena kathetva
taya dhammakathaya taya ca patipattiya tasmimpi pabbajitukame jate ranno imam 3-:-
            "ratham niyyatayitvana        anano ehi sarathi
            ananassa hi pabbajja        etam isihi vannitan"ti 4-
vatva tam vissajjesi.
     So ratham abharanani ca gahetva ranno santikam gantva tamattham arocesi.
Raja tavadeva "mahasattassa santikam gamissami"ti nagarato niggacchi 5- saddhim
caturanginiya senaya itthagarehi nagarajanapadehi ca. Mahasattopi kho sarathim
@Footnote: 1 khu.ja. 28/7-12/128  2 Si., i. nighannasi  3 Si. ayam patho na dissati
@4 khu.ja. 28/44/131  5 Ma. nikkhamitva gacchi
Uyyojetva pabbajitukamo jato, tassa cittam natva sakko vissakammam pesesi
"temiyapandito pabbajitukamo, tassa assamapadam pabbajitaparikkhare ca mapehi"ti. So
gantva tiyojanike vanasande assamam mapetva rattitthanadivatthanacankamana-
pokkharaniphalarukkhasampannam katva sabbe ca pabbajitaparikkhare mapetva sakatthanameva
gato. Bodhisatto tam disva sakkadattiyabhavam natva pannasalam pavisitva vatthani
apanetva tapasavesam gahetva katthatthare nisinno attha samapattiyo panca ca
abhinnayo nibbattetva pabbajjasukhena assame nisidi.
     Kasirajapi sarathina dassitamaggena gantva assamam pavisitva mahasattena
saha samagantva katapatisantharo rajjena nimantesi. Temiyapandito tam patikkhipitva
anekakaravokaram aniccatadipatisamyuttaya ca kamadinavapatisamyuttaya ca dhammiya
kathaya rajanam samvejesi. So samviggamanaso gharavase ukkanthito pabbajitukamo
hutva amacce itthagare ca pucchi. Tepi pabbajitukama ahesum. Atha raja candadevim
adim katva solasa sahasse orodhe ca amaccadike ca pabbajitukame natva nagare
bherim carapesi "ye mama puttassa santike pabbajitukama, te pabbajantu"ti.
Suvannakotthagaradini ca vivarapetva vissajjapesi. Nagara ca yathapasariteyeva
apane vivatadvaraneva gehani ca pahaya ranno santikam agamamsu. Raja mahajanena
saddhim mahasattassa santike pabbaji. Sakkadattiyam tiyojanam assamapadam paripuri.
     Samantarajano "kasiraja pabbajito"ti sutva "baranasirajjam
gahessama"ti nagaram pavisitva devanagarasadisam nagaram sattaratanabharitam devavimanakappam
rajanivesananca disva "imam dhanam nissaya bhayena bhavitabban"ti tavadeva
nikkhamitva payasum. Tesam agamam sutva mahasatto vanantam gantva akase
nisiditva dhammam desesi. Te sabbe saddhim parisaya tassa santike pabbajimsu. Evam
aparepi aparepiti mahasamagamo ahosi. Sabbe phalaphalani paribhunjitva samanadhammam
Karonti. Yo kamadivitakkam vitakketi, tassa cittam natva mahasatto tattha gantva
akase nisiditva dhammam deseti.
     So dhammassavanasappayam labhitva samapattiyo abhinnayo ca nibbatteti. Evam
aparopi aparopiti sabbepi jivitapariyosane brahmalokaparayana ahesum. Tiracchanagatapi
mahasatte isiganepi cittam pasadetva chasu kamasaggesu nibbattimsu. Mahasattassa
brahmacariyam ciram dighamaddhanam pavattittha. Tada chatte adhivattha devata uppalavanna
ahosi, sarathi sariputtatthero, matapitaro maharajakulani, parisa buddhaparisa,
temiyapandito lokanatho.
     Tassa adhitthanaparami idha matthakam patta, sesaparamiyopi yatharaham
niddharetabba. Tatha masajatakalato patthaya nirayabhayam papabhiruta rajjajiguccha
nekkhammanimittam mugadibhavadhitthanam tattha ca virodhippaccayasamodhanepi niccalabhavoti
evamadayo gunanubhava vibhavetabbati.
                      Temiyacariyavannana nitthita.
                        Adhitthanaparami nitthita.
                          ------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 52 page 250-264. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=52&A=5541&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=52&A=5541&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33&i=234              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=33&A=9269              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=33&A=12036              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=33&A=12036              Contents of The Tipitaka Volume 33 http://84000.org/tipitaka/read/?index_33

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]