ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 54 : PALI ROMAN Vibhanga.A. (sammoha.)

                         2. Dukaniddesavannana
     [891] Dukesu kodhaniddesadayo hettha vuttanayeneva veditabba.
Hettha anagatesu pana upanahaniddesadisu pubbakalam kodham upanayhatiti
aparakalakodho upanaho nama. Upanayhanakaro upanayhana. Upanayhitassa
bhavo upanayhitattam. Atthapanati pathamuppannassa anantaratthapana mariyadatthapana
va. Thapanati pakatithapana. Santhapanati sabbatobhagena punappunam aghatatthapana.
Anusamsandanati pathamuppannena kodhena saddhim antaram adassetva ekibhavakaranam. 3-
Anuppabandhanati purimena saddhim pacchimassa ghatana. Dalhikammanti thirakaranam.
Ayam vuccatiti ayam upanaddhanalakkhano veram appatinissajjanaraso upanahoti
vuccati, yena samannagato puggalo veram nissajjitum na sakkoti, "evam nama
mam esa vattum ananucchaviko"ti aparaparam anubandhati, adittaputialatam viya
jalateva, dhoviyamanam acchacammam viya vasatelamakkhitapilotika viya ca na parisujjhati.
@Footnote: 1 Ma. anavannattibhavapatthanaya     2 cha.Ma. uppajjanavitakko
@3 cha.Ma. ekibhavakarana
     [892] Makkhanabhavavasena makkho, paragunamakkhanaya pavattentopi attano
karakam 1- guthapaharanakam gutho viya pathamataram makkhetiti attho. Tato para dve
akarabhavaniddesa. Nitthurabhavo nitthuriyam, "tam nissaya ettakampi natthi"ti
khelapatananti attho. Nitthuriyakammanti nitthuriyakaranam. Gahattho va hi gahattham
bhikkhu va bhikkhum nissaya vasanto appamattakeneva kujjhitva "tam nissaya
ettakampi natthi"ti khelam patetva padena maddanto viya nitthuriyam nama
karoti, tassa tam kammam nitthuriyakammanti vuccati. Lakkhanadito panesa
paragunamakkhanalakkhano makkho, tesam vinasanaraso, parena sukatanam kiriyanam
avacchadanapaccupatthano.
     Palasatiti palaso, parassa gune dassetva attano gunehi samam karotiti
attho. Palasassa ayana palasayana.  palaso ca so attano jayaharanato
aharo cati palasaharo. Vivadatthananti vivadakaranam. Yugaggahoti samadhuraggahanam.
Appatinissaggoti attana gahitassa appatinissajjanam. Lakkhanadito panesa
yugaggahalakkhano palaso, paragunehi attano  gunanam samakaranaraso, paresam
gunappamanena upatthanapaccupatthano. Palasi hi puggalo dutiyassa dhuram na
deti, samam pasaretva titthati. Sakacchamandale annena bhikkhuna bahusu suttesu
ca karanesu ca abhatesupi "tava ca mama ca vade kinnama nanakaranam, nanu
majjhe bhinnam suvannam viya ekasadisameva amhakam vacanan"ti samam pasaretva 2-
vadati. Issamacchariyaniddesa vuttatthaeva.
     [894] Mayaniddese vacam bhasatiti janamyeva "pannattim vitikkamanta
bhikkhu bhariyam karonti, amhakam pana vitikkamatthanam nama natthi"ti upasanto
@Footnote: 1 cha.Ma. karanam       2 cha.Ma. "samam pasaretva"ti patho na dissati
Viya bhasati. Kayena parakkamatiti "maya katam idam papakammam ma keci janimsu"ti
kayena vattam karoti. Vijjamanadosapaticchadanato cakkhumohanamaya viyati maya.
Mayavino bhavo mayavita. Katva papam puna paticchadanato aticca asaranti
etaya sattati accasaRa. Kayavacakiriya hi annatha dassanato vancetiti
vancana. Etaya satta nikarontiti nikati, miccha karontiti attho. "naham
evam karomi"ti papanam vikkhipanato vikirana. "naham evam karomi"ti parivajjanato
pariharana. Kayadihi samvaranato guhana. Sabbatobhagena guhana pariguhana.
