ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 52 : PALI ROMAN Cariya.A. (paramatthadi.)

                       14. Ekarajacariyavannana
       [114] Punaparam yada homi        ekarajati vissuto
            paramam silam adhitthaya        pasasami mahamahim.
@Footnote: 1 Si. avatthananti  2 khu.ja. 28/411-20/164-5
       [115] Dasakusalakammapathe          vattami anavasesato
            catuhi sangahavatthuhi         sanganhami mahajananti.
       #[114] Cuddasame ekarajati vissutoti ekarajati imina anvatthanamena 1-
jambudipatale pakato.
     Mahasatto hi tada baranasiranno putto hutva nibbatti, vayappatto
sabbasippanipphattim patto hutva pitu accayena rajjam karento kusalasilacarasaddha
sutadianannasadharanagunavisesayogena paramiparibhavanena ca jambudipatale adutiyatta
padhanabhavena ca "ekaraja"ti pakasanamo ahosi. Paramam silam adhitthayati
suparisuddhakayikavacasikasamvarasankhatanceva suparisuddhamanosamacarasankhatanca paramam
uttamam dasakusalakammapathasilam samadanavasena ca avitikkamanavasena ca adhitthahitva. 2-
Pasasami mahamahinti tiyojanasatike kasiratthe mahatim mahim anusasami rajjam karemi.
       #[115] Dasakusalakammapatheti panatipataveramani yava sammaditthiti etasmim
dasavidhe kusalakammapathe, ete va anavasesato samadaya vattami. Catuhi sangahavatthuhiti
danam piyavacanam atthacariya samanattatati imehi catuhi sangahavatthuhi sanganhanakaranehi
yada ekarajati vissuto homi, tada yatharaham mahajanam sanganhamiti sambandho.
       [116] Evanti dasakusalakammapathasilaparipuranam catuhi sangahavatthuhi
mahajanasanganhananti 3- yathavuttena imina akarena appamattassa. Idha loke parattha
cati imasmim loke yam appamajjanam, tattha ditthadhammike atthe paraloke yam appamajjanam
tattha samparayike atthe appamattassa me satoti attho. Dabbasenoti evamnamako
kosalaraja. Upagantvati caturanginim senam sannayhitva abbhuyyanavasena mama rajjam
upagantva. Acchindanto puram mamati mama baranasinagaram balakkarena ganhanto.
@Footnote: 1 Ma. attano namena  2 cha.Ma. adhitthahitva anutthahitva  3 Si. mahajanam...
     Tatrayam anupubbikatha:- mahasatto hi tada nagarassa catusu dvaresu catasso
majjhe ekam nivesanadvare ekanti cha danasalayo karetva kapanaddhikadinam
danam deti, silam rakkhati, uposathakammam karoti, khantimettanuddayasampanno anke
nisinnam puttam paritosayamano viya sabbasatte paritosayamano dhammena rajjam kareti.
Tasseko amacco antepuram padussitva aparabhage pakatova jato. Amacca ranno
arocesum. Raja parigganhanto tam attana paccakkhato natva tam amaccam
pakkosapetva "andhabala ayuttam te katam, na tvam mama vijite vasitum arahasi, attano
dhananca puttadaranca gahetva annattha yahi"ti rattha pabbajesi.
     So kosalajanapadam gantva dabbasenam nama kosalarajanam upatthahanto
anukkamena tassa vissasiko hutva ekadivasam tam rajanam aha "deva baranasirajjam
nimmakkhikamadhupatalasadisam, atimuduko raja, sukheneva tam rajjam ganhitum sakkosi"ti. 1-
Dabbaseno baranasiranno mahanubhavataya tassa vacanam asaddahanto manusse
pesetva kasiratthe gamaghatadini karetva tesam coranam bodhisattena dhanam
datva vissajjitabhavam sutva "ativiya dhammiko raja"ti natva "baranasirajjam
ganhissami"ti balavahanam adaya niyyasi. Atha baranasiranno mahayodha
"kosalaraja agacchati"ti sutva "amhakam rajjasimam anokkamantameva nam pothetva
ganhama"ti attano ranno vadimsu.
     Bodhisatto "tata mam nissaya annesam kilamanakiccam natthi, rajjatthika rajjam
ganhantu, ma gamittha"ti nivaresi. Kosalaraja janapadamajjham pavisi. Mahayodha
punapi ranno tatheva vadimsu. Raja purimanayeneva nivaresi. Dabbaseno bahinagare
thatva "rajjam va detu yuddham va"ti ekarajassa sasanam pesesi. Ekaraja "natthi
maya yuddham rajjam ganhatu"ti patisasanam pesesi. Punapi mahayodha "deva na mayam
@Footnote: 1 Si. sakkati
Kosalaranno nagaram pavisitum dema, bahinagareyeva nam pothetva ganhama"ti ahamsu.
Raja purimanayeneva nivaretva nagaradvarani avapurapetva mahatale pallankamajjhe
nisidi. Dabbaseno mahantena balavahanena nagaram pavisitva ekampi patisattum
apassanto sabbarajjam hatthagatam katva rajanivesanam gantva mahatalam aruyha
niraparadham bodhisattam ganhapetva avate nikhanapesi. Tena vuttam:-
       #[116] "evam me appamattassa     idha loke parattha ca
            dabbaseno upagantva 1-   acchindanto puram mama.
       [117] Rajupajive nigame         sabalatthe saratthake
            sabbam hatthagatam katva       kasuya nikhani maman"ti.
       #[117] Tattha rajupajiveti amaccaparisajjabrahmanagahapatiadike rajanam
upanissaya jivante. Nigameti negame. Sabalattheti senapariyapannataya bale
titthantiti balattha, hattharohadayo, balatthehi sahati sabalatthe. Saratthaketi
sajanapade, rajupajive nigame ca annanca sabbam hatthagatam katva. Kasuya nikhani
mamanti sabalavahanam sakalam mama rajjam gahetva mampi galappamane avate
nikhanapesi. Jatakepi:-
                  "anuttare kamagune samiddhe
                  bhutvana pubbe vasi ekaraja
                  so dani dugge narakamhi khitto
                  nappajjahe vannabalam puranan"ti 2-
avate khittabhavo agato. Jatakatthakathayam pana "sikkaya pakkhipapetva
uttarummare hetthasisakam olambesi"ti vuttam.
@Footnote: 1 pali. upagantva (sya)  2 khu.ja. 27/9/97
     Mahasatto corarajanam arabbha mettam bhavetva kasinaparikammam katva
jhanabhinnayo nibbattetva kasuto uggantva akase pallankena nisidi.
Tena vuttam:-
       [118] "amaccamandalam rajjam        phitam antepuram mama
            acchinditvana gahitam        piyaputtamva passahan"ti.
       #[118] Tattha amaccamandalanti tasmim tasmim rajakicce ranna ama saha
vattantiti amacca. Saddhim va tesam mandalam samuham. Phitanti balavahanena nagarajanapadadihi
samiddham rajjam. Itthagaradasidasaparijanehi ceva vatthabharanadiupabhogupakaranehi
ca samiddham mama antepuranca acchinditva gahitakam ganhantam amittarajanam yaya 1-
attano piyaputtamva passim aham, taya evam bhutaya mettaya me samo sakalaloke
natthi, tasma evambhuta esa me mettaparami paramatthaparamibhavam pattati
adhippayo.
     Evam pana mahasatte tam corarajanam arabbha mettam pharitva akase
pallankena nisinne tassa sarire daho uppajji. So "dayhami dayhami"ti bhumiyam
aparaparam parivattati. "kimetan"ti vutte maharaja tumhe niraparadham dhammikarajanam
avate nikhanapayitthati. "tena hi vegena gantva tam uddharatha"ti aha. Purisa
gantva tam rajanam akase pallankena nisinnam disva agantva dabbasenassa
arocesum. So vegena gantva vanditva khamapetva "tumhakam rajjam tumhe karetha,
aham vo core patibahessami"ti vatva tassa dutthamaccassa rajanam karetva
pakkami. Bodhisattopi rajjam amaccanam niyyatetva isipabbajjam pabbajitva
mahajanam siladigunesu patitthapetva ayupariyosane brahmalokaparayano ahosi.
Tada dabbaseno anandatthero ahosi, ekaraja lokanatho.
@Footnote: 1 Si., Ma. nissaya
     Tassa divase divase chasu danasalasu chasatasahassavissajjanena paccatthikaranno
sakalarajjapariccagena ca danaparami, niccasilauposathakammavasena pabbajitassa
anavasesasilasamvaravasena ca silaparami, pabbajjavasena jhanadhigamavasena ca nekkhammaparami,
sattanam hitahitavicaranavasena danasiladisamvidahanavasena ca pannaparami,
danadipunnasambharassa abbhussahanavasena kamavitakkadivinodanavasena ca viriyaparami,
dutthamaccassa dabbasenaranno ca aparadhasahanavasena khantiparami, yathapatinnam
danadina avisamvadanavasena ca saccaparami, danadinam acalasamadanadhitthanavasena
adhitthanaparami, paccatthikepi ekantena hitupasamharavasena mettajhananibbattanena ca
mettaparami, dutthamaccena dabbasenena ca kataparadhe hitesihi attano amaccadihi
nibbattite upakare ca ajjhupekkhanena rajjasukhappattakale paccatthikaranna narake
khittakale samanacittataya ca upekkhaparami veditabba. Vuttanhetam:-
                  "panujja dukkhena sukham janinda
                  sukhena va dukkhamasayhasahi
                  ubhayattha santo abhinibbutatta
                  sukhe ca dukkhe ca bhavanti tulya"ti. 1-
     Yasma panettha mettaparami atisayavati, tasma tadatthadipanattham sa
eva pali arulha. Tatha idha mahasattassa sabbasattesu orasaputte viya
samanukampatadayo gunavisesa niddharetabbati.
                     Ekarajacariyavannana nitthita.
                        Mettaparami nitthita.
                           -----------
@Footnote: 1 khu.ja. 27/12/98



             The Pali Atthakatha in Roman Book 52 page 306-311. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=52&A=6810&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=52&A=6810&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33&i=242              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=33&A=9422              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=33&A=12202              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=33&A=12202              Contents of The Tipitaka Volume 33 http://84000.org/tipitaka/read/?index_33

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]