Tinapannehi viya gutham kayavacikammehi papam chadetiti chadana. Sabbatobhagena
chadana paticchadana. Na uttanam katva dassetiti anuttanikammam. Na pakatam
katva dassetiti anavikammam. Sutthu chadana vocchadana. Katapaticchadanavasena
punapi papassa karanato papakiriya. Ayam vuccatiti ayam katapaticchadanalakkhana
maya nama vuccati, yaya samannagato puggalo bhasmapaticchanno viya angaro
udakapaticchanno viya khanu pilotikapalivethitam ca sattham hoti.
     Satheyyaniddese sathoti asantagunaparidipanato na samma bhasita. Sabbatobhagena satho
parisatho. Yam tatthati yam tasmim puggale. Sathanti asantagunadipanam keratiyam. Sathatati
sathakaro. Kakkhalatati padumanalissa viya aparamasanakkhamo kharapharusabhavo. Kakkhaliyantipi
  tasseva vevacanam. Parikkhattata parikkhattiyanti padadvayena nikhanitva thapitam viya
dalhakeratiyam vuttam. Idam vuccatiti idam attano avijjamanagunappakasanalakkhanam
satheyyam nama vuccati, yena samannagatassa puggalassa kucchim  va pitthim va
janitum na sakka.
             Vamena sukaro hoti   dakkhinena ajamigo
             sarena nelako hoti   visanena jaraggavoti
evam vuttayakkhasukarasadiso hoti. Avijjadiniddesa vuttatthaeva.
     [902] Anajjavanidadese anajjavoti anujutakaro. Anajjavabhavo
anajjavata. Jimhatati candavankata. Vankatati gomuttavankata. Kutilatati
nangalakotivankata. Sabbehipi imehi padehi kayavacicittavankatava kathita.
     Amaddavaniddese na mudubhavo amuduta. Amaddavakaro amaddavata.
Kakkhalabhavo kakkhaliyam. Maddavakarassa sinehassa abhavato pharusabhavo pharusiyam.
Anicavuttitaya ujukameva thitacittabhavo ujucittata. Puna amudutagahanam tassa
visesanattham "amudutasankhata ujucittata, na ajjavasankhata ujucittata"ti.
     [903] Akkhantiniddesadayo khantiniddesadipatipakkhato veditabba.
     [908] Sannojananiddese ajjhattanti kamabhavo. Bahiddhati ruparupabhavo.
Kincapi hi satta kamabhave appam kalam vasanti kappassa catutthameva kotthasam,
itaresu tisu kotthasesu kamabhavo sunno hoti tuccho, ruparupabhave bahukalam
vasanti, tathapi tesam yasma kamabhave cutipatisandhiyo bahuka honti, appa
ruparupabhavesu. Yattha ca cutipatisandhiyo bahuka, tattha alayopi patthanapi
abhilasopi bahu hoti. Yattha appa, tattha apPo. Tasma kamabhavo ajjhattam
nama jato. Ruparupabhava bahiddha nama. Iti ajjhattasankhate kamabhave
bandhanam ajjhattasannojanam nama, bahiddhasankhatesu ruparupabhavesu bandhanam
bahiddhasannojanam nama. Tattha ekekam pancapancavidham hoti. Tena vuttam
"pancorambhagiyani pancuddhambhagiyani"ti. Tatrayam vacanattho:- oram vuccati
kamadhatu, tattha upapattinipphadanato tam oram  bhajantiti orambhagiyani. Uddham
vuccati ruparupadhatu, tattha upapattinipphadanato tam uddham bhajantiti
uddhambhagiyaniti.
                       Dukaniddesavannana nitthita.
                          ------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 54 page 532-535. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=54&A=12520&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=54&A=12520&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=35&i=908              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=35&A=12174              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=35&A=9768              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=35&A=9768              Contents of The Tipitaka Volume 35 http://84000.org/tipitaka/read/?index_35

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